05/06/2020
Bạn hãy tưởng tượng tình
huống bạn đang ở trên thiên đàng và chuẩn bị đầu thai xuống làm công dân của một
quốc gia hùng mạnh nhất thế giới vào năm 2020 có tên là Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.
Từ trên thiên đàng, bạn
không thể lựa chọn được ba mẹ để đầu thai. Ba mẹ của bạn có thể ngẫu nhiên là
người Mỹ da trắng hoặc cũng có thể là người Mỹ da đen. Tất cả mọi thứ đều ngẫu
nhiên thì mới đảm bảo được sự công bằng cho tất cả mọi người vì nếu không, ai
cũng sẽ chọn sinh ra trong một gia đình da trắng giàu có.
Câu chuyện tưởng tượng
trên được lấy ý tưởng từ “bức màn vô minh” của một triết gia Mỹ da trắng John Rawls.
Nếu sinh ra trong một gia
đình người Mỹ da đen , theo thống kê từ một bài viết của GS Nguyễn
Văn Tuấn bạn sẽ chiếm 12,7% tổng dân số Mỹ, thu nhập bình quân đầu người của
gia đình bạn sẽ thấp hơn gần 40% so với gia đình của người da trắng, bạn cũng sẽ
có cơ hội học đại học thấp hơn và tỷ lệ có bằng cử nhân của bạn chỉ là 14% so với
26% của người da trắng và 44% của người Á Châu.
Từ con số thống kê dẫn tới
một kết luận từ bài viết của giáo sư Nguyễn Văn Tuấn: “Những sự thật trên (dĩ
nhiên là chưa đầy đủ) nhưng cũng đủ để ‘vẽ’ một bức tranh về tình cảnh người da
đen ở Mỹ. Khoảng cách giữa người da đen và da trắng quá xa. Khoảng cách giữa
người da đen và Á châu lại càng xa hơn nữa. Lưu ý rằng người da đen đã có mặt ở
Mỹ 300 năm”.
Những khoảng cách do việc
ngẫu nhiên sinh ra trong một gia đình da đen với gia đình da trắng là do lỗi của
bạn hay do tạo hóa tạo ra?
Bạn sẽ trở thành một người
như thế nào, bạn sẽ học trường đại học ở đâu, thu nhập của bạn cao bao nhiêu
không chỉ phụ thuộc vào nỗ lực cá nhân của bạn mà còn phụ thuộc vào bạn sinh ra
ở quốc gia nào và sinh ra thuộc chủng tộc nào. Dĩ nhiên bạn có thể là một nhân
vật xuất chúng, tài năng và trở thành người giàu có nhất trong đất nước, cộng đồng
của bạn nhưng điều đó không làm thay đổi một sự thật là sự thành công của bạn bị
giới hạn bởi đất nước, cộng đồng mà bạn đang sống.
Bạn có thể tưởng tượng
thêm nếu bạn sinh ra ở một quốc gia giàu có như Mỹ thì thu nhập bình quân đầu
người của bạn năm 2018 là 63.690 USD cao gấp 18 lần thu nhập bình quân đầu người
nếu bạn nếu bạn sinh ra Kenya, một quốc gia châu Phi, là 3.440 USD theo số liệu
thống kê của Ngân hàng Thế giới.
Rất nhiều người may mắn
được sinh ra trong một cộng đồng giàu có, bố mẹ có học thức cao, được vào học
các trường đại học danh giá và nổi tiếng nhất trên thế giới nghĩ rằng những gì
mình đang có là nỗ lực cá nhân của mình. Họ không nghĩ rằng họ là một con “tinh
trùng may mắn” hơn rất nhiều người khác.
Không phải ngẫu nhiên mà
Bill Gates, Warren Buffett – những người tự xem mình là con “tinh trùng may mắn”
của nước Mỹ – sau khi trở thành những người giàu có nhất thế giới lại tình nguyện
cho đi hết tài sản của họ để thành lập một quỹ thiện nguyện và tập trung rất
nhiều vào việc cải thiện đời sống của người dân châu Phi. Đơn giản họ hiểu rằng
vì một lý do ngẫu nhiên ban đầu nào đó của địa lý, lục địa châu Phi trở thành lục
địa kém phát triển nhất thế giới chứ không phải do chủng tộc châu Phi kém thông
minh hơn các chủng tộc khác.
