Nguyễn
Vũ Bình, viết từ Hà Nội
24-27/4/2017
Phần
1
Thời
kỳ đổi mới nền kinh tế Việt Nam đến nay đã được hơn 30 năm. Trong số tất cả các
hệ lụy đau thương mà đảng cộng sản và nhà cầm quyền Việt Nam gây ra cho nhân
dân, thì vấn đề cướp đất là một trong hai tội ác lớn nhất, cùng với ô nhiễm môi
trường.
Quá
trình cướp đất này bắt đầu từ thập kỷ 90 của thế kỷ trước, thập kỷ những năm
2000 bắt đầu giai đoạn khốc liệt, và thập kỷ hiện tại đạt tới đỉnh điểm của guồng
quay cướp đất.
1-
Tại sao nói là cướp đất?
Về
lập luận của nhà cầm quyền, cũng như những luật, văn bản pháp lý mà nhà cầm quyền
vận dụng, hợp thức hóa tiến trình cướp đất, đó là điều luật: đất đai thuộc sở hữu
toàn dân, người dân không có quyền sở hữu mà chỉ có quyền sử dụng. Cùng với đó
là các chính sách đô thị hóa, chính sách phát triển công nghiệp, khu công nghiệp.
Toàn
bộ các điều luật và chính sách đi kèm việc thu hồi đất (cách gọi của nhà cầm
quyền) phục vụ mục đích chung (làm đường giao thông, mở rộng đô thị, xây khu
công nghiệp...) đều có đầy đủ, và về lý thuyết có thể làm vỏ bọc hoàn hảo cho
dã tâm trục lợi trong việc này.
Đại
khái, trên cơ sở đất đai thuộc sở hữu toàn dân, nhà nước có thể thu hồi đất
(quyền thu hồi đất xuống tới cấp huyện) để phục vụ cho mục tiêu chung là phát
triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.
Phát
triển kinh tế - xã hội trong việc thu hồi đất là mở rộng đô thị, xây dựng các
khu dân cư, chung cư, xây dựng các nhà máy, xí nghiệp và khu công nghiệp. Đó
cũng là việc xây dựng các công trình quốc gia về quân sự, về văn hóa, xã hội.
Khi
thu hồi đất, các đơn vị có trách nhiệm tính toán, bồi thường để không thiệt hại
cho người dân có đất, đang sử dụng đất đai. Đồng thời, nếu thu hồi đất người
dân đang dùng làm tư liệu sản xuất, tức là đất nông nghiệp, thì phải đào tạo,
chuyển đổi nghề nghiệp cho những lao động của các hộ dân bị thu hồi đất.
Đó
là toàn bộ quy trình, quy định về việc thu hồi đất của người dân cho mục đích
chung, công ích.
Với
quy trình này, nếu nhà cầm quyền các cấp thực hiện đầy đủ, đồng thời không vụ lợi,
không trục lợi thì sẽ không có bất kỳ điều gì xảy ra. Tuy nhiên, với sự độc quyền
lãnh đạo, quyền lực tuyệt đối và không hề bị kiểm soát, giám sát đồng thời giá
cả đất đai đã tăng chóng mặt do mấy cơn sốt đất, các cấp lãnh đạo làm sao có thể
bỏ qua một miếng mồi ngon có trị giá hàng chục tỷ, trăm, ngàn tỷ đồng như vậy?
Ban
đầu, người ta còn lập dự án, thông qua dự án và tiến hành các thủ tục tối thiểu.
Càng về sau, những vấn đề về thủ tục càng bị bỏ qua, không cần biểu diễn nữa,
và làm một cách trắng trợn. Rất nhiều nơi hiện nay, khi thu hồi đất xong, nhà cầm
quyền xây dựng hạ tầng qua loa như đường đi, hệ thống điện... rồi phân lô bán nền
ngay.
