Pháp
: Nhập cư có phải là nguồn căn của khủng bố ?
Chi Phương - RFI
Đăng ngày: 20/10/2023 - 15:28
Sau vụ tấn công khủng bố sát hại một giáo viên tại
một trường học ở miền Bắc nước Pháp mà thủ phạm là một người nhập cư từ vùng
Kavkaz ở Nga, một lần nữa cánh hữu và cực hữu Pháp nêu bật mối liên hệ nhân quả
giữa nhập cư và khủng bố. Nhà xã hội học Jean-Baptiste Meyer cho rằng việc thiết
lập một mối liên hệ như vậy là rất nguy hiểm, không có căn cứ, khi mà “khủng
bố Hồi giáo” trở thành một vấn đề nội tại.
Những người di cư xếp
hàng trước một cơ sở xét đơn xin tị nạn ở Paris, Pháp, ngày 21/12/2017. AP
- Thibault Camus
Tại châu Âu, Pháp là một trong những quốc gia cho phép người nước ngoài
có thể nhập quốc tịch Pháp ngay từ nửa cuối thế kỉ 19. Lúc đó, theo
luật dân sự 1804, quốc tịch chỉ được trao dựa trên quan hệ huyết thống từ cha mẹ
người Pháp. Vì lý do dân số, Pháp đã cải cách, ban hành luật cho nhập tịch dựa
theo quyền nhập tịch Pháp vì sinh ra tại Pháp ngay từ năm 1851, và sau đó là
các cải cách khác vào năm 1889, 1927, 1945 và 1973. Cho đến nay, theo số liệu
vào năm 2021 từ L’INSEE, 75.249 người đã được cấp quốc tịch Pháp theo nghị định
(par decret).
Trước tình trạng khủng hoảng di dân, cũng như các vụ tấn công khủng bố
dã man liên tiếp xảy ra trong những năm qua tại Pháp, nhất là vụ khủng bố gần
đây ở Arras, khi một người nhập cư Mohamed M., theo Hồi giáo, đến từ
vùng Kavkaz của Nga, đã sát hại một thầy giáo bằng dao, cánh hữu và cực hữu
nhanh chóng tái khẳng định mối liên hệ giữa nhập cư và khủng bố. Mối liên hệ
này cũng đã được nêu lên trong các vụ khủng bố trước đó, như vụ một
thanh niên gốc Tchetchnia tị nạn ở Pháp từ khi còn nhỏ sát hại thầy giáo Samuel
Paty tại trường trung học ở Conflans-Sainte-Honorine, ngoại
ô Paris, năm 2020, hay các vụ tấn công khủng bố vào năm 2015 ở Paris, 2016 ở
Nice, với nhiều thủ phạm là người nhập cư.
Đọc
thêm : Tại sao những kẻ khủng
bố nhắm vào trường học tại Pháp ?
Theo nhà xã hội học Jean-Baptiste Meyer, giám đốc ngiên cứu tại Viện
Nghiên cứu và Phát triển ở Pháp, việc thiết lập mối liên hệ giữa khủng bố và nhập
cư là một “điều cấm kị”, thậm chí “đáng xấu hổ” và
ít có nghiên cứu sâu, hay tranh luận công khai về vấn đề này. Trả lời RFI
Tiếng Việt, ông Meyer giải thích: “Mối liên hệ này được thiết lập ngay
lập tức trong các vụ tấn công khủng bố trên lãnh thổ Pháp hoặc châu Âu, như là
một mối liên hệ nhân - quả, với việc thủ phạm là người nước ngoài và thực hiện
tấn công khủng bố. Trên thực tế, đây là điều đáng xấu hổ vì khi nhìn vào các vụ
tấn công xảy ra trong những năm qua trên thế giới, chúng ta có thể thấy rằng
không chỉ người nước ngoài mà cả người bản địa cũng thực hiện các vụ tấn công
trên chính lãnh thổ của họ. Điều này đã xảy ra tại các nước vùng Maghreb,
như ở Tunisia, và cũng đã xảy ra ở Pháp, khi các chiến binh Hồi giáo Pháp được
xác định, như vậy có nghĩa là chúng ta có thể phá vỡ lập luận cho rằng vì là
người nước ngoài, nên họ dễ tấn công khủng bố hơn. Do vậy, mối liên hệ
nhân quả này không tồn tại”.
