19/10/2023
Thứ trưởng
Ngoại giao Hà Kim Ngọc, người từng là đại sứ Việt Nam tại Mỹ, đã tiết lộ những
thông tin mà ông gọi là “câu chuyện bếp núc” cho việc chuẩn bị và đón tiếp Tổng
thống Joe Biden tới thăm Việt Nam để nâng cấp mối quan hệ vượt hai bậc chưa từng
có tiền lệ giữa hai nước cựu thù vào tháng trước.
https://gdb.voanews.com/f07b7d3b-fa87-46cc-9daf-d9937a7317b8_cx24_cy0_cw70_w650_r1_s.jpg
Tổng thống
Mỹ Joe Biden tại lễ đón do Tổng bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng chủ trì tại Phủ
Chủ tịch ở Hà Nội hôm 10/9.
Trong cuộc
trò chuyện với các lãnh đạo lão thành của Câu lạc bộ Thăng Long ở Hà Nội, ông
Ngọc cho biết những thông tin mà ông nói là không có trên báo chí về việc tại
sao lại có chuyến thăm của Tống thống Biden, Việt Nam đã chuẩn bị thế nào để
đón người đứng đầu Nhà Trắng trong thời gian ngang với chiến dịch Điện Biên Phủ,
và vai trò của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trong việc “tạo được sự đồng thuận”
trong nội bộ để nâng quan hệ với Mỹ lên tầm cao nhất.
‘Tại
sao có chuyến thăm này?’
“Có rất
nhiều người, kể cả trong dư luận quốc tế, đặt câu hỏi là tại sao lại có chuyến
thăm này?,” ông Ngọc nói khi trò chuyện với các lãnh đạo Đảng đã về hưu tại trụ
sở CLB Thăng Long trước khi đưa lý do cho quyết định đi thăm Việt Nam của Tổng
thống Biden.
Tổng thống
Biden hồi tháng 8 bất ngờ thông báo về chuyến thăm Hà Nội của ông cũng như mong
muốn nâng cấp quan hệ với Mỹ của Việt Nam khi ông đang đi vận động tái tranh cử
vào Nhà Trắng.
Trong đoạn
ghi âm cuộc trò chuyện của ông Ngọc tại CLB Thăng Long mà VOA được nghe, vị thứ
trưởng ngoại giao nói rằng công việc chuẩn bị đón tiếp ông Biden tại Hà Nội chỉ
bắt đầu vào đầu tháng 7 sau khi tình thế “xoay chuyển” từ việc TBT Trọng không
thể sang Mỹ nên Tổng thống Biden phải đi Việt Nam để nâng cấp mối quan hệ.
Theo ông
Ngọc, ông Trọng đã có kế hoạch thăm Mỹ vào thời gian “nửa sau kỳ Đại hội 12”,
trong thời gian ông Ngọc làm đại sứ ở Washington, từ tháng 7/2018 đến 2/2022.
Tuy nhiên, “một sự cố sức khỏe của Tổng bí thư khi đi công tác ở phía Nam” đã
khiến ông Trọng không thể thực hiện chuyến thăm này.
Các nguồn
tin không chính thức lúc đó nói rằng ông Trọng bị đột quỵ khi đi thăm và làm việc
tại Kiên Giang vào giữa tháng 4/2019 trong khi Chủ tịch Quốc hội Việt Nam cho
biết ông Trọng “bị ảnh hưởng do thời tiết thay đổi”. Sau đó người phát ngôn Bộ
Ngoại giao nói ông Trọng, lúc đó kiêm chức chủ tịch nước, sẽ sớm trở lại làm việc
bình thường.
Đến tháng
3 năm nay, ông Trọng lại lên kế hoạch thăm Mỹ, và theo ông Ngọc, phía Mỹ đã “bắt
tay triển khai” cho việc thăm Washington của tổng bí thư Việt Nam.
Nhưng “một
cuộc họp của hơn 20 vị bác sỹ chăm sóc sức khỏe của Tổng bí thư” sau đó “kết luận
rằng Tổng bí thư chưa đủ điều kiện (sức khỏe) để đi xa như thế,” theo ông Ngọc
cho biết. Ông Trọng sau đó cử trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Lê Hoài
Trung đến Mỹ vào tháng 6, đem theo bức thư mời Tổng thống Biden tới Việt Nam.
Một quan
chức Mỹ cho CNN biết rằng sau cuộc gặp của ông Trung và Cố vấn an ninh quốc gia
Hoa Kỳ Jake Sullivan ở Washington, phía Mỹ đề xuất nâng quan hệ lên mức cao nhất
có thể để Mỹ ngang hàng với Trung Quốc và các đối tác chiến lược khác của Việt
Nam để Tổng thống Biden tới Hà Nội và cùng ông Trọng đưa ra tuyên bố.
