The Economist
Đỗ Đặng
Nhật Huy, biên dịch
https://nghiencuuquocte.org/2023/10/11/the-gioi-hom-nay-11-10-2023/
Tổng thống
Joe Biden đã gọi cuộc tấn công của Hamas vào Israel – vụ
việc đẫm máu nhất kể từ cuộc tấn công của Ai Cập và Syria cách đây 50 năm – là
“độc ác.” Ông cũng xác nhận có công dân Mỹ trong số những người bị Hamas bắt
làm con tin (ông ví nhóm này như Nhà nước Hồi giáo), đồng thời cho biết 14 người
Mỹ đã thiệt mạng. Israel tuyên bố đã tấn công 200 mục tiêu ở Gaza trong đêm và
thu hồi thi thể của 1.500 tay súng Hamas trên lãnh thổ của mình. Hamas cảnh báo
sẽ bắt đầu hành quyết các con tin Israel nếu Israel tiếp tục ném bom mục tiêu
dân sự ở Gaza mà không báo trước.
Người đứng
đầu hoạt động nhân đạo của Liên Hợp Quốc, Volker Turk, đã lên án việc Israel
phong tỏa Gaza, khiến khu vực này bị cắt nguồn cung cấp thực phẩm, điện và
nhiên liệu. Ông Turk cho rằng luật nhân đạo quốc tế nghiêm cấm một cuộc “bao
vây” gây nguy hiểm đến tính mạng dân thường; cũng như việc Hamas bắt cóc con
tin từ Israel. Gần 200.000 người, tương đương 1/10 dân số Gaza, đã phải rời bỏ
nhà cửa.
PepsiCo cho biết sự phổ biến của các loại thuốc
giảm cân không hề làm giảm lợi nhuận của công ty, với thu nhập quý tốt hơn mong
đợi. Các loại thuốc mới ngăn chặn sự thèm ăn, qua đó giúp người dùng ăn vặt ít
hơn. Tuần trước Walmart đã thông tin người Mỹ đang mua ít thực phẩm hơn.
PepsiCo cho biết sẽ cung cấp các gói kiểm soát khẩu phần và đồ uống không đường
cho người tiêu dùng quan tâm đến sức khỏe.
Hai tướng
lĩnh cấp cao nhất của Ba Lan từ chức vài ngày trước cuộc bầu cử quốc gia
đầy căng thẳng. Việc hai vị này từ chức đã giáng một đòn mạnh vào đảng Luật
pháp và Công lý (PiS) cầm quyền, vốn đang muốn thể hiện mình là người bảo đảm
an ninh quốc gia. Tomasz Piotrowski, chỉ huy tác chiến của các lực lượng vũ
trang, đã xung đột với bộ quốc phòng vì một tên lửa Nga rơi xuống Ba Lan mà
không hề được chú ý đến vào năm ngoái. Người thay thế ông đã được chỉ định.
IMF kêu gọi các ngân hàng trung ương tiếp
tục kiểm soát chính sách tiền tệ khi quỹ nâng dự báo lạm phát toàn cầu từ 5,2%
lên 5,8% vào năm tới. Tỷ lệ lạm phát toàn cầu đạt 8,7% vào năm 2022, mức cao nhất
trong nhiều thập niên và dự kiến sẽ vẫn cao hơn hầu hết các mục tiêu của các
ngân hàng trung ương trong năm 2024. Quỹ cũng hạ nhẹ dự báo tăng trưởng toàn cầu
trong năm tới xuống 2,9%.
Hơn 29 người,
trong đó có trẻ em, đã thiệt mạng ở miền bắc Myanmar trong một vụ đánh
bom vào trại tị nạn. Trại này nằm trong khu vực do Quân đội Độc lập Kachin kiểm
soát (đây là lực lượng đã nội chiến với quân đội Myanmar suốt nhiều thập niên
qua). Vụ đánh bom là một trong những sự cố chết người nhất trong cuộc xung đột;
chính quyền quân sự phủ nhận ra lệnh tấn công.
Các nhà
khoa học đã tạo ra những con gà có khả năng kháng cúm gia cầm cao hơn bằng
cách chỉnh sửa DNA của chúng. Sau khi cho những con gà đã được chỉnh sửa tiếp
xúc với một lượng nhỏ bệnh cúm, chỉ có một trong mười con bị nhiễm bệnh. Tuy
nhiên, với liều lượng gấp 1000 lần, virus thích nghi và vẫn gây ra các vụ nhiễm
bệnh. Các nhà nghiên cứu cho biết khả năng kháng thuốc lâu dài có thể cần nhiều
chỉnh sửa.
Con số
trong ngày: 33.000,
là quân số tại ngũ của quân đội Rwanda – không nhiều đối với một quốc gia đang
muốn xuất khẩu lực lượng an ninh.
