Trung Khang, RFA
2019-03-20
2019-03-20
“Nước cho tất cả - Không để ai bị bỏ lại phía sau” là chủ đề của Ngày Nước Thế Giới 2019. Thực tế
tại Việt Nam như thế nào?
Ngày Nước Thế Giới 2019. Photo courtesy of unwater.org
Chủ đề của Ngày Nước Thế
Giới năm nay nhằm hướng đến tuyên truyền, vận động về khả năng tiếp cận với nước
sạch của cộng đồng nhằm thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững số 6 về Nước sạch
và vệ sinh, theo đó đảm bảo sự sẵn có, quản lý bền vững nước và vệ sinh cho tất
cả mọi người.
Việt Nam là một thành
viên của Tổ chức UN – Water thuộc Liên Hiệp Quốc và hàng năm Việt Nam đều có hưởng
ứng Ngày Nước Thế Giới.
Trao đổi với Đài Á Châu Tự
Do hôm 20 tháng 3 năm 2019, Thạc sỹ Hồ Long Phi, Giám đốc Trung tâm quản lý nước
và biến đổi khí hậu WACC – Đại học Quốc gia TP HCM cho biết thêm thông tin về
Ngày Nước Thế Giới 2019 tại Việt Nam:
“Hưởng ứng ngày nước thế giới thì có một hội thảo lớn
ở Hà Nội và sau đó có một số triển lãm… Một số trường đại học liên quan đến nhà
nước thì cũng những hoạt động này nọ. Còn những công tác cải tạo nguồn nước là
những hoạt động thường ngày, không nhắc đến trong những dịp lễ hội như thế này.
Nhưng những cái này chỉ mang tính chất hội thảo chương trình là chính, còn những
công tác thường xuyên về hạ tầng thì nằm trong những chương trình khác trong
năm.”
Theo thống kê của
UN-Water hiện nay, khoảng 1,9 tỷ người sống trong các khu vực khan hiếm nước;
2,1 tỷ người không được tiếp cận các dịch vụ về nước uống bảo đảm an toàn. Dự
kiến, đến năm 2050, dân số thế giới sẽ tăng khoảng 2 tỷ người và nhu cầu về nước
toàn cầu có thể sẽ tăng 30% so với hiện nay. Và hiện cũng đang có 663 triệu người
chưa được tiếp cận với các nguồn nước uống hợp vệ sinh.
Thạc sỹ Hồ Long Phi cho
biết về tình hình thực tế tại Việt Nam hiện nay:
“Hiện nay nguồn nước sinh hoạt chủ yếu từ nước sông,
một phần là từ nước ngầm.Cả hai nguồn nước đó thì mức độ ô nhiễm càng ngày càng
tăng lên, đó là điều đáng quan ngại. Tuy rằng so với nhiều năm trước đây thì chất
lượng nước mặt có cải thiện phần nào, do những hệ thống vệ sinh môi trường xây
dựng bắt đầu đưa vào hoạt động. Nhưng nước ngầm thì vẫn còn ô nhiễm, vì chưa được
khắc phục một cách thỏa đáng.”
Theo Thạc sỹ Hồ Long Phi,
thật ra thì chất lượng nước sinh hoạt ở thành thị tốt hơn nếu so sánh với nông
thôn. Theo ông, ở nông thôn thứ nhất do hạ tầng cấp nước chưa đầy đủ, thứ nhì
là do ý thức của người dân không cao, họ sử dụng trực tiếp nước từ sông rạch,
trong khi sông rạch cũng là nơi nhận nước thải trực tiếp. Theo ông, mức độ nhiễm
nước cao thì nằm ở thành phố, nhưng nguy hiểm thì lại nằm ở nông thôn.
Vào ngày 20/3, chúng tôi
hỏi chuyện một người sinh sống lâu năm qua nhiều khu vực tại Hà Nội và được anh
nhật xét về chất lượng nước sử dụng tại các nơi anh đã sinh sống:
“Tôi sinh sống cùng gia đình ở Hà Nội, nguồn nước
nhà tôi khá tốt. Tôi đã chuyển nhà nhiều lần, và thấy chất lượng nước cũng na
ná nhau, có điều là gần đây ít bị cúp nước hơn trước. Tuy nhiên, ở những khu vực
khác bị ô nhiễm thì sẽ ảnh hưởng chất lượng nước của người dân thông qua các mạch
nước ngầm ở bên dưới. Còn khi nguồn nước ô nhiễm bốc hơi lên thì sẽ ảnh hưởng đến
đời sống sinh hoạt của người dân. Để giảm thiểu ô nhiễm thì việc đầu tiên nên
làm là đừng xả rác bừa bãi, cái đó là mình nhìn thấy rõ nhất. Còn trong tương
lai, nếu can thiệp thì có lẽ cần đi sâu xa hơn.”
Một cư dân khác đang ở trọ
tại Hà Nội cho biết:
“Hiện giờ tôi đang ở trọ, và chất lượng nguồn nước
cũng khá. Nhưng cũng có người sử dụng máy lọc nước vì họ không hài lòng với chất
lượng nước đó. Theo tôi nghĩ so với trước kia thì chất lượng nước có tốt lên,
tuy nhiên cũng không dễ nhận biết rõ được. Tôi nghĩ việc nâng chất lượng nước
là việc của chính quyền, họ phải thay đổi để làm sao chất lượng nước cung cấp
cho người dân tốt lên.”