Trong một
bài nghiên cứu, đăng trên tạp chí Hommes & Migrations năm 2016, ông
Jean-Baptiste Meyer đã xem xét các hồ sơ tội phạm khủng bố từ năm 2012 đến năm
2016 và chỉ ra rằng những kẻ khủng bố chủ yếu là có quốc tịch Pháp. Nhà xã hội
học nhấn mạnh rằng “không nên nhầm lẫn giữa người Hồi giáo với những kẻ sát
nhân, người nhập cư với những người xin tị nạn mà trong
đó những kẻ khủng bố Daesh đã trà trộn, vì hậu quả của sự nhầm lẫn
này có thể tạo ra những phản ứng ‘phi lý’, ‘đẫm máu’, ám ảnh tâm trí mọi người”.
Tuy nhiên, ông Meyer cũng cho biết đa số thủ phạm của các vụ tấn công
đó là những người Pháp gốc nước ngoài, do đó liên hệ giữa khủng bố và
nhập cư là “hữu hình” và từ chối giải thích mối liên hệ này chỉ khiến
người ta càng tin hơn vào mối liên hệ nhân quả : vì tiếp nhận dân nhập cư
nên đã xảy ra khủng bố. Do đó, trong nghiên cứu của ông, nhà xã
hội học nêu rõ chính “sự bất ổn về xã hội, văn hóa và thế hệ” quyết định
đến sự cực đoan hóa. Hồ sơ của các tội phạm khủng bố chỉ ra rằng, những lần ‘đi
chệch đường của họ thường mang tính cá nhân’,… nhưng điều này không có nghĩa là
có nguyên nhân xã hội sâu xa trong đó”.
"Không
có nơi nào là lò sản xuất khủng bố"
Ông Jean-Baptiste Meyer giải thích thêm : “Những kẻ khủng bố không
hoàn toàn là những người trong hoàn cảnh kinh tế khó khăn, đôi khi có thể là những
người được đào tạo, trình độ cao, có thu nhập tương xứng. Không có mối liên hệ
nào giữa nghèo đói và khủng bố, tuy nhiên, có một mối hiên hệ giữa các hiện tượng
trên thế giới. Tình trạng di cư cũng như nạn khủng bố đều là kết quả
của sự “bất cân xứng toàn cầu” giữa các nước, giữa các nền văn hóa, hoặc giữa một
số tôn giáo. Tức là những người thực hiện các hành động khủng bố, bạo lực một
cách mù quáng là đại diện cho một thế giới bất công, mà trong đó họ
có thể khiến bất cứ ai phải trả giá, vì bất cứ hành động nào, bằng bất cứ cách
nào. Những sự bất cân xứng của thế giới, chúng ta có thể thấy trong tình trạng
di cư, tức là những người rời khỏi một nước để đến định cư ở một nước khác(...)
Dĩ
nhiên là không có mối liên hệ trực tiếp với khủng bố, vì những người di cư
không phải là khủng bố và những kẻ khủng bố không phải là người di cư. Tuy
nhiên, chúng tôi cũng đánh giá rằng tình trạng khủng bố trên thế giới cũng là
nguyên nhân thúc đẩy di cư. Tôi cho rằng cũng cần phải xem xét việc gần đây có
những kẻ khủng bố đến từ vùng Kavkaz, trong khi trước kia thường là đến từ
châu Phi hoặc Bắc Phi. Do vậy, có thể nói rằng không có một vùng đặc biệt
nào mà người di cư từ khu vực đó là khủng bố. Ví dụ như tại Hoa Kỳ, một số
kẻ khủng bố đến từ cùng Cận Đông. Tôi muốn nói rằng không có vùng nào trên thế
giới là lò sản xuất khủng bố cả. Ai là kẻ thực hiện các hành vi khủng bố, đó là
một tình huống, dĩ nhiên câu cả trả lời sẽ đến từ phía cảnh sát, nhưng cũng đến
từ xã hội, tức là làm sao để có thể diệt cỏ tận gốc những kẻ khủng bố muốn lợi
dụng sự khốn cùng của con người để khiến tình trạng bạo lực cực đoan phát triển
mạnh mẽ.”
