Năm ngoái một người bạn Facebook hỏi nhưng
không nhớ là ai nên góp ý chung ở đây. Câu hỏi là tại sao có Tây Ban Nha trong
Liên Quân Pháp-Y Pha Nho đánh Việt Nam rồi bỗng dưng biến mất khỏi chiến tranh
thuộc địa?
Trước 1975, chúng ta học về giai đoạn thực dân
Pháp bắt đầu xâm chiếm Việt Nam có mặt của Tây Ban Nha và được gọi là liên quân
Pháp-Y Pha Nho.
Tây Ban Nha không có ý định chiếm Việt Nam làm
thuộc địa. Lúc đó Tây Ban Nha đã có thuộc địa ở Á Châu là Philippines. Ý định
chiếm Việt Nam làm thuộc địa là của Pháp. Nhiều thế kỷ trước đó Tây Ban Nha đã
có những dòng tu truyền đạo tại Việt Nam và Cambodia. Vào thời điểm 1850, cả
Pháp lẫn Tây Ban Nha đều có các nhà truyền đạo bị triều đình nhà Nguyễn bắt giữ.
Mùa hè 1857, Giám Mục Tây Ban Nha là Jose
Sanjurjo Diaz bị bắt và bị kết án tử hình. Trong tuyệt vọng, Tổng Lãnh Sự Tây
Ban Nha tại Macao là Nicasio Moral yêu cầu Pháp giúp để bảo vệ mạng sống của
Giám Mục Diaz. Lá thư đến trễ, Giám mục Jose Sanjurjo Diaz đã bị tử hình ngày
20 tháng 7, 1857.
Pháp và Tây Ban Nha đều giận và có ý định trừng
phạt Việt Nam về tội giết các nhà truyền giáo nên khi Pháp mời Tây Ban Nha tham
gia chiến dịch đánh Đà Nẵng Tây Ban Nha nhận lời. Hải quân Tây Ban Nha gồm hai
chiến hạm Jorge Juan và Elcano do Đại Tá Oscariz chỉ huy với 500 quân gồm phần
lớn là người Philippines.
Chỉ huy quân đội Việt Nam để bảo vệ Đà Nẵng là
Tổng thống Quân Vụ Nguyễn Tri Phương vừa được điều từ Nam ra. Vì phương tiện
chiến tranh chênh lệch quá xa, danh tướng Nguyễn Tri Phương chủ trương đánh
tiêu hao lực lượng địch thay vì đương đầu trực tiếp với hỏa lực của Pháp và Tây
Ban Nha.
Trận Đà Nẵng là một chiến thắng của Việt Nam
dù phải chống lại một quân đội hai nước, đúng ra là ba nếu tính cả Philippines,
với võ khí vượt trội. Riêng hải quân Pháp có 12 tàu chiến và Tây Ban Nha có 2
tàu chiến. Số lượng tàu chiến khác nhau vài chiếc phát xuất từ nguồn trích dẫn.
Chiến lược của Nguyễn Tri Phương chứng tỏ có tác dụng. Sau 6 tháng bị phục kích
và bịnh tật, liên quân Pháp và Tây Ban Nha để lại một số đơn vị, chuyển hướng mục
tiêu vào tấn công Gia Định.
Ngày 16 tháng 2, 1859, liên quân Pháp-Tây Ban
Nha tấn công Gia Định. Quân Tây Ban Nha dưới quyền chỉ huy của tướng
Charles-Gabriel-Felicite Martin des Pallires. Tháng 2, 1861, Phó Đô Đốc Pháp
Leonard Charner từ Thượng Hải đến Sài Gòn để tiếp tục kế hoạch đánh chiếm Việt
Nam. (Filipino Involvement in the French-Spanish Campaign in Indochina 1858 –
1862)
Vào thời điểm này quân Tây Ban Nha dưới quyền
Đô Đốc Bernardo Ruiz de Lanzarote rút lui theo lời yêu cầu của Pháp. Các đơn vị
người Philippines, thuộc địa của Tây Ban Nha, rút khỏi Sài Gòn năm 1862. Tướng
Carlos Palanca Gutiérrez sau này lên chức Thống Chế ghi lại các chi tiết củas
cuộc chiến xâm lược Việt Nam của Pháp và Tây Ban Nha trong giai đoạn từ 1857 đến
1862 trong tác phẩm: “La Reseña histórica de la Expedición de Cochinchina” (The
Historical Review of the Cochinchina Expedition).
Danh tướng Việt Nam bảo vệ thành Gia Định cũng
là Nguyễn Tri Phương. Trong trận này ông bị thương. Sau đó được điều ra bảo vệ
miền Bắc và bị trọng thương khi bảo vệ thành Hà Nội. Vị tướng lãnh thao lược nhất
của các triều đình nhà Nguyễn đã “nhịn đói chịu đau mà chết” ngày 20 tháng 12,
năm 1873 (nhằm ngày 1 tháng 11 Âm Lịch), thọ 73 tuổi.
Hôm kia đọc trên facebook của một người bạn và
thấy hình ảnh ngôi mộ của danh tướng Nguyễn Tri Phương.
Nhìn ngôi mộ cổ đầy cỏ dại như đã bỏ hoang từ
lâu lắm mà không khỏi đau lòng. Dĩ nhiên không cần phải xây dựng theo cách khoe
khoang các cổng làng ở Việt Nam hiện nay nhưng ít nhất một việc mà ai cũng làm
được là giữ gìn sạch sẽ, trang nghiêm.
Nhìn ngôi mộ của danh tướng suốt đời hy sinh
cho dân tộc Nguyễn Tri Phương và khu mộ của Trần Đại Quang người có nhận thức sẽ
hiểu ra Việt Nam là quốc gia duy nhất trên thế giới nơi chế độ thực dân vẫn còn
tồn tại, chỉ đổi màu.
Trần Trung Đạo
https://www.facebook.com/photo?fbid=5603816622975611&set=pcb.5603824339641506
Mộ danh tướng Nguyễn Tri Phương
https://www.facebook.com/photo?fbid=5603818059642134&set=pcb.5603824339641506
Khu mộ Trần Đại Quang
.
https://kienthuc.net.vn/.../tham-noi-an-nghi-cua-cha-con...
KIENTHUC.NET.VN
Thăm
nơi an nghỉ của cha con danh tướng Nguyễn Tri Phương
Thăm nơi an nghỉ của cha con danh tướng Nguyễn Tri Phương
https://thuathienhue.gov.vn/.../17755F05-A6DF-4876-A5A9...
Lăng
mộ cụ Nguyễn Tri Phương là đã từng được tôn tạo sửa chữa.
Còn
giờ ntn thì còn phải được sự đồng ý của họ hàng nữa
THUATHIENHUE.GOV.VN
Nhà
thờ và lăng mộ Nguyễn Tri Phương
Nhà thờ và lăng mộ Nguyễn Tri Phương
No comments:
Post a Comment