Mai Vân – RFI | ĐIỂM
BÁO
Đăng ngày 25-11-2017
Chủ
đề liên quan đến thời sự Pháp chiếm trọn trang bìa các tạp chí lớn ở Paris
trong tuần này. Tạp chí L’Obs không ngoại lệ, nhưng đã dành một hồ sơ nêu
bật một ý đồ bành trướng của Trung Quốc với tựa đề rất gọn : « Bắc Cực
Made in China ». Bài báo phân tích chiến lược của Bắc Kinh nhằm thâu tóm
tài nguyên khoáng sản rất dồi dào, nhưng chưa được khai phá tại vùng đất băng
giá này, một chiến lược đã bất ngờ được tổng thống Mỹ Donald Trump hỗ trợ đắc lực.
Trong tương lai không xa Bắc cực quanh năm băng giá sẽ trở thành tuyến đường
hàng hải tấp nập. REUTERS/Alistair Scrutton
Theo Pascal Riché, tác giả bài báo, mọi sự khởi đầu
từ việc khí hậu toàn cầu bị hâm nóng, làm tan băng ở vùng Bắc Cực, cho phép tạo
ra những tuyến đường hàng hải mới, và nhất là mở ra triển vọng khai thác các trữ
lượng dầu khí, sắt, kẽm... trước đây còn bị băng phong tỏa. Đối với phóng viên tuần
báo L’Obs, có thể nói là « sự mở cửa » của Bắc Cực, dưới tác động của việc Trái
Đất bị hâm nóng, là thay đổi địa lý quan trọng nhất kể từ khi kỷ nguyên băng hà
kết thúc.
Không giống như Nam Cực, được các hiệp ước cụ thể «
bảo vệ », Bắc Cực ngày nay, giống như miền Viễn Tây Far West của Mỹ trước đây,
vẫn còn hoang dã và đang trở thành một cục nam châm thu hút mọi tham vọng. Các
nước bao quanh Bắc Cực như Nga, Mỹ (nhờ vùng với Alaska), Canada, Đan Mạch (với
Greenland), Iceland và Na Uy đều đã tìm cách khai thác và mở rộng khu vực kiểm
soát, thế nhưng theo tạp chí Pháp, điểm nổi bật của năm 2017 này là họ đã bị một
nước ngoài khu vực qua mặt : Đó là Trung Quốc.
Trump
đã giúp Trung Quốc làm chủ Bắc Cực
Vấn đề đáng chú ý là Trung Quốc đã lộ rõ tham vọng
khống chế Bắc Cực từ lâu, nhưng cho đến nay đã vấp phải cản lực từ Mỹ. Thế
nhưng, ngày 9 tháng 11 vừa qua, trong chuyến thăm Bắc Kinh, tổng thống Mỹ
Donald Trump đã đồng ý cho Trung Quốc đầu tư 43 tỷ đô la Mỹ vào bang Alaska để
khai thác, hóa lỏng và vận chuyển khí đốt tự nhiên. Đây là khoản đầu tư lớn nhất
vào vùng Bắc Cực từ trước đến nay.
Đối với Mikaa Mered, giáo sư chuyên nghiên cứu Nam Cực
và Bắc Cực tại Đại Học Khoa Học Ứng Dụng Lapland ở Phần Lan, đồng thời là
chuyên gia cho Ủy Ban Châu Âu, hệ quả của thỏa thuận Mỹ-Trung trên đây rất rõ :
« Trung Quốc đã trở thành ông chủ của Bắc Cực ».
Chuyên gia này giải thích : « Trung Quốc đã có phần
trong các dự án ở Canada, họ đã đầu tư vào hai dự án khí đốt lớn ở Nga, họ đã
sưởi ấm quan hệ với Na Uy, họ đã có một thỏa thuận thương mại tự do với
Iceland, họ đã nắm trong tay gần như tất cả các dự án khai thác mỏ lớn ở
Greenland. Người ta từng cho rằng họ sẽ khó mà vào được Mỹ do quan điểm (được
tuyên bố trước đây) của Trump đối với họ. Rốt cuộc, họ chỉ cần sáu tháng để được
toại nguyện... »
Theo tạp chí Pháp, tổng thống Mỹ đã bị thống đốc
Bill Walker cùng với các nghị sĩ thuộc tiểu bang Alaska, tất cả đều cùng trong
đảng Cộng Hòa, thuyết phục. Từ khi giá dầu sụt giảm, bang này bị lâm vào khó
khăn kinh tế và tài chính, và dự án Alaska LNG ký với Trung Quốc được coi là
mang tính chất sống còn. Các đối tác ban đầu là Exxon Mobile, TransCanada,
ConocoPhillips, BP, đã không hứng khởi lắm với dự án do lợi nhuận không chắc chắn,
và đã rút lui vào năm ngoái.
