26/03/2017
Chính
sách đối ngoại của nước Nga dưới thời tổng thống Vladimir Putin ra sao với
phương Tây và Nhà Trắng ? Lập trường của Nga thế nào trong việc giải quyết khủng
hoảng Ukraine ? Tình hình phân chia quyền lực trong nội bộ chính trường Nga như
thế nào ? Tình trạng hoạt động của phe đối lập đến đâu ? Nhà nghiên cứu về
chính trị học, Stanislav Belkovsky (*), trên báo Libération số
ra ngày 18/3/2017, giải mã về các chiến lược hiện nay của tổng thống Nga.
Tổng
thống Nga Vladimir Putin tại điện Kremlin, Moskva, ngày 16/03/2017 -
REUTERS/Maxim Shipenkov
Libération : Ông
đánh giá thế nào về chính sách đối ngoại của Nga ?
Stanislav
Belkovsky :
Đó không phải là một sự đối lập với phương Tây, mà là một sự đối đầu để buộc
phương Tây phải yêu mến nước Nga. Nên nhớ là Vladimir Putin đã từng ủng hộ tư
tưởng mở rộng quan hệ Đại Tây Dương và rất ủng hộ Châu Âu lúc mới lên cầm quyền.
Nhưng rồi sau một chuỗi thất vọng, ông ấy cuối cùng tin chắc là phương Tây đã
thường xuyên nói dối ông. Vào năm 2007, trong một bài diễn văn nổi tiếng và giọng
điệu khó chịu tại Munich, ông ấy đã cảnh báo : "Chúng tôi đến để làm ăn,
chứ không phải để gây chiến, hãy đón nhận chúng tôi trước khi quá muộn".
Trong
những năm 2013-2014, ông Putin thực hiện những toan tính cuối cùng để lôi kéo
phương Tây về với ông : tha bổng Khodorkovski (trùm dầu hỏa bị giam tù vào năm
2003 vì tội lừa đảo trên diện rộng, trở thành tù nhân chính trị nổi tiếng nhất
của Nga- chú giải của ban biên tập), ban nhạc Pussy Riot (các ca sĩ nhạc Punk
này bị kết án tù vì đã nhảy múa trong một nhà thờ) hay như các nhà tranh đấu bảo
vệ môi trường của Greenpeace. Thế nhưng, ông được đáp trả với một sự lăng nhục
ghê gớm : không một lãnh đạo nào trên thế giới đến dự lễ khai mạc Thế Vận Hội tại
Sochi năm 2014. Tệ hơn nữa, cùng lúc này tại Kiev, bắt đầu một cuộc cách mạng,
cuộc cách mạng Maidan, và theo Putin, thì chính Hoa Kỳ đã xúi giục. Vì vậy, giờ
đây, thông điệp đã thay đổi : "Chúng tôi đến để gây chiến cho đến khi nào
quý vị chấp nhận hòa giải thì thôi".
Libération : Mối
quan hệ giữa Putin với Nhà Trắng sẽ ra sao ?
Stanislav
Belkovsky :
Ông ấy sẽ không liên minh với Hoa Kỳ để chống lại Liên Hiệp Châu Âu. Điều duy
nhất làm cho ông ấy thích ông Trump là vì nhân vật này là một ứng viên chống hệ
thống. Nhưng về mặt chính trị, Putin chẳng kỳ vọng được điều tốt gì và ông ấy
cũng không nuôi một chút ảo tưởng nào. Thực ra, Putin muốn tìm kiếm một sự đồng
thuận với phương Tây. Các chiến dịch quân sự Nga tại Cận Đông hay tại Ukraine
không phải là những mục tiêu tự thân mà chỉ là những công cụ để buộc phương Tây
phải hành động, phải đến bắt chuyện với ông ấy, để xác định vùng ảnh hưởng, mà
không gian hậu Xô Viết để lại cho nước Nga, để giảm nhẹ các trừng phạt, do chưa
bãi bỏ được các cấm vận này.
