Cận
Đông : Hamas phá vỡ tham vọng của Ả Rập Xê Út muốn bình thường hóa quan hệ với
Israel
Thanh Hà - RFI
Đăng
ngày: 12/10/2023 - 14:48
Làm thế
nào để đòi Israel đồng ý « thành lập một Nhà nước Palestine »
sau cuộc tấn công đẫm máu hôm 07/10/2023 ? Những nỗ lực ngoại giao Ả Rập
Xê Út để bình thường hóa quan hệ với Israel liệu có bị lực lượng Hồi Giáo
Palestine Hamas phá hỏng hay không ?
Hoàng
thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed bin Salman chủ trì cuộc họp tại Jeddah, Ả Rập Xê
Út, ngày 19/05/2023. AP
Là một đồng
minh truyền thống của Palestine cả về chính trị lẫn tôn giáo,Ả Rập Xê Út chưa
bao giờ công nhận Nhà nước Israel, động lực nào đã thúc đẩy hoàng thái tử
Mohammed Ben Salmane người đang thực sự nắm giữ quyền lực mở kênh đối thoại với
Tel Aviv, cho dù là chính quyền của thủ tướng Benjamin Netanyahu liên tục siết
chặt gọng kềm và khuyến khích người Israel giành sân lấn đất của dân
Palestine ?
Ngày
20/09/2023 hoàng thái tử Mohammed Ben Salmane xác nhận trên đài truyền hình Mỹ
Fox News « mỗi ngày trôi qua Riyad và Tel Aviv càng tiến đến gần
nhau hơn » mặc dù Riyad vẫn đặt điều kiện phải « thành
lập một Nhà nước Palestine ». Chưa đầy ba tuần sau, tuyên bố này bị
cho là « không còn tính thời sự », khi mà máu của ít
nhất 1200 người Do Thái đã đổ và Hamas còn đang bắt giữ nhiều con tin Israel.
Giới quan sát về tình hình Cận Đông đồng loạt cho rằng « tiến
trình bình thường hóa quan hệ » giữa Ả Rập Xê Út và Israel đã chết yểu vì
nhiều lý do.
Thứ nhất,
cho tới nay, đối với công luận trong nước, lãnh đạo tương lai Ả Rập Xê Út
đã « lội ngược dòng ». Chiến dịch « mưa bom Al
Aqsa » Hamas tiến hành cuối tuần qua bắt buộc phía Israel phải phản công với
mức độ khốc liệt « gấp bội » mà những nạn nhân là người Palestine.
Công luận Ả Rập Xê Út đến nay luôn đứng về phía Palestine. Hoàng thái tử
Mohammed Ben Salmane lại càng khó thuyết phục thần dân vương quốc dầu hỏa này về
tính chính đáng trong việc công nhận Nhà nước Israel.
Thất bại
thứ nhì là Hamas đã phá vỡ những nỗ lực ngoại giao của Riyad đối với ba đối
tác liên quan gồm Mỹ, Israel và cả với tổ chức chính trị của Palestine Fatah.
Trong cương vị lãnh đạo thế giới Hồi Giáo, Riyad tuy « gắn kết chặt chẽ »
với Palestine nhưng đã bắt đầu mệt mỏi với chính sách thụ động của tổ chức
chính trị Fatah, mà đương kim lãnh đạo là ông Mahmmoud Abbas, 87 tuổi. Cả Fatah
lẫn ông Abbas đã bị phong trào Hamas vũ trang đẩy vào thế « việt vị »
từ 2007 khi họ giành được chính quyền, chiếm đa số ở Nghị Viện.
Ả Rập Xê
Út theo hệ phái Sunni mặt khác cần đối thoại với Israel, kẻ thù không đội trời
chung của nước Iran, quốc gia Hồi Giáo theo hệ phái Shia. Iran có ảnh hưởng lớn
đối với tổ chức Hezbollah đặt cơ sở ở Liban, sát biên giới phía bắc với Israel.
Liên hệ giữa Hezbollah và lực lượng Hồi Giáo Palestine cực đoan Hamas càng lúc
càng « chặt chẽ trong thời gian gần đây » như ghi nhận
của giới phân tích trên tờ báo rất có uy tín của Liban là tờ L’Orient du Jour (ấn
bản ngày 10/10/2023). Nói cách khác, nỗ lực của Ả Rập Xê Út bình thường hóa
quan hệ với Israel nhằm đề phòng « trục Iran –Hezbollah với
Hamas ». Cũng chính vì muốn giảm thiểu « nguy cơ
Iran », mà ngày 10/03/2023 tại Bắc Kinh đại diện Riyad và Teheran đã bắt
tay nhau nối lại bang giao sau « 10 năm cắt đứt quan hệ ».
Thêm một yếu
tố nữa để Ả Rập Xê Út công nhận Nhà nước Do Thái : đó là vấn đề kinh tế.
Hoàng thái tử Mohammed Ben Salmane từ 2018 khởi động kế hoạch Tầm Nhìn 2030 để
giảm bớt lệ thuộc vào dầu hỏa nên đã ráo riết tìm kiếm những đối tác mới. Ả Rập
Xê Út cần công nghệ của các tập đoàn Israel.
Riêng với
Hoa Kỳ thì chính quyền Riyad muốn dùng lá bài « Israel đổi lấy an
ninh » trước mối đe dọa Iran. Ả Rập Xê Út thừa biết từ thập niên 1960
các đời tổng thống Mỹ liên tiếp luôn đều muốn đi vào lịch sử như người mang lại
hòa bình cho Cận Đông. Năm 2020 ông Donald Trump đã rất tự hào về thỏa thuận
Abraham cho phép Israel bắt tay hai nước Hồi Giáo là Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập
Thống Nhất Bahrein. Tiếp theo đó là một số quốc gia « thù nghịch »
khác với Tel Aviv, như Soudan hay Maroc cũng đã tham gia. Trước viễn cảnh lại
đương đầu với Donald Trump trong một hiệp mới, chuẩn bị tranh cử thêm một nhiệm
kỳ thứ hai, ông Joe Biden cũng muốn để lại dấu ấn ở Cận Đông.
Vì thế,
theo một số nguồn thạo tin tại Washington, dường như Riyad đã được chính quyền
Biden hứa « cung cấp một số những bảo đảm về mặt an ninh đồng thời giúp Ả
Rập Xê Út phát triển các chương trình hạt nhân dân sự ». Đó sẽ là hai lá
bùa hộ mạng cho vương quốc dầu hỏa này trước hiểm họa Cộng Hòa Hồi Giáo
Iran.
Ngần ấy yếu
tố cho phép kết luận, cùng với hàng ngàn người dân Palestine ở Gaza và các công
dân Israel, nền ngoại giao của Ả Rập Xê Út cũng là « nạn nhân » chiến
dịch tấn công đẫm máu « Mưa bom Al Aqsa » hôm 07/10/2023 gây
nên.
--------------------------------------
Các nội
dung liên quan
Hezbollah
và nguy cơ mặt trận thứ hai ở biên giới Israel-Liban
Israel
và Ả Rập Xê Út tiến gần đến bình thường hóa quan hệ
Hàn
gắn quan hệ Ả Rập Xê Út - Israel : Thách thức khó cho Washington
No comments:
Post a Comment