Khốn
nạn nhất là có nhiều nơi, những hộ dân bị thu hồi đất có thể mua ngay lại đất của
nhà mình với giá gấp nhiều lần giá nhà nước đền bù thu hồi đất. Ví dụ, ở phường
Dương Nội, quận Hà Đồng, Hà Nội nhà cầm quyền thu hồi đất với giá 201.600 đồng/1
m2 có thể bán ngay cho chủ nhà với giá 35 triệu đồng/1 m2.
Như
vậy, người dân đang sinh sống, làm ăn yên ổn trên mảnh đất thổ cư của gia đình,
đất nông nghiệp thì với chính sách sỡ hữu toàn dân về đất đai, nhà cầm quyền đã
áp giá một cách vô cùng rẻ mạt, thu hồi toàn bộ đất đai của người dân và bán với
giá gấp rất nhiều lần để trục lợi, chia chác.
Việc
dùng sức mạnh để lấy của, lấy gia tài của người khác trong khi họ không mong muốn
đó chính là hành vi ăn cướp, toàn bộ quá trình này là cướp đất đã và đang diễn
ra khắp đất nước.
Thảm
cảnh của hàng triệu dân oan trên khắp cả nước đã diễn ra. Sự phản kháng của người
dân cũng diễn ra khắp nơi, từ anh nông dân Đoàn Văn Vươn ở Tiên Lãng, Hải Phòng
đến Đặng Ngọc Viết ở Thái Bình, nông dân Dương Nội, Hà Đông, Văn Giang - Hưng
Yên... và vừa qua là Đồng Tâm - Mỹ Đức.
2-
Guồng quay bạo tàn
Có
thể nói, quá trình cướp đất như một guồng quay và không có điểm dừng. Guồng
quay có thể hiểu trên hai khía cạnh. Thứ nhất, muốn cướp được đất, không chỉ một
cơ quan, một đơn vị nào có thể làm được, mà phải kết hợp rất nhiều ngành.
Thông
thường sẽ có doanh nghiệp đứng ra lập dự án, có thể là sản xuất, có thể là khu
công nghiệp và cũng có thể làm khu dân cư, chung cư. Dự án sẽ nhanh chóng được
các cấp ủy, chính quyền và ban ngành đoàn thể thông qua.
Một
ngành quan trọng nhất mà không một dự án nào có thể bỏ qua, đó là công an. Công
an để thị uy và trấn áp ngay lập tức những phản kháng của những hộ dân, gia
đình bị thu hồi đất.
Và
để hiệu quả cho việc trấn áp, cũng như đạt mục đích cuối cùng là cướp được đất,
các ngành kiểm sát và tòa án luôn sẵn sàng để vào cuộc, xử lý ngay những người
chống đối. Tất cả đều diễn ra nhịp nhàng, ăn khớp.
Một
khía cạnh nữa của guồng quay cướp đất, đó là tất cả các địa phương, tất cả các
quận, huyện trong cả nước đều diễn ra tình trạng cướp đất. Sự khác biệt có
chăng chỉ là mức độ nhiều ít đất đai cướp được, hoặc mức độ tàn khốc trong việc
cướp đất.
Bởi
vì quyền thu hồi đất được cấp huyện thực hiện nên không một địa phương nào có
thể thoát khỏi guồng quay tàn bạo này.
Với
một sự chênh lệch vô cùng lớn về giá cả đất đền bù và giá thị trường, mức lợi
nhuận, hay chính xác hơn là số tiền cướp được quá lớn khiến cho guồng quay
không thể dừng lại được.
Hết
lớp cán bộ này đến lớp cán bộ khác, hết quan chức này đến quan chức khác, người
bị bắt vào tù vì tham nhũng đất đai, người sau lên lại tiếp tục cướp đất và rút
kinh nghiệm của người trước.
Cũng
phải nói rằng, trong một số trường hợp, tại một số địa phương, việc cướp đất diễn
ra quá tàn bạo, không ngụy trang khéo léo (tức là hợp thức hóa bằng các nghị
quyết, chính sách, văn bản) và quan trong nhất là ăn chia không đều, đã có nhiều
quan chức, cán bộ đã bị mất chức, vào tù. Nhưng cán bộ vào tù, guồng quay cướp
đất vẫn không dừng lại và chưa biết khi nào dừng lại...