Libération : Triển
vọng giải quyết xung đột Ukraine ra sao ?
Stanislav
Belkovsky :
Trở ngại chủ yếu, chính là bản thân Ukraine. Tầng lớp tinh hoa lên cầm quyền
ở Kiev năm 2014 đã đánh giá thấp tầm mức trách nhiệm của họ. Triển vọng hội nhập
nhanh vào Liên Hiệp Châu Âu đã bị mất. Trước hết phải giải quyết các vấn đề bên
trong Ukraine. Vùng Donbass, đó là một cuộc xung đột bị "đông" lại một
cách vô thời hạn. Và bán đảo Crimee vẫn sẽ là của Nga… Vì cả đại bộ phận dân
chúng Crimée lẫn phần đông dân Nga đều sẽ không chấp nhận trao trả vùng này cho
Ukraine. Còn về việc điện Kremln công nhận hộ chiếu do chính quyền tự phong
Donbass cấp (theo sắc lệnh công bố ngày 18/2 vừa qua), đây là chuyện giả tưởng,
một cách để trấn an quân ly khai. Sẽ không có chuyện sáp nhập các vùng này vào
Nga vì Putin chẳng thấy lợi ích gì. Ngược lại, chiến tranh có thể tái diễn bất
kỳ lúc nào.
Libération : Vì lý
do gì Marine Le Pen (ứng viên tổng thống Pháp của đảng Mặt Trận Quốc Gia) được
Kremlin ủng hộ ?
Stanislav
Belkovsky :
Bởi vì bà ấy cũng chống hệ thống và bà ấy có khả năng có những hành động mà về
mặt chính trị thì không nên, chẳng hạn như đến Nga vay tiền để tài trợ cho chiến
dịch vận động tranh cử của mình. Chính điều này có thể làm hài lòng Putin.
Nhưng điều đó không có nghĩa là Putin hy vọng vào bà ấy. Putin biết rất rõ là một
khi lên cầm quyền, Le Pen sẽ không còn là chính bà ấy nữa. Trong khi chờ đợi,
ông ấy khoái trá về sự xáo trộn mà nữ ứng viên này đang gây ra trong đời sống
chính trị Pháp.
Libération : Theo
ông, đời sống chính trị trong nội bộ nước Nga ra sao ?
Stanislav
Belkovsky :
Giống như là bị tâm thần phân lập. Cảnh cách kinh tế là thiết yếu nhưng chính
quyền không muốn thực hiện. Putin là một người bảo thủ và cho rằng cải cách thì
luôn luôn phải trả giá nhiều hơn là không làm. Chính quyền làm cho mọi người
tin rằng có thay đổi, nhưng đồng thời họ tăng cường, đa dạng hóa và siết chặt
các biện pháp gây áp lực lên những ai bất mãn và bất phục tùng. Một cách chính
thức, người ta thông báo sẽ có một cuộc bầu cử tổng thống "hợp pháp"
vào năm 2018, ngoại trừ việc là kết quả đã được biết trước. Nga không ngừng khẳng
định sự độc lập của mình, nhưng trên thực tế, sự phụ thuộc tâm về mặt tâm lý của
điện Kremlin đối với phương Tây ngày càng tăng.
Libération : Phải
chăng có một "bộ chính trị" bên cạnh Putin, một nhóm những người thân
cận hỗ trợ ông ấy trong việc ra các quyết định ?
