Thổ
Nhĩ Kỳ hy vọng làm trung gian giải tỏa ngũ cốc Ukraina
Anh
Vũ -
RFI
Đăng
ngày: 07/06/2022 - 16:13
Khi các
nỗ lực trung gian hòa giải cho cuộc xung đột Nga-Ukraina không đạt được kết quả
nào, Thổ Nhĩ Kỳ giờ đây hy vọng vào một giải pháp thương lượng tìm lối
thoát cho hàng chục triệu tấn ngũ cốc của Ukraina đang bị mắc kẹt do bị Nga
phong tỏa các cảng trên Biển Đen.
Tổng
thống Nga Vladimir Putin (phải) và đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại
cuộc họp ở Sotchi, Nga, ngày 29/09/2021. AP - Vladimir Smirnov
Cuộc chiến
tranh tại Ukraina do Nga phát động từ hôm 24/02 đã khiến giá lương thực thực phẩm
tăng phi mã ở khắp nơi, bởi hai bên tham chiến là hai vựa ngũ cốc lớn nhất thế
giới. Hàng chục triệu tấn ngũ cốc của Ukraina bị mắc kẹt trong nước, vì toàn bộ
các hải cảng ở miền nam và vùng biển Đen bị Nga phong tỏa. Theo hãng thông tấn
Thổ Nhĩ Kỳ Anadolu, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraina đã đồng ý soạn thảo một lộ trình
nhằm mở « một hành lang ngũ cốc » nối các cảng phía nam Ukraina ra thị
trường bên ngoài, nhằm tái lập nguồn cung ứng ngũ cốc thiết yếu cho thế giới.
Ngày 08/06, ngoại trưởng Nga Serguei Lavrov tới Ankara để thảo luận với đồng
nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ Mevlüt Cavusoglu về giải pháp nối lại xuất khẩu lương thực của
Ukraina.
Ankara sẽ
đóng một vai trò quan trọng trong chiến dịch giải tỏa lương thực này. Một « cơ
chế » đang được nghiên cứu, theo đó hải quân Thổ Nhĩ Kỳ sẽ hộ tống các tàu chở
ngũ cốc của Ukraina. Chiến dịch, cũng có thể coi là nhân đạo này được Liên Hiệp
Quốc bảo trợ, sẽ cho phép khoảng 20 triệu tấn ngũ cốc được xuất từ các kho chứa
của Ukraina ra thị trường thế giới. Kịch bản này nếu đạt được sẽ giúp thế giới
tránh được nguy cơ khủng hoảng lương thực.
Ankara hy
vọng thuyết phục Matxcơva chấp nhận nhượng bộ để cho phép hàng hóa được lưu
thông tự do trên Biển Đen. Theo giới quan sát, chỉ có thể giải tỏa tuyến
đường thương mại trên Biển Đen với điều kiện Kiev và Matxcova đạt được thỏa
thuận. Cho đến giờ, hai bên tham chiến này không cho thấy có cơ hội thương lượng
nào, dù Ankara dường như tin tưởng vào một lối thoát nhờ vai trò trung gian hòa
giải của mình. Trong khi đó, chính phủ Ukraina không ngừng tố cáo Nga vơ vét
ngũ cốc trong các vùng chiếm đóng để xuất khẩu, chủ yếu sang Syria, Liban và cả
Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong một
thông cáo hồi tháng 5, bộ Nông Nghiệp Ukraina ước tính đã có 500 nghìn tấn lúa
mì bị Matxcơva cướp mang về Nga, hoặc đưa qua Trung Đông, cáo buộc là Matxcơva
vẫn phủ nhận.
Nhưng điều
quan trọng lúc này là làm sao Ukraina xuất khẩu được 20 đến 30 triệu tấn ngũ cốc
đang nằm im trong các kho, vì vùng biển Đen đang bị quân đội Nga kiểm soát.
Theo đại sứ Ukraina tại Ankara, ông Vasyl Bodnar, Kiev đã đề nghị Thổ Nhĩ Kỳ
giúp đỡ.
Là đồng
minh của Ukraina, từ đầu cuộc chiến tranh, Ankara đã cung cấp vũ khí cho Kiev,
trong đó có các loại máy bay không người lái lợi hại giúp quân đội Ukraina
kháng cự trước quân Nga. Phần nào đó cũng là lý do khiến Ankara không
thành công trong việc làm trung gian hòa giải cho cuộc xung đột quân sự giữa
Kiev và Matxcơva. Bên cạnh đó, Thổ Nhĩ Kỳ lại rất chú ý giữ gìn các quan hệ ưu
tiên với Nga, để duy trì các nguồn cung ứng năng lượng cũng như lương thực.
Ngay từ những
ngày đầu của cuộc chiến tranh tại Ukraina, Ankara đã quyết định đóng các eo biển
nối với Biển Đen đối với các tàu quân sự, nhưng không áp dụng với các tàu hàng
thương mại. Những tháng qua, các tàu thương mại được bộ Quốc Phòng Nga thuê đã
tấp nập ra vào Biển Đen. Chính bằng cách đó mà Matxcơva có thể chuyển thiết bị
quân sự hay lúa mì đến và đi từ Ukraina.
Theo Le
Monde, từ năm 2017, cơ quan quản lý vận tải hàng hải thương mại Thổ Nhĩ Kỳ đã
yêu cầu cấm ra vào các cảng của nước này mọi tàu buôn bán với Crimée, bị Nga
sáp nhập năm 2014. Thế nhưng, những tuần qua, có ít nhất hai lần tàu chở ngũ cốc
của Nga đi từ cảng Sebastopol đã giao lúa mì ở cảng Iskenderin của Thổ Nhĩ Kỳtrên
Địa Trung Hải. Trong khi Nga đang phong tỏa các cảng chính của Ukraina trong
vùng Biển Đen, các tàu thương mại của Nga vẫn hoạt động bình trường tại các eo
biển của Thổ Nhĩ Kỳ, theo ghi nhận của giới quan sát.
Nếu đạt được
một thỏa thuận về « hành lang ngũ cốc », đây sẽ là một thắng lợi
lớn về ngoại giao của tổng thống Recep Tayyip Erdogan, vốn vẫn duy trì lập trường
trung lập giữa Nga và Ukraina từ đầu cuộc xung đột. Tuy nhiên, thuyết phục
Matxcơva từ bỏ một lá bài dùng để mặc cả dỡ bỏ trừng phạt của phương Tây không
phải là đơn giản.
----------------------------------
CÁC
NỘI DUNG LIÊN QUAN
Hạm
đội Biển Đen phong tỏa cảng Ukraina, nguy cơ khủng hoảng lương thực toàn cầu
CHIẾN
TRANH UKRAINA - LƯƠNG THỰC
Khủng
hoảng lương thực : Liên Âu cố mở lại các cảng biển Ukraina
No comments:
Post a Comment