Nhà xã hội học
Jean-Baptiste Meyer, giám đốc nghiên cứu tại Viện nghiên cứu về phát triển ở
Pháp. © AP/ Canva/ Chi Phuong
Tại Pháp các nghiên cứu mang tính thống kê về mối liên hệ giữa nhập cư
và khủng bố rất hiếm, thậm chí là không có, theo ghi nhận của
nhà xã hội học Vincent Geisser. Tuy nhiên, các cuộc điều tra được thực hiện dựa
trên việc kiểm tra hồ sơ của những người được xếp vào loại “hồ sơ S” –
Sureté de l’état, tức là những người cần phải theo dõi để bảo đảm an
ninh quốc gia, hoặc dựa trên các cuộc thẩm vấn với các cá nhân bị
giam giữ trong các vụ án về thánh chiến Hồi Giáo. Theo một
báo cáo của Thượng Viện Pháp, tính đến 2018, Pháp đã đưa 30 787 người
vào danh sách “hồ sơ S”. Kẻ khủng bố sát hại thầy giáo ở Arras
vừa qua cũng nằm trong danh sách này, khiến công luận Pháp xôn xao về việc có
nên trục xuất tất cả những người có xu hướng cực đoan hóa hay không.
Về chủ đề này, hai nhà nghiên cứu Xavier Crettiez và Romain Sèze, đã tiếp cận được với những người nằm trong dach
sách “cực đoan hóa”, so sánh về tiểu sử và quá trình xã hội hóa bạo
lực của các cá nhân này. Nghiên cứu này chỉ ra rằng “nếu trước kia, chủ
nghĩa khủng bố Hồi giáo được xem là một mối đe dọa ngoại sinh, tức là các lực
lượng bên ngoài tấn công vào bên trong thì nay mang tính nội sinh nhiều hơn. Đặc
biệt là nhờ Internet, những cá nhân, đôi khi sinh ra ở lãnh thổ Pháp, cải đạo hoặc
đã theo đạo từ khi sinh ra, rơi vào tình trạng bị thao túng. Đây là bước đầu
tiên khiến họ bị cực đoan hóa. Vì lý do này mà mối liên hệ nhân quả trực tiếp
giữa nhập cư và khủng bố là quan điểm từ tâm lý (vue de l’esprit).”
"Người
Pháp trên giấy tờ"
Một trong những thông tin gây chú ý nhất trong công luận Pháp trong tuần
qua là cáo buộc của bộ trưởng Nội Vụ Pháp Gerald Darmanin rằng ngôi
sao bóng đá Karim Benzema có liên hệ với tổ chức Huynh Đệ Hồi Giáo (Les
frères mulsumans) mà Pháp coi là một tổ chức khủng bố. Một trong những lập luận
của bộ trưởng Nội Vụ đó là chủ nhân của Quả bóng vàng 2022 đã từ chối
hát quốc ca trong các trận đấu của đội tuyển quốc gia Pháp, hay đăng bài trên mạng
xã hội X bày tỏ thái độ ủng hộ người Hồi giáo Palestine tại Gaza
trong vụ xung đột giữa Israel và Palestine. Benzema đã bác bỏ cáo
buộc đó và xem xét thủ tục tố tụng bộ trưởng Darmanin vì tội phỉ báng hay
xúc phạm công khai.