Khống
chế Bắc Cực để nắm nguồn tài nguyên
Đối với Trung Quốc thì khác, không có lợi nhuận ngay
lập tức không phải là vấn đề, ưu tiên của họ là đảm bảo nguồn năng lượng để duy
trì sự tăng trưởng trong nhiều thập niên.
Theo Mark Rosen, chuyên gia về Bắc Cực ở CNA, một cơ
quan nghiên cứu thân cận với bộ Quốc Phòng Mỹ thì đối với Bắc Kinh, « Bắc Cực
trước tiên hết là nguồn cung cấp các nguyên liệu mà ngành công nghiệp Trung Quốc
rất cần. Thay vì đi mua, Bắc Kinh đã quyết định làm chủ các mỏ để nắm quyền kiểm
soát sản lượng và giá cả ».
Thế là Trung Quốc đã lợi dụng thời cơ lao vào thương
lượng về việc tham gia dự án Alaska LNG. Theo thỏa thuận, thì một đại tập đoàn
(consortium) bao gồm 3 tập đoàn Trung Quốc sẽ tiếp quản dự án này (mặc dù
Alaska sẽ vẫn nắm đa số) : Đó là tập đoàn hóa dầu Sinopec, quỹ đầu tư nhà nước
CIC, và Ngân Hàng Nhà Nước Trung Quốc. Bắc Kinh dự định nhập khẩu 75% khí đốt sẽ
được khai thác.
Đối với Hoa Kỳ thì mối lợi sẽ là 12.000 việc làm và
giảm được 10 tỷ đô la thiếu hụt thương mại với Trung Quốc (lên đến 350 tỷ đô la
vào năm ngoái). Món lợi đó, theo tạp chí L’Obs, đã đập tan luận điệu chống
Trung Quốc hùng hồn của ứng cử viên Trump. Thời kỳ mà Trung Quốc « cưỡng bức
Hoa Kỳ » giờ đây chỉ còn là ký ức.
*
Khi giới
lãnh đạo dân tộc chủ nghĩa Ấn Độ ăn nói linh tinh
Tại Ấn Độ, giới khoa học đang động viên nhau để chống
lại nguy cơ những môn khoa học giả hiệu, như bói toán chẳng hạn, được đưa vào
chương trình giảng dạy, nhờ được một số thực thể trong chính quyền dân tộc chủ
nghĩa đương quyền ủng hộ. Tạp chí Courrier International đã trích dẫn truyền
thông Ấn Độ điểm qua một số tuyên bố cực kỳ linh tinh của nhiều giới chức chính
quyền hiện nay để kích động tinh thần dân tộc Ấn.
Trong số người phát biểu quá đà, có cả thủ tướng
Narendra Modi. Theo tờ báo Ấn Độ The Financial Express, ông Modi đã từng công
khai tuyên bố rằng Ganesh, vị thần đầu voi của Ấn Độ, là sản phẩm của nền « phẫu
thuật thẩm mỹ » mà người Ấn đã thành thạo từ thời xa xưa.
Những tuyên bố kiểu trên đây không hiếm. Theo
Courrier International, từ khi lên cầm quyền cách đây 3 năm, Đảng BJP của thủ
tướng Modi đã không ngần ngại thao túng khoa học, tôn giáo và lịch sử vì mục
đích ý thức hệ.
Vào tháng 1 năm 2015, tại Hội Nghị Khoa học Ấn Độ, một
cựu phi công đã khẳng định rằng chính tại Ấn Độ mà phi cơ đã được phát minh «
cách nay 7000 năm ». Theo nhật báo Times of India đã loan tin trên vào lúc đó,
thì nhân vật này cho biết là ông đã đọc được điều đó trong kinh cổ Vedas, viết
bằng tiếng Phạn. Theo ông, những văn bản cổ xưa đó còn nói rằng những chiếc máy
bay « có thể bay từ nước này sang nước khác, từ một châu lục này sang châu lục
khác, và từ một hành tinh này qua một hành tinh khác ».
