The Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch
03/05/2022
https://nghiencuuquocte.org/2022/05/03/the-gioi-hom-nay-03-05-2022/
Hiện vẫn còn hàng
trăm người kẹt lại tại nhà máy thép Azovstal ở Mariupol, sau khi các nỗ
lực sơ tán hôm thứ Hai bị đình trệ. Không rõ vì sao phải trì hoãn nhưng giới
chức Ukraine nói Nga liên tục bắn pháo vào nhà máy xuyên đêm. Ngoại trưởng Nga
Sergei Lavrov nói quân đội Nga phải làm vậy để ngăn binh sĩ và lính đánh thuê
phương Tây tiếp cận. Tuyên bố của ông cũng làm tiêu tan hy vọng Nga sẽ kết thúc
chiến sự vào ngày 9 tháng 5, dịp lễ kỷ niệm chiến thắng của phe Đồng minh trong
Thế chiến II.
Các bộ trưởng năng
lượng của EU đang họp tại Brussels để thảo luận tác động của việc
Bulgaria và Ba Lan bị Nga cắt nguồn cung khí đốt. Họ được cho là đang cân nhắc
cấm hoàn toàn dầu Nga từ cuối năm nay. Song Hungary có thể sẽ phản đối. Một bộ
trưởng Hungary đã tuyên bố sẽ phủ quyết bất kỳ đề xuất nào hạn chế nhập khẩu
dầu Nga. Trong khi đó, ngoại trưởng Đức nhấn mạnh các lệnh trừng phạt của nước
bà đối với Nga sẽ không được dỡ bỏ cho đến khi quân Nga rút khỏi toàn bộ lãnh
thổ Ukraine, bao gồm cả Donbas và Crimea.
Công nhân tại một nhà
kho Amazon ở Staten Island, New York, đã bỏ phiếu phản đối thành lập
công đoàn với tỷ lệ 62%. Trước đó vào tháng 4, nhân viên của một kho hàng khác,
cũng tại Staten Island, đã bỏ phiếu thông qua công đoàn đầu tiên trong lịch sử
của công ty. Chiến thắng này đã thắp lên hy vọng cho những người ủng hộ công
đoàn, sau suốt nhiều năm vận động không có kết quả.
Hãng hàng không giá
rẻ Spirit Airlines của Mỹ đã từ chối lời đề nghị mua lại của JetBlue, và
chấp nhận bán cho Frontier, một đối thủ ít cạnh tranh hơn. Mặc dù đề nghị 3,6
tỷ đô la của JetBlue cao hơn tới 37% so với của Frontier, Spirit nói nó đi kèm
với “rủi ro không thể chấp nhận được” vì có thể bị các cơ quan chống độc quyền
chặn. Sau hợp nhất, Frontier và Spirit sẽ trở thành hãng hàng không lớn thứ năm
của Mỹ tính theo số ghế.
Ủy ban châu Âu cáo
buộc Apple hạn chế quyền truy cập của các nhà phát triển bên ngoài vào
công nghệ ví di động của họ, qua đó ưu ái Apple Pay. Chính sách đó “có thể đã
hạn chế cạnh tranh”, người đứng đầu cơ quan chống độc quyền của ủy ban cho
biết. Dù Apple nói rằng Apple Pay chỉ là một trong số nhiều dịch vụ mà người
châu Âu có thể chọn, Apple vẫn có thể phải đóng phạt sau khi điều tra hoàn tất.
Nhà chức trách Tây
Ban Nha đã phát hiện Pegasus, một phần mềm gián điệp của Israel, trong điện
thoại của thủ tướng và bộ trưởng quốc phòng. Phát hiện này, được cho là “do các
tổ chức không chính thức thực hiện và không có sự cho phép của nhà nước,” đã
được báo cáo cho bộ tư pháp. Mới đây đã có những cáo buộc chính phủ cầm quyền
sử dụng Pegasus để theo dõi các thành viên của phong trào ly khai Catalan.
Lượng tiêu thụ điện ở
Ấn Độ đã đạt mức cao kỷ lục trong tháng 4 khi nhiệt độ lên trên 45°C ở
một số khu vực phía bắc. Theo tính toán của Reuters, nhu cầu sử dụng điện hàng
năm của cả nước tăng 13%, nhưng hơn 70% ở bang miền bắc Sikkim.
Con
số trong ngày:
49 phút, là lượng thời gian tập thể dục tăng thêm do tác động của việc sở hữu
thiết bị đeo.
TIÊU ĐIỂM
Trung Quốc nới lỏng kiểm soát ngành
công nghệ
Chính phủ Trung Quốc
bất ngờ nới lỏng cho các tập đoàn công nghệ lớn. Vào ngày 29 tháng 4, họ cho
biết có kế hoạch bình thường hóa các quy định và “thúc đẩy sự phát triển lành
mạnh của kinh tế nền tảng số,” một cách gọi những tập đoàn internet-tiêu dùng
lớn, chẳng hạn như gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba hay tập đoàn trò chơi
và mạng xã hội Tencent. Thông báo này khiến cổ phiếu của các công ty công nghệ
tăng vọt, và là tin tốt nhất cho họ trong hơn một năm qua.
