Phương
Tây có cung cấp đủ vũ khí cho Ukraine?
Cù Tuấn dịch từ The
Economist
Tháng Sáu
23, 2022,
https://nghiencuulichsu.com/2022/06/23/phuong-tay-co-cung-cap-du-vu-khi-cho-ukraine/
Câu
trả lời phụ thuộc một phần vào mục tiêu là gì.
Khi các
nhà lãnh đạo của Pháp, Đức, Ý và Romania đến thăm Kyiv vào ngày 16 tháng 6, họ
đã mang theo những món quà. Họ tán thành nỗ lực của Ukraine để trở thành thành ứng
cử viên thành viên của Liên minh châu Âu, điều này được Ursula von der Leyen,
chủ tịch Ủy ban châu Âu lặp lại vào ngày hôm sau. Họ cũng ủng hộ hết mình cho nỗ
lực quân sự của Ukraine. Emmanuel Macron, tổng thống Pháp, tuyên bố: “Chúng tôi
đang làm mọi thứ để Ukraine giành chiến thắng trong cuộc chiến này.” Và họ đã
cam kết cung cấp nhiều vũ khí hơn để Ukraine biến điều đó thành hiện thực. Ông
Macron tuyên bố sẽ gửi thêm 6 khẩu pháo CAESAR hiện đại cho Ukraine “trong những
tuần tới”, bên cạnh số lượng hàng chục khẩu được chuyển tới cho đến nay. Không
muốn tỏ ra kém cạnh, Thủ tướng Anh Boris Johnson đã đến Kyiv một ngày sau đó và
hứa hẹn về một chương trình huấn luyện quân sự mới quy mô lớn.
Sự giúp đỡ
như vậy là rất cần thiết. Trong những tuần gần đây, Ukraine đã đạt được một số
bước tiến ở tỉnh phía nam Kherson, và vào ngày 17/6, nước này tuyên bố đã đánh
chìm một tàu Nga đang tăng cường cho Đảo Rắn, một pháo đài nhỏ do Nga chiếm
đóng ở Biển Đen. Nhưng đây là những niềm an ủi nhỏ khi so sánh với những bước
tiến ổn định mà quân đội Nga đã đạt được ở khu vực phía đông Donbas, nơi tập
trung các cuộc giao tranh. Hiện Nga kiểm soát 2/3 Severodonetsk, một thị trấn nằm
sâu trong vùng lãnh thổ của Ukraine đang bị tấn công từ ba phía, với sức đề
kháng chỉ giới hạn trong một khu công nghiệp ở phía tây. Các lực lượng Nga cũng
đang tiến về phía tây Severodonetsk xung quanh Slovyansk, tấn công tương tự từ
phía bắc.
Rochan
Consulting, một công ty theo dõi chiến tranh, nói rằng các khu định cư
Bohorodychne, Dolyna và Krasnopillya, ở phía tây bắc của Slovyansk, là rất quan
trọng (xem bản đồ). Một bản cập nhật gần đây cho biết: “Có khả năng phòng thủ của
Ukraine ở khu vực này có thể sụp đổ nếu quân Nga duy trì tốc độ tấn công trên mặt
đất và pháo binh của họ”. Ngay cả ở phía đông bắc Kharkiv, nơi vào tháng 5, các
cuộc phản công của Ukraine đã đẩy quân Nga gần như lùi lại biên giới, quân đội
của Vladimir Putin lại một lần nữa tiến hành tấn công.
Một lý do
cho những thất bại này là do quân Nga đang tập trung lực lượng và áp dụng chúng
một cách bài bản hơn so với giai đoạn đầu của cuộc xung đột – khi họ tấn công
theo nhiều trục khác nhau cùng một lúc, trái với một số nguyên tắc thô sơ của
chiến tranh. Nga cũng có lợi thế lớn về hỏa lực thô. Vào ngày 14 tháng 6 Anna
Malyar, Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine, nói rằng Ukraine đã bắn 5.000-6.000 quả
đạn mỗi ngày, chỉ là một phần mười so với số đạn bắn hàng ngày của Nga.
Mykhailo Podolyak, một cố vấn của tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, cho
biết thêm rằng ở một số nơi, tỷ lệ số lượng pháo của Nga so với của Ukraine là
10:1.
