Việt
- Ấn tăng cường quan hệ quốc phòng, đối phó với sức ép từ Trung Quốc
Bình luận của Lý Vạn Xuân
2022.06.24
.
Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh (trái) và Bộ
trưởng Quốc phòng Việt Nam Phan Văn Giang tại Hà Nội hôm 8/6/2022. AFP
Việt - Ấn gia tăng quan hệ
Vào thời
điểm toàn bộ khu vực Đông Nam Á đang xôn xao trước những nghi ngờ về động thái
của Trung Quốc trong việc mở rộng và cải tạo căn cứ Hải quân Ream của
Campuchia, nằm trên Vịnh Thái Lan, Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh đã
có chuyến thăm ba ngày tới Việt Nam nhân dịp hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập
quan hệ ngoại giao.
Trong chuyến
thăm Việt Nam từ ngày 7-10/6 của Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ, hai bên đã ký
Tuyên bố Tầm nhìn chung về quan hệ quốc phòng song phương đến năm 2030. Thỏa
thuận này ra đời trong bối cảnh Ấn Độ tăng cường hiện diện ở Ấn Độ Dương - Thái
Bình Dương cũng như tăng cường liên kết quốc phòng với Đông Nam Á (1).
Ngoài ra,
hai nước còn ký kết bản Thỏa thuận Ghi nhớ (MoU) về hỗ trợ hậu cần quân sự (thỏa
thuận đầu tiên kiểu này của Việt Nam), cho phép quân đội hai nước sử dụng các
căn cứ của nhau để sửa chữa và tiếp tế. Kể từ năm 2016, Ấn Độ đã ký sáu hiệp ước
hậu cần khác như vậy với các quốc gia như Nhật Bản, Australia, Pháp, Singapore,
Hàn Quốc và Mỹ. Đây là một thỏa thuận mang tính bước ngoặt, vì nó cho phép các
tàu chiến -bao gồm cả máy bay quân sự của quốc gia ký kết tiếp nhiên liệu và cập
cảng các căn cứ của nhau (2).
Chuyến
thăm Việt Nam của Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ diễn ra chỉ bốn tháng sau khi Bộ
trưởng Ngoại giao Ấn Độ Jaishankar thăm Philippines, một quốc gia khác trong
ASEAN. Điều đáng chú ý là cả Việt Nam và Philippines đều rất mạnh mẽ trong việc
lên tiếng trước các tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông, còn quân đội Ấn Độ
cũng đang phải đối mặt với Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) hiếu chiến
trên biên giới Himalaya.
Chuyến
thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ thể hiện lòng tin chiến lược của cả hai
bên. Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ đã đến thăm các cơ sở huấn luyện quân sự của Việt
Nam và bàn giao 12 tàu tuần tra cao tốc cho hạm đội hải quân của các quốc gia
ASEAN được đóng bằng khoản tín dụng và hỗ trợ kỹ thuật trị giá 100 triệu USD từ
Ấn Độ và dự kiến sớm được triển khai dọc Biển Đông. Năm 2016, Ấn Độ đã mở rộng
cho Việt Nam một hạn mức tín dụng 500 triệu USD để cung cấp hoặc cùng sản xuất
vũ khí quốc phòng với New Delhi. Việt Nam được cho là đang tìm cách mua tên lửa
siêu thanh tầm trung Brahmos do Ấn Độ sản xuất.
Bộ trưởng
Singh đảm bảo sự hỗ trợ đầy đủ của Ấn Độ đối với quân đội Việt Nam và ký văn kiện
quan trọng nhằm nâng cao phạm vi và quy mô hợp tác quốc phòng giữa hai nước có
tiêu đề “Tuyên bố Tầm nhìn chung về quan hệ Đối tác Quốc phòng Ấn Độ-Việt Nam đến
năm 2030”. Kể từ năm 2016, với hợp tác an ninh là trụ cột quan trọng và cũng là
một thành phần quan trọng trong chính sách “Hành động hướng Đông” cũng như
tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Ấn Độ.
