THẾ GIỚI HÔM NAY : 06/06/2022 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 06/06/2022

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

06/06/2022

https://nghiencuuquocte.org/2022/06/06/the-gioi-hom-nay-06-06-2022/

 

Thống đốc Luhansk cho biết Severodonetsk hiện đã bị chia đôi “ít nhiều” giữa quân đội Ukraine và Nga. Có thông tin cho thấy 70% thành phố chiến lược này đã bị Nga chiếm, nhưng Ukraine đã phản công. Trong khi đó, thủ đô Kyiv ghi nhận vài vụ nổ vào đầu giờ sáng Chủ nhật.

 

Emmanuel Macron nhấn mạnh Vladimir Putin không nên bị “làm nhục” ở Ukraine, dù ông cũng nói tổng thống Nga đã mắc sai lầm “lịch sử” khi xâm lược nước láng giềng. Tổng thống Pháp, người đã dành hàng trăm giờ nói chuyện với Putin, muốn để ngỏ khả năng ngoại giao nhằm kết thúc chiến tranh. Đáp lại, ngoại trưởng Ukraine nói ông Macron có thể làm bẽ mặt nước Pháp và chỉ có “đưa Nga về đúng vị trí của họ” mới đem lại hòa bình. Sau đó, ông Putin đe dọa sẽ tấn công các mục tiêu tới nay chưa bị nhắm đến nếu Mỹ cung cấp cho Ukraine tên lửa tầm xa.

 

Triều Tiên có lẽ đã tiến hành vụ thử tên lửa đơn lẻ lớn nhất của mình, một ngày sau khi Hàn Quốc và Mỹ kết thúc tập trận chung. Giới chức Hàn Quốc cho biết miền Bắc đã bắn ít nhất 8 tên lửa đạn đạo tầm ngắn vào vùng biển ngoài khơi bờ biển phía đông, và kết luận đây là một “thách thức” cho chính sách an ninh của chính phủ mới ở Seoul.

 

Tổ chức Y tế Thế giới cho biết đã có 780 ca mắc bệnh đậu mùa khỉ được xác nhận trong vòng 3 tuần qua ở các nước không có dịch bệnh lưu hành. Đây là lần đầu tiên căn bệnh nhiễm trùng nhẹ này lan rộng ra khỏi tây và trung Phi, chủ yếu đến châu Âu và châu Mỹ. WHO tuyên bố cấp nguy cơ toàn cầu của bệnh đậu mùa khỉ là “vừa phải.”

 

Vụ nổ lớn tại một kho chứa hàng ở Bangladesh đã khiến ít nhất 49 người thiệt mạng và hàng trăm người khác bị thương. Sự việc xảy ra tại Sitakunda, gần thành phố cảng biển Chittagong. Thông tin cho thấy các nhân viên cứu hỏa cũng thiệt mạng trong vụ nổ. Một số báo cáo nhận định nguyên nhân có thể do hóa chất đựng trong các thùng vận chuyển bốc cháy. Được biết đây là một trong những trung tâm trung chuyển hàng hóa lớn nhất đất nước.

 

Sáu người bị bắt ở Hồng Kông khi cảnh sát đàn áp mọi nỗ lực kỷ niệm vụ thảm sát Quảng trường Thiên An Môn năm 1989. Những người mang hoa hoặc mặc đồ đen đã bị nhắm đến. Trước đây cho đến năm 2019, Hồng Kông vẫn là nơi duy nhất ở Trung Quốc cho phép các đài tưởng niệm Thiên An Môn. Giờ đây giới chức của lãnh thổ đã trở nên khắt khe và cấm đoán hơn.

 

Con số trong ngày: 65%, là tỷ trọng dầu thô nhập khẩu từ Nga của Hungary. Nước này là thành viên EU kịch liệt phản đối cấm vận dầu Nga nhất.

 

TIÊU ĐIỂM

 

Macron toan tính gì với phát biểu Nga “không nên bị làm nhục”?

Khoảng cách giữa các nước phương Tây về cách giải quyết xung đột Ukraine tiếp tục được nới rộng. Người ta vẫn thường chế giễu Đức là Russlandversteher, tức “người hiểu nước Nga.” Nhưng danh hiệu đó giờ đây tốt nhất nên áp dụng cho Pháp sau khi tổng thống Emmanuel Macron lặp lại nhận xét được ông đưa ra vào tháng trước là “Nga không nên bị làm nhục.” Các lãnh đạo Ukraine dĩ nhiên rất tức giận.

 

Ông Macron có dự định gì? Ông dường như đang dựa vào bài học của hiệp ước Versailles năm 1919, mà các điều khoản trừng phạt hà khắc đã dẫn đến sự trỗi dậy của chủ nghĩa Quốc xã và rồi chiến tranh thế giới lần thứ hai. Nhưng như vậy có vẻ là quá sớm. Chiến tranh vẫn đang tiếp diễn ở Ukraine. Trên thực địa, chiến sự ở thành phố Severodonetsk miền đông vẫn đang ở thế cân bằng.

