Pompeo,
cớ sao ông không muốn hiểu?
Mai
Vũ Phạm
29/07/2020
https://baotiengdan.com/2020/07/29/pompeo-co-sao-ong-khong-muon-hieu/
Hôm thứ Năm, 23/7/2020, tại
Thư viện và Bảo tàng Tổng thống Richard Nixon ở Yorba Linda, California, Ngoại
trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo đã có bài phát biểu được cho là cứng rắn, lên án nhà nước cộng
sản Trung Quốc. Pompeo tuyên bố sự thất bại của Hoa Kỳ trong việc kiểm soát
Trung Quốc trong 50 năm qua và kêu gọi các xã hội tự do chống lại Bắc Kinh.
Là một người xem các giá
trị dân chủ là lý tưởng và đảng Cộng sản Trung Quốc là kẻ thù của thế giới dân
chủ, người viết chia sẽ sự phẫn nộ của ngoại trưởng Mỹ với Trung Quốc. Tuy nhiên, đối với nhiều cử tri
Mỹ, trong đó có người viết, bài phát biểu của ông ngoại trưởng là những lời
nói suông. Lẽ nào Pompeo quên rằng chính ông, thay vì trung thành với
Hiến pháp, lại trung thành với Tổng thống Donald J. Trump, một người có cả lời
nói và hành động nhượng bộ Trung Quốc?!
Ông Richard Haass, chủ tịch Hội đồng Quan hệ đối ngoại, phản
biện Pompeo, cho rằng mục đích của chính sách ngoại giao lúc đầu giữa Hoa Kỳ –
Trung Quốc của tổng thống Richard M. Nixon và Henry Kissinger là sử dụng Trung
Quốc làm đối trọng với Liên Xô và định hình chính sách đối ngoại của Trung Quốc,
không phải biến nước này thành một quốc gia dân chủ.
Ông Hass cho rằng, những
nỗ lực của Hoa Kỳ phần nào đã thành công bởi khi Trung Quốc quay mặt với Liên
Xô, Hoa Kỳ đã chiếm được quyền quyết định khi nào và bằng cách nào kết thúc Chiến
tranh Lạnh.
Bài phát biểu của Pompeo mâu
thuẫn với Trump
Bài phát biểu của Pompeo
lên án nhà nước cộng sản Trung Quốc là cần thiết. Nhưng chẳng lẽ Pompeo không
muốn hiểu nó không có giá trị do hoàn toàn trái ngược với hành động và lời nói
của ông chủ của mình hay sao?
Ngay khi vừa nhậm chức tổng
thống, Trump lập tức tuyên bố rút ra khỏi Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình
Dương TPP (Trans-Pacific Partnership), khiến nhà nước cộng sản Trung Quốc vui mừng tột
độ. Việt Nam, Nhật Bản, và một số nước Đông Á khác đã chọn ký kết TPP bởi vì muốn
tham gia liên minh mà Hoa Kỳ tạo ra nhằm đối phó với Trung Quốc. Các nước này ủng
hộ TPP vì xem sự hiện diện thường trực của Hoa Kỳ tại châu Á thông qua TPP như
một đối trọng kinh tế và chiến lược, nhằm kiểm soát một Trung Quốc hiếu chiến
và bành trướng. Có thể
nói, quyết định loại bỏ TPP của Trump là dâng tặng châu Á cho Trung Quốc.
Sau khi xóa sổ TPP, Trump
chọn cách áp thuế quan lên hàng nhập khẩu Trung Quốc. Kết quả của tranh chấp
thương mại với Trung Quốc đã khiến kinh tế Mỹ phải chịu thiệt hại hơn 300 tỉ Mỹ kim và kinh tế toàn cầu mất khoảng 700 tỉ Mỹ kim. Giáo sư và chuyên gia thương mại uy tín
của Đại học Cornell, Esward Prasad, nhấn mạnh: “Trump là món quà từ Trời ban tặng cho Trung Quốc.
Mặc dù Trung Quốc đã thao túng các qui tắc, nhưng cách đối phó của Trump là phản
tác dụng. Cuộc chiến thương mại gây tổn hại cho tất cả các bên: làm rối loạn
kinh doanh và niềm tin người tiêu dùng, cản trở xuất khẩu và gây thiệt hại cho
sự tăng trưởng”.
