Phát biểu về Đài
Loan của Thủ tướng Nhật khơi mào cơn thịnh nộ của Trung Quốc
Koh Ewe
BBC News Tiếng Việt
12
tháng 11 2025, 14:57 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c3epyy7pvyko
Trong
tuần qua, Trung Quốc và Nhật Bản đã vướng vào một cuộc khẩu chiến ngày càng gay
gắt.
Mọi chuyện bắt đầu khi tân thủ tướng của Nhật
Bản, bà
Sanae Takaichi, đề xuất rằng nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan thì Nhật Bản
có thể đáp trả bằng lực lượng phòng vệ của họ.
Kể
từ đó, bộ ngoại giao của cả hai nước đã gửi công hàm phản đối gay gắt lẫn nhau,
và một nhà ngoại giao Trung Quốc còn đưa ra phát ngôn mà nhiều người cho là lời
đe dọa "chặt đầu" bà Takaichi.
Cuộc
tranh cãi này liên quan đến mối thù truyền kiếp giữa Trung Quốc và Nhật Bản,
cũng như chính sách "mơ hồ chiến lược" lâu nay về chủ quyền của Đài
Loan.
Sau
đây là những điều chúng ta cần biết.
Chuyện
gì đã xảy ra? Dòng thời gian sự kiện
Căng
thẳng hiện tại bùng phát tại một phiên họp quốc hội Nhật Bản vào hôm 7/11, khi
một nghị sĩ đối lập hỏi bà Takaichi rằng những tình huống nào liên quan đến Đài
Loan thì Nhật Bản sẽ xem đó là "tình huống đe dọa sự tồn vong".
"Nếu
xuất hiện tàu chiến và sử dụng vũ lực, thì dù nghĩ thế nào đi nữa, đó đều có thể
được xem là tình huống đe dọa sự tồn vong," bà Takaichi trả lời.
"Tình
huống đe dọa sự tồn vong" là một thuật ngữ pháp lý theo luật an ninh năm
2015 của Nhật Bản, ám chỉ khi một cuộc tấn công vũ trang vào các đồng minh gây
ra mối đe dọa sự sinh tồn của Nhật Bản. Trong hoàn cảnh đó, lực lượng phòng vệ
của Nhật Bản có thể được kích hoạt để ứng phó với mối đe dọa.
Những
phát biểu của bà Takaichi đã khiến Bắc Kinh tức giận, Bộ Ngoại giao Trung Quốc
gọi phát ngôn đó là "nghiêm trọng".
Hôm
8/11, ông Tiết Kiếm, Tổng lãnh sự Trung Quốc tại thành phố Osaka, Nhật Bản, đã
chia sẻ lại một bài báo về phát biểu của bà Takaichi trên mạng xã hội X. Ông
này còn bình luận thêm rằng "cái đầu dơ bẩn thích xía vào chuyện bao đồng
đáng bị chặt đi".
Mặc
dù ý định trong những phát ngôn của ông Tiết "có thể không rõ ràng",
nhưng đó là lời lẽ "rất không phù hợp", Chánh Văn phòng Nội các Nhật
Bản Minoru Kihara nói với báo giới hôm 10/11.
Tokyo
đã gửi công hàm phản đối tới Trung Quốc về những phát biểu của ông Tiết, trong
khi Bắc Kinh cũng gửi công hàm phản đối tới Nhật Bản về những phát biểu của bà
Takaichi.
Bài
đăng của ông Tiết đã bị gỡ - nhưng dư âm từ cuộc khẩu chiến gay gắt vẫn chưa lắng
xuống.
Hôm
11/11, bà Takaichi từ chối rút lại phát biểu của mình, điều mà bà nói là
"phù hợp với lập trường truyền thống của chính phủ". Tuy nhiên, cũng
bà lưu ý rằng trong tương lai, bà sẽ thận trọng khi bình luận về các kịch bản cụ
thể.
Mối thù truyền kiếp
Có
một mối
thù lâu đời giữa Trung Quốc và Nhật Bản, bắt nguồn từ hàng loạt cuộc
xung đột vũ trang vào thế kỷ 19 và chiến dịch quân sự tàn bạo của Nhật Bản tại
Trung Quốc trong Thế chiến II.
