NỘI DUNG :
Việt
Nam đã sẵn sàng hiện đại hóa thể chế hay chưa?
Jacques Morisset, Huong Thi Lan Tran
& Dung Viet Do
.
WB: Thể chế có thể là ‘trở
ngại lớn’ để Việt Nam trở thành quốc gia thu nhập cao
.
=========================================================
.
.
Việt
Nam đã sẵn sàng hiện đại hóa thể chế hay chưa?
Jacques Morisset, Huong Thi Lan Tran
& Dung Viet Do
May 18, 2022
https://blogs.worldbank.org/vi/eastasiapacific/viet-nam-da-san-sang-hien-dai-hoa-che-hay-chua
Thể
chế có thể sẽ trở thành trở ngại lớn đối với việc hiện thực hóa khát vọng trở
thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045 của Việt Nam.
Sau khi đạt
kết quả là một trong những quốc gia chuyển đổi kinh tế thành công nhất trên thế
giới trong 25 năm qua, thể chế của Việt Nam cần được hiện đại hóa theo Chiến lược
phát triển kinh tế xã hội mới được thông qua tại Đại hội Đảng vào tháng
02/2021. Thể chế có thể sẽ trở thành trở ngại lớn đối với việc hiện thực hóa
khát vọng trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045. Điều này đã được ghi nhận
ở cấp cao nhất: Thủ
tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trong tháng 04/2022 đã nhấn mạnh mới
chỉ có bảy (07) trong số 111 quy hoạch quốc gia, ngành, vùng và tỉnh đã được
phê duyệt kể từ khi ban hành Luật Quy hoạch vào cuối năm 2017. Lời kêu gọi đổi
mới hệ thống quy hoạch quốc gia của ông phù hợp với kinh nghiệm lịch sử của Hàn
Quốc, là quốc gia đã tiến hành những cải cách thể chế lớn vào năm 1994 khi bước
vào cùng giai đoạn phát triển kinh tế như Việt Nam ngày nay.
Vai trò
quan trọng của hệ thống thể chế có tính thích ứng trong công cuộc phát triển đã
được nhiều học giả nổi tiếng ghi nhận, bao gồm Douglass North, người đã nhận Giải
Nobel Kinh tế học vào năm 2003 với công trình nghiên cứu về vai trò của thể chế.
Nhưng ngay cả khi có sự đồng
thuận của các nghiên cứu kinh tế học và các nhà hoạch định chính sách của Việt
Nam, phạm vi và quy mô những cải cách thể
chế cụ thể cần thực hiện để một quốc gia như Việt Nam thoát bẫy thu nhập trung
bình hiện vẫn chưa rõ ràng.
Trong báo
cáo Cập nhật Đánh giá Quốc gia cho Việt Nam của Nhóm Ngân hàng Thế giới, “Để
Việt Nam tươi sắc đào xuân? Cải cách thể chế hướng tới thực thi hiệu quả”,
chúng tôi đề xuất cách tiếp cận cụ thể về cải cách thể chế theo một mô hình
phương pháp luận đơn giản nhưng trực quan. Điểm khởi đầu là thể chế cần được
thiết kế sao cho đảm bảo thực thi được những ưu tiên phát triển của quốc gia với
hiệu suất và hiệu quả cao nhất. Thể chế cần thích ứng cho phù hợp với những
thách thức phát triển mới và phức tạp đang phát sinh trong bối cảnh trong nước
và thế giới đang thay đổi nhanh nhóng. Đáng tiếc là kết quả thực thi của Việt
Nam - được xác định qua khác biệt giữa khát vọng và thực tế triển khai - chưa
được đồng đều trong thập kỷ qua. Mặc dù đã triển khai rất hiệu quả những ưu
tiên về mở cửa thương mại, chuyển đổi số và hòa nhập xã hội, nhưng Việt Nam
chưa đạt được nhiều tiến triển trong việc thực thi những ưu tiên khác như tăng
trưởng xanh, tài chính toàn diện và nâng cấp hạ tầng. Bên cạnh đó, do chuyển đổi
từ nền kinh tế thu nhập trung bình thấp sang thu nhập trung bình cao khó hơn so
với chuyển đổi từ thu thấp sang thu nhập trung bình, nên kết quả triển khai tổng
thể cần phải lớn hơn gấp ba lần so với những gì đạt được trong giai đoạn từ
2010 đến 2020 để Việt Nam đạt được những khát vọng phát triển của mình.