Trong bài phát biểu,
Pompeo đã nêu ra những khiếm khuyết khi hợp tác với các công ty nhà nước Trung
Quốc. Tuy nhiên, trên thực
tế, Trump và gia đình đã và đang tiếp tục hợp tác với các công ty do đảng Cộng
sản Trung Quốc hậu thuẫn. Chính các công ty nhà nước Trung Quốc đang là
chủ thầu xây dựng hai dự án sân golf sang trọng của Trump tại các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống Nhất và Indonesia.
Chính quyền Trung Quốc
cũng đã cấp 18 thương hiệu cho
các công ty của Trump và công ty của cố vấn cao cấp, đồng thời cũng là con gái
ông, Ivanka Trump. Cụ thể, văn phòng Thương hiệu Trung Quốc đã cấp phê duyệt 16
nhãn hiệu cho công ty Ivanka Trump, nâng tổng số thương hiệu mà Trung Quốc
đã bật đèn xanh cho gia đình Trump là 34. Con rể Trump, đồng thời là cố vấn cao
cấp của Trump là Jared Kushner cũng nhận được khoảng 50 triệu Mỹ
kim từ các nhà đầu tư Trung Quốc giấu tên vào dự án bất động sản tại thành phố New
Jersey.
Không dừng lại ở đó,
Trump còn chấm dứt lệnh cấm đối với tập đoàn viễn thông ZTE của Trung Quốc, vì
“quá nhiều việc làm ở Trung Quốc bị mất”. Kết quả cuối cùng là ZTE đã nộp phạt
1 tỷ Mỹ kim và đồng ý giám sát nội bộ. Nhưng nhờ quyết định quan trọng này của
Trump mà ZTE vẫn sống sót. Ông Adam Segal, một chuyên gia về Trung Quốc và an
ninh mạng, nói với báo Washington Post rằng, ông hết sức “kinh ngạc” trước sự
nhượng bộ của Trump với ZTE.
Nhiều hơn, Trump chưa từng
lên án lãnh tụ tối cao của đảng Cộng sản Trung Quốc, nhưng ca ngợi hắn là “tài năng“,
“yêu
nước” và khen ngợi chiến lược đối phó với đại dịch
coronavirus của Tập, bất chấp Tổ chức Y tế Thế giới trước đó đã chỉ trích sự
không minh bạch của nước này. Thay vì xây dựng một liên minh để tạo áp lực lên
Trung Quốc, Trump lại bỏ qua hành vi này của nhà nước cộng sản.
Đáng nói hơn, vào ngày
18/6/2019, Trump đã nói với Tập Cận Bình rằng ông sẽ không
lên án cuộc đàn áp thẳng tay của chính quyền cộng sản Trung Quốc với người dân
Hồng Kông. Sau đó, vào ngày 1/8/2019, Trump còn tuyên bố với báo chí rằng, tình
trạng bất ổn ở Hồng Kông là giữa Hồng Kông và Trung Quốc vì Hồng Kông là một phần
của Trung Quốc. Cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton, người Trump từng khen ngợi không hết lời,
đã viết trong cuốn sách mới, rằng Trump đã nói với Tập, rằng Tập cứ tiếp tục
xây dựng các trại tập trung (cho người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ) ở Tân Cương và đây
“chính xác là điều nên làm”. Ông
Pompeo chưa bao giờ phản đối tính trung thực của câu chuyện này, nhưng chỉ tấn
công cá nhân ông Bolton.
Thân cận và những người ủng
hộ Trump bao biện rằng, đừng bận tâm lời nói của Trump. Lập luận này không chỉ
là một cái tát vào mặt Trump vì cho rằng lời nói của một lãnh đạo quyền lực nhất
thế giới chẳng đáng một xu, nhưng còn tự cào mặt mình bởi chính họ lại ca ngợi
các phát biểu cứng rắn của bất kỳ lãnh đạo nào lên án Trung Quốc. Trong thực tế,
lời phát biểu của lãnh đạo công ty tư nhân còn quan trọng, huống chi phát ngôn
của người đứng đầu chính phủ. Chẳng phải nhiều người chống chế độ cộng sản Việt
Nam cũng luôn trích những câu nói ngu xuẩn của đảng viên đảng CSVN để lên án và
dè bỉu họ hay sao? Đừng
quên những lời ca ngợi Tập Cận Bình của Trump là liên tục và nhất quán.