Còn ông Vijay Bhatkar, lúc đó là chủ tịch Học Viện
Công Nghệ Ấn Độ ở New Delhi, ngay hôm đó cũng lên án cái ông gọi là « tư tưởng
nô lệ », đã thúc đẩy người Ấn chỉ công nhận các phát minh tại nước ngoài. Kể từ
đó, trang web tin tức The Wire đã tiết lộ rằng ông Vijay Bhatkar là thành viên
tổ chức RSS, một phong trào bán quân sự cực hữu, mà đảng BJP đương quyền là tủ
kính chính trị.
Sau đó, nhiều nhân vật đã thản nhiên có những tuyên
bố hết sức phi lý nhằm đề cao dân tộc Ấn. Bộ trưởng Nội Vụ hiện nay chẳng hạn,
đã khẳng định rằng bất kỳ một tu sĩ Ấn Độ Giáo nào cũng có thể dự đoán nhật thực
của mặt trời "hàng trăm năm trước". Bộ trưởng Nông Nghiệp cũng không
thua kém khi tuyên bố rằng nếu tập yoga, người nông dân có thể « tự bảo vệ mình
chống lại những tác động có hại của hiện tượng khí hậu bị hâm nóng » !
*
Có nên
hạ bệ các nhân vật lịch sử bị « tỳ vết » ?
Như nói ở trên, các tuần báo Pháp đều đã dành trang
bìa cho thời sự Pháp. L’Obs chẳng hạn, đã đặt một câu hỏi thành tựa trang nhất
: « Có nên hạ bệ những vĩ nhân của chúng ta hay không ? » bên dưới là ảnh vẽ một
số nhân vật lịch sử Pháp, với câu hỏi nhỏ ở mỗi ảnh vẽ nêu bật điều bị coi là tội
trạng của những nhân vật đó.
Dưới hình vẽ tướng De Gaulle, người hùng trong cuộc
chiến chống Phát Xít Đức, sáng lập ra nền Đệ Ngũ Cộng Hòa Pháp, là câu hỏi về
tính chất độc tài (autocrate) của cố tổng thống, ngày nay bị tố là có thiên hướng
chuyên chế và tại chức quá lâu.
Ngược về thế kỷ 19, Jules Ferry, nhà sáng lập hệ thống
giáo dục công lập, phi tôn giáo, không còn lệ thuộc vào các trường dòng như trước
đó, thì lại bị tố là một tên « thực dân », chủ trương chế độ thuộc địa (colonialiste).
Hoàng đế Napoléon, thì bị cho là « một kẻ buôn nô lệ (esclavagiste), trong lúc
lãnh tụ cách mạng Robespierre thời Cách Mạng Pháp 1789, bị cáo buộc là « một
tên khủng bố (terroriste) ». Ngay cả vua Louis thứ 9 thời Trung Cổ (thế kỷ thứ
13), từng được phong làm Thánh Louis (Saint-Louis), cũng bị đặt vấn đề là một kẻ
bài Do Thái.
Câu hỏi mà tuần báo Pháp đặt ra xuất phát từ việc một
số hiệp hội chống kỳ thị chủng tộc tại Pháp, mới đây đã bày tỏ thái độ phẫn nộ
trước sự kiện nhiều nhân vật lịch sử như kể trên vẫn được tôn vinh.
Đối với L’Obs, vấn đề đã xâu xé nước Mỹ vào mùa hè vừa
qua liên quan đến ký ức về cuộc nội chiến Mỹ, cũng đang được đặt ra tại Pháp, với
câu hỏi là liệu có nên đổi tên đường phố và dẹp bỏ những tượng đài tôn vinh những
nhân vật mà di sản ngày nay đang gây tranh cãi hay không ?
Trong một hồ sơ 12 trang, L’Obs nhắc lại rằng hoàng
đế Napoléon chẳng hạn, đã phục hồi chế độ nô lệ ở các thuộc địa vào năm 1802,
trong lúc Jules Ferry, người khai mở nền giáo dục thế tục thì lại là một kẻ «
kiên quyết bảo vệ chế độ thực dân, thuộc địa ».