Nga cũng
đang sử dụng các tên lửa tầm xa, cho phép tấn công các vị trí của Ukraine mà vẫn
an toàn trước hỏa lực bắn trả. Ukraine phần lớn đã hết sạch đạn cho các bệ
phóng tên lửa Smerch và Uragan từ thời Liên Xô, mà có thể bắn xa hơn nhiều so với
pháo thông thường. Ukraine cũng đã hết sạch tên lửa đạn đạo Tochka. Một đoạn
video gần đây cho thấy những người lính Ukraine đang vận hành một bệ phóng tên
lửa tự chế — một vỏ tên lửa máy bay được buộc vào một xe tải kéo — cho thấy cả
sự khéo léo và sự khan hiếm khí tài của họ.
Thương
vong của quân Ukraine đã lên đến mức gây sốc. Vào ngày 9 tháng 6, ông Podolyak
nói rằng 100-200 binh sĩ Ukraine chết mỗi ngày, một con số mà Mark Milley, tướng
hàng đầu của Mỹ, mô tả là “quá ghê gớm” trong các đánh giá của Lầu Năm Góc. Do
đó, việc Ukraine kêu gọi thêm vũ khí đã đạt đến một cường độ mới. Bà Malyar
phàn nàn: “Hôm nay chúng tôi có khoảng 10% những gì Ukraine đã tuyên bố rằng
chúng tôi cần.”
Vào ngày
15 tháng 6, một nhóm gần 50 quốc gia do Mỹ dẫn đầu đã gặp nhau bên lề cuộc họp
của các bộ trưởng quốc phòng NATO tại Brussels để phối hợp hỗ trợ Ukraine (xem
biểu đồ). Tướng Milley và Lloyd Austin, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, đã cố gắng xoa
dịu những lo ngại của Ukraine. Theo một nghĩa nào đó, nhu cầu súng đạn của
Ukraine là vô độ, ông Austin gợi ý, theo kinh nghiệm của chính mình trong lĩnh
vực này: “Tướng Milley và tôi đã tham gia một số trận đánh nhau, và khi bạn
tham gia một cuộc chiến, bạn không bao giờ có đủ súng đạn. Bạn luôn muốn nhiều
hơn nữa”. Một số quan chức phương Tây gợi ý rằng những gì Ukraine yêu cầu ở nơi
công cộng không giống như những gì Ukraine yêu cầu ở chỗ riêng tư.
Trên thực
tế, Ukraine đã có được những gì họ muốn – và một lượng bổ sung dư dả nữa, Tướng
Milley tuyên bố. Ukraine đã yêu cầu mười tiểu đoàn pháo binh và nhận được một
tá, cùng với nửa triệu viên đạn. Ông chỉ ra rằng Ukraine muốn 200 xe tăng và có
237. Ukraine được cấp 97.000 vũ khí chống tăng và con số này “nhiều hơn khi so
với tổng số xe tăng trên thế giới”, mặc dù ông không đề cập đến việc chúng được
sử dụng để bắn vào các mục tiêu khác. Tốc độ hỗ trợ “không thể so sánh được” –
thường chỉ mất vài ngày từ khi chấp thuận yêu cầu của Ukraine cho đến việc giao
vũ khí cho Ukraine. Cùng ngày với cuộc họp ở Brussels, Nhà Trắng đã hứa tặng
Ukraine số vũ khí mới trị giá 1 tỷ đô la, bên cạnh gần 6 tỷ đô la viện trợ quân
sự đã được cung cấp.
Các loại
vũ khí khác cũng đang được chế tạo. Khoảng 10 bệ phóng tên lửa — HIMARS của Mỹ
và MLRS của Anh — sẽ sớm đến nơi và chính quyền Biden đang cân nhắc xem có nên
gửi thêm bốn chiếc nữa hay không. Các tên lửa dẫn đường hỏa lực này có tầm bắn
lên tới 84km. Một số binh sĩ Ukraine đã được đào tạo ở Đức và nhiều hơn nữa
đang được hướng dẫn cách dùng các hệ thống này. Tướng Milley nói rằng chất lượng
của những vũ khí này cuối cùng sẽ thể hiện trên chiến trường: “Người Nga chỉ biết
bắn hàng loạt mà không nhất thiết phải đạt được hiệu quả quân sự… Mặt khác, người
Ukraine đang sử dụng các kỹ thuật pháo binh tốt hơn nhiều.” Đức, quốc gia từng
bị chỉ trích vì ngần ngừ không gửi vũ khí hạng nặng, cũng đang gửi các dàn MLRS
tới và cho biết vào ngày 14 tháng 6 rằng họ đã gần kết thúc quá trình huấn luyện
cho quân đội Ukraine cách sử dụng Panzerhaubitze 2000, một loại lựu pháo tự
hành mạnh có tầm bắn 40 km.