Phần
2
3-
Khi nào guồng quay dừng lại?
Trong
phạm vi một địa phương, cấp có thẩm quyền thu hồi đất là cấp huyện, cũng tùy điều
kiện kinh tế - xã hội địa phương, vị trí cũng như địa thế, guồng quay cướp đất
có thể tạm dừng. Một huyện miền núi, vùng sâu vùng xa dù có cướp được đất, thì
đất đồi núi cũng không bán được giá cao. Vậy nên chỉ có những vị trí đắc địa,
thị trấn hoặc khu du lịch trong quy hoạch mà khi cướp và bán hết rồi thì tự
nhiên vòng quay dừng lại. Tại các địa phương ở vùng đồng bằng, các tỉnh ven biển
thì guồng quay hầu như không bao giờ dừng lại. Ban đầu là các khu đất đẹp cho
du lịch, xây dựng khu dân cư cao cấp, chung cư... thời kỳ đầu nhắm vào các khu
đất nông nghiệp, vì giá cả đền bù rẻ và dễ cướp hơn, sau khi hết thì cướp cả đất
thổ cư của người dân từ nhiều đời đã sở hữu và đang sinh sống. Sự tàn bạo nhất
là nhắm vào các khu đất thổ canh, thổ cư của người dân, đẩy họ tới những nơi hẻo
lánh, thưa thớt dân cư và hạ tầng hầu như không lo được cho họ.
Một
câu hỏi được đặt ra là, trong chế độ hiện nay, có ai (ngoài dân thường) mong muốn
guồng quay cướp đất tàn bạo này dừng lại, và có thể dừng lại được không? Câu trả
lời là không. Ngoài người dân thường có thể vẫn có những người mong muốn guồng
quay này dừng lại, đó là những người trong bộ máy không thu được lợi gì từ guồng
quay đó, những nhân viên bình thường. Kể cả những người cảnh sát cơ động, những
người lính chỉ làm theo nhiệm vụ đi đàn áp người dân cũng mong muốn không phải
làm những công việc thất đức. Nhưng đó là những người không có vị trí, vai trò
gì và không quyết định được điều gì. Còn lại tất cả những người được hưởng lợi
từ guồng quay tàn bạo này, càng quan chức, quan chức cao cấp càng thu lợi nhiều
đều không bao giờ muốn nó dừng lại. Ngoài việc không kẻ nào trong guồng máy muốn
từ bỏ việc kiếm tiền theo cách tàn bạo này, còn một vấn đề nữa mà guồng quay
không thể dừng lại được. Đó là một sự đan xen lợi ích, cấu kết và cố kết lợi
ích, tất cả trong guồng máy và phải quay theo guồng máy. Bất kể ai, kẻ nào dừng
lại hoặc đi ngược lại lợi ích của guồng máy đều bị nghiền nát hoặc thải loại.
Vậy
thì có bao giờ và khi nào guồng quay dừng lại? Câu trả lời là có. Đó là khi chế
độ thay đổi, với chính thể dân chủ thay thế, việc đầu tiên là công nhận quyền
tư hữu tài sản, trong đó quan trọng nhất là tư hữu đất đai. Chỉ có đến khi đó,
guồng quay cướp đất bạo tàn mới dừng lại và chấm dứt.
4-
Sản phẩm của guồng quay cướp đất: Dân Oan
Dân
oan là những người bị xâm hại quyền lợi chính đáng do các đại diện quyền lực
các cấp sử dụng các chính sách và thủ đoạn bất minh dựa trên quyền lực độc tôn
và tuyệt đối của đảng cộng sản Việt Nam. Tuyệt đại đa số dân oan là những người
bị xâm hại quyền lợi về đất đai, nhà cửa. Với hai chính sách sở hữu toàn dân về
đất đai và phát triển khinh tế - xã hội, nhà cầm quyền các cấp đã sử dụng để cướp
ruộng đất của người dân làm phát sinh hàng trăm ngàn, hàng triệu người dân oan
trên khắp mọi miền tổ quốc.
