NỘI DUNG :
ĐIÊU KHẮC GIA
NGUYỄN THANH THU!
Mai Bá
Kiếm
Tâm
sự cuối đời về tượng Thương Tiếc của điêu khắc gia Nguyễn Thanh Thu
Nguyễn Tuấn Khoa
.
Tác
giả bức tượng Thương Tiếc ở tuổi 90, xế chiều hiu hắt
Tuấn
Khanh
=============================================
.
.
ĐIÊU KHẮC GIA
NGUYỄN THANH THU!
https://www.facebook.com/bakiem.mai/posts/1909259269265934
Sáng nay,
4 bạn Không quân (Bảo, Lộc, Hải, Liêm) hú tôi đến quán cà phê Tượng Đá của điêu
khắc gia Nguyễn Thanh Thu ở 176 Nguyễn Thượng Hiền, Gò Vấp.
Điêu khắc
gia Nguyễn Thanh Thu (sinh năm 1934) đã tạo ra vô số tác phẩm, nhưng đắc ý và
được nhiều người biết đến nhất, là tượng Thương tiếc, đặt tại nghĩa trang quân
đội Biên Hòa; tượng An Dương Vương, đặt ở Ngã Sáu Chợ lớn (cả hai đều khánh
thành vào năm 1966); và tượng Trần Nguyên Hãn ở bùng binh chợ Bến Thành.
“Quán cà
phê Tượng Đá đặt nhiều tượng mà ông sáng tác lâu nay. Căn phòng nhỏ của ông nằm
nép sau quán cà phê, là nơi trú ẩn hết sức cô đơn của ông cùng kỷ niệm. Người
quen cũng thấy ông lặng lẽ làm lại mẫu tượng Thương tiếc thu nhỏ, đặt trong
phòng, chỉ chia sẻ với ai quen biết” (trích bài của NS. Tuấn Khanh)
Tình cờ
chúng tôi gặp chị Nhàn (68 tuổi, ở Q.12) vợ của một trung sĩ Địa phương quân (mất
năm 2018) đã đọc đoạn trên đây của NS Tuấn Khanh nên đến quán cà phê này để xem
tượng Thương tiếc. Tuy nhiên, khi chị Nhàn và đứa cháu gái của điêu khắc gia vừa
dìu cụ vô phòng, thì cụ đóng sầm cửa phòng! Chị Nhàn trở ra nói với chúng tôi
“tiếc quá!”
Tôi muốn hỏi
chuyện, nhưng cụ không còn minh mẫn và điếc nặng!
Hình :
https://www.facebook.com/photo?fbid=1909258269266034&set=pcb.1909259269265934
Điêu khắc
gia Nguyễn Thanh Thu
https://www.facebook.com/photo?fbid=1909258992599295&set=pcb.1909259269265934
Điêu khắc
gia Nguyễn Thanh Thu và bằng hữu
Các tượng
đá tại quán cà phê :
https://www.facebook.com/photo?fbid=1910078765850651&set=pcb.1909259269265934
https://www.facebook.com/photo?fbid=1910078965850631&set=pcb.1909259269265934
https://www.facebook.com/photo?fbid=1910079095850618&set=pcb.1909259269265934
https://www.facebook.com/photo/?fbid=1910079315850596&set=pcb.1909259269265934
.
.
------------------------------------------------------------------
Tâm
sự cuối đời về tượng Thương Tiếc của điêu khắc gia Nguyễn Thanh Thu
Nguyễn Tuấn Khoa
07/04/2019
Điêu khắc
gia (ĐKG) Nguyễn Thanh Thu nói với tôi rằng, ông làm nhiều tượng quá đến nỗi
bây giờ, ở tuổi già, ông không sao nhớ hết, thậm chí nhìn tượng mà không thể nhớ
được tên tượng và nơi đã đặt tượng.
Người lính
Cộng Hòa là đề tài quan trọng trong sáng tác của ông nên ông khó mà quên được.
Đó là tượng Chiến Sĩ Vô Danh, tượng Ngày Về, tượng Lính Thủy Quân Lục Chiến, tượng Trung Liệt, tượng Tết Mậu
Thân và tượng Thương Tiếc. Như một
định mệnh, tượng Thương Tiếc trở thành bức tượng gắn liền với tên tuổi và cuộc
đời đầy sóng gió của ông.
