Cuộc
chạy maratông của Việt Nam: Khi kinh tế với an ninh là một
12/06/2022
https://gdb.voanews.com/031a0000-0aff-0242-7a68-08da3d785ac9_w650_r1_s.jpg
Thủ tướng Việt Nam
Phạm Minh Chính tham dự lễ phát động thảo luận Khuôn khổ IPEF hôm 23/5/2022.
Photo VNA/VNS.
Đấy là về liên kết kinh tế, còn về an ninh, đã đến
lúc Việt Nam nên tính toán lại việc hợp tác với Mỹ để xây dựng quân cảng Cam
Ranh “vì mục tiêu hòa bình”.
Việt Nam còn lưỡng lự trước một “Khuôn khổ Kinh tế
Indo – Pacific” (IPEF) đến bao giờ? “Tình trong như đã mặt ngoài còn e”. Sáng
kiến này là nền tảng quan trọng tạo ra không gian “Indo – Pacific Tự do và Rộng
mở” (FOIP). Việt Nam chưa thể tham gia QUAD (Bộ Tứ) trong một sớm một chiều,
nhưng có thể trở thành “shadow member” (Thành viên theo sát) của FOIP bằng cách
gia nhập “Nhóm 14 nước”, vì sự thịnh vượng của liên khu vực thì tại sao lại
không?
Đã đến lúc nhìn xa
hơn Biển Đông
Dẫu sao, ngay từ những ngày đầu trên đất Mỹ,
Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tuyên bố Việt Nam sẵn sàng tham gia thảo luận các
cuộc đàm phán maratông liên quan đến IPEF từ nay đến sang năm, là một dấu hiệu
cho thấy Việt Nam cảm nhận được khá rõ sức ép cả về an ninh lẫn kinh tế trong
liên khu vực. Mặc dầu người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam mới đây (26/5) còn
vòng vo rằng, “đây là sự kiện khởi động cho quá trình thảo luận”. Theo bà Hằng,
trong quá trình thảo luận, Việt Nam sẽ cùng ASEAN và các đối tác liên quan trao
đổi làm rõ các nội hàm của IPEF, tập trung vào 4 trụ cột là: Thương mại; Chuỗi
cung ứng; Năng lượng sạch, phi carbon hóa và cơ sở hạ tầng; Thuế và chống tham
nhũng. Tuy trả lời khá vòng vơ, nhưng bà Hằng vẫn chốt lại: “Việc
tham gia của mỗi nước, trong đó có Việt Nam, phụ thuộc vào kết quả của quá
trình thảo luận”.
Trong khi đó, theo Hãng tin Reuters, cũng vào
hôm 26/5 Nhà Trắng cho biết đảo quốc Nam Thái Bình Dương Fiji sẽ tham gia Khuôn
khổ IPEF của Tổng thống Joe Biden. Báo Financial Times nhận định việc Fiji gia
nhập IPEF, chỉ vài ngày trước khi Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị thăm Fiji,
đã trao cho chính quyền ông Biden một chiến thắng trong bối cảnh cạnh tranh ảnh
hưởng với Bắc Kinh ở Thái Bình Dương. Ông Vương đến khu vực trong tuần trước để
tìm kiếm một thỏa thuận gồm 10 quốc gia với các quốc đảo về an ninh và thương mại.
Điều này khiến Hoa Kỳ và các đồng minh ở Thái Bình Dương phải lo ngại. Nhà Trắng
hoan nghênh Fiji trở thành thành viên sáng lập của IPEF. Vậy tổ chức này hiện có 14
nước, bao gồm các quốc gia từ Đông Bắc và Đông Nam Á, Nam Á, Châu Đại Dương và
quần đảo Thái Bình Dương.
Đi đôi với “dấu son” cho sự năng động trong
chính sách “xoay trục” của Hoa Kỳ là một “hố đen to tướng” khi dư luận trong
khu vực rúng động trước tin ngày 8/6/2022, Campuchia động thổ căn cứ mới tại Hải
quân Ream với sự tài trợ của Trung Quốc. Đại sứ quán Mỹ tại Campuchia sau đó nhắc
lại sự lo ngại rằng hiện diện quân sự của Trung Quốc tại Ream “có thể đe dọa
quyền tự chủ của Campuchia và làm suy yếu an ninh khu vực”. “Mỹ và nhiều nước
bày tỏ lo ngại trước việc thiếu minh bạch về mục đích, bản chất và phạm vi của
dự án, cũng như vai trò của Trung Quốc trong xây dựng và sử dụng cơ sở sau khi
hoàn tất”, phát ngôn viên của Cơ quan này cho biết. Tất nhiên, cả Phnom Penh lẫn
Bắc Kinh đều phủ nhận sự hiện diện quân sự của Trung Quốc tại căn cứ này trong
tương lai. Đó là do
phía Campuchia đã có cam kết với Việt Nam là sẽ không để cho nước nào đặt căn cứ
quân sự tại nước mình.