Thời
kỳ trước đây, khi mà thông tin chưa rộng mở, người dân bị mất đất, bị cướp đất
có phản kháng nhưng cũng chỉ là những tiếng kêu tuyệt vọng, sau đó bị đàn áp nặng
nề và rơi vào quên lãng. Nhưng trong vòng 5-7 năm trở lại đây, với sự xuất hiện
của mạng Internet, và nhất là sự sôi động của mạng xã hội facebook, của cộng đồng
mạng tiến bộ, quan tâm và đứng về phía người dân, thì tình thế đã và đang bắt đầu
thay đổi. Gần đây, cuộc đấu tranh giữ đất của bà con ở các địa phương được cộng
đồng mạng quan tâm, chúng ta mới thấy hết được mức độ tàn bạo của chính sách cướp
đất và thực tế cướp đất của các cấp cầm quyền ở Việt Nam. Đầu tiên là những việc
phù phép để hợp thức hóa những khu đất không thuộc quyền quản lý của người dân,
chuyển đổi mục đích sử dụng, chuyển đổi chức năng để bán và chia chác. Sau đó,
việc định giá tùy tiện, rẻ mạt đất nông nghiệp và đất thổ cư của người dân để
bán với giá thị trường cao gấp nhiều lần. Nhưng còn những khuất tất, những sự
phi lý, ngang ngược trong việc cưỡng chế, cướp đất đối với các hộ dân cụ thể,
đã và đang được người dân phản ảnh mới thấy hết được sự kinh hoàng của guồng
quay cướp đất. Gần đây nhất, thông tin của báo chí cho biết, sáng
23-3-2017, tại thôn Ngọc Sơn Tây (xã Bình Phục, Thăng Bình, Quảng Nam), ông
Nguyễn Văn Tưởng (47 tuổi, không vợ không con) đã tự tử sau khi có những hành
vi quá khích do bức xúc chuyện đền bù giải tỏa đất đai. Ông Tưởng có mảnh
đất có sổ đỏ là là 562,1 m2 (trong đó diện tích đất ở
là 87,5 m2 và 423 m2 đất trồng cây hằng năm)
nhưng bị thu hồi đất chỉ với giá 21 triệu đồng. Ban đầu, nhà cầm quyền không
cho ông Tưởng mua đất tái định cư vì ông không có vợ con. Sau đó ông Tưởng đấu
tranh, Ông được mua đất tái định cư nhưng số tiền đền bù không đủ để Ông mua
100 m2 đất tái định cư. Do bị cướp đất, không đủ tiền để mua đất tái định cư để
sống, Ông đã phẫn uất dùng dao đâm cán bộ, sau đó tự tử. Những vụ việc cướp đất
vô cùng đau xót đang diễn ra hàng ngày hàng giờ trên đất nước Việt Nam.
Những
người dân oan mất đất đã đi đòi công lý, khiếu kiện ở các địa phương của mình,
nơi trực tiếp xâm hại quyền lợi của họ đều không có kết quả. Nhà cầm quyền các
địa phương bao che cho nhau vì có dính dáng lợi ích trong guồng quay, tiến
trình cướp đất. Không những không được trả lại quyền lợi, họ còn bị đàn áp,
đánh đập, thậm chí tống giam. Một số người đã đi khiếu kiện ở cấp cao hơn, cấp
trung ương tại Hà Nội và Sài Gòn. Họ đã tới các cơ quan trung ương như: văn
phòng chính phủ, văn phòng quốc hội, văn phòng trung ương đảng, tổng thanh tra
nhà nước... Nhà cầm quyền luôn nói họ đi khiếu kiện vượt cấp và tìm cách đẩy trả
họ về địa phương, đẩy quả bóng trách nhiệm cho các địa phương khiến người dân
oan mệt mỏi. Mục đích của họ là để người dân oan từ bỏ việc khiếu kiện. Nhiều
người dân oan đã khiếu kiện ròng rã mấy chục năm trời, có người ít cũng 5-7
năm. Cuộc sống của họ vô cùng khổ cực vì theo đuổi việc khiếu kiện, không còn
làm ăn gì được nữa.