 

Có thể ông Macron lo lắng về leo thang hạt nhân, đặc biệt nếu quân đội Nga thất bại trên chiến trường. Ngoài ra mục đích của ông có lẽ là tự biến mình thành một trung gian hòa giải tiềm năng cho đàm phán hòa bình trong tương lai, vốn đòi hỏi phải duy trì khoảng cách với Mỹ và có đối thoại với Nga.

 

Không nhiều kỳ vọng cho Hội nghị Thượng đỉnh châu Mỹ

Người ta đang không kỳ vọng gì nhiều từ Hội nghị Thượng đỉnh châu Mỹ, sẽ bắt đầu tại Los Angeles vào thứ Hai tới đây. Trước tiên là việc tổng thống của một số nước, bao gồm Mexico, Honduras và Bolivia, tuyên bố không dự nhằm phản đối việc Mỹ không mời các nhà độc tài ở Nicaragua và Venezuela (có thể là cả Cuba). Tổng thống Guatemala cũng không dự để phản đối trừng phạt của Mỹ đối với chính phủ ông.

 

Dù thế nào thì hội nghị cũng khó đạt nhiều kết quả. Đã qua lâu rồi thời của những tuyên bố táo bạo, chẳng hạn như hiến chương năm 2001 cam kết xây dựng nền dân chủ ở các nước trong khu vực. Hoa Kỳ đã mất dần ảnh hưởng ở châu Mỹ, trong khi một số quốc gia thoái lui khỏi ý tưởng dân chủ và thương mại tự do. Đây là tin xấu cho tất cả mọi người. Bên cạnh các vấn đề lâu năm như người di cư, khu vực này cần phải ứng phó với các vấn đề bị đại dịch bộc lộ và làm sâu sắc hơn, bao gồm hệ thống y tế và giáo dục yếu kém, cũng như đói nghèo.

 

Căng thẳng cuộc đua thượng nghị sĩ Pennsylvania

Vào thứ Sáu, sau cuộc đua căng thẳng và một cuộc kiểm phiếu lại, Mehmet Oz đã được tuyên bố chiến thắng vòng sơ bộ của đảng Cộng hòa cho vị trí Thượng nghị sĩ đại diện bang Pennsylvania. Trước đó vào ngày 17 tháng 5, kết quả ban đầu cho thấy Oz, một ngôi sao truyền hình được Donald Trump ủng hộ, chỉ dẫn trước đối thủ David McCormick với 902 phiếu bầu, qua đó kích hoạt một cuộc kiểm phiếu lại. Ông Trump đã thúc giục Oz tuyên bố chiến thắng sớm, trong khi ông McCormick thắng một vụ kiện cho phép tính cả các lá phiếu quên ghi ngày tháng. Nhưng với kết quả không mấy cải thiện, ông McCormick nhận thua.

 

Nhiệm vụ tới đây của ông Oz là thuyết phục các đảng viên Cộng hòa về lòng tin bảo thủ của mình trong khi không đi quá xa về phía cực hữu. Dù ông được hưởng lợi từ những chỉ trích của người Mỹ nhắm vào đảng Dân chủ, Pennsylvania vẫn là một bang chiến trường. Do đó, bang này là cơ hội cho đảng Dân chủ lấy một ghế từ phe Cộng hòa và bảo toàn thế đa số tại Thượng viện. Với phong thái của tầng lớp lao động và quan điểm ôn hòa, ứng viên Dân chủ, phó thống đốc bang John Fetterman, hiện lên là một nhân vật đáng gờm. Nhưng sau vụ đột quỵ vào ngày 13 tháng 5, tới nay ông vẫn chưa trở lại đường đua.

 

Tòa Tối cao Mỹ sắp ra một loạt phán quyết quan trọng

Vào thứ Hai, các thẩm phán tối cao Hoa Kỳ sẽ công bố phán quyết cho một hoặc nhiều trong số 33 vụ kiện họ phải quyết định trước kỳ nghỉ hè. Trước mắt họ là một số lượng lớn bất thường các vụ kiện lớn. Thứ nhất, tòa sẽ xác định phạm vi quyền hạn của Cơ quan Bảo vệ Môi trường trong việc điều chỉnh lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính của các nhà máy điện. Hai vụ liên quan đến ngân sách trường học ở Maine và một huấn luyện viên bóng bầu dục cầu nguyện ở bang Washington có thể sẽ làm suy yếu khoảng cách giữa tôn giáo và nhà nước ở Mỹ. Ngoài ra, một vụ kiện đối với luật kiểm soát súng của New York cho tòa một cơ hội để củng cố quyền sở hữu vũ khí.

 

Trong khi đó, theo một dự thảo ý kiến ​​bị lộ vào ngày 2 tháng 5, có vẻ như quyền phá thai sẽ bị xóa bỏ 49 năm sau khi được phán quyết trong vụ Roe v Wade bảo vệ theo hiến pháp. Căng thẳng đang lên cao tại tòa trong bối cảnh cuộc điều tra về vụ lộ bản dự thảo, và với thế đa số bảo thủ 6-3, sự ủng hộ của công chúng dành cho tòa sẽ giảm mạnh khi họ bị chia đều 50-50 trong quan điểm đối với vấn đề quyền phá thai.