Không may mắn như người
dân Hà Nội, hàng nghìn hộ dân ở phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng
Ninh hiện đang thiếu nước sinh hoạt trầm trọng vì các hồ chứa cung cấp nguồn nước
thô cho các nhà máy sản xuất nước sạch tại tỉnh Quảng Ninh đang cạn nước. Không
chỉ riêng khu vực này, nhiều nơi khác tại Quảng Ninh cũng thiếu nước.
Vì sao nhiều mưa lũ mà Việt
Nam lại thiếu nước như vậy? Để trả lời câu hỏi này, chúng tôi hỏi chuyện Tiến
sĩ Khoa học Nguyễn Văn Khải vào ngày 20/3 và được ông cho biết:
“Nó dễ như ăn xôi gấc, tại không làm thôi, tại sao lại
lấp hồ, tại sao lại lấp sông? Hồ ở Hà Nội trước đây là bao nhiêu cái? Bây giờ
còn bao nhiệu cái? Nước trên trời rơi xuống nếu không hứng thì nó trôi đi. Ngày
xưa bao nhiêu ruộng, bây giờ thành khu công nghiệp, bao nhiêu vỉa hè đất bây giờ
bê tông hóa, thì nước nó phải trôi đi thôi. Ví dụ như nhà tôi, tôi hứng nước
mưa mỗi mùa vài chục mét khối, nên đâu thiếu nước. Được cái này mất cái kia
thôi. Tại sao cái gì cũng đổ xuống cống? Thí dụ Hà Nội chẳng hạn, cứ đổ xuống
sông Tô Lịch, đổ xuống sông Kim Ngưu, thối hoắc ra, tại sao không lọc, tại sao
không chặn? Rác nổi lều phều, muốn vớt phải xin phép, nhưng không biết xin phép
ai.”
Theo Tiến sĩ Nguyễn Văn
Khải, những báo cáo có hơn 80% người dân có nước sạch là không đúng sự thật.
Ông cho biết chỉ cần ra Đan Phượng, ở ngoại thành Hà Nội, thì phải khoan giếng.
Ông nói tiếp:
“Ai cũng biết là phải giữ nước, tại sao cứ để chặt
cây. Lúc ông Nguyễn Xuân Phúc mới lên chức, lệnh cấm chặt rừng, nhưng bây giờ
nó chặt phá bao nhiêu rừng cây, cây không có, đồi trọc không thì làm sao mà giữ
nước. Chẳng cần nhà khoa học nào cả, chỉ cần người dân hiểu sống theo pháp luật,
các nhà quản lý xã hội theo pháp luật và có tí kiến thức, chả cần kiến thức cao
siêu, chỉ cần lớp hai lớp ba cũng được.”
Hội thảo về Ngày Nước
Thế Giới 2019 tại Geneva, Thụy Sĩ hôm 19/3/2019. Photo courtesy of
unwater.org
Cũng theo thống kê của
UN-Water, ước tính trên 80% lượng nước thải trên toàn cầu, xả ra môi trường tự
nhiên mà không qua xử lý hoặc không được tái sử dụng.
Còn theo Thạc sỹ Hồ Long
Phi, một trong những nguyên nhân thiếu nước tại Việt Nam là do việc khai thác
nước ngầm đã xảy ra vài chục năm rồi, vì khi đó khan hiếm nguồn nước mặt, hệ thống
cấp nước không đủ, nguồn cung không đủ. Ông cho biết thêm, hiện nay thì dần dần
hệ thống nước mặt, hệ thống lấy nước từ sông rồi xử lý và cung cấp vào hệ thống
cấp nước thì ngày càng tốt và thay thế dần hệ thống nước ngầm, vì vậy chính phủ
cũng chủ trương hạn chế khai thác nước ngầm và tiến đến ngưng khai thác. Tuy
nhiên ông nói tiếp:
“Nhưng điều đó tôi nghĩ cũng không phải thời gian ngắn
mà làm được, vì ở nhiều nơi xa xôi nhưng Đồng bằng sông Cửu Long chẳng hạn, nguồn
nước ngầm ở gần ven biển là nguồn nước duy nhất họ có được. Họ dùng nước đó
không chỉ để sinh hoạt mà còn dùng để sản xuất nữa. Tức là một lượng nước rất lớn
được bơm lên từ tầng nước ngầm sâu hàng trăm mét, điều đó sẽ dẫn đến hệ lụy lâu
dài rất là lớn. Trước mắt thì chưa có cách nào để giải quyết được.”
Tiếp cận nguồn nước an
toàn là nền tảng cho sức khỏe cộng đồng, điều này rất quan trọng đối với sự
phát triển bền vững, vì một thế giới ổn định và thịnh vượng. UN – Water cho rằng,
chúng ta không thể tiến lên toàn cầu hóa trong khi rất nhiều người đang sống mà
không có nguồn nước sử dụng an toàn.
Vào tháng 6 năm 1992, tại
Hội nghị thượng đỉnh của Liên Hợp Quốc về Môi trường và Phát triển được tổ chức
ở Rio de Janeiro, Brazil, Liên Hợp Quốc đã ra chọn ngày 22 tháng 3 hàng năm là
Ngày Nước thế giới và bắt đầu được tổ chức thường niên từ năm 1993.
No comments:
Post a Comment