Stanislav
Belkovsky :
Không, không tồn tại một "bộ chính trị" như vậy. Khái niệm có từ thời
Liên Xô này đòi hỏi phải có một cơ cấu, với quy định hoạt động và phân chia nhiệm
vụ. Không có một bộ máy chính trị như thế bên cạnh Putin và nhóm người thân cận
với ông ta cũng biến đổi hoặc thay đổi. Trong đầu của Putin, mọi thứ được phân
chia theo lĩnh vực hoạt động. Igor Setchine (chủ tịch tập đoàn Gazprom) phụ
trách về dầu khí và gần như có toàn quyền trong lĩnh vực này. Anh em nhà
Kovaltchouk quản lý ngành truyền thông (Iouri Kovaltchouk, trùm tư bản truyền
thông, chủ ngân hàng Rossiya, được xem như là ngân hàng riêng của Putin). Còn
anh em nhà Rotenberg thì có mảng hạ tầng giao thông (Arkadi và Boris Rotenberg
là bạn thời trẻ của Putin). Nhưng các chức vụ này đều không được thể chế hóa.
Còn đối với những gì liên quan đến các vấn đề ngoại giao và quân sự, Putin tự
mình quyết.
Libération : Quyền
lực của ông Putin dựa vào ai ?
Stanislav
Belkovsky :
Ông ấy không phụ thuộc vào ai cả. Đó là một thần tượng quốc gia, ông ấy là
hiện thân cho nước Nga. Một trong những lý do gây ra sự bất mãn trong giới tinh
hoa của Nga chính là cuộc xung đột với phương Tây. Nhưng ông Putin chẳng vuốt
ve, chiều lòng ai cả. Ông ấy đứng lên trên giới tinh hoa này, thay thế những
người bạn thân lâu đời mà ông có trách nhiệm đạo lý đối với họ bằng lớp người kỹ
trị cầm quyền trẻ hơn, những người mà ông Putin chẳng phải chịu ơn gì. Nhưng những
người mới đến đó không được tuyển chọn theo thái độ chính trị của họ.
Libération : Tại
Nga, liệu người ta đã nghĩ đến thời hậu Putin chưa ?
Stanislav
Belkovsky :
Tất cả mọi người đều nghĩ đến. Nhưng đó là trong suy nghĩ thôi, bởi vì thật là
mạo hiểm khi nói ra loại suy nghĩ. Có khả năng ông Putin không ra ứng cử năm
2018, nhưng người ta chỉ có thể biết điều này vào phút chót. Để đi đến quyết định
nói trên, ông ấy sẽ phải giải quyết trước một số vấn đề, trong đó có việc trả lại
cho tầng lớp tinh hoa Nga quyền được tự do đi lại ở phương Tây. Ông ấy cũng phải
bảo đảm an toàn cho bản thân và gia đình ông, tại Nga và Châu Âu. Nếu ông ấy
quyết định rời điện Kremlin, quyền lực sẽ không rơi vào tay một nhà đối lập, mà
được chuyển cho một người kế thừa do ông chỉ định.
Trong
chiều hướng này, tôi thấy có hai người : Dmitri Medvedev (thủ tướng hiện nay),
là lẽ đương nhiên và Alexeï Dioumine, một trong những cựu cận vệ trở thành chỉ
huy lực lượng đặc nhiệm của bộ Quốc Phòng. Lực lượng này đã sáp nhập Crimée –
chiến dịch mà Putin xem như là một thành công tuyệt đối. Dioumine sau đó trở
thành thứ trưởng Quốc Phòng, rồi thống đốc vùng Toula năm 2016, điều này sẽ cho
phép ông ta có được kinh nghiệm cần thiết.
Libération : Tình
trạng phe đối lập Nga ra sao ?
Stanislav
Belkovsky :
Phe đối lập Nga không đồng nhất và không thế lực. Họ lý luận theo cùng cách thức
của Putin : người nào không theo chúng ta thì có nghĩa là chống lại chúng ta và
do vậy họ đòi ông Putin phải ra đi. Phe đối lập không có khả năng hợp nhất bền
vững và hiệu quả. Có vài nhân vật đáng chú ý, như Alexeï Navalny. Nhưng ông ta
quá chú ý đến vai trò cá nhân mình. Nếu như ông ấy không đưa ra một chương
trình cụ thể, đó là vì không muốn mất đi sự ủng hộ của một bộ phận dân chúng. Bất
chấp các vụ việc đang nhắm vào mình, ông Navalny vẫn không bị ngồi tù và người
ta để ông dấn thân vào chiến dịch tranh cử. Điều này có lợi vì ông ấy sẽ thu
hút thêm được 10% cử tri tham gia bầu cử (đó là tỷ lệ mà ông ấy hy vọng có được)
nhờ vậy, tạo thêm tính chính đáng cho cuộc bỏ phiếu và thắng lợi của ông
Vladimir Putin. Trong khi chờ đợi, chính quyền khoa trương tính chất dân chủ của
mình bằng cách để cho đối lập tham gia vào đời sống chính trị.