Tiếng vang của bức tượng Thương Tiếc
Do nổi tiếng
từ bức tượng Trung Liệt đặt tại Nghĩa Trang Quân Đội Gò Vấp, ngày 22/08/1966
ông đã được Chủ Tịch Ủy Ban Lãnh Đạo Quốc Gia – Trung tướng Nguyễn Văn Thiệu
giao thực hiện bức tượng Thương Tiếc đặt tại Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hòa. Tượng
ngồi, bằng bê-tông cốt thép, màu đen, uy nghiêm, cao 4m, nếu tính cả mô đất dưới
chân người lính và bệ tượng thì chiều cao của tượng đài là 8m.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2019/03/H3-60-1024x804.jpg
bức tượng Thương Tiếc
Tượng hoàn
tất và được khánh thành vào ngày Quân Lực VNCH 19/06/1967. Ngay lập tức, tượng
đã tạo nên sự xúc động đối với những ai một lần đi ngang qua nơi đây hay chỉ
nhìn thấy qua phim ảnh. Do vậy, năm 1970 tượng được đúc đồng, đã đẹp nay càng đẹp
hơn.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2019/03/H4-45.jpg
bức tượng Thương Tiếc bằng đồng
Trên không
gian rộng thoáng, từ mọi hướng, người ta có thể nhìn thấy bức tượng cao, nổi bật
trên nền trời xanh. Đó là người lính từ chiến trường về thăm mộ đồng đội, quân
phục, ba-lô lấm bụi, súng trường gác trên hai đùi, lưỡi lê ngang hông, dây quai
nón sắt buông thỏng như sợi buồn rơi vào cõi vô định. Anh ngồi thẫn thờ, đôi mắt
buồn nhìn xa xăm, thương tiếc cho người bạn vừa nằm xuống. Bức tượng trong bối
cảnh đó trở nên có hồn hơn và nhiều chuyện linh thiêng của bức tượng không ngớt
lưu truyền trong dân chúng lúc đó. Khó có thể kiểm chứng nhưng cũng không thể
không ghi nhận về những câu chuyện cảm động và linh thiêng quanh bức tượng người
lính Cộng Hòa này.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2019/03/H5-19.jpg
bán thân bức
tượng Thương Tiếc
Tiếng tăm
của ĐKG Thu và các tác phẩm của ông đã vang xa ra khỏi quê hương. Ngày
20/07/1967, đại tá H.G. Fuller – Bộ Chỉ huy Lục quân Hoa Kỳ ở Việt Nam (USARV)
đã gửi thư cho đại tá William P. Jones – Chủ Tịch Ủy Ban Đài Tưởng niệm Chiến
Tranh Hoa Kỳ, ca ngợi ông Thu và các bức tượng về đề tài chiến tranh.
Ông
William xem ông Thu là ĐKG xuất sắc nhất ở Việt Nam và đánh giá bức tượng
Thương Tiếc là một kiệt tác nghệ thuật. Ông William đã viết: “… xét về đề
tài tượng đài chiến tranh, tôi trân trọng đặt tượng Thương Tiếc và các tác phẩm
khác của ông ngang hàng với bức ảnh nổi tiếng “Raising The Flag on Iwo Jima” (Dựng
Cờ Trên Đảo Iwo Jima) ở Arlington”. Ông cũng tiến cử ông Thu với Ủy ban để
thực hiện việc dựng tượng ở Hoa Kỳ và các quốc gia đồng minh trong các dự án
tương lai.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2019/03/H4-46.jpg
“Raising The Flag on Iwo Jima” (Dựng Cờ Trên Đảo
Iwo Jima): đó là tên của bức ảnh đoạt giải Pulitzer do nhiếp ảnh gia Joe
Rosenthal chụp ngày 23/02/1945. Đây là trận đánh trong Thế Chiến Thứ II trên đảo
Iwo Jima của Nhật. Sau 1 tháng với thương vong lớn cho cả 2 phía, Thủy Quân Lục
Chiến Mỹ đã chiếm được đảo. Hình ảnh này được xem là một biểu tượng chiến tranh
tuyệt đẹp của phe thắng trận.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2019/03/H5-20.jpg
Marine
Corps War Memorial (Đài tưởng niệm chiến tranh cho lính Thủy Quân Lục Chiến Hoa
Kỳ): được dựng từ bức ảnh “Rasing The Flag on Iwo Jima”, do ĐKG Felix de Weldon
tạc ngày 10/11/1954, hiện đặt tại Arlington County, bang Virginia.