Trong
phương pháp đánh giá kết quả thực thi của Việt Nam, chúng tôi bóc tách cụ thể
ra ba yếu tố mang tính quyết định gồm: tầm nhìn, năng lực và động lực, trong mỗi
yếu tố có hai yếu tố con. Khác biệt về điểm số của từng chỉ tiêu trong sáu chỉ
tiêu đó thể hiện bức tranh rõ ràng về kết quả chưa đồng đều trong triển khai
chính sách theo những ưu tiên phát triển (Hình 1). Ví dụ, tầm nhìn, năng lực và
động lực trong lĩnh vực mở cửa thương mại đạt điểm số cao và đồng đều hơn
so với
trong lĩnh vực tăng trưởng xanh hoặc nâng cấp hạ tầng.
Hình 1: Yếu tố quyết định kết quả triển khai
thực hiện
https://blogs.worldbank.org/vi/eastasiapacific/viet-nam-da-san-sang-hien-dai-hoa-che-hay-chua
Nguồn:
Báo cáo SCD cập nhật cho Việt Nam, Nhóm Ngân hàng Thế giới 2021
Tại sao
Chính phủ có khả năng xây dựng tầm nhìn, năng lực và động lực mạnh mẽ cho ưu
tiên về thương mại và nghị trình về hòa nhập xã hội, nhưng chưa làm được thế
cho những ưu tiên khác? Giống như bác sỹ đang thăm dò triệu chứng bệnh, chúng
tôi phải tìm hiểu nguyên nhân đằng sau đó.
Kết quả
tìm hiểu cho thấy điểm số cao nhất trong các yếu tố mang tính quyết định đến
triển khai có mối liên hệ một cách có hệ thống với năm cải cách thể chế sau:
- hình
thành nền tảng thể chế vững chắc để biến ưu tiên phát triển thành hành động cụ
thể;
- hài hòa
quy trình, thủ tục hành chính để nâng cao hiệu quả của chính quyền các cấp, các
ngành;
- sử dụng
các công cụ thị trường để tạo động lực cho các bên liên quan trong khu vực nhà
nước và khu vực tư nhân;
- thực thi
hiệu lực quy định và quy tắc nhằm nâng cao động lực, lòng tin và sự công bằng;
- đồng thời
áp dụng các quy trình có sự tham gia nhằm nâng cao minh bạch và trách nhiệm giải
trình.
Ngược lại,
nếu không có những cải cách đó, những thể chế như trước đây nhìn chung không hỗ
trợ cho quá trình triển khai hiệu quả những ưu tiên phát triển của quốc gia.
Kết hợp lại,
năm cải cách thể chế nêu trên là những yếu tố cơ bản giúp Việt Nam chuyển đổi
thành công trong thập kỷ 1990 và 2000, để chuyển mình từ một quốc gia gần như
đóng cửa để trở thành một trong những quốc gia mở cửa nhất trên thế giới. Cụ thể,
Chính phủ đã thiết lập được nền tảng thể chế vững chắc thông qua thành lập Ban
Chỉ đạo Quốc gia về Hội nhập Kinh tế Quốc tế, đồng thời tăng cường năng lực cho
Bộ Công thương với vai trò là cơ quan chủ trì. Những quy trình và thủ tục hành
chính phức tạp đã được hợp lý hóa nhờ hình thành cơ chế đặc thù cho các nhà đầu
tư chiến lược và phân cấp quy trình phê duyệt cho các địa phương bên cạnh cơ chế
một cửa trong thủ tục hải quan. Các lực lượng thị trường được tăng cường bằng
cách hạ thấp rào cản gia nhập và giảm thuế quan, bao gồm thông qua các hiệp định
thương mại song phương và đa phương. Nhà nước theo dõi chặt chẽ việc các đơn vị
xuất khẩu và nhà đầu tư nước ngoài tuân thủ quy định trong nước, đồng thời áp dụng
các quy trình có sự tham gia thông qua công khai dữ liệu và tham vấn với các
bên liên quan cả trong nước và nước ngoài.
Thông điệp
của chúng tôi là chìa khóa để đem lại thành công phát triển trong tương lai của
Việt Nam chính là thể chế mang tính thích ứng để có thể triển khai thực hiện những
ưu tiên phát triển mới và ngày càng phức tạp. Ví dụ hiện nay tăng trưởng xanh
đang thiếu một nền tảng thể chế rõ ràng; một số chiến lược và kế hoạch được xây
dựng song song nhưng chưa hẳn đã có sự đồng bộ với nhau; mối quan hệ giữa trung
ương và địa phương còn chưa rõ ràng. Tín hiệu thị trường cũng không rõ ràng khi
giá tài nguyên được trợ giá đang khuyến khích những hành vi thiếu trách nhiệm,
trong khi các văn bản quy phạm pháp luật không phải lúc nào cũng có hiệu lực thực
thi. Kết hợp lại, những bất cập đó đang là rào cản đối với tiến trình ra quyết
định và triển khai hiệu quả nghị trình xanh của quốc gia.