Những
người dân oan khiếu kiện sau nhiều năm đi đòi công lý, phần lớn họ đã hiểu ra rằng
không thể lấy lại được những đất đai, tài sản của bản thân và gia đình đã mất,
nhưng họ cũng không còn điều kiện để làm ăn sinh sống bình thường nữa, bắt buộc
phải chấp nhận cuộc sống tạm bợ ở các thành phố trung tâm, kết hợp việc khiếu
kiện. Trong hoàn cảnh đó, họ cũng may mắn được những người dân tốt bụng giúp đỡ,
và nhất là những người quan tâm tới vấn đề xã hội, những người thuộc phong trào
dân chủ quan tâm giúp đỡ. Qua một thời gian, mối liên hệ giữa những người dân
oan và phong trào dân chủ đã rất gắn bó, tốt đẹp. Tuy nhiên, nhà cầm quyền một
lần nữa lại sử dụng thủ đoạn để phán hoại mối quan hệ này, đánh phá bà con và
phong trào dân oan...
Phần
3
5-
Sự kiện Đồng Tâm - Mỹ Đức
a
- Căn nguyên gốc rễ vụ việc ở Đồng Tâm - Mỹ Đức
Tháng
4 năm 1980, ông Đỗ Mười lúc đó là phó thủ tướng đã quyết định thu hồi 47,36 ha
đất nông nghiệp của xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức để xây dựng sân bay quân sự Miếu
Môn. Cũng như nhiều dự án ở Việt Nam, dự án này cũng đã không được thực thi.
Năm 2010, tức sau 30 năm chờ đợi, chính phủ và bộ quốc phòng đã ra quyết định
chính thức không xây dựng sân bay Miếu Môn. Như vậy, theo luật đất đai, 47,36
ha đất nông nghiêp này phải trả lại cho các chủ nhân của nó. Tức là người dân
xã Đồng Tâm. Nhưng điều lạ lùng đã và đang xảy ra, nó vẫn nằm dưới sự quản lý của
quân đội với cái tên ngắn gọn “đất quốc phòng”.
Chưa hết, khu đất 6,8 ha bên cạnh cũng được chính quyền xã và huyện thu hồi
thành đất quốc phòng, nhưng lại được phân lô để bán. Kết quả là, tháng 11 năm
2016, nhà cầm quyền huyện Mỹ Đức cùng xã Đồng Tâm đã đưa công an, cảnh sát cơ động…
đến cưỡng chế khu đất 6,8 ha mà họ gọi là đất quốc phòng, dù nhân dân xã Đồng
Tâm đã nhiều năm đi khiếu kiện, nhưng không được cơ quan nào giải quyết thoả
đáng.
Ngày 15-04-2017, công an đã đi xe đến Đồng Tâm, họ yêu cầu ông Lê Đình
Kình, 82 tuổi, người đứng đầu cuộc đấu tranh giữ đất, ra cánh đồng để chỉ cho họ
cọc mốc đất quốc phòng. Ra đến nơi, công an đã vật ông Kình ra, bắt đưa lên ô
tô, họ còn bắt thêm một số dân làng đưa đi. Theo nhiều nguồn tin, ông Kình đã bị
thương tích, vỡ xương chậu.
Lẽ
ra, quân đội phải trả lại cho những người dân xã Đồng Tâm 47,36 ha đất của sân
bay Miếu Môn, Viettel chỉ là một tổ chức kinh doanh giầu có của quân đội, giờ
đây họ muốn có đất để phát triển cơ sở sản xuất kinh doanh, họ phải thương lượng
trực tiếp với những người nông dân, mua lại đất của họ với giá thỏa thuận theo
thị trường. Lẽ ra khi thu hồi 6.8 ha đất kề bên nhà cầm quyền phải định giá
theo sát giá thị trường, trên tinh thần thương lượng thì nhà cầm quyền huyện Mỹ
Đức đã làm ngược lại.