Số phận của bức tượng Thương Tiếc
Ngay sau
khi Sài Gòn thất thủ, “bên thắng cuộc” đã giật đổ bức tượng Thương Tiếc bằng đồng,
được dựng năm 1970, rồi chuyển về Dĩ An, cho đến nay không ai biết được số phận
của nó. Chưa dừng lại, ít lâu sau đó, một nhóm vài chục bộ đội đã kéo tới tư
gia ĐKG Thu để truy tìm bức tượng Thương Tiếc bằng bê-tông cốt thép đã tạc và đặt
tại Nghĩa trang Quân đội Biên Hòa năm 1967. Đó là tượng dùng để đúc đồng (khuôn
gốc) và hình thành nên bức tượng Thương Tiếc bằng đồng cuối cùng năm 1970.
Nhóm người
hung hãn này đã ra sức đập phá bức tượng Thương Tiếc một cách không… thương tiếc
và chỉ dừng lại khi tượng chỉ còn lại phần bụng và chân (xem ảnh). Hiện nay tượng
bê-tông bị đập phá này vẫn còn nằm trong sân sau nhà của ông Thu, cạnh các ngôi
mộ gia tiên, cây dại che phủ nên ít ai chú ý. Sau khi đập phá bức Thương Tiếc,
nhóm người này tiếp tục đập phá bức tượng Lính Thủy quân Lục chiến cao 4m, chỉ
để lại đầu tượng.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2019/03/H3-61-1068x1602.jpg
Tượng
Thương Tiếc bằng bê-tông đặt tai Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hòa năm 1966, đã được
đưa về xưởng sáng tác (tư gia) của ĐKG Nguyễn Thanh Thu. Năm 1970 tượng này được
dùng làm khuôn đúc đồng để hình thành tượng Thương Tiếc bằng đồng năm 1970. Tượng
bê-tông này đã bị đập hết phần đầu và thân, hiện vẫn còn nằm trong sân nhà ĐKG
Thu.
Ngày
trở về nhà từ trại tù Hàm Tân với thân hình tiều tụy, ông lê bước
chân thẳng đến bên bức Thương Tiếc. Tất cả đã thành tro bụi. Ông đã ngã quỵ dưới
chân tượng và ngồi ở đó rất lâu cho đến khi trời sụp tối. Ông nói sự trả thù
này con ác hơn những đòn thù mà ông phải gánh chịu trong 8 năm dài nơi ngục tối…
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2019/03/H2-120-1024x683.jpg
Võ Văn Hai, giờ này anh ở đâu?
Hạ sĩ Võ
Văn Hai, Tiểu Đoàn II binh chủng Nhảy Dù bỗng dưng trở nên nổi tiếng cùng với
ông Thu và bức tượng Thương Tiếc lịch sử khi được chọn làm người mẫu. Giống như
ĐKG Thu, cuộc đời bí ẩn của hạ sĩ Hai cũng chìm nổi theo bức tượng.
Không lâu
sau bức tượng được dựng lên, người ta đồn ông Hai đã hy sinh tại chiến trường
Quảng Trị. Nhiều bài thơ khóc ông đã ra đời làm cho hình ảnh ông Hai bất tử
theo pho tượng Thương Tiếc. Thật ra ông Hai chưa chết!
Trong thời
gian ông Thu ở tù, ông Hai đã 2 lần thăm gia đình của ông Thu. Lần đầu, rất sớm
sau năm 1975. Tim ông như vỡ vụn khi thấy tượng Thương Tiếc – như là phần xác của
ông – giờ đây chỉ là một đống đổ nát. Lần thứ hai, nhiều năm sau đó. Ông nghe
gia đình ông Thu kể rằng ông Thu được cai ngục đưa về thăm nhà với đôi chân yếu
không tự đi.