Minh
Anh
Nguồn
: RFI, 26/03/2017
(*)
: Stanislav Belkovsky là nhà sáng lập Viện Nghiên Cứu Chiến Lược Quốc
Gia, một trung tâm cố vấn tại Moskva. Ông nổi tiếng với những báo cáo được
nghiên cứu kỹ về các nhà tài phiệt Nga đầu những năm 2000. Stanislav Belkovsky
còn là chuyên gia chính trị chính của Dojd - kênh truyền hình độc lập duy nhất
tại Nga.
*******************
Tổng thống Nga bất ngờ tiếp ứng viên tổng thống cực hữu Pháp
(RFI,
25/03/2017)
Ửng
cử viên tổng thống Pháp đảng cực hữu Marine Le Pen được tiếp kiến tổng thống
Nga Vladimir Putin tại Moskva ngày 24/03/2017. Hiện tại bà đang dẫn đầu các cuộc
thăm dò dư luận về ý định bỏ phiếu ở vòng 1, diễn ra ngày 23/04.
Ứng
viên tổng thống Pháp Le Pen (trái) và tổng thống Nga, Putin tại Moskva ngày
24/03/2017.Reuters
Theo
chương trình được loan báo thì nhân chuyến thăm Nga, sau cuộc tiếp xúc một số
nghị sĩ Nga vào sáng qua, bà Le Pen không có hoạt động quan trọng nào khác, và
nhất là không có cuộc họp với nguyên thủ Nhà Nước Nga.
Thế
nhưng, sau khi kín đáo đến thăm một cuộc triển lãm tại bảo tàng của Điện
Kremlin, người ta thấy bà Le Pen xuất hiện trên truyền hình nhà nước Nga cùng với
tổng thống Vladimir Putin trong một phòng khách trên tầng thứ nhất của điện
Kremlin, thường được sử dụng cho các cuộc họp không chính thức.
Phát
biểu với bà Le Pen, ông Putin khẳng định là nước Nga không hề muốn tác động đến
cuộc bầu cử Pháp sắp tới, nhưng có quyền liên lạc với các chính trị gia Pháp có
trọng lượng, tương tự như các nước Châu Âu hay Hoa Kỳ.
Riêng
đối với bà Le Pen, ông Putin xác định "Thật là thú vị khi được chia sẻ với
bà về cách phát triển quan hệ song phương và tình hình ở Châu Âu. Tôi biết bà đại
diện cho một xu hướng chính trị Châu Âu đang phát triển khá nhanh".
Về
phần mình, lãnh đạo Mặt Trận Quốc Gia cực hữu Pháp đã tiết lộ với hãng tin Pháp
AFP rằng bà đã thảo luận với ông Putin về "cách thức cùng làm việc giữa
các quốc gia trong cuộc chiến chống chủ nghĩa toàn thống".
Theo
hãng AFP, một tháng trước vòng một cuộc bầu cử tổng thống ngày 23/04/2017, bà
Le Pen đã nâng cao được vị thế quốc tế của mình bằng cuộc tiếp xúc với lãnh đạo
một nước lớn. Trước đó, bà cũng đã tiếp xúc với một số lãnh đạo các nước nhỏ,
như tổng thống Liban Michel Aoun và tổng thống Tchad, Idriss Deby.
No comments:
Post a Comment