Ngay sau cáo buộc của bộ trưởng Darmnin đối với danh thủ có bố
mẹ là người nhập cư từ Algérie, giới chính trị gia cánh hữu và cực hữu của Pháp
nhanh chóng “hùa theo”. Nghị sĩ Julien Odoul, trong một bài đăng
trên mạng X, nhận định “Benzema vừa là một cầu thủ vĩ đại, vừa là một người
bạn đường của những kẻ Hồi giáo cực đoan. Anh ta là một trong những người Pháp
trên giấy tờ, có quốc tịch Pháp ở túi bên trái và cuốn sách của Huynh Đệ Hồi
Giáo trong túi bên phải. Anh ta chưa bao giờ yêu nước Pháp”.
Thượng nghị sĩ Pháp Valérie Boyer thậm chí còn đề nghị rút lại giải Quả
Bóng Vàng và tước quốc tịch Pháp của danh thủ nếu thật sự Benzema có
liên hệ với tổ chức này. Về phần mình, Jean-Luc Mélenchon, người sáng
lập đảng cực tả Nước Pháp Bất Khuất (LFI), đã nhanh chóng chỉ trích phe đối lập cực
hữu, đứng về phe Benzema, qua một bài đăng trên mạng X : “…Chính phủ và
bè lũ của chính phủ đã biến cậu thành quỷ dữ, họ gọi cậu là “người Pháp trên giấy
tờ”. Nước Pháp thuộc về tất cả những ai chọn quốc gia này và những người xúc phạm
chúng ta không xứng đáng là người Pháp”.
.
Người sáng lập đảng Nước Pháp Bất Khuất (La France
Insoumise) phát biểu ủng hộ tuyển thủ Karim Benzema
Thao túng chính trị, và tâm lý bài ngoại
Điều gì thúc đẩy mối liên hệ giữa nhập cư và khủng bố ? Theo nhà xã hội
học Jean-Baptiste Meyer, đó “rõ ràng đến từ sự thao túng chính trị. Có
những người cho rằng các vấn đề của nước Pháp hiện nay là hậu quả của nhập
cư không có kiểm soát, cho rằng những người nhập cư là những kẻ khủng bố tiềm tàng. Giữa một
người cực kỳ bạo lực là Pháp chính gốc và một người cực kỳ
bạo lực gốc nước ngoài, chúng ta không thể nêu bật gốc nước ngoài để giải
thích cho hành động bạo lực đó. Làm như thế là hoàn toàn vô lý, và có
thể gây ra nhiều hậu quả. Một trong những hậu quả lớn nhất là thúc đẩy xu hướng
bài ngoại và những lối suy nghĩ một chiều. Vô hình trung chúng ta đã
tạo ra mối tương quan giữa các hiện tượng tách biệt.”
------------
“Français de Papier,” tạm dịch là “người Pháp trên giấy tờ” là
cụm từ dùng để ám chỉ những người nhập quốc tịch Pháp, tức là những người nhập
cư hoặc con cháu của người nhập cư bị nghi ngờ được hưởng lợi từ việc được nhập
tịch. Tại Pháp, cụm từ này thường được giới chính trị bảo thủ, cánh hữu và cực
hữu nêu ra để phản đối nhập cư. Nếu như trước kia, vào thế kỉ 19, “những
người Pháp trên giấy tờ” là một cách miệt thị những người Do Thái có
quốc tịch Pháp, không được coi là người mang dòng máu Pháp, người Pháp
đích thực, thì kể từ 1920, cụm từ này thể hiện xu hướng bài ngoại.
----------------------------
Các nội dung liên quan
KHỦNG BỐ - BỈ
Khủng
bố tại Bỉ: Hai người Thụy Điển thiệt mạng, nghi phạm bị bắn chết
PHÁP - KHỦNG BÔ
Pháp:
Tang lễ của giáo viên bị kẻ khủng bố Hồi Giáo đâm chết
PHÁP - KHỦNG BỐ
Tấn
công khủng bố tại Pháp: Một giáo viên bị đâm chết
No comments:
Post a Comment