Ông Hai hoảng
loạn, lo sợ sẽ có một ngày những người CS tìm đến ông rồi cuộc đời ông sẽ chìm
xuống địa ngục như thiếu tá Thu hay bức tượng Thương Tiếc. Ông đã nhanh chóng rời
khỏi nhà và không ai có tin tức của hạ sĩ Hai từ ngày đó. Có lẽ ông Hai đã thay
tên đổi họ, “mai danh ẩn tích” để trở về cuộc sống nông dân ở đâu đó trên đất
Khánh Hòa, ông Thu nghĩ vậy.
Ra đi rồi lại trở về
Trong 8
năm tù tội với 22 tháng biệt giam trong conex, thần kinh của ông Thu đã bị tổn
thương rất nặng. Những ngày tháng bỏ đói với vô số những trận đòn thù đã làm
cho tai ông điếc và cơ thể chỉ là da bọc xương cùng những vết thương nhiễm
trùng. Ra khỏi nhà tù, thấy cảnh gia đình tan nát, ông quyết tâm đào thoát.
Hơn 10 năm
ở Mỹ ông trông mong cộng đồng giúp ông phục dựng lại bức tượng Thương Tiếc,
nhưng niềm hy vọng đó cuối cùng chỉ là những “conffetti nằm vương vãi trên sàn
nhà”. Không sống được bằng nghề điêu khắc ông không biết làm gì khác. Với thính
lực gần bằng không, ông thấy ngày càng bế tắc trong việc mưu sinh ở xứ người.
Cô độc giữa muôn vạn người ngưỡng mộ, ông không tìm thấy niềm vui ở chốn này và
miễn cưỡng trở về Việt Nam.
Trở lại
mái nhà xưa, gần gia đình, trong không gian sáng tác quen thuộc, ông lại tiếp tục
tạc thêm nhiều bức tượng, dựa trên các ý tưởng đã hình thành từ trước như: Được
Mùa, Cửu Long Được Mùa… Tuy nhiên, đó chỉ là những tượng tỷ lệ nhỏ, tạc chỉ để
thỏa mãn đam mê nghệ thuật. Ông hiểu rằng với thân phận của kẻ hàng binh, ông
không bao giờ được trao cơ hội để tạo nên những tác phẩm để đời. Giấc mơ lớn của
ĐKG tài năng đã khép lại mãi mãi.
Những tâm
sự trong bối cảnh tháng Tư đen ở trên, khiến chúng ta không khỏi ngậm ngùi. Cuộc
đời sóng gió của ĐKG Nguyễn Thanh Thu đã làm cho pho tượng Thương Tiếc đẹp hơn
và trở nên bất tử. Những kẻ hậu sinh sau này rồi sẽ còn nhắc mãi về ông: “Nhất
phiến tài tình thiên cổ lụy”.
_____
Dưới đây là bản dịch bức thư của Đại
tá H.G. Fuller, gửi cho đại tá William P. Jones Jr., nói về điêu khắc gia Nguyễn
Thanh Thu và các tác phẩm của ông.
Đại tá
H.G. Fuller, 025936
HQ USARV Engr Section
Facil Svc Division
APO Sanfrancisco 96375
Ngày 20
tháng 7 năm 1967
Đại Tá
William P. Jones Jr. (về hưu)
Ủy Ban Đài Tưởng niệm Chiến Tranh Hoa Kỳ
Washington, D.C. 20315
Thân gửi
Bill,
Tôi xin
đính kèm theo thư này là bộ ảnh về nghĩa trang [Quân đội Biên Hòa] giống
như nghĩa trang Arlington của chúng ta, cùng các tác phẩm điêu khắc khác được
thực hiện bởi Trung úy Nguyễn Thanh Thu – là người đã tạc bức tượng đặt tại lối
vào của Nghĩa Trang [Quân Đội Biên Hòa].
