Hơn
20 năm xứ mình và 18 năm xứ người
Đoàn
Khắc Xuyên
18/06/2022 09:08
https://thesaigontimes.vn/hon-20-nam-xu-minh-va-18-nam-xu-nguoi/
(KTSG)
– Việt Nam được ghi nhận là đã và đang có nhiều bước tiến trong cải cách thể chế,
nhưng để hướng tới nền kinh tế có mức thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam cần
nâng cao hiệu quả thực thi nhiều nội dung cải cách quan trọng.
Báo cáo Đánh giá cập nhật quốc gia Việt Nam
2021 – báo cáo định kỳ năm năm một lần của Ngân hàng Thế giới (WB) vừa phát
hành giữa tháng 5 vừa qua – cho biết: Nhờ những cải cách kinh tế từ năm 1986,
Việt Nam đã phát triển từ một trong những quốc gia có thu nhập thấp trở thành
quốc gia thu nhập trung bình thấp.
https://cdn.thesaigontimes.vn/wp-content/uploads/2022/06/Hon20namxuminhva18namxunguoi-1.jpg
Mất hơn 20 năm để đất nước đạt được vị trí quốc gia
có thu nhập trung bình thấp, vậy sẽ cần bao nhiêu năm nữa để đất nước vươn lên
vị trí cao hơn trên bảng xếp hạng GNI? Ảnh: H.P
Kể từ khi tiến hành cải cách kinh tế năm
1986-2009, sau hơn 20 năm, Việt Nam đã trở thành nước có thu nhập trung bình thấp.
Cụ thể, thu nhập bình quân đầu người (GNI) của Việt Nam đã tăng hơn 5 lần, đạt
1.110 đô la Mỹ vào năm 2009. Từ năm 2009 đến nay, GNI bình quân đầu người tăng
2,5 lần, GNI bình quân đầu người trong cả giai đoạn đạt khoảng 1.900 đô la/năm.
Việt Nam đã đặt ra mục tiêu đến năm 2025 phấn
đấu trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt
qua mức thu nhập trung bình thấp, thu nhập bình quân đầu người ước đạt 4.700-5.000
đô la/năm. Đến năm 2030, phấn đấu trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp
hiện đại, thu nhập trung bình cao, thu nhập bình quân đầu người ước đạt khoảng
7.500 đô la/năm. Đến năm 2045, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành nước phát triển,
thu nhập cao, thu nhập bình quân đầu người đạt trên 12.535 đô la/năm.
Theo Báo cáo Đánh giá cập nhật quốc gia Việt
Nam 2021 nói trên, Việt Nam đã và đang có nhiều bước tiến trong cải cách thể chế,
nhưng để hướng tới nền kinh tế có mức thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam cần
nâng cao hiệu quả thực thi nhiều nội dung cải cách quan trọng.
Muốn nâng cao hiệu quả thực thi cải cách thì
ngoài việc đổi mới về thể chế, mấu chốt là phải có đội ngũ quan chức tài giỏi,
thanh liêm, hết lòng vì sự nghiệp cải cách, vì sự giàu mạnh của đất nước, hạnh
phúc của người dân.
Tuy vậy, theo chuyên gia kinh tế – tài chính
Michael Nguyễn Minh trên VnExpress, dựa trên Báo cáo đánh giá mức độ cạnh tranh
về nhân tài trên toàn cầu (Global talent competitiveness index) của 134 quốc
gia do trường đào tạo quản lý uy tín hàng đầu thế giới INSEAD đưa ra mỗi năm
thì Việt Nam được xếp hạng thấp trong việc thu hút và giữ chân nhân tài.
Báo cáo INSEAD năm 2021 đánh giá Singapore đạt
79,4 điểm, xếp thứ hai toàn cầu và là quốc gia châu Á duy nhất trong nhóm xếp
thứ hạng cao nhờ chính sách tổng thể về trọng dụng nhân tài vốn không ngừng được
cải thiện của chính quyền Singapore từ khi lập quốc (1965) tới nay.
