The Economist
Đỗ
Đặng Nhật Huy, biên dịch
06/05/2022
https://nghiencuuquocte.org/2022/05/06/the-gioi-hom-nay-06-05-2022/
Ukraine cho biết lực lượng của họ đã “đánh những
trận đẫm máu căng thẳng” với quân Nga bên trong nhà máy thép Azovstal ở
Mariupol. Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết thường dân ẩn náu trong những
boongke dưới các xưởng luyện thép sẽ cần được đào lên bằng tay. Hiện Liên Hợp
Quốc và Hội Chữ thập đỏ đang giúp tổ chức các đoàn xe rời thành phố, nhưng còn
khoảng 200 người vẫn bị mắc kẹt. Trong khi đó, tổng thống Belarus Alexander Lukashenko, một đồng minh
thân cận của Vladimir Putin, phát biểu phỏng vấn rằng cuộc xâm lược của Nga đã
“kéo dài” và kêu gọi chấm dứt “chiến tranh.” Cho tới nay Nga vẫn tránh từ
“chiến tranh” và gọi hoạt động của mình là “chiến dịch quân sự đặc biệt”.
Ngân
hàng Trung ương Anh vừa
tăng 1% lãi suất hôm thứ Năm, cao nhất kể từ năm 2009, đồng thời cảnh báo rằng
nền kinh tế Anh đang có dấu hiệu suy thoái. Họ cũng dự đoán lạm phát sẽ lên 10%
vào cuối năm nay. Ngân hàng nói một phần nguyên nhân nằm ở chiến tranh Ukraine,
vốn làm tăng giá năng lượng và thực phẩm và khiến một số người giảm chi tiêu.
Joe Biden
cho biết ông sẽ thảo luận với nhóm G7 về việc áp đặt thêm các biện pháp trừng
phạt Nga. Trước đó Liên minh châu Âu đã đề xuất một số biện pháp cứng rắn, bao
gồm cả lệnh cấm vận dầu mỏ. EU cũng hứa viện trợ quân sự cho Moldova, nơi gần
đây xảy ra những vụ nổ bí ẩn ở vùng ly khai thân Nga, và cam kết ủng hộ nước
này nộp đơn gia nhập. Ngoài ra, Ukraine cho biết họ sẵn sàng dùng vũ lực để đáp
trả nếu Belarus tham chiến; được biết quân đội Belarus đã bắt đầu tập trận quy
mô lớn từ thứ Tư.
Theo ước
tính mới của Tổ chức Y tế Thế giới, đại dịch covid-19 gây ra 15 triệu ca
tử vong trong giai đoạn 2020-2021. Tuy nhiên con số chính thức của các nước chỉ
ghi nhận 5,4 triệu ca tử vong liên quan trực tiếp đến covid-19. WHO ước tính khoảng
một phần ba số ca tử vong là ở Ấn Độ, song chính phủ nước này phản bác. Mô hình
của The Economist cho ra con số khoảng 18 triệu ca tử vong.
Các hồ sơ
chứng khoán cho thấy Hoàng tử Alwaleed bin Talal của Ả Rập Saudi sẽ giữ lại 1,9
tỷ đô la cổ phần trong Twitter sau khi Elon Musk mua lại công ty. Larry
Ellison, đồng sáng lập hãng công nghệ Oracle và là nhà tài trợ lớn của đảng Cộng
hòa, sẽ đóng góp 1 tỷ đô la cho thương vụ. Các cổ phần khác sẽ thuộc sở hữu của
sàn giao dịch tiền điện tử Binance. Ông Musk có kế hoạch thay đổi chính sách kiểm
duyệt nội dung của Twitter, mà một số nhân vật cánh hữu cho rằng đang thiên vị
đảng Dân chủ.