Theo tôi,
pho tượng do Trung úy Thu tạc (tượng Thương Tiếc – người dịch) thực sự là một
tuyệt tác nghệ thuật và xét về đề tài tượng đài chiến tranh, tôi trân trọng đặt
tượng Thương Tiếc và các tác phẩm khác của ông ngang hàng với bức tượng nổi tiếng
“Dựng Cờ trên đảo Iwo Jima” tại Arlington.
Khi Ủy Ban
[Đài Tưởng niệm Chiến Tranh Hoa Kỳ] bắt đầu hoạch định tưởng niệm Các Lực lượng
vũ trang của Thế giới Tự do và Hoa Kỳ đang tác chiến tại Việt Nam, tôi đề nghị
ông Thu được xem xét để hoàn thành bất kỳ tác phẩm điêu khắc nào có liên
quan.
Ở Việt Nam
ông Thu được đánh giá là điêu khắc gia xuất sắc nhất. Đối với tôi, tài năng của
ông Thu là vượt trội, đặc biệt khi ông Thu chưa từng được được tu nghiệp ở Hoa
Kỳ hay châu Âu. Chuyến xuất ngoại đầu tiên của ông Thu sắp tới là để tham dự một
hội nghị ngắn hạn ở Philippines. Không cần phải nói, ông Thu rất vui nếu có cơ
hội trình bày những phác thảo của ông trước Ủy ban, thích hợp nhất là trong kỳ
nghỉ phép.
Tôi sẽ gửi
một bộ ảnh về các tác phẩm của ông Thu cho tướng Ploger để Bộ Chỉ huy Lục quân
Hoa Kỳ ở Việt Nam (USARV Command Group) và Bộ Chỉ huy Viện trợ Quân sự Hoa Kỳ ở
Việt Nam (MACV) cùng xem xét. Tôi sẽ cung cấp thêm bất kỳ chỉ dẫn nào để có thể
triển khai.
Mong gặp lại
các bạn trong tháng 12 tới.
(Nguyễn
Tuấn Khoa dịch)
Ảnh chụp bức
thư:
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2019/03/H2-119-1068x1396.jpg
©Copyright
Tiếng Dân và Nguyễn Tuấn Khoa
-----------------------------------------------------------------------
.
Tác
giả bức tượng Thương Tiếc ở tuổi 90, xế chiều hiu hắt
Chủ Nhật,
05/23/2021 – 11:22 — tuankhanh
https://www.rfavietnam.com/node/6805
Trên các
trang mạng, những người yêu mến điêu khắc gia Nguyễn Thanh Thu, yêu mến một kỷ
niệm đẹp của VNCH đều nhắc nhau nên sớm ghé thăm ông. Người đã tạo bức tượng
Thương Tiếc vang bóng một thời của nghĩa trang quân đội Biên Hòa, nay đã 90 tuổi,
nhớ nhớ, quên quên và như cũng đã quá mệt mỏi với một cõi tạm đầy những nhọc nhằn
với ông.
Sinh năm
1934 tại Gò Vấp, Sài Gòn, điêu khắc gia Nguyễn Thanh Thu tốt nghiệp trường Cao
Đẳng Mỹ Thuật Gia Định và sau đó qua động viên, tham gia ngành quân nhu, rồi trở
thành Đại Úy, phục vụ Tại Cục Chiến Tranh Chính Trị. Trong cuộc đời mình, điêu
khắc gia Nguyễn Thanh Thu đã tạo ra vô số tác phẩm, nhưng đắc ý và được nhiều
người biết đến nhất, là tượng Thương tiếc, đặt tại nghĩa trang quân đội Biên
Hòa, và bức thứ hai là tượng An Dương Vương, đặt ở Ngã Sáu Chợ lớn. Cả hai đều
khánh thành vào năm 1966.
Lúc này
thì ít ai nhận ra điêu khắc gia lừng danh của miền Nam tự do cũ, do ông ít bạn
bè, trí nhớ không còn sắc bén và một phần khác, quá trình đi tù sau 1975, bị
đánh đập nên ông bị hư hại thính giác. Gặp ông lúc này ở nhà riêng tại Nguyễn
Thượng Hiền, Gò Vấp, nói gần như hét vào tai thì ông mới hiểu hết ý của người đối
thoại.