Tuy nhiên, theo “The Washington Post”, một
quan chức Bắc Kinh đã xác nhận việc Trung Quốc sẽ dùng “một phần” Căn cứ Ream,
nhưng phủ nhận việc Bắc Kinh được độc quyền sử dụng. Quan chức này cho biết
Trung Quốc sẽ không tham gia vào bất kỳ hoạt động nào trên phần Campuchia của
căn cứ. Theo giới phân tích, lời xác nhận của quan chức Trung Quốc đã mặc nhiên
bác bỏ tất cả những lời phủ nhận mà cả Phnom Penh lẫn Bắc Kinh liên tục đưa ra
trước đây. Ý đồ của Trung Quốc đã thể hiện rất rõ ràng đó là, lợi dụng việc
Campuchia rơi hẳn vào quỹ đạo của mình để thiết lập một căn cứ hải quân nhìn ra
Vịnh Thái Lan, giúp Bắc Kinh tăng cường năng lực khống chế khu vực phía Nam của
Biển Đông. Căn cứ quân sự này của Trung Quốc tại Campuchia sẽ là một mối đe doạ
lớn đối với Việt Nam. Bằng cách triển khai quân đội của mình tại đây, Trung Quốc
có thể đe doạ Việt Nam ngay tại Vịnh Thái Lan, dễ dàng thọc sâu vào khu vực biển
phía Nam của nước này. Và
cũng với căn cứ quân sự này, Trung Quốc có thể dần thúc đẩy việc tiến tới kiểm
soát các con đường vận tải biển chiến lược gần eo biển Malacca, đồng thời thúc
đẩy gia tăng sự uy hiếp đối với các quốc gia Đông Nam Á.
Trước động thái trên, Bộ Ngoại giao Việt Nam không
tỏ ra quan ngại mà chỉ tỏ ra quan tâm tới hòa bình và giữ quan hệ tốt đẹp với
các nước! Cần lưu ý là động thái này của Campuchia và Trung Quốc nằm trong bối
cảnh của cuộc chiến Nga – Ukraine đang ác liệt. Mỹ và phương Tây bắt đầu có sự
phân tâm nhất định. Mỹ và Úc đã rất quan ngại với hành động được cho là bành
trướng sự hiện diện quân sự của Trung Quốc trong khu vực. Hải cảng Ream nằm tại
Sihanoukville có vị trí án ngữ vịnh Thái Lan và rất gần đảo Phú Quốc của Việt
Nam. Vị trí này rất quan trọng, đặc biệt là nếu trong những năm tới Trung Quốc
hỗ trợ Thái Lan đào kênh Kra. Cả Sihanoukville và Phú Quốc đều có thể kiểm soát
con đường hàng hải quốc tế này, nếu nó được hình thành. Đó
cũng là lý do khiến Phú Quốc có sự phát triển đột biến trong thời gian qua.
Việt Nam nên là
thành viên sáng lập IPEF
Nếu Việt Nam nhìn xa hơn những biến động gần
đây, đặc biệt nghiên cứu kỹ hơn chuyến công du tại 10 nước Nam TBD của Vương
Nghị và việc Trung Quốc và Campuchia đang chuẩn bị “cầm dao dí sát sườn chính
mình”, thì Việt Nam sẽ không lưỡng lự, mà nên là thành viên sáng lập IPEF. Theo
Đại sứ Phạm Quang Vinh, Cố vấn cao cấp Trung tâm nghiên cứu chiến lược và phát
triển quan hệ quốc tế (CSSD), khuôn khổ IPEF định hướng cho phát triển và hợp
tác kinh tế với nền kinh tế chủ chốt ở khu vực, cũng là các lĩnh vực kinh tế
mũi nhọn của tương lai, mang tính bền vững và đảm bảo cạnh tranh. Điều này là
phù hợp với định hướng định hướng phát triển kinh tế của Việt Nam trong thời
gian tới. Đơn cử như thương mại mang tính bền vững, công bằng rồi chuyển đổi số
là điều Việt Nam đang hướng tới. Rồi năng lượng sạch cũng là lĩnh vực ta hướng
tới với những cam kết ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi sang sử dụng các nguồn
năng lượng tái tạo. Hay Việt Nam cũng cần đến công nghệ và sáng tạo, cả những
hành lang pháp lý để bảo đảm công nghệ tin cậy, chất lượng cao, bền vững...