Mỹ thêm hơn 80 công ty Trung Quốc vào
danh sách “không tuân thủ,” có nghĩa là họ có thể bị trục xuất khỏi các sàn
giao dịch chứng khoán của Phố Wall. Đây là động thái trả đũa việc Trung Quốc từ
chối chia sẻ hồ sơ kiểm toán của các doanh nghiệp này. Các công ty bị chỉ mặt –
bao gồm hai gã khổng lồ thương mại điện tử JD.com
và Pinduoduo cũng như công ty hóa dầu Sinopec – có ba năm để tuân thủ.
Tập đoàn
năng lượng khổng lồ Shell đã báo cáo lợi nhuận kỷ lục trong quý đầu năm
2022, nhờ giá dầu và khí đốt tăng mạnh vì chiến tranh Ukraine. Tổng cộng công
ty kiếm được 9,1 tỷ đô la, gần gấp ba so với cùng kỳ năm ngoái. Nhưng họ cho biết
việc thoái vốn khỏi Nga sẽ gây thiệt hại gần 4 tỷ USD. Thông tin này sẽ chỉ
càng tiếp thêm động lực cho lời kêu gọi của Công đảng Anh nhằm đánh thuế lãi đột
biến đối với các công ty năng lượng.
Con số
trong ngày: hai phần
ba, là tỷ lệ trẻ em trai mười tuổi ở Trung Đông và Bắc Phi không thể đọc được một
câu chuyện đơn giản, so với hơn một phần hai số trẻ em gái, theo Ngân hàng Thế
giới.
TIÊU ĐIỂM
Nga chủ trì cuộc họp không chính thức tại Hội
đồng Bảo an
Khi tổ chức
một cuộc họp không chính thức tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc vào thứ Sáu
này, Nga sẽ muốn thảo luận về các chủ đề nóng như việc binh sĩ Ukraine có các
hành vi “man rợ như thời Trung cổ” hay việc truyền thông phương Tây “đưa tin có
chọn lọc.” Cơ chế họp như vậy của Hội đồng Bảo an, thường được gọi là “công thức
Arria,” cho phép các nước thảo luận những vấn đề quan trọng trong riêng tư. Tuy
vậy cuộc họp lần này do Nga triệu tập khác hoàn toàn, nơi đại diện của họ sẽ
đưa ra những tuyên bố không có cơ sở rằng quân đội Ukraine đang phạm tội ác chiến
tranh.
Đối với
Nga, điều quan trọng là phát đi được tiếng nói của họ. Các đoạn video từ cuộc họp
với con dấu của Liên Hợp Quốc có thể được phát tán trên phương tiện truyền
thông xã hội, qua đó thúc đẩy cuộc chiến thông tin của Nga.
Tuy nhiên,
cuộc họp có thể mang hàm ý lớn hơn. Trong những tháng trước khi xâm lược, Nga
đã tổ chức một loạt các cuộc họp tương tự. Richard Gowan, một chuyên gia của
Liên Hợp Quốc, cho rằng những động thái hiện tại cho thấy Nga đang chuẩn bị cho
một bước leo thang, có thể là tuyên bố chiến tranh chính thức. Làm vậy sẽ cho
phép Vladimir Putin ra lệnh tổng động viên gọi lính nghĩa vụ, qua đó đưa cuộc
xâm lược của ông bước sang giai đoạn mới.
Thành phố Odessa vẫn chưa bị khuất phục
Nga từng kỳ
vọng Odessa sẽ là mắt xích yếu trong hệ thống phòng thủ của Ukraine. Thành phố
cảng đa dạng này chủ yếu nói tiếng Nga, trong khi đối với hầu hết cư dân
Odessa, lịch sử và văn hóa Nga là một phần không thể thiếu trong họ. Tuy vậy,
quân Nga lại không được chào đón. Hầu hết người dân Odessa coi chiến tranh là một
sự phản bội. Thị trưởng Gennadiy Trukhanov đã nói: “Các binh sĩ và sĩ quan Nga
phải thấy rằng đây không phải chiến dịch quân sự, mà là một cuộc chiến tranh
xâm lược tàn độc và đẫm máu, với tất cả các dấu hiệu của chủ nghĩa phát xít và
chủ nghĩa Quốc xã.”