Những người
thân, quen biết nói ông vẫn còn bị PTSD với những năm tháng tù đày, tức
Dư chấn tâm thần, dẫn đến trạng thái bất thường, hoảng sợ từ một biến cố hay
giai đoạn có sức ám ảnh, nên nếu chạm vào người ông bất ngờ, hoặc nâng dìu mà
không báo trước, đều làm ông giật mình, hay hoảng hốt.
Hiện điêu
khắc gia Nguyễn Thanh Thu sống cùng sự chăm sóc của các con. Nơi cư ngụ của
ông, số 176 Nguyễn Thượng Hiền, phường 1, Gò Vấp, là quán cà phê Tượng Đá, nơi
có đặt nhiều tượng mà ông sáng tác lâu nay. Căn phòng nhỏ của ông nằm nép sau
quán cà phê, là nơi trú ẩn hết sức cô đơn của ông cùng kỷ niệm. Người quen cũng
thấy ông lặng lẽ làm lại mẫu tượng Thương tiếc thu nhỏ, đặt trong phòng, chỉ
chia sẻ với ai quen biết. Đây cũng là một trong những điều gây đau đớn tinh thần
của ông: Sau 1975, chính quyền mới cho người lập tức đến Nghĩa trang Quân đội
Biên Hòa kéo đổ bức Thương Tiếc, sau đó đập nát để thỏa lòng căm thù. Nhưng vẫn
chưa đủ, ít lâu sau đó, theo chỉ điểm của giới nằm vùng, một nhóm bộ đội và
băng đỏ cầm AK-47 đến tận nhà ông, đem mẫu tượng ban đầu (khuôn gốc) đập và chửi
bới, đánh đập cả ông.
Vì tượng
đài An Dương Vương ở Ngã sáu Chợ Lớn là tượng một danh nhân của lịch sử Việt
nên dù có ghét bỏ tác phẩm của Nguyễn Thanh Thu, chính quyền mới cũng khó lòng
thẳng tay hủy hoại. Họ chỉ để nguyên vậy, không tu sửa sau nhiều chục năm với ý
đồ rất rõ là đợi có hư hại, là lập tức cho phá, mang đi. Đó cũng là trường hợp
của tượng đài Trần Nguyên Hãn trước chợ Bến Thành.
Và vì sao
phải vậy? Bởi tượng Trần Nguyên Hãn được coi là thánh tổ của truyền tin quân lực
VNCH, còn tượng An Dương Vương là biểu tượng của công binh VNCH.
Nhưng điêu
khắc gia Nguyễn Thanh Thu không chỉ là người làm tượng. Được tổng thống Nguyễn
Văn Thiệu yêu cầu đi Phi Luật Tân để tham khảo một nghĩa trang chiến binh mà
người Phi rất tự hào, ông Thu quay về và đưa ra đề án xây Nghĩa trang Quân đội
Biên Hòa, để thay thế cho nghĩa trang ở Hạnh Thông Tây, Gò Vấp, vào đầu những
năm 60, thế kỷ 20, đã bắt đầu chật chội.
Điều lạ
thường của chuyện bức tượng Thương tiếc, là khi đã có đủ 7 bản ký họa mẫu, phác
thảo dự trù cho bức tượng tiêu biểu trước nghĩa trang, hình ảnh của anh hạ sĩ
lính nhảy dù Võ Văn Hai ngồi nói chuyện hư không với một người bạn tử trận của
mình trong một quán nước, vô tình đập vào mắt của ông Thu, khiến ông ngẫu hứng
ghi lại, day dứt với nó..
Khi trình
các đề án lên tổng thống Thiệu, ông Thu đã xin lỗi khi bày ra tờ giấy lót trong
gói thuốc lá, có vẽ chì vội sơ sài, và nói rằng xin lỗi vì mình vừa mới làm.
Ông kể lại là lúc đó, tổng thống Thiệu hỏi ông “Bản nào anh đắc ý nhất?”, ông
Thu nói mình bị ám ảnh về hình ảnh ông phác họa từ hạ sĩ Võ Văn Hai. Sau đó ông
và tổng thống Thiệu đã cùng chọn cái tên Thương tiếc cho bức tượng này.