Những
vết thương lịch sử này vẫn là điểm nhức nhối trong quan hệ song phương giữa hai
bên kể từ đó. Tuy nhiên, việc bà Takaichi - người được cố Thủ tướng Shinzo Abe bảo
trợ - lên nắm quyền cho thấy căng thẳng có thể tiếp tục gia tăng.
Nhà
lãnh đạo theo đường lối bảo thủ này đang thúc đẩy mối quan hệ chặt chẽ hơn với
Mỹ, và đã cam kết tăng chi tiêu quốc phòng của Nhật Bản - điều khiến Bắc Kinh
lo ngại.
Mỹ
và Nhật Bản đã áp dụng chính sách mơ hồ chiến lược về cách họ sẽ phản ứng nếu
Trung Quốc xâm lược Đài Loan
Bà
Takaichi cũng được biết đến là người có quan điểm cứng rắn với Trung Quốc và từ
lâu ủng hộ Đài Loan.
Trước
đây, bà từng nói rằng việc phong tỏa hòn đảo này có thể đe dọa đến Nhật Bản, và
Tokyo có thể huy động quân đội để ngăn chặn một cuộc xâm lược từ Trung Quốc, nếu
diễn ra.
Trung
Quốc đặc biệt nhạy cảm về vấn đề Đài Loan, hòn đảo tự trị mà Bắc Kinh tuyên bố
là một phần lãnh thổ của mình. Trung Quốc không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực
để thống nhất Đài Loan - một lập trường khiến Đài Bắc và các đồng minh trong
khu vực lo ngại.
Đầu
tháng này, Bắc Kinh đã cáo buộc bà Takaichi vi phạm nguyên tắc "một Trung Quốc",
sau khi bà đăng ảnh gặp gỡ một quan chức cấp cao của Đài Loan bên lề hội nghị
thượng đỉnh APEC tại Hàn Quốc
Vì
sao phát biểu mới nhất của bà Takaichi gây chấn động
Những
bình luận gần đây của Thủ tướng Nhật Bản đánh dấu một sự thay đổi so với lập
trường mập mờ mà nước này vẫn duy trì về tình trạng của Đài Loan.
Điều
này tương đồng với chính sách "mơ hồ chiến lược" mà Mỹ vẫn duy trì từ
lâu: mơ hồ về những gì họ sẽ làm để bảo vệ Đài Loan trong trường hợp hòn đảo bị
Trung Quốc xâm lược.
Trong
nhiều thập niên, sự mơ hồ này đã khiến Trung Quốc phải dè chừng - một hình thức
răn đe - đồng thời vẫn cho phép các mối quan hệ kinh tế phát triển.
Lập
trường chính thức của chính phủ Nhật Bản là hy vọng vấn đề Đài Loan có thể được
giải quyết một cách hòa bình thông qua đối thoại - và các quan chức Nhật Bản
thường tránh đề cập đến Đài Loan trong các cuộc thảo luận công khai về an ninh.
Trong
những lần hiếm hoi phía Nhật Bản đề cập, phản ứng từ Bắc Kinh luôn rất gay gắt.
Năm
2021, khi Phó Thủ tướng Taro Aso lúc bấy giờ phát biểu rằng Nhật Bản cùng với Mỹ
cần bảo vệ Đài Loan trong trường hợp xảy ra xâm lược, Bắc Kinh đã lên án phát
biểu của ông và yêu cầu Tokyo "sửa chữa sai lầm".
Gần
đây hơn, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết phát biểu của bà Takaichi là "một
sự can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc".
"Đài
Loan là Đài Loan của Trung Quốc", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lâm Kiến
phát biểu tại cuộc họp báo hôm 10/11, đồng thời nói thêm rằng Trung Quốc sẽ
không "dung thứ cho bất kỳ sự can thiệp nào từ bên ngoài" vào vấn đề
này.
"Nhà
lãnh đạo Nhật Bản đang muốn gửi tín hiệu gì đến các lực lượng ly khai đòi 'Đài
Loan độc lập'?" ông Lâm Kiếm nói thêm. "Liệu Nhật Bản có đủ khả năng
thách thức các lợi ích cốt lõi của Trung Quốc và ngăn chặn việc thống nhất đất
nước này không?"
No comments:
Post a Comment