Trong buổi
nói chuyện dài gần 1 tiếng rưỡi đồng hồ, ông Ngọc cũng tiết lộ với các lãnh đạo
lão thành của Đảng về lý do tại sao Việt Nam nâng cấp quan hệ với Mỹ vượt 2 bậc.
“Nếu mà chỉ
nâng lên đối tác chiến lược thì Mỹ họ tâm tư,” ông Ngọc nói. “Hôm chúng (tôi) hội
đàm trực tuyến cuộc đầu tiên, (phía Mỹ) nói là nếu chỉ nâng lên đối tác chiến
lược thì chúng tôi là cường quốc hạng 2 à? Chúng tôi vẫn kém các nước khác à?”
Ông Ngọc
cho biết Mỹ là một đối tác “rất quan trọng” của Việt Nam và rằng “điều kiện
cũng khá chín muồi” để nâng lên đối tác chiến lược toàn diện.
“Thường
thì nâng cấp quan hệ với Mỹ thì các quốc gia phải đến Mỹ và tuyên bố trên đất Mỹ
nhưng lần này ông (Biden) lại đi Việt Nam và cùng với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
tuyên bố nâng cấp,” ông Ngọc nói và cho biết phía Mỹ đã phải điều chỉnh lại các
chương trình hoạt động đối ngoại cấp cao để Tổng thống Biden thăm Việt Nam vì
Hà Nội không có trong lịch trình thăm của người đứng đầu Nhà Trắng trong năm
2023.
‘Vì
sao TBT Trọng chủ trì lễ đón?’
Có nhiều ý
kiến khác nhau trong nội bộ của chính phủ Việt Nam về việc đón tiếp Tổng thống
Mỹ, theo ông Ngọc.
“Có người
thắc mắc là theo luật thì phải là đồng chí khác chứ, tại sao lại là tổng bí
thư?” ông Ngọc, người cùng Ban Cán sự Đảng Bộ Ngoại giao tổ chức chuyến thăm của
Tổng thống Biden tới Việt Nam từ A đến Z trong vòng 57 ngày - chỉ hơn chiến dịch
Điện Biên Phủ 1 ngày, nói. “(Nhưng) Bộ Chính trị họp và thống nhất rất là cao
là Tổng bí thư sẽ chủ trì đón.”
Theo tiết
lộ của ông Ngọc, Tổng thống Biden đã cắt ngắn thời gian tại cuộc họp G20 ở Ấn Độ
để tới Việt Nam từ ngày 10/9 cho lễ đón chính thức vào buổi chiều, thay vì ngày
hôm sau vốn có thể rất nắng, nhằm đảm bảo sức khỏe cho ông Trọng.
Thừa nhận
về vấn đề sức khỏe của ông Trọng, hiện 80 tuổi, ông Ngọc cho biết ông đã phải
thay đổi thông lệ và áp dụng các “thủ pháp” nhằm đảm bảo hình ảnh của ông Trọng
được “lung linh.”
“Tổng bí
thư (Trọng) không thể đi lại như một người bình thường để duyệt đội danh dự,”
ông Ngọc nói. “Thay vì Tổng bí thư và Tổng thống Mỹ duyệt đội danh dự thì bây
giờ đội danh dự và và đội diễu binh của Đảng sẽ đi qua trước mặt (ông Trọng và
ông Biden).”
Ông Trọng
cũng được tập đi lên xuống bục gỗ nhiều lần trước sự kiện cũng như có một thanh
ngang “mạ vàng buộc nơ” để vịn vào khi đứng cùng Tổng thống Biden trong lễ đón ở
Phủ Chủ tịch hôm 10/9, theo ông Ngọc.
Ông Ngọc
cho biết ông cũng phải dùng các “tiêu binh” hay “các cháu vẫy cờ” hoặc bố trí
các cảnh vệ đứng làm “lá chắn” để phóng viên không quay được cảnh ông Trọng bước
xuống xe, vì ông có thể vấp ngã và bị quay vào ống kính phóng viên.
Việt Nam
cũng yêu cầu Mỹ cắt phần hỏi đáp của phóng viên sau cuộc họp tuyên bố nâng cấp
quan hệ của TBT Trọng và Tổng thống Biden vì, theo ông Ngọc, ông Trọng “mà phải
trả lời báo chí thì có lẽ ứng phó sẽ không thể nhanh nhẹn như trước được.”
Khi được một
lãnh đạo lão thành của CLB Thăng Long hỏi lý do vì sao Việt Nam không bắn đại
bác đón Tổng thống Biden, ông Ngọc nói rằng phía Mỹ không quan trọng điều đó.