Còn Việt Nam đứng thứ 82, đạt 40,85 điểm, xếp
sau các nước trong khu vực như Thái Lan (68) Philippines (70) và Indonesia
(82). Chương trình thí điểm thu hút nhân tài trong năm năm (2018-2022) của
TPHCM, một thành phố năng động nhất nước, sẽ kết thúc vào cuối năm nay, với kết
quả đáng buồn: 14 trong số 19 nhà khoa học sau khi được chiêu mộ đã rời
đi, và trong ba năm gần đây không thu hút được một nhân tài nào.
Có thể nói, dựa trên bốn tiêu chí chủ yếu mà
INSEAD đưa ra để đánh giá một quốc gia có thu hút, khai thác sử dụng được nhân
tài hay không, gồm: Hỗ trợ (phát hiện) nhân tài; Thu hút nhân tài; Bồi dưỡng
nhân tài và Giữ được nhân tài thì chính sách nhân tài của TPHCM đã thất
bại.
Lại nghĩ khi đọc cuốn sách phát hành gần đây của
GS. TS. Trần Văn Thọ “Kinh tế Nhật Bản – Giai đoạn phát triển thần kỳ
1955-1973”, trong đó ở phần tổng luận về giai đoạn 18 năm phát triển thần kỳ
giúp Nhật Bản từ một nước đi sau bắt kịp các nước tiên tiến trong quá trình
phát triển, ông đã nêu bật hai “từ khóa” như bài học từ “sự thần kỳ Nhật Bản”,
đó là: Nhà nước kiến tạo phát triển và năng lực xã hội. Nhà nước kiến tạo phát
triển thì lâu nay cũng đã bàn nhiều.
Còn năng lực xã hội, theo tác giả, là năng lực
và tố chất của những nhân tố cấu thành xã hội, cụ thể là chính trị gia, quan chức,
lãnh đạo kinh doanh, trí thức và các tầng lớp lao động. Mỗi nhân tố cấu thành
phải có những nhân tố để thúc đẩy kinh tế phát triển.
Ông viết: “Tôi nghiệm thấy rằng tố chất chung
nhất của chính trị gia, của quan chức, của nhà kinh doanh Nhật Bản là lòng yêu
nước, lòng tự hào dân tộc và phải là những người có văn hóa, có giáo dưỡng”. Đặc
biệt, quan chức nhà nước được xem như những “anh hùng trong phát triển”, vì tuy
không đòi hỏi hy sinh như trong chiến tranh nhưng để đất nước phát triển, để cải
cách thành công, họ phải có tài trí, dũng cảm (dám nhận trách nhiệm, dám vì lợi
ích đất mà đương đầu với mọi khó khăn, với các nhóm lợi ích cục bộ), quên mình
vì dân vì nước, trọng dụng và thu phục được người giỏi để thực hiện sự nghiệp lớn…
Viết đến đây lại liên tưởng đến những cán bộ
giữ trọng trách cao trong bộ máy nhà nước thuộc Bộ Y tế, Bộ Khoa học – Công nghệ
vừa bị khởi tố, bắt giam liên quan đến vụ án Công ty Việt Á và hàng loạt cán bộ
lãnh đạo trung tâm phòng chống bệnh tật (CDC) các địa phương liên quan đến việc
mua sắm test kit Việt Á.
Thật khó để so sánh với trường hợp Nhật Bản,
nhưng không thể không tự hỏi với đội ngũ quan chức nhà nước dễ gục ngã trước sự
cám dỗ của đồng tiền và lợi ích riêng, lợi ích cục bộ như thế, liệu ta có “những
anh hùng trong phát triển”? Mất hơn 20 năm để đất nước đạt được vị trí quốc gia
có thu nhập trung bình thấp, vậy sẽ cần bao nhiêu năm nữa để đất nước vươn lên
vị trí cao hơn trên bảng xếp hạng GNI nếu không có biến chuyển nhanh, mạnh
trong đội ngũ quan chức nhà nước – những người hơn ai hết có nhiệm vụ đưa các
chủ trương cải cách đến thành công?
No comments:
Post a Comment