TIÊU ĐIỂM
Israel
chuẩn bị cho chiến tranh
Quá trình
chuẩn bị của Israel cho một cuộc xâm lược trên bộ vào Gaza sẽ tăng tốc từ thứ
Tư. Cho tới nay không kích đã tấn công hơn 2.000 mục tiêu ở Palestine; quân dự
bị với xe thiết giáp đang đổ về các điểm tập trung. Và Lầu Năm Góc đã bắt đầu
cung cấp thêm đạn dược từ đầu tuần này.
Khi quá
trình chuẩn bị diễn ra, thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu và Benny Gantz,
lãnh đạo phe đối lập, dự kiến sẽ tiếp tục đàm phán để thành lập một chính phủ
đoàn kết khẩn cấp, một mô hình tạm thời với các thành viên từ liên minh cầm quyền
và phe đối lập. Cho đến nay, ông Netanyahu dường như đã từ chối những lời đề
nghị có điều kiện từ ông Gantz, người muốn đảm bảo rằng quốc hội Israel sẽ
không thông qua luật trong khi chính phủ khẩn cấp nắm quyền. Ông Gantz cũng gợi
ý rằng kinh nghiệm quân sự là điều kiện bắt buộc để gia nhập “nội các chiến
tranh” – điều mà nhiều thành viên trong liên minh cánh hữu của ông Netanyahu
thiếu.
Con đường
phía trước chắc chắn là nghiệt ngã. Đã có hơn 900 người Israel và 800 người
Palestine thiệt mạng; một cuộc xâm lược vào Gaza sẽ có nghĩa là thương vong còn
lớn hơn cho cả hai bên.
Liệu
Hizbullah có tham chiến?
Những ngày
sau cuộc chiến của Hamas với Israel, lo ngại về xung đột khu vực vẫn còn cao.
Tên lửa và đạn pháo đã bay qua biên giới phía bắc của Israel theo cả hai hướng
khi Hizbullah, lực lượng dân quân người Shia ở Lebanon được Iran hậu thuẫn, tấn
công các vị trí của Israel ở Cao nguyên Golan.
Các nhà
phân tích cho rằng đây chỉ đơn thuần là nỗ lực xoa dịu những kẻ cực đoan trong
nội bộ Hizbullah, những người muốn tham chiến. Nhưng nhiều người Lebanon lo sợ
một cuộc xung đột rộng hơn. Đường cao tốc ven biển đã bị tắc nghẽn do dòng ô tô
đổ về miền bắc đất nước. Và, giống như Israel, Hizbullah đã cho tuyển quân hàng
loạt. Môi trường xung đột dễ làm tăng nguy cơ mắc sai lầm – chính xác là điều
đã gây ra cuộc chiến giữa Israel và Hizbullah năm 2006.
Hizbullah
phải chứng minh rằng họ vẫn có sức chiến đấu ngang Hamas. Nhưng nhà lãnh đạo tối
cao của Iran, Ayatollah Ali Khamenei, cần phải giữ Hizbullah toàn vẹn để đảm bảo
còn nguyên khả năng răn đe Israel. Ông cũng đã cho phép các cuộc đàm phán trực
tiếp giữa các nhà đàm phán hạt nhân của Iran và Mỹ. Để tối đa hóa sức nặng trên
bàn đàm phán, ông có thể sẽ không muốn động tay chân quá nhiều.
BẢN ĐỒ KHU
VỰC TRANH CHẤP
Phe
Cộng hoà ở Hạ viện Mỹ chọn ứng viên thay McCarthy
Vào thứ
Tư, các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ sẽ cố gắng chọn một chủ tịch Hạ viện
mới. Chức vụ này bị bỏ trống từ ngày 3 tháng 10, khi 8 thành viên nổi dậy của đảng
Cộng hòa, cùng với tất cả các hạ nghị sĩ Dân chủ, bỏ phiếu lật đổ Kevin
McCarthy trong một cuộc truất ngôi chưa từng có.
Chưa rõ ai
sẽ kế nhiệm ông. Người chiến thắng cần 218 phiếu bầu; đảng Cộng hòa có 221 ghế.
Có hai người đã tuyên bố tranh cử: Steve Scalise, lãnh đạo phe đa số bảo thủ
trong Hạ viện; và Jim Jordan, người đồng sáng lập Freedom Caucus. Ông McCarthy
dường như cũng quan tâm đến khả năng lấy lại vị trí của mình, và đang nhận được
một số hỗ trợ.
Mục đích của
cuộc bầu cử nội bộ vào thứ Tư là quyết định xem đảng Cộng hòa sẽ đưa ai ra để
toàn thể Hạ viện bỏ phiếu. Người được đề cử sẽ được quyết định theo đa số đơn
giản. Song cuộc bầu cử kéo dài của ông McCarthy hồi tháng 1 – trải qua 15 vòng
bỏ phiếu – vẫn ám ảnh các đảng viên Cộng hòa. Do đó họ đặt mục tiêu có được nhất
trí gần như tuyệt đối vào thứ Tư để đảm bảo bỏ phiếu suôn sẻ tại Hạ viện. Một
viễn cảnh xa vời.
No comments:
Post a Comment