“(Việc bắn
đại bác) đã được bàn kỹ trong các phương án đó của (Việt Nam),” ông Ngọc nói.
“(Nhưng phía Mỹ) không quan tâm nhiều lắm đến nghi thức đón. Bản thân họ rất
đơn giản.”
Chủ tịch
Trung Quốc Tập Cận Bình, khi tới thăm Hà Nội năm 2017, được chào đón bằng 21
phát đại bác.
Phía Mỹ
cũng không yêu cầu trải thảm đỏ khi đón tiếp Tổng thống Biden vì, như ông Ngọc
cho biết, phía Mỹ thấy trải thảm rất rủi ro và sợ “tổng thống của họ không may
đi vấp chân một cái.”
Ông Biden,
82 tuổi, cũng từng có một số lần vấp ngã khi đi lên xuống cầu thang máy bay Air
Force One trước đây.
Một yếu tố
khác được Việt Nam xem xét để quyết định không bắn đại bác là sự “có đi có lại
trong ngoại giao.”
“Nếu ta bắn
21 loạt đại bác ở đây mà sang Mỹ bạn lại không bắn thì sao?,” ông Ngọc nói.
“Lúc đó ta cảm giác bạn không tôn trọng ta mà Mỹ họ lại không bắn (đại bác).”
Đối
phó với Trung Quốc
Theo các
tiết lộ của ông Ngọc, Việt Nam đã chuẩn bị cho phản ứng của Trung Quốc và cả
các nước Cộng sản thân thiết như Cuba về việc nâng cấp quan hệ với Mỹ.
Trước chuyến
thăm của ông Biden tới Hà Nội, các lãnh đạo Việt Nam đã tới thăm Trung Quốc
cũng như tiếp đón các quan chức cấp cao của Bắc Kinh tới đây.
“Tại sao Tổng
bí thư Nguyễn Phú Trọng phải đi Trung Quốc? Có người bảo mình sợ Trung Quốc
à?,” ông Ngọc nói và giải thích rằng ông Trọng được “ưu tiên” đi Trung Quốc vì
khoảng cách gần nhất cho tình trạng sức khỏe của tổng bí thư. “Thông điệp quan
trọng nhất khi tổng bí thư đi Trung Quốc là để nói lên rằng (Việt Nam) rất coi
trọng quan hệ với Trung Quốc.”
Việt Nam
đã cử người sang Trung Quốc thông báo là sẽ có chuyến thăm của Tổng thống Biden
và sau đó lại thông báo cho Bắc Kinh về việc sẽ nâng cấp quan hệ với Mỹ. Ông Ngọc
nói rằng điều đó để các nước bạn bè đối tác “không bị bất ngờ.”
Theo ông
Ngọc, Trung Quốc luôn nói tôn trọng “độc lập chủ quyền” của Việt Nam nhưng “vẫn
lưu ý Việt Nam về mưu đồ và hãy cảnh giác với việc Mỹ chống chủ nghĩa xã hội.”
Việt Nam
đã đưa được “cái đuôi”, theo như lời ông Ngọc, về “Đối tác chiến lược toàn diện
vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững” vào trong tuyên bố chung khi nâng
cấp quan hệ với Mỹ. Điều này, theo ông Ngọc, cho Trung Quốc thấy Việt Nam
“không kéo bè kéo cánh” mà quan hệ với Mỹ là “vì hòa bình.”
Ông Ngọc
thừa nhận Việt Nam “cần Mỹ” bởi “chẳng có quốc gia nào không cần Mỹ cả” và cho
biết rằng những tính toán của Việt Nam cho việc nâng cấp quan hệ với Mỹ là “chiến
lược.”
“Trung Quốc
bây giờ cũng vẫn phải cần Mỹ vì (Mỹ) là một đối tác, một siêu cường quan trọng,
có tiềm lực kinh tế, quân sự,” ông Ngọc nói. “Chẳng có (nước nào) không chơi với
Mỹ mà tử tế được. (Đối với) Cuba, (Tổng bí thư) Trọng nói bao lần ‘Phải phá cái
bao vây cấm vận (với Mỹ) đi chứ còn để thế này thì không phát triển được đâu.”
Ông Ngọc
ca ngợi vai trò của ông Trọng trong việc thống nhất được Bộ Chính trị để cùng
nhất trí đưa Mỹ lên tầm đối tác chiến lược cao nhất của Việt Nam và gọi việc Tổng
thống Biden đến Hà Nội cùng tuyên bố nâng cấp quan hệ với ông Trọng là một “thắng
lợi của Cách mạng Việt Nam.”
No comments:
Post a Comment