Cùng mối đe dọa chung
Một mối đe
dọa chung đã gắn kết hai quốc gia Việt - Ấn với nhau khi Trung Quốc ngày càng
đe doạ các khu vực lân cận. Mỹ, phương Tây tố cáo dự án căn cứ hải quân do
Trung Quốc tài trợ ở Campuchia là dành cho “mục đích sử dụng độc quyền” của
hải quân Trung Quốc, điều mà cả Trung Quốc và Campuchia đều phủ nhận. Nhưng dù
sự thật thế nào thì tin tức này cũng có ảnh hưởng rất nhiều đến chính sách an
ninh quốc gia của Việt Nam, có lẽ nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào trong khu vực.
Sự hiện diện
mới của Trung Quốc ở Vịnh Thái Lan, nếu thành hiện thực, đồng nghĩa với việc mở
rộng đáng kể phạm vi hoạt động của lực lượng hải quân, cung cấp một chỗ đứng
chiến lược quan trọng cho Bắc Kinh trong vùng biển tranh chấp ở Ấn Độ
Dương-Thái Bình Dương. Các tàu đánh cá và tàu thăm dò dầu khí của Việt Nam thường
xuyên đối đầu với Trung Quốc ở Biển Đông, đặc biệt là gần Quần đảo Hoàng Sa. Cảnh
sát biển Trung Quốc và các nhóm được gọi là “dân quân biển” của Trung Quốc cũng
đã áp đặt “lệnh cấm bất hợp pháp” đối với tàu thuyền Việt Nam đi vào vùng
biển mà họ tuyên bố chủ quyền và liên tục quấy rối tàu thuyền của ngư dân Việt
Nam. Các chuyên gia chiến lược hy vọng rằng Hà Nội cũng có thể là một khách
hàng tiềm năng của tên lửa hành trình siêu thanh BrahMos do Ấn Độ sản xuất
trong tương lai, giống như Manila. Khả năng này còn được tăng cường nhờ sự chào
đón nồng nhiệt tại Việt Nam đối với Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ.
Theo quan
điểm của Ấn Độ, việc tăng cường hợp tác quốc phòng với Việt Nam, quốc gia có bờ
biển dài 3.260 km ở Biển Đông, có nghĩa là Việt Nam có vai trò ngày càng tăng
trong bối cảnh an ninh của Đông Nam Á và rộng lớn hơn là Ấn Độ Dương-Thái Bình
Dương. Hơn nữa, khoảng 55% thương mại hàng hải của Ấn Độ đi qua khu vực này,
nên hợp tác quốc phòng trở thành vấn đề cốt yếu có tầm quan trọng về thương mại
và kinh tế đối với Ấn Độ, cùng với các ý nghĩa chiến lược và an ninh. Ngoài ra,
trong bối cảnh sự hiện diện rộng khắp của hải quân Mỹ trong khu vực, vai trò
trung tâm của ASEAN ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương khiến Việt Nam trở thành một
bên quan trọng ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, điều mà Ấn Độ không thể bỏ qua, đặc
biệt là trong bối cảnh địa chính trị thay đổi.
Tàu tuần tra cao tốc do Ấn Độ đóng cho Việt Nam được
bàn giao cho Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình hôm 17/5/2022. Hình: Tiền Phong
Tương lai phát triển của quan hệ Việt - Ấn
Việc Ấn Độ
triển khai các tàu chiến ở Biển Đông, hay nói cách khác là vùng lân cận trên biển
của Trung Quốc, đã được hơn hai thập kỷ tính từ năm 2001. Sức mạnh và khả năng
sẵn sàng hoạt động của một lực lượng hải quân giàu kinh nghiệm như Hải quân Ấn
Độ là tài sản lớn nhất mà New Delhi có thể sử dụng để bảo vệ các lợi ích quốc
gia quan trọng trong khu vực, được thúc đẩy thêm bởi hiệp ước hậu cần được ký kết
gần đây. Các nhà chiến lược quân sự Ấn Độ nhận thức rõ những hậu quả tiềm ẩn về
việc Trung Quốc kiểm soát hoàn toàn Biển Đông, tức là kéo dài đến Eo biển
Malacca, nơi về cơ bản có thể giúp hải quân Trung Quốc đến gần các quần đảo
Andaman và Nicobar và đến Ấn Độ Dương.
Ngày nay,
khả năng quân sự ngày càng tăng của Ấn Độ, bao gồm cả tiềm năng hạt nhân, có đủ
sức mạnh để tạo niềm tin cho các nước trong khu vực đối với Ấn Độ với tư cách
là một đối tác có trách nhiệm và đáng tin cậy có thể đóng góp vào an ninh khu vực
ở Đông Nam Á.