Thế Trump có hành động
nào cụ thể để Trung Quốc thấy ông là một người bảo vệ dân chủ và căm ghét độc
tài chuyên chế hay không? Ngắn gọn là không. Pompeo kêu gọi các nước dân chủ
cùng chống lại Trung Quốc chuyên chế, nhưng chủ của Pompeo lại có hành động và
lời nói đậm chất độc tài. Thomas Wright, thành viên cao cấp của Viện Brookings,
phản biện Pompeo rằng:
“Muốn nghiêm túc bảo vệ
thế giới tự do phải bắt đầu bằng việc khôi phục pháp trị và dân chủ ngay tại
quê nhà và nghiêm túc kiểm điểm những gì sẽ cần để duy trì tự do và dân chủ
trong những thập kỷ tới. Thay vì giải quyết vấn đề này, chính quyền Trump lại
ném thêm dầu vào lửa đang bùng cháy trong thế giới tự do. Trump chưa gì đã nói ông có thể
không chấp nhận kết quả của cuộc bầu cử sắp tới. Ông đã tuyên bố rằng bỏ
phiếu bằng đường bưu điện (là cách mà Trump đã bầu trong một khoảng thời gian
dài), một cách thức bầu cử hợp pháp của nền dân chủ Mỹ, là lừa đảo. Ông đã gửi
quân đội vào các thành phố của Mỹ bất chấp sự phản đối của các thị trưởng thành
phố này. Và Trump cũng đã kêu gọi Nga và Trung Quốc can thiệp vào quá trình bầu
cử”.
Thay Lời Kết
Câu chuyện bó đũa tạo sức
mạnh không xa lạ với người Việt. Trung Quốc hiện tại không phải là Liên Xô.
Như sử gia Melvyn Leffler phân tích: “Không giống
như các nhà lãnh đạo Liên Xô tách biệt nền kinh tế của họ khỏi tư bản phương
Tây ngay sau chiến tranh thế giới thứ hai, Trung Quốc đã biến mình thành
trung tâm của một thị trường tư bản quốc tế”. Phần lớn các tập đoàn khổng
lồ đang nhờ vào thị trường Trung Quốc để tồn tại và phát triển.
Giáo sư kinh tế nổi tiếng Nouriel Roubini khẳng định: “Một Donald Trump
theo đuổi chính sách bảo hộ mậu dịch, đơn phương, và phi tự do nhằm chống lại
các đồng minh của Mỹ, khiến phương Tây bị chia rẽ, và không sẵn lòng bảo vệ và
cải cách trật tự thế giới tự do mà nó đã tạo ra. Người Trung Quốc có lẽ thích Trump tái đắc cử vào năm
2020. Ông Trump có thể gây ra phiền toái trong ngắn hạn, nhưng, khi có đủ
thời gian tại vị, ông sẽ phá hủy các liên minh chiến lược tạo nền tảng cho quyền
lực mềm và cứng của Mỹ. Giống như hiện thân của “Ứng cử viên Mãn
Châu”, Trump sẽ làm cho Trung Quốc vĩ đại trở lại (Make China Great Again)”.
Không một chế độ hung bạo nào có thể tồn tại mãi mãi. Trung Quốc cũng
không phải là ngoại lệ. Tuy nhiên, chính sách ngoại giao “America First”,
đồng nghĩa với “America Alone”, bao gồm tấn công đồng minh và từ
bỏ vai trò lãnh đạo thế giới, mà Trump đang theo đuổi, hoàn toàn
mâu thuẫn với bài phát biểu của Pompeo. Làm cách nào để chống lại một “siêu cường” như Trung Quốc khi Hoa Kỳ đứng một mình
hả ông ngoại trưởng?
Sự lớn mạnh và bành trướng
của Trung Quốc từ quân sự, kinh tế, tới không gian mạng đã và đang là mối lo ngại
đối với các nước dân chủ. Tuy nhiên, sẽ không có điều gì khiến Trung Quốc lo ngại
ngoài một liên minh, đồng thuận bảo vệ dân chủ và kiểm soát Trung Quốc, bởi
đoàn kết là sức mạnh.
No comments:
Post a Comment