Căn
nguyên gốc rễ vấn đề là luật đất đai bất cập: "đất đai thuộc sỡ hữu toàn
dân", người dân có tiền mua đất nhưng chỉ được quyền sử dụng đất mà không
có quyền sở hữu đất, khi người dân không có quyền sở hữu đất, quyền sỡ hữu đó
thuộc về toàn dân - nghĩa là thuộc về nhà nước (đại diện cho toàn dân) Căn cứ
trên luật này, nhà nước có quyền thu hồi và áp giá theo chủ kiến riêng, hệ quả
là mâu thuẫn đất đai giữa người dân và chính quyền xảy ra khắp mọi vùng miền
trên cả nước.
b
- Diễn biến vụ việc
Ngay
sau khi cụ Lê Đình Kình và 3 người nữa bị bắt đi (ngày 15/4), người dân xã Đồng
Tâm đã bức xúc, bùng nổ và bắt ngay một số cảnh sát cơ động, cán bộ và lãnh đạo
cấp huyện. Tổng số người mà nhân dân xã Đồng Tâm đã bắt giữ là 38 người. Trong
số đó, có một phó chủ tịch huyện, 1 trưởng ban tuyên giáo huyện Mỹ Đức, một
trung đoàn trưởng cảnh sát cơ động, 1 phó trưởng công an huyện và số còn lại là
cảnh sát cơ động. Người dân đã giữ những người này ở nhà văn hóa xã, canh giữ cẩn
mật và đối xử nhân đạo, tử tế. Cũng ngay sau đó, người dân đã rào làng (thôn
Hoành), đặt những chướng ngại vật trên các con đường vào làng và cho người canh
giữ kiểm soát những con đường đi vào làng. Cảnh sát, công an và các ban ngành
chức năng của huyện cũng đã đổ về vây kín, kiểm soát những người muốn đi vào
thôn Hoành. Không khí rất nóng bỏng.
Ngày
17/4, sau khi thông qua các kênh thương lượng, phía nhà cầm quyền đã thả 3 người
bị bắt cùng cụ Kình, và đêm hôm 17/4, phía người dân làng Hoành đã thả 15 cảnh
sát cơ động. Trong các ngày tiếp theo, không khí xung quanh vụ việc ở Đồng Tâm,
Mỹ Đức đã tràn ngập các trang mạng xã hội, còn trên thực địa, cảnh sát cơ động
vẫn vây kín làng, kiểm soát ngặt nghèo, cắt điện, cắt sóng, phá sóng điện thoại...
Đêm
ngày 19/4, theo một số nguồn tin, phía nhà cầm quyền đã cho côn đồ tấn công,
ném đá vào làng, người dân đã đáp trả và đẩy lùi hai cuộc tấn công. Đã các
thông tin nhiễu loạn về việc đêm 19/4 sẽ có cuộc tấn công vào làng. Nhưng cuối
cùng sự việc đã không xảy ra. Người dân yêu cầu chủ tịch thành phố Hà Nội, ông
Nguyễn Đức Chung vào đối thoại với người dân về vấn đề đất đai, sau đó sẽ thả hết
người. Ngày 20/4, Ông Nguyễn Đức Chung sau mấy ngày cộng đồng mạng lên tiếng
yêu cầu, đã có buổi xuống làm việc với người dân, nhưng chỉ dừng lại ở huyện Mỹ
Đức, gửi giấy mời 100 dân làng lên huyện họp mặt, dân không tới vì gửi giấy mời
quá muộn, và sợ bị lừa bắt trên đường tới huyện. Cũng trong buổi làm việc với
huyện, không có người dân xã Đồng Tâm, ông Chung đã ra quyết định thanh tra
toàn diện việc quản lý, sử dụng đất sân bay Miếu Môn và đất ở đồng Sênh, xã Đồng
Tâm. Lãnh đạo Thanh tra đi cùng đã hứa sẽ thanh tra đúng pháp luật trong vòng
45 ngày.