Ông Rajiv
Bhatia, một chuyên gia tại tổ chức Gateway House, nói rằng chuyến thăm Việt Nam
của Bộ trưởng Rajnath Singh rất đáng chú ý. Theo ông, “trong khi quan hệ hợp
tác giữa Ấn Độ và Việt Nam trước kia tập trung vào các lĩnh vực kinh tế và
chính trị, thì quan hệ hợp tác quốc phòng sâu sắc hơn giữa hai nước đã trở
thành trọng tâm trong vài năm trở lại đây”. Ông nhận định: “Sẽ có một cuộc
đối thoại toàn diện nhằm thúc đẩy quan hệ Ấn Độ - Việt Nam. Trong bối cảnh cuộc
cạnh tranh Mỹ - Trung đang diễn ra tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Việt Nam
đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với cả Ấn Độ và Mỹ. Điều đó cũng chỉ ra
mong muốn chung nhằm buộc Trung Quốc phải tuân theo các nguyên tắc và quy định
của luật pháp quốc tế” (3).
Các nguồn
tin quốc phòng dự đoán rằng Ấn Độ cũng có thể tặng Việt Nam tàu hộ tống lớp
Khukri có khả năng là tàu INS Kirpan - phương tiện hiện đang phục vụ trong Hải
quân Ấn Độ. Điều này minh chứng cho sự tin cậy và gắn bó giữa hai nước.
Một quan
chức quốc phòng Ấn Độ nêu rõ: “Tuy nhiên, tuyên bố tầm nhìn giữa hai nước
kéo dài 10 năm và thỏa thuận hậu cần - hiệp định lớn đầu tiên như vậy được Việt
Nam chọn ký kết với Ấn Độ, đã phản ánh quan hệ hợp tác ngày càng sâu sắc giữa
hai nước” (4).
Bộ Quốc
phòng Ấn Độ cho biết, chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Rajnath Singh nhằm mục
đích củng cố hơn nữa quan hệ quốc phòng song phương cũng như quan hệ đối tác
chiến lược toàn diện. Việt Nam, một quốc gia quan trọng của ASEAN, có tranh chấp
lãnh thổ với Trung Quốc trong khu vực chiến lược Biển Đông (5).
Ấn Độ, Mỹ
và một số cường quốc khác trên thế giới đã thảo luận về sự cần thiết phải đảm bảo
một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, rộng mở và phát triển mạnh trong bối cảnh
Trung Quốc hoạt động quân sự mạnh mẽ trong khu vực mặc dù Đài Loan,
Philippines, Brunei, Malaysia và Việt Nam đều tuyên bố chủ quyền. Bắc Kinh đã
xây dựng các đảo nhân tạo và các cơ sở quân sự ở Biển Đông. Ấn Độ có các dự án
thăm dò dầu khí trong vùng biển của Việt Nam ở Biển Đông. Ấn Độ và Việt Nam
đang đẩy mạnh hợp tác an ninh hàng hải trong vài năm gần đây để bảo vệ lợi ích
chung. Chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập
quan hệ ngoại giao Ấn Độ - Việt Nam và 75 năm Độc lập của Ấn Độ sẽ củng cố hơn
nữa quan hệ song phương.
__________________
Tham
khảo:
1. https://www.thedefensepost.com/2022/06/09/india-vietnam-military-pact/
5. https://indianexpress.com/article/india/india-vietnam-defence-partnership-rajnath-singh-7958663/
------------------------------------------------------------------
*
Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do.
----------------------
Tin,
bài liên quan
·
Bộ
tứ và tuyên bố chống lại sự thay đổi nguyên trạng trên Biển Đông
·
Chính
sách Biển Đông của Philippines dưới thời Marcos sẽ tác động tới Việt Nam thế
nào?
·
Thượng
đỉnh Mỹ - ASEAN: Mỹ sẽ đưa ra những cam kết gì cho khu vực?
·
Trung
Quốc tung máy bay chiến đấu tối tân tuần tra Biển Đông và nỗi lo cho Việt Nam
·
Việt
Nam chơi vơi sau sự kiện Nga tấn công Ukraine
No comments:
Post a Comment