Nhìn chung, các trụ cột mà IPEF đưa ra mang
tính định hướng là tin cậy, bền vững, xanh, sạch, số… đều phù hợp với định hướng
phát triển của Việt Nam. Tham gia vào khuôn khổ này thể hiện việc chúng ta tham
gia vào nhiều tầng nấc liên kết, hợp tác kinh tế khu vực và trên thế giới, cùng
bổ sung cho nhau tạo động lực phát triển. Sáng kiến IPEF hình thành trong một
quá trình trao đổi với rất nhiều bên liên quan, trong đó có Việt Nam. Hà Nội hy
vọng đóng góp tiếng nói, định hướng những lĩnh vực hợp tác phù hợp. Đây mới là
bước đầu, trong thời gian tới, chắc chắn các nước đều phải chuẩn bị tích cực để
chủ động nêu ra đề xuất của mình, thể hiện lợi ích quốc gia cũng như khu vực. IPEF
nhằm mục đích làm sâu sắc hơn quan hệ thương mại giữa Mỹ và các quốc gia ký kết
như Australia, Brunei, Ấn Độ, Indonesia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, New
Zealand, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.
Đấy là về liên kết kinh tế, còn về an ninh, đã
đến lúc Việt Nam nên tính toán lại việc hợp tác với Mỹ để xây dựng quân cảng
Cam Ranh “vì mục tiêu hòa bình”. Cũng có thể tuyên bố như cách Campuchia PR hiện
nay, là Mỹ sẽ không đóng quân ở đây, như đúng cam kết của Việt Nam. Nói chung
là diễn bài y chang như bộ đôi Campuchia – Trung Quốc đang làm. Thời điểm này
có thể xúc tiến được rồi. Nhưng vấn đề là Việt Nam có thể trở thành đối tác
“tin cậy, chân thành và trách nhiệm” với Mỹ hay không? Hay là chưa đầu tư nhưng
nếu Trung Quốc dọa thì lại “co vòi”. Đấy
là hệ quả của ngoại giao đu dây, sẽ khiến đối tác mất lòng tin và cái gọi là đối
tác chiến lược cũng chỉ là “chém gió” nếu có sự khác biệt về hệ giá trị. Nếu việc
hợp tác toàn diện với Mỹ này không thể diễn ra rốt ráo thì gọng kìm Trung Quốc
– Campuchia ngày càng siết chặt Việt Nam trong bối cảnh Nga sẽ bị loại ra khỏi
sự ảnh hưởng trong khu vực.
Trở lại bản chất, việc hợp tác xây dựng căn cứ
Ream nói trên chứng tỏ Campuchia liên minh quân sự với Trung Quốc để phòng thủ
(tất nhiên cũng có thể tấn công, nếu cần) trước Việt Nam. Điều này cũng giống y
chang Ukraine có mong muốn gia nhập NATO để phòng thủ trước Nga, muốn thoát khỏi
cái bóng của con gấu. Thế nhưng, theo dõi phản ứng dư luận nói chung và những kẻ
“cuồng Nga” trong thời gian qua, chúng ta không hề thấy họ lên tiếng quan ngại
động thái nói trên của Campuchia! Trong khi họ lại lên tiếng mạnh mẽ để bảo vệ
Nga, ủng hộ việc xâm lược của Nga. Đúng là “việc nhà thì nhác, việc chú bác thì
siêng” và bản chất của những phần tử này là họ “húc” theo chỉ đạo, chứ không hiểu
biết gì về địa-chính trị. Thằng cầm dao kề sườn chính mình thì chả quan tâm,
trong khi lo cho thằng ở tít đâu bị thằng khác cầm dao dí sườn. Gọi là “bò” thì
lại dỗi. Sao anh em không lên tiếng để Việt Nam phản đối Campuchia đi? Ít
ra cũng phải “hết sức quan ngại” chứ, ở đây chả thấy gì!
No comments:
Post a Comment