Ngày
21/4, người dân thôn Hoành tiếp tục thể hiện thiện chí khi thả ông trưởng ban
tuyên giáo huyện ủy, vì lý do nhân đạo, ông này bị bệnh và đã được thả, viết
cam kết người dân đối xử tốt, không bị đánh đập, hành hạ và nhục mạ. Cộng đồng
mạng tiếp tục lên tiếng yêu cầu chủ tịch thành phố tới đối thoại với người dân.
Ngày
22/4, chủ tịch thành phố Nguyễn Đức Chung đã cùng đoàn công tác xuống tận xã Đồng
Tâm đối thoại với người dân. Trong buổi làm việc, ông Chung đã hứa, và ký vào
văn bản sẽ không truy tố hình sự người dân xã Đồng Tâm sau vụ việc vừa qua. Đồng
thời sẽ giải quyết toàn diện vụ việc về đất đai của bà con, xem xét việc bắt giữ
cụ Lê Đình Kình theo trình tự tố tụng. Bà con thôn Hoành xã Đồng Tâm đã thả nốt
những người còn giam giữ. Những người này đều cam đoan không bị đối xử tệ bạc,
vui mừng khi được người dân thả ra. Như vậy, đã kết thúc toàn bộ 7 ngày (từ
15-22/4) căng thẳng, phản kháng của người dân xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức.
c
- Bình luận về sự kiện
Đây
là một sự kiện lớn, quan trọng trong thời điểm khắp nơi người dân căm phẫn với
nhà cầm quyền các cấp sử dụng luật đất đai về sở hữu toàn dân, thu hồi và đền
bù với giá vô cùng rẻ mạt, để bán với giá đất thị trường gấp nhiều lần, mà cộng
đồng mạng sử dụng từ cướp đất để nói lên bản chất của sự việc này. Lần đầu tiên
ở Việt Nam người dân phản kháng, bắt giữ người của nhà cầm quyền mà lãnh đạo phải
tới để đối thoại. Trước đó, đã có nhiều cuộc nổi dậy của người dân, như ở Thái
Bình năm 1997, hoặc ở làng Nhô, hay còn gọi là thôn Lạc Nhuế, xã Đồng Hóa, huyện
Kim Bảng, Hà Nam năm 1992... tất cả đều bị đàn áp một cách không thương tiếc.
Đánh giá về sự kiện này, ngay lúc này đây, có thể chưa thấy hết được ý nghĩa của
nó. Nhưng chúng ta cũng cần biết được, thành công của sự kiện này là kết quả tổng
hợp của nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là cách ứng xử, chiến thuật của
người dân xã Đồng Tâm, đã biết tận dụng sức mạnh của cộng đồng mạng trong việc
yêu cầu nhà cầm quyền thực hiện những quyền lợi của mình. Có thể đánh giá nhanh
một số những việc làm rất khôn khéo của bà con xã Đồng Tâm trong sự kiện vừa
qua.
-
Đầu tiên, tuy bắt giữ người, nhưng bà con đã đối xử với những người bị bắt giữ
rất tử tế, không hề có sự dọa dẫm, nhục mạ hoặc đánh đập, trả thù nào, mặc dù
người thân của bà con bị bắt vô lý, bị đánh đập và xô đẩy tới gẫy chân, gẫy
đùi...
-
Bà con viết khẩu hiệu, cắm cờ ở các điểm đặt chướng ngại vật, tất cả đều là những
khẩu hiệu tuyệt đối tin tưởng vào đường lối chính sách của đảng và nhà nước, chấp
hành nghiêm chỉnh pháp luật. Điều này, mới nhìn qua thì thấy rằng bất lợi, rằng
bà con vẫn con tin tưởng vào nhà nước thì sẽ bị lừa, hoặc sẽ bị đối xử tệ bạc.