Odessa đã
bắt đầu sống lại sau cú sốc chiến tranh ban đầu. Tuy nhiên, thành phố này, nơi
xuất khẩu nông sản của Ukraine ra thế giới, vẫn bị hải quân Nga phong tỏa. Người
dân Odessa biết rằng Nga vẫn khao khát chiếm được thành phố, với ít thiệt hại
nhất có thể. Hiện các tàu Nga đã không còn xuất hiện sau vụ chìm soái hạm
Moskva của hạm đội Biển Đen. Dù thế quãng thời gian yên ắng này có lẽ sẽ không
kéo dài.
Chủ doanh nghiệp cài phần mềm theo dõi lao động
làm việc tại nhà
Khi người
lao động chuyển sang làm việc tại nhà trong đại dịch, nhu cầu cho các phần mềm
giám sát đã tăng vọt. Các phần mềm này cho phép chủ doanh nghiệp theo dõi các lần
gõ phím, truy cập micrô, quay video màn hình của người dùng và chụp ảnh định kỳ
qua webcam. Mặc dù nhiều người đã quay trở lại văn phòng, nhiều nơi khác vẫn áp
dụng mô hình nửa trực tiếp nửa online. Các công cụ giám sát vẫn còn.
Các chính
trị gia đang chú ý đến vấn đề này. Theo luật mới ở New York, từ thứ Bảy người sử
dụng lao động trong bang sẽ phải thông báo cho nhân viên khi điện thoại, email
hoặc truy cập internet của họ bị giám sát điện tử. Như vậy New York sẽ tham gia
cùng Connecticut và Delaware trong việc cấm giám sát không tiết lộ, một hành vi
thực ra được cho phép rộng rãi theo luật liên bang. Do đó, người New York hoàn
toàn có thể tiếp tục dùng đồ ngủ và quần thể thao mà không sợ bị phát hiện một
cách vô tình.
Tiền giấy giả nhằm lên án tham nhũng tại
Lebanon
Một loại
tiền mới đang được tung ra ở Lebanon — song chính phủ sẽ không in nó. Để châm
biếm, Hiệp hội Minh bạch Lebanon (LTA), một tổ chức phi chính phủ chống tham
nhũng, đang thách thức chính phủ bằng cách in tiền giấy giả.
Tiền giấy giả
tại Lebanon
Kinh tế Lebanon bắt đầu rơi tự do từ năm 2019. Đồng lira đã mất 94% giá
trị, trong khi lạm phát năm lên hơn 200%. Hàng triệu đô la Mỹ do người dân gửi
vào ngân hàng bị đóng băng, và chỉ có thể tiếp cận bằng nội tệ với tỷ giá hối
đoái thấp. Số đô la bị mất này được gọi mỉa mai là “lollar” hay LOL như trong
tiếng Anh. Hiện LTA đang cho in tiền lollar, được vẽ các tác phẩm nghệ thuật của
Tom Young, một họa sĩ sống tại Beirut với các tác phẩm tập trung vào các cuộc
khủng hoảng và nạn tham nhũng của Lebanon. Tờ tiền một trăm lollar mô tả cảnh cảng
Beirut bị đổ nát từ sau vụ nổ năm 2020.
Dự án có thể phát triển thành một chiến dịch chính trị. Vào ngày 13 tháng
5, LTA sẽ kêu gọi công dân thanh toán các hóa đơn của chính phủ bằng tiền
lollar. Chỉ hai ngày sau đó, cử tri sẽ đi bỏ phiếu để bầu ra chính phủ mới. Đè
nặng lên tâm trí họ chính là cuộc khủng hoảng tài chính hiện tại của Lebanon.
No comments:
Post a Comment