Độc giả Luật Khoa có thể
tìm đọc cuốn Súng,
vi trùng và thép của Jared Diamond để hiểu được vì sao lục địa Á – Âu lại
trở nên vượt trội so với các lục địa khác như châu Phi, châu Mỹ, châu Úc. Trong
tác phẩm trên, Jared Diamond, một học giả da trắng, giải thích rằng chính yếu tố địa lý đã quyết định
vận mệnh của các lục địa khác nhau. Lục địa Á-Âu phát triển hơn lục địa
châu Phi và châu Mỹ do các yếu tố địa lý giúp cho thực vật nhiều protein như
lúa nước, lúa mì, lúa mạch, các loại đậu có thể trồng được; cộng với khí hậu
khô ráo cho phép lưu trữ các loại hạt. Nhiều loại động vật to lớn như heo, bò,
trâu, dê, cừu, ngựa… tổng cộng 13 loài được thuần hóa ở lục địa Âu – Á trong
khi đó chỉ có một loài ở Nam Mỹ, và châu Phi không thuần hóa được loài nào.
Châu Phi có nhiều voi, tê giác, sư tử, hà mã nhưng đó là những loài động vật lớn
không thể thuần hóa được.
Hai yếu tố trên dẫn đến một
hệ quả quan trọng đó là lục địa Á-Âu có thể tiến hành cuộc cách mạng nông nghiệp
ngay từ rất sớm và lượng lương thực tạo ra đủ nuôi sống một lượng dân số đông đảo.
Dân số đông sẽ dẫn tới việc hình thành nhà nước có quy mô lớn và từ đó vòng
xoáy tăng trưởng kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học mới xuất hiện.
Châu Âu và châu Á phát
triển nhanh hơn châu Phi và châu Mỹ, từ đó mới xảy ra hiện tượng thực dân châu
Âu mang quân đi xâm chiếm, đô hộ các quốc gia châu Phi và người châu Phi để
chuyển sang các đồn điền châu Mỹ để làm nô lệ. Tổ tiên của những người Mỹ da
đen hiện nay chính là những người châu Phi bị thực dân châu Âu bắt làm nô lệ
ngày xưa.
Sự bất bình đẳng về thu
nhập, tài sản, địa vị, giáo dục và thậm chí là công lý giữa những ông chủ da trắng
và nô lệ châu Phi da đen ngày xưa vẫn còn tiếp tục qua nhiều thế hệ cho đến
ngày hôm nay, bất chấp các nỗ lực chấm dứt nạn kỳ thị chủng tộc thông qua các
biện pháp bất tuân dân sự và các phương tiện bất bạo động do Martin
Luther King Jr dẫn đầu.
Bạn không thể quyết định
được cha mẹ bạn là ai, đất nước bạn sống là nước nào. Tương tự như thế, một chủng
tộc không thể quyết định được vị trí địa lý mà chủng tộc họ sinh sống. Từ sự
khác biệt về địa lý đó, trải qua hàng vạn năm tiến hoá của nhân loại, dẫn tới sự
khác biệt lớn về sự phát triển giữa các lục địa và các quốc gia. Sự khác biệt lớn
đó lại dẫn đến tâm lý phân biệt chủng tộc như chúng ta đang quan sát thấy những
ngày vừa qua trên đất nước có tên gọi Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.
Bản
Tuyên ngôn độc lập của Mỹ do Thomas Jefferson, tổng thống thứ ba của Hoa Kỳ,
một nhà chính trị có ảnh hưởng lớn và là một trong những người theo chủ nghĩa tự
do nhiệt thành nhất thời cận đại, soạn thảo đã khẳng định rằng “chúng tôi khẳng
định một chân lý hiển nhiên rằng mọi người sinh ra đều bình đẳng, rằng tạo hóa
đã ban cho họ những quyền tất yếu và bất khả xâm phạm, trong đó có quyền sống,
quyền được tự do và mưu cầu hạnh phúc”.
“Mọi người sinh ra đều
bình đẳng”, trong đó có người da trắng, người da đen và cả người Việt Nam da
vàng.
Bài phản ánh quan điểm riêng của tác giả. Mọi bài
bình luận xin gửi cho Luật Khoa tại đây.
No comments:
Post a Comment