Trước công
chúng, ít ra là các nhà lãnh đạo Mỹ và châu Âu tỏ thái độ diều hâu về việc duy
trì luồng vũ khí này. Ông Austin ở Brussels nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ tập trung
vào vấn đề này trong thời gian tùy ý. Miễn nó là cần thiết, cho đến khi hòa
bình trở lại với một Ukraine tự do và độc lập, chúng tôi sẽ vẫn cam kết gửi vũ
khí”, ông Macron viết trên Twitter. Trong chỗ riêng tư, đã có người nghi ngờ lời
hứa này. Một quan chức quốc phòng châu Âu cho biết, các nước NATO đã hết sạch
loại đạn dược cần thiết cho vũ khí thời Liên Xô của Ukraine: “Chỉ còn ba tháng
nữa là hết sạch”. “Kho đạn đã trống rỗng.” Kế hoạch chuyển vũ khí này, sẽ được
chính thức hóa tại hội nghị thượng đỉnh NATO bắt đầu vào ngày 27 tháng 6, là để
giúp các lực lượng vũ trang của Ukraine chuyển hoàn toàn hơn sang kho trang bị
của NATO. Đó là một công việc rất lớn và sẽ mất nhiều thời gian.
Nguồn dự
trữ bom, đạn của chính châu Âu đang ở mức thấp và việc tìm kiếm thêm nhân công
và các thành phần cho các loại vũ khí phức tạp, như tên lửa phòng không Javelin
hoặc Stinger, cần nhiều thời gian. Hơn nữa, khi các quốc gia như Đức và Ba Lan
tái trang bị với tốc độ chóng mặt, nhu cầu sẽ vượt xa khả năng sản xuất của các
nhà sản xuất quốc phòng. Không lâu trước chuyến công du tới Kyiv, ông Macron cảnh
báo rằng Pháp đã bước vào một “nền kinh tế chiến tranh mà tôi tin rằng chúng ta
sẽ dính vào trong một thời gian dài”. 18 pháo CAESAR mà Pháp đã gửi hoặc hứa
cho Ukraine bao gồm gần một phần tư toàn bộ kho pháo này của Pháp.
Cũng có những
lo lắng khác nữa. Những người trong cuộc nói rằng lo ngại chiến tranh leo thang
giữa các quốc gia ủng hộ Ukraine vẫn đang làm hạn chế dòng chảy vũ khí. Các
quan chức Mỹ đang theo dõi cẩn thận cách Ukraine sử dụng các bệ phóng HIMARS mới
mạnh mẽ của mình – nước này đã hứa không nhắm bắn vào lãnh thổ Nga – và cách
Nga phản ứng lại, một chính sách có nguy cơ khiến Điện Kremlin có ảnh hưởng quá
mức đối với nguồn cung vũ khí của Ukraine trong tương lai. Vào ngày 16 tháng 6,
ông Macron lặp lại tuyên bố của mình, ban đầu được đưa ra vào tháng 3, rằng
NATO đã đồng ý một cách không chính thức về việc không cung cấp cho Ukraine “một
số vũ khí nhất định, chẳng hạn như máy bay hoặc xe tăng” – một lằn ranh đỏ có lẽ
phải ám chỉ xe tăng do phương Tây sản xuất, thay vì xe tăng của Liên Xô cũ do Cộng
hòa Séc và Ba Lan đã gửi đến cho Ukraine.
Mỹ và các
đồng minh châu Âu đã thể hiện sự đoàn kết phi thường trong gần 4 tháng chiến
tranh. Hầu hết tất cả đều muốn thấy Ukraine được an toàn và có chủ quyền. Nhưng
điều đó có nghĩa là gì trong thực tế không phải lúc nào cũng rõ ràng và dường
như đang thay đổi theo thời gian. Vào tháng 4, ông Austin nói rằng mục tiêu của
Mỹ là làm suy yếu sức mạnh của Nga: “Chúng tôi muốn thấy Nga bị suy yếu đến mức
không thể làm những điều mà quốc gia này đã làm khi xâm lược Ukraine.” Tại một
cuộc họp của các bộ trưởng quốc phòng vào ngày hôm sau, ông nói thêm, “Ukraine
rõ ràng tin rằng họ có thể giành chiến thắng, và tất cả mọi người ở đây cũng vậy.”
Tuần trước, ông thận trọng hơn, nói một cách khó hiểu rằng mục tiêu của Mỹ là
có một “Ukraine dân chủ, độc lập, có chủ quyền và thịnh vượng”. Bộ trưởng Quốc
phòng Mỹ đã hai lần được hỏi liệu ông có muốn Ukraine giành chiến thắng hay
không. Hai lần ông này đều né tránh không trả lời câu hỏi đó.
No comments:
Post a Comment