Để hoàn
thành toàn bộ bản vẽ chính xác cho Thương tiếc, hạ sĩ nhảy dù Võ Văn Hai đã ngồi
làm mẫu cho ông Nguyễn Thanh Thu chỉnh đi, sửa lại từng nét một suốt ba tháng.
Khởi đầu năm 1966, tượng được thực hiện bằng bê-tông, cốt sắt, đến năm 1969, được
thay đổi bằng đồng. Tượng cao 4m, nếu tính cả mô đất dưới chân người lính và bệ
tượng thì chiều cao của tượng đài là 8m. Tác phẩm này, điêu khắc gia Nguyễn
Thanh Thu nhận giải đặc biệt của Tổng tư lệnh tối cao Quân đội VNCH vào tháng
8, năm 1968.
Sau năm
1975, ông Thu trở thành nơi trút hận thù của các cán bộ trại tù cải tạo. Chỉ là
người sáng tạo điêu khắc nhưng ông phải trải qua 8 năm tù ở trại Hàm
Tân. Ông Thu kể rằng trong đó, ông có 22 tháng nhốt biệt giam và đánh đập tàn
nhẫn ngày này qua tháng nọ. Khi ông lên tiếng hỏi vì sao ông bị tra tấn dã man
như vậy, thì cán bộ vừa đánh vừa nói “Tội của anh là lưu lại cái tư tưởng, cái
hình ảnh, cái tinh thần đó mới là quan trọng. Anh đừng nghĩ đến chuyện trở về
nhé”. Những ngày tháng bỏ đói với vô số những trận đòn thù đã làm cho tai ông
điếc và cơ thể chỉ là da bọc xương. Cũng có lúc ông đã bị mang ra trường bắn
lúc 4 giờ sáng, bịt mắt lại, nhưng không hiểu sao lại có thay đổi vào giờ cuối,
cho mang về nhốt lại. Đến ngày ông được thả về, người nhà mô tả là ông phải có
người vác đi, vì không tự đi nổi.
Trước đó,
khi cán bộ yêu cầu ông viết đơn xin khoan hồng và đổ tội hết cho chế độ cũ chứ
ông không tự mình tạo ra những tác phẩm điêu khắc của quân đội. Ông Thu kể rằng
lúc đó ông đã đuối sức lắm, chỉ còn thều thào nói được là “Tôi tạo ra, tượng chết
thì tôi chết theo”. Một viên cán bộ tức giận nhào tới tát vào hai bên tai của
ông. Những cú tát chí mạng khiến máu mũi và máu tai ứa ra, điêu khắc gia Nguyễn
Thanh Thu điếc gần như toàn phần từ đó.
Ông Nguyễn
Thanh Thu có tham gia chương trình đi H.O của sĩ quan bị cải tạo. Ông ở Mỹ gần
10 năm, nhưng loay hoay vì nhớ nghề điêu khắc mà không thể nào nối lại được, sức
khỏe thì suy sụp mà quá cô đơn với tâm hồn nghệ thuật của mình, nên sau đó ông
xin về lại Việt Nam, sông với con, lặng lẽ tạo ra những bức tượng riêng của
mình, ôm giấc mộng đời đến cuối cùng.
Giấc mơ lớn
nhất mà điêu khắc gia Nguyễn Thanh Thu vẫn giữ, là có ngày phục dựng được bức
Thương tiếc. Nhưng giờ ở cái tuổi 90, mệt nhoài với những chặng đường đã qua,
ngày càng đau yếu, có lẽ rồi ông cũng sẽ ra đi lặng lẽ với những nỗi niềm rất
thiêng liêng, đã có trong đời mình.
Còn chút
nhớ về, xin hãy thử đến gặp ông, ở những giờ phút này, tại Gò Vấp, Sài Gòn.
--------------------------------
Trích lại
từ : https://ngoclinhvugia.wordpress.com/2021/05/23/tac-gia-buc-tuong-thuong-tiec-o-tuoi-90-xe-chieu-hiu-hat-tuan-khanh/
No comments:
Post a Comment