Tuần báo Pháp đăng một số ý kiến trái chiều của cả
bên bênh lẫn bên chống việc đặt lại vấn đề lịch sử này. Chẳng hạn như liên quan
đến cố tổng thống De Gaulle, Daniel Cohn-Bendit, một gương mặt tiêu biểu trong
phong trào sinh viên đấu tranh thời Mai 68, tháng Năm 1968, đã làm rung chuyển
chế độ De Gaulle lúc bấy giờ, thì « Tướng De Gaulle đã là cản lực trên con đường
dân chủ hóa nước Pháp ». Ngược lại, theo Jean-Louis Debré, chủ tịch Hội Đồng Bảo
Hiến Pháp, từng là chủ tịch Quốc Hội Pháp, thì cố tổng thống Pháp là người đã «
khôi phục nền Cộng Hòa Pháp vào năm 1958 ».
Có dính líu ít nhiều đến Việt Nam là trường hợp của
Jules Ferry. Nhà biên khảo kiêm ký giả Natacha Polony đã ghi nhận mong muốn của
Jules Ferry là giúp con người nói chung « thoát ra khỏi chủ nghĩa u muội », còn
Lilian Thuram, cầu thủ bóng đá vô địch thế giới năm 1998, người sáng lập một hiệp
hội chống kỳ thị chủng tộc, thì cho rằng cựu bộ trưởng giáo dục Pháp đã bật đèn
xanh cho việc « cướp của, giết người và bắt các dân tộc khác làm nô lệ ».
Đối với l’Obs, vấn đề cần được xem xét thấu đáo, bằng
không thì chỉ còn có nước là biến Điện Panthéon ở Paris, nơi tôn vinh các vĩ
nhân Pháp, thành một công viên !
*
Đảng Cộng
Hòa Tiến Bước LREM : Tử huyệt của Macron ?
Tuần báo L’Express cũng dành trang bìa và hồ sơ
chính 13 trang cho thời sự Pháp, nhưng để ghi nhận rằng Đảng Cộng Hòa Tiến Bước
LREM mà tổng thống Macron lập ra có thể trở thành ‘tử huyệt’ của chính ông.
Chính vì vậy mà đương kim tổng thống đã cử một người
thân cận cứng cỏi là ông Castener, nguyên là phát ngôn viên chính phủ, qua nắm
đảng, không cần thủ tục bầu bán phức tạp.
Đối với một đảng vừa được thành lập từ một phong
trào kể như là mới toanh, vấn đề đặt ra là đi sâu được vào quần chúng để quảng
bá cho chủ trương đường lối của chính phủ Macron. L’Express đã cử phái viên xuống
thành phố Dijon, và ghi nhận các nhà hoạt động ráo riết của những người trong đảng
Cộng Hòa Tiến Bước.
Một người xác định « Một nhiệm vụ nặng nề đang đè nặng
trên vai chúng tôi. Đó là giáo dục quần chúng » : 6000 tờ rơi về chủ đề này đã
được gửi đến nơi đây. Các đảng viên đảng Xã Hội tại chỗ không tránh khỏi ghen tị.
Antoine Hoareau, thư ký đảng Xã Hội khu vực Dijon ngậm ngùi : « Người của đảng
Cộng Hòa Tiến Bước quả là không ngu như chúng tôi. Trong 5 năm qua, chúng tôi
chưa hề nhận được tài liệu nào từ đảng để vận động ủng hộ chính sách của
François Hollande ». "
Theo Fadila Khattabi, một trong bốn dân biểu thuộc đảng
Cộng Hòa Tiến Bước vùng Côte-d'Or, đã đến lúc tiếp tục trở lại các hoạt động thực
địa : « Sau thời kỳ phấn chấn nhờ thắng lợi tại cuộc bầu cử tổng thống và quốc
hội, chúng tôi quả là đã sao lãng một chút trong mùa hè... Để giữ lời hứa
"Làm chính trị một cách khác đi", các đảng viên tại cơ sở sẽ nhân rộng
các sáng kiến. »
*
Báo giới
châu Âu chưa hết ngạc nhiên trước Emmanuel Macron
Courrier International tuần này cũng dành trang nhất
cho nước Pháp, nói về « Một nghìn lẻ một trò biến hóa của Macron », tựa lớn
trang bìa với ảnh ghép tổng thống Pháp đóng vai một nhà ảo thuật.