Nhưng nghĩ kỹ, thì đó là một chiến thuật hết sức khôn ngoan. Thông điệp mà bà
con gửi tới nhà cầm quyền, là chúng tôi luôn tin tưởng đảng và nhà nước, luôn
chấp hành pháp luật, chúng tôi làm việc này là bất đắc dĩ, để chống lại cường
quyền và tham nhũng, chứ chúng tôi không chống lại đảng và nhà nước. Trong các
trao đổi với nhà cầm quyền, bà con cũng hết sức mềm dẻo, chỉ yêu cầu được đối
thoại với chủ tịch thành phố, chỉ yêu cầu làm rõ những quyết định về việc
sử dụng đất đai theo đúng pháp luật, sẽ chấp hành đầy đủ nếu có tất cả các văn
bản quyết định về khu đất tranh chấp, đồng thời hứa thả người ngay nếu chủ tịch
đối thoại...
-
Tuy nhiên, thông qua cộng đồng mạng, bà con lại gửi ra những thông điệp hết sức
cứng rắn, và những thông tin gây hứng khởi và sục sôi cho cộng đồng mạng. Ví dụ,
thông tin ra ngoài việc tẩm xăng vào 20 cảnh sát cơ động, lúc nào cũng sẵn sàng
tử thủ, có thể hi sinh cả 6000 nhân mạng để đòi công lý... Với cộng đồng mạng
luôn đứng về phía bà con, và sẵn có những hiểu biết, căm phẫn đối với nhà cầm
quyền thì những thông tin đó sẽ được lan truyền và nhân lên gấp nhiều lần, tạo
thành một sức ép vô cùng lớn đối với nhà cầm quyền và các cá nhân giữ trọng
trách trong việc giải quyết vụ việc. Nhưng hay hơn nữa, bà con Đồng Tâm luôn giữ
khoảng cách với những người hoạt động trong phong trào dân chủ, và thể hiện sự
độc lập, không nghe theo sự “xúi bẩy” như cách mà nhà cầm quyền hay vu cho những
người đấu tranh. Đây chính là điều độc đáo của bà con xã Đồng Tâm, tận dụng được
sức mạng vô biên của cộng đồng mạng, nhưng không bị mang tiếng nghe theo, hoặc
kết nối, tiếp tay cho “phản động” theo cách gọi của nhà cầm quyền. Tất nhiên, đối
với phong trào dân chủ, những việc này của bà con cũng làm phiền lòng không ít
người. Tuy nhiên, nếu hiểu được những cạm bẫy, những đòn thù khốc liệt của nhà
cầm quyền, những người đấu tranh cần hiểu và thông cảm cho bà con trong hoàn cảnh đó.
-
Điều cuối cùng, đối với nhà cầm quyền, trong các giao dịch, bà con đã rất thận
trọng, làm các văn bản, cam kết rất chặt chẽ, tùy đối tượng mà mức độ cam kết
khác nhau. Có thể có người nói rằng, việc Nguyễn Đức Chung, chủ tịch thành phố
chỉ làm cam kết bằng giấy viết tay, không có con dấu và điểm chỉ là không có
giá trị pháp lý, hoặc không có giá trị thực hiện, thực tế. Nhưng việc một chủ tịch
thành phố lớn, thủ đô đã phải ký vào cam kết, những điều được toàn thể người
dân, và cả nước biết như vậy, đã là một thành công tuyệt vời. Để có thể tráo trở,
lật lọng một văn bản giữa thanh thiên bạch nhật như vậy, họ sẽ phải trả giá rất
lớn cho uy tín của cá nhân và của nhà cầm quyền. Có thể nói, đánh giá một
cách tổng quát, trong bối cảnh hiện tại, người dân xã Đồng Tâm đã làm được điều
kỳ diệu, một thắng lợi tuyệt đối, mặc dù con đường phía trước không hề bằng phẳng,
dễ dàng mà có thể phải trả giá khá đắt.
Hà
Nội, ngày 27/4/2017
N.V.B.
-----------------------------
Thứ
Hai, 04/16/2018 - 09:16 — nguyenanhtuan
No comments:
Post a Comment