Quốc gia cần
tiếp tục cải cách thể chế với quy mô như từng được triển khai trong thời kỳ Đổi
mới của thập kỷ 1980 và thành công như triển khai mở cửa thương mại trong hai
thập kỷ qua. Hi vọng rằng mô hình cải cách mà chúng tôi đề xuất trong báo cáo
SCD cập nhật sẽ giúp Việt Nam đi theo hướng đó sớm hơn để không bị lỡ nhịp phát
triển.
==================================================
LIÊN
QUAN
.
.
WB: Thể chế có thể là ‘trở
ngại lớn’ để Việt Nam trở thành quốc gia thu nhập cao
19/05/2022
https://www.voatiengviet.com/a/6580760.html
https://gdb.voanews.com/7E1AF5B4-B031-4A74-9FE7-AD42A8833686_w650_r1_s.jpg
Một
góc đường ở Hà Nội. Ngân hàng Thế giới cho rằng trong 35 năm qua, Việt Nam đã
triển khai thực thi những ưu tiên phát triển với kết quả chưa được đồng đều.
Thể chế có
thể sẽ trở thành trở ngại lớn đối với việc hiện thực hóa khát vọng trở thành quốc
gia thu nhập cao vào năm 2045, một báo cáo mới công bố hôm 18/5 của Ngân hàng
Thế giới (WB) đưa ra nhận định.
Theo WB, để
thực hiện được mục tiêu trên, Việt Nam cần chuyển đổi mô hình tăng trưởng và cải
thiện rõ rệt năng lực trong phối hợp và triển khai những cải cách chính sách
kinh tế và đầu tư công.
Báo cáo có
tên “Để tươi sắc đào xuân - cải cách thể chế hướng tới thực thi hiệu quả” của
WB nói mô hình tăng trưởng truyền thống của Việt Nam đang đối mặt với những
thách thức lớn do đại dịch COVID-19, toàn cầu hóa chững lại và nguy cơ ngày
càng dễ bị tổn thương đối với những cú sốc bên ngoài, trong đó có rủi ro khí hậu.
“GDP theo
đầu người của Việt Nam đã tăng gấp năm lần sau ba thập kỷ qua, trong khi thể chế
của quốc gia chưa thích ứng với tốc độ thay đổi đó kể từ thời kỳ Đổi mới vào cuối
thập kỷ 1980”, bà Carolyn Turk, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt
Nam, nhận định trong thông cáo đưa ra hôm 18/5.
Theo bà
Carolyn Turk, “Cải cách thể chế đồng bộ có thể giúp quốc gia tránh bẫy thu nhập
trung bình qua nâng cao hiệu quả ứng phó với những thách thức mới và phức tạp
phát sinh trong nước và trên toàn cầu.”
WB cho rằng
trong 35 năm qua, Việt Nam đã triển khai thực thi những ưu tiên phát triển với
kết quả chưa được đồng đều. Mặc dù quốc gia Đông Nam Á đã mở cửa thương mại và
hòa nhập xã hội, nhưng vẫn chưa đạt kết quả mong muốn về đẩy mạnh tăng trưởng
xanh và nâng cấp hạ tầng cơ bản của quốc gia.
Để đạt được
mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, WB cho rằng có 5 cải
cách thể chế quan trọng mà Việt Nam cần triển khai. Các cải cách này bao gồm: tạo
nền tảng thể chế vững chắc cho từng ưu tiên phát triển nhằm biến những ưu tiên
phát triển đó thành hành động cụ thể; hài hòa các quy trình, thủ tục hành chính
để nâng cao hiệu quả của chính quyền các cấp; sử dụng các công cụ thị trường để
tạo động lực cho các bên liên quan trong khu vực nhà nước và tư nhân; thực thi
hiệu lực các quy định và quy tắc nhằm nâng cao động lực, lòng tin và công bằng;
áp dụng các quy trình có sự tham gia để đảm bảo nâng cao minh bạch và trách nhiệm
giải trình.
Ngân hàng
Thế giới nói Việt Nam cần tiếp tục cải cách thể chế với quy mô như từng được
triển khai trong thời kỳ Đổi mới của thập kỷ 1980 và thành công như triển khai
mở cửa thương mại trong hai thập kỷ qua.
Theo dự
báo của WB, nền kinh tế Việt Nam có thể tiến tới mức tăng trưởng GDP trước đại
dịch là 6,0 đến 6,5% từ năm 2022 trở đi. Tuy dự báo này được cho là tích cực
nhưng vẫn thấp hơn 4.5% so với mức tăng trưởng GDP bình quân của Việt Nam trong
thời kỳ trước đại dịch Covid-19.
VIDEO :
WB: Thể chế
có thể là ‘trở ngại lớn’ để VN thành quốc gia thu nhập cao | VOA Tiếng Việt
https://www.youtube.com/watch?v=TaDNXjscRGc
No comments:
Post a Comment