Tuần báo Pháp ghi nhận những cái nhìn đầy ngạc nhiên
của báo giới ngoại quốc, thấy rằng cho dù bị lận đận trong các cuộc thăm dò dư
luận trong nước, tổng thống Pháp đã bắt đầu cải tổ được đất nước. Bằng chứng là
ông đã thành công trong việc cho thông qua một loạt các kế hoạch cải tổ quan trọng
mà không làm dấy lên bất kỳ phong trào phản đối rầm rộ nào.
Theo Courrier International, sở dĩ các tờ báo The
Irish Times ở Ireland, Der Standard ở Áo, Le Temps ở Thụy Sĩ và Politico ở
Bruxelles, cảm thấy ngạc nhiên, đó là vì nước Pháp nổi tiếng là thủ cựu, không
tài nào cải cách được. Nhưng dẫu sao thì dù cho các thay đổi cụ thể vẫn còn
chưa rõ nét, báo giới tại các láng giềng của Pháp đều ghi nhận một thay đổi thực
thụ trong cách suy nghĩ của người Pháp.
Trong loạt bài phân tích rất khô khan về tổng thống
Pháp, có một bài rất tình cảm của nữ ký giả Lara Marlowe trên tờ The Irish Time
xuất bản tại Dublin khi nói về tài chinh phục nhân tâm của tổng thống Pháp :
« Tôi nghe nói là ông Macron có tài quyến rũ đến mức
có thể dụ dỗ cả một chiếc ghế ! Tôi thấy ông cương quyết, năng động, thậm chí
tài ba, nhưng không đặc biệt quyến rũ. Sức quyến rũ thực sự của ông ấy mang
tính chất rất tự nhiên. Ông Macron sẽ không bỏ cuộc trước khi thuyết phục được
đối tượng. Sáu tháng sau cuộc bầu cử, rõ ràng là ông Macron đã thay đổi được nước
Pháp theo chiều hướng tốt hơn. Đa số những lời chỉ trích nhắm vào ông đều bất
công. Có thể là người Pháp rất khó thỏa mãn ».
*
Vụ tai
tiếng về bác sĩ Pháp tốt nghiệp tại Rumani
Hồ sơ đáng chú ý nhất trên L’Express tuần này là « Vụ
scandale về bằng bác sĩ tại Rumani », nêu bật tình trạng sinh viên Pháp ngày
càng chạy qua Rumani để theo học ngành y khoa, tốt nghiệp ở đấy, rồi trở về
Pháp hành nghề một cách hoàn toàn hợp pháp, nhưng trình độ và năng lực thực thụ
lại là một vấn đề lớn.
Theo đặc phái viên L’Express tại Rumani, nước này đã
mở rộng vòng tay đón nhận 2.135 sinh viên Pháp, đa số là những người đã bị rớt
tại Pháp khi thi tuyển vào năm thứ nhất y khoa, một cuộc sàng lọc gắt gao vì có
đến 90% thí sinh bị rớt. Tại Rumani thì không có thi tuyển như ở Pháp, thậm chí
không có cả thi vấn đáp sơ bộ, thí sinh chỉ cần điền vào mẫu hồ sơ đăng ký học,
đánh dấu vào chuyên ngành mình muốn theo như y học tổng quát, nha khoa, dược
khoa hoặc bác sĩ thú y là xong.
Cách tuyển chọn của nhà trường cũng không gắt gao lắm.
Viorel Scripcariu, hiệu trưởng Trường Y khoa Grigore T. Popa cho biết : « Chúng
tôi đã nhận được 170 đơn xin học trong năm nay, và đã nhận 150 người, mức tối
đa mà Nhà Nước cho phép. Một khi được nhận vào, sinh viên sẽ phải đóng 5000
euro một năm, tức là 30.000 euro để hoàn thành hai cấp học đầu tiên. »
Vấn đề mà L’Express đặt ra là trình độ chuyên môn của
các bác sĩ tương lai đó khi về làm việc tại Pháp. Do chế độ được châu Âu quy định,
công nhận sự tương đương văn bằng giữa các nước châu Âu, các sinh viên Pháp học
y khoa ở Rumani, sau khi tốt nghiệp, đều có thể về hành nghề tại Pháp, bất kể
là trình độ của họ ra sao vì không thể kiểm tra được.
Tình hình kể trên, theo L’Express, quả là đáng ngại
, đồng thời gây phẫn nộ trong giới y học Pháp.
No comments:
Post a Comment