Mỹ
ký thỏa thuận với Quần đảo Marshall, hạn chế TQ tiếp cận tới Tây Thái Bình
Dương
19/10/2023
Cộng hòa Quần đảo Marshall và Hoa Kỳ ký các thỏa
thuận vào tối ngày 16/10 sẽ mang lại cho Washington sự hiện diện mạnh mẽ hơn ở
Tây Thái Bình Dương và có quyền từ chối Trung Quốc và các quốc gia khác tiếp cận
vùng lãnh hải của quần đảo.
https://gdb.voanews.com/01000000-0aff-0242-6911-08dbc115f3ec_w650_r1_s.jpg
Tổng thống Quần đảo Marshall David
Kabua phát biểu tại phiên họp 78 của Đại hội đồng Liên hiệp quốc ngày
20/9/2023.
Các thỏa thuận này thực hiện đề nghị của Washington về việc cung cấp hỗ
trợ kinh tế trị giá 2,3 tỷ đô la cho Quần đảo Marshall trong 20 năm. Đổi lại,
Washington sẽ có thể từ chối quyền tiếp cận khu vực rộng 2,1 triệu cây số vuông
xung quanh Quần đảo Marshall.
Việc này kết hợp với vùng biển và không phận của các lãnh thổ Guam và Bắc
Mariana của Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương, quân đội Mỹ sẽ giành quyền kiểm soát một
khu vực rộng lớn ở Tây Thái Bình Dương vào thời điểm Trung Quốc đang cố gắng mở
rộng ảnh hưởng của mình trong khu vực.
Bà Carmen Cantor, phụ tá bộ trưởng về các vấn đề đảo và quốc tế tại Bộ
Nội vụ, nói: “Đây là một khoản đầu tư quan trọng cho tương lai chung của chúng
ta ở Thái Bình Dương”.
Bà Cantor cho biết: “Tăng cường mối quan hệ đặc biệt của chúng ta với
Quần đảo Marshall là một phần quan trọng trong nỗ lực của chúng ta và chúng ta
mong muốn cùng nhau thực hiện nhiều bước nữa trong tương lai”.
Ông Jack Ading, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Thương mại của Cộng hòa Quần
đảo Marshall, nói: “Thỏa thuận này sẽ tăng cường mối quan hệ và giải quyết các
vấn đề còn tồn tại cũng như tiếp tục thực hiện các nghĩa vụ chung”.
Quần đảo Marshall là quốc gia cuối cùng trong số ba Quốc gia Liên kết Tự
do đạt được các thỏa thuận thực thi cuối cùng với Washington. Cộng hòa Palau và
Liên bang Micronesia đã ký các thỏa thuận song song với Washington vào tháng 5
năm nay.
Nhưng Quần đảo Marshall muốn có quỹ cụ thể để giải quyết các tác động
môi trường và sức khỏe của 67 cuộc thử nghiệm vũ khí hạt nhân trong khí quyển của
Hoa Kỳ từ năm 1946 đến năm 1958. Cư dân trên đảo phải đối mặt với tỷ lệ ung thư
tăng cao, cùng các vấn đề sức khỏe khác.
Theo phúc trình năm 2012 của Liên hiệp quốc, các mối lo ngại về môi trường
bao gồm đất nhiễm phóng xạ, rạn san hô chết và mất đa dạng sinh học.
Các thỏa thuận được ký hôm 16/10 giữa Quần đảo Marshall và Hoa Kỳ không
có bất kỳ đề cập nào đến các quỹ bổ sung để giải quyết tác động của vụ thử hạt
nhân của Hoa Kỳ đối với người dân quần đảo Marshall.
Tuy nhiên, ông Ading cho biết trong tuyên bố của mình rằng Marshall sẽ
“tái sử dụng” 700 triệu đô la theo thỏa thuận “để giải quyết các nhu cầu đặc biệt
của những người đã phải chịu khó khăn và thách thức từ chương trình thử nghiệm
hạt nhân”.
Trong một cuộc phỏng vấn với VOA, ông Hennessey-Niland, nguyên đại sứ
Hoa Kỳ tại Palau từ năm 2020 đến năm 2022, cho biết các chi tiết về hạt nhân rất
quan trọng đối với người dân Marshall và Washington cần thể hiện cam kết của
mình với khu vực bằng cách hoàn tất các thỏa thuận này.
Ông nói: “[Điều này] báo hiệu không chỉ với người dân Quần đảo Marshall
mà còn với người dân ở Thái Bình Dương rằng chúng ta nên trở thành đối tác được
họ lựa chọn.”
Kể từ khi Chủ tịch Tập Cận Bình nhậm chức vào năm 2013, “Bắc Kinh đã
tăng cường đáng kể sự tham gia của mình vào khu vực Quần đảo Thái Bình Dương,
nơi bao gồm ba lãnh thổ của Hoa Kỳ và ba quốc gia liên kết tự do với Hoa Kỳ, vốn
rất quan trọng đối với lợi ích quốc phòng của Hoa Kỳ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình
Dương,” theo phúc trình năm 2018 của Ủy ban đánh giá kinh tế và an ninh Mỹ-Trung.
“Phần lớn sự tham gia của Trung Quốc trong khu vực tập trung vào việc mở
rộng quan hệ kinh tế với các đảo Thái Bình Dương, nhưng nước này cũng gia tăng
dấu ấn trong lĩnh vực ngoại giao và an ninh”.
Trong 10 năm qua, Bắc Kinh đã gây áp lực kinh tế và chính trị lên chính
phủ của Marshall và Palau vì cả hai quốc đảo Thái Bình Dương này đều công nhận
Đài Loan về mặt ngoại giao. Bắc Kinh coi Đài Loan là lãnh thổ của mình.
Tổng thống Palau, Surangel Whipps Jr., nói với VOA rằng ông liên tục chịu
áp lực từ Bắc Kinh.
“Chúng tôi sẽ mang đến cho bạn một triệu khách du lịch [và] chúng tôi có
thể [lấp đầy] tất cả các phòng khách sạn mà bạn muốn. Tất cả những gì bạn phải
làm là bác bỏ Đài Loan và tham gia cùng chúng tôi”, ông nói, diễn giải những
thông điệp mà ông nhận được.
Với thỏa thuận được ký kết với Quần đảo Marshall, Quốc hội Hoa Kỳ phải
bắt đầu quá trình phê duyệt nguồn tài trợ cho cả ba quốc đảo Thái Bình Dương.
Chính quyền Biden đang tìm kiếm 7,1 tỷ đô la để tài trợ cho gói này cho cả ba
quốc gia – được gọi là Hiệp ước Hiệp hội Tự do – trong 20 năm tới.
Ủy ban Tài nguyên Thiên nhiên Hạ viện đã lên lịch cho một tiểu ban điều
trần về các thỏa thuận với các quốc gia này vào ngày 19/10 để xem xét dự thảo
luật.
Không giống như các thỏa thuận ký hôm 16/10, dự thảo luật đang được ủy
ban xem xét bao gồm việc bồi thường cho thử nghiệm hạt nhân ở Quần đảo
Marshall.
Theo các tài liệu, dự thảo giới hạn việc bồi thường cho các vụ thử nghiệm
hạt nhân của Mỹ đối với “người dân” của 4 trong số 29 đảo san hô thuộc Quần đảo
Marshall, nơi diễn ra phần lớn các vụ thử hạt nhân “và con cháu của họ”.
No comments:
Post a Comment