Tuy nhiên mọi chuyện
chưa hẳn đã ổn định. Cuộc đàn áp công nghệ đã gây thiệt hại lâu dài cho khả
năng đổi mới của các công ty. Nhiều công ty giờ đây đặc biệt e ngại rủi ro. Dấn
thân vào các ngành kinh doanh mới với sức tăng trưởng nhanh đã không còn nằm
trong kế hoạch của họ. Hơn nữa, lập trường này có thể chỉ là tạm thời, và có
thể sẽ thay đổi khi Trung Quốc vượt qua đợt bùng dịch Covid-19 hiện nay.
Tự do báo chí suy giảm trên toàn cầu
Báo chí tự do đang
đứng trước thách thức lớn nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh, khi chủ nghĩa chuyên
chế dân túy mạnh lên trên toàn cầu. Liên Hợp Quốc ước tính có tới 85% dân số
thế giới sống ở các nước có tự do báo chí suy giảm trong 5 năm qua.
Cách mà các chính phủ
kiểm soát giới phóng viên đã thay đổi. Ngoài bạo lực, nhiều chế độ đang dựa vào
nhiều phương pháp tinh vi hơn, như bắt nạt tài chính, kiện cáo vô lý hay tấn
công công nghệ.
Một số phóng viên
đang chống trả. Một ví dụ là Lucy Kassa, nhà báo chuyên đưa tin về những vụ
giết người hàng loạt của quân chính phủ ở vùng Tigray miền bắc Ethiopia. Kassa
đã lập tức bỏ trốn sau khi nhân viên an ninh xuất hiện trước cửa nhà cô. Nhưng
cô tiếp tục lần theo những diễn biến từ xa, với sự hỗ trợ của hình ảnh vệ tinh.
Kassa nói: “Tôi có một niềm tin mạnh mẽ rằng sự thật tự nó sẽ tìm ra cách để lộ
diện. Và tôi coi mình như một công cụ phục vụ quá trình đó.”
Chiến tranh Ukraine khiến các nhà thầu
quốc phòng Mỹ mở hết công suất
Tám mươi năm trước,
Franklin Roosevelt đã gọi nước Mỹ là “kho vũ khí vĩ đại của nền dân chủ.” Giờ
đây cách nói đó vẫn còn hiệu lực. Vào tuần trước, Tổng thống Joe Biden đã yêu
cầu Quốc hội chi 33 tỷ USD để ứng phó với cuộc khủng hoảng Ukraine, bao gồm 20
tỷ USD hỗ trợ quân sự. Hồi đầu năm Mỹ cũng đã duyệt 13,6 tỷ đô la.
Mỹ là nhà cung cấp vũ
khí lớn nhất cho Ukraine, với nguồn hàng từ kho dự trữ của chính họ. Chẳng hạn
như tên lửa chống tăng Javelin, kể từ năm 2018 Mỹ đã bán hoặc tặng 7.000 quả
cho Ukraine, tương đương một phần ba số tên lửa trong kho.
Vào thứ Ba, ông Biden
sẽ đến thăm nhà máy sản xuất tên lửa Javelin ở Alabama. Nơi này làm ra được
2.100 hệ thống phóng một năm. Về lý thuyết Mỹ hoàn toàn có thể đẩy mạnh sản
xuất, nhưng các nhà thầu quốc phòng còn có những vấn đề khác. Đại dịch Covid,
thiếu lao động và tình trạng khan hiếm chip máy tính trên toàn cầu đều gây khó
khăn, trong khi chiến tranh Ukraine chỉ là một cam kết hạn chế. Nếu ngành công
nghiệp Mỹ không thể đáp ứng nhu cầu hiện tại, liệu nó có thể cung cấp cho một
cuộc chiến lớn hơn không?
Đảng Cộng hòa ở bang Ohio tìm ứng viên
thượng nghị sĩ
Trong số các cuộc bầu
cử sơ bộ được theo dõi nhiều nhất ở Ohio vào thứ Ba là vòng sơ bộ của đảng Cộng
hòa cho cuộc đua vào Thượng viện. Bảy ứng viên đang cạnh tranh để thay thế Rob
Portman, thượng nghị sĩ Cộng hòa hiện tại, người sẽ nghỉ hưu trong năm nay.
Hai nhân vật dẫn đầu
là J.D. Vance, một nhà đầu tư mạo hiểm và tác giả sách, và Josh Mandel, một cựu
thủ quỹ bang. Ông Vance từng là người chỉ trích Donald Trump vào năm 2016 trước
khi trở thành nhân vật ủng hộ nhiệt thành cho cựu tổng thống. Đáp lại, Trump đã
ủng hộ ông. Điều này chắc chắn làm cho ông Mandel thất vọng, nhất là khi ông
luôn theo sát mọi thay đổi trong đảng Cộng hòa và giờ cũng ủng hộ Trump hết
mình.
Từng là một bang
chiến trường, giờ đây Ohio ngày càng trở thành một bang Cộng hòa. Do đó, người
chiến thắng trong vòng sơ bộ sẽ có cơ hội lớn để trở thành thượng nghị sĩ tiếp
theo của Ohio tại cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11. Ngoài ra cuộc bầu cử cũng
sẽ cho thấy ảnh hưởng của Trump lớn tới đâu.
No comments:
Post a Comment