https://www.facebook.com/manhdang001/posts/4889166551099837
Chuyên chế,
độc tài... chẳng ai có thể qua mặt được các ông vua thời quân chủ. Cái gọi là
nguyên tắc tam quyền phân lập với sự phân chia các quyền lập pháp, hành pháp và
tư pháp để bảo đảm chống lại sự chuyên chế, độc tài thì cả ba quyền ấy đều tập
trung vào tay ông vua dưới thời quân chủ.
Nhưng cũng
cần biết. Chuyên chế là vậy, nhưng để tránh những hành xử thái quá, chế độ quân
chủ vẫn đặt chức quan Gián nghị đại phu đảm nhiệm việc khuyên răn, can gián vua
khi ban hành các quyết định quan trọng. Thời hậu Lê, khai quốc công thần Nguyễn
Trãi đã được phong nhiều chức vị, trong đó, có chức vị Gián nghị đại phu. Qua
đó, giúp cho chúng ta hình dung Gián nghị đại phu là người như thế nào ?
Vua nghe lời
phải, thì xứ sở có thể cường thịnh. Vua nghe lời xu nịnh, thì nước mất nhà tan
chẳng mấy hồi. Lời phải đôi khi nghe trái tai, khó chịu. Cho nên, người xưa nói
“trung ngôn nghịch nhĩ” là vậy.
Bài học thời
quân chủ đến nay vẫn còn nguyên giá trị thời sự về cách lắng nghe lời phải và
trọng dụng người ngay. Trong dân chúng, có người tán thành chính sách này vì
cho rằng hợp lòng dân. Có người lại phê bình quy định kia vì lo lắng chúng đi
ngược với lợi ích dân tộc. Điều đó là bình thường, vì chín người thì mười ý,
không thể bắt mọi người dân phải “đồng phục” quan điểm. Trăm họ, bách tính, ai
cũng có quyền được nói, phê bình, đánh giá, thậm chí phản đối chính sách của
chính quyền. Khẩu hiệu “dân biết, dân bàn, dân kiểm tra” chẳng phải để cho vui.
Chính quyền “của dân, do dân và vì dân” chẳng phải chỉ là khẩu hiệu.
Hiện nay,
chúng ta theo chính thể cộng hòa không có chức vị Gián nghị đại phu. Nhưng vẫn
mặc nhiên tồn tại hàng vạn, hàng chục vạn Gián nghị đại phu làm việc không
lương dưới màu áo phản biện xã hội. Lời phản biện của họ giúp chính quyền sửa đổi
chính sách cho phù hợp, họ hiến kế vì quốc kế dân sinh. Trong cơn đại dịch, họ
hiện diện với tư cách những nhà khoa học có tiếng nói độc lập trong buổi làm việc
với Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên nhằm góp thêm phương pháp vào chiến lược chống
dịch COVID-19 tại TP.HCM...
Phản biện
xã hội cần nhìn nhận ra không chỉ là những báo cáo khoa học, những bài phân
tích, viết chỉnh chu, đăng tải trên các trang báo, trang mạng xã hội, mà phải
bao gồm cả những lời phê bình, phê phán, đánh giá, phàn nàn, chỉ trích...
Với góc độ
đó, thì lời của giảng viên TT.Thơ Trường Đại Học Duy Tân cũng chính là lời phản
biện xã hội mà cô muốn truyền lại cho sinh viên của mình. Nhưng “Trứng khôn hơn
vịt”, sinh viên đã “hạ đo ván" giảng viên của mình.
Cô giảng
viên cho rằng “Có dân nước nào chạy 1.500km về quê, như vậy hệ thống an sinh xã
hội của chúng ta quá kém đúng không?”. Công chúng thử điểm lại đánh giá vừa rồi
để thấy cô giảng viên đã đúng sai thế nào?
Tháng
07/2021, khi TP.HCM và các tỉnh lân cận áp dụng giải pháp giãn cách xã hội theo
Chỉ thị 16 và 16+, thì hàng vạn người dân nhập cư tại TP.HCM và các tỉnh lân cận
chợt thấy mình là người thừa thải, nằm ngoài sự chăm lo của chính quyền. Các
gói cứu trợ hàng nghìn tỷ đồng đã ở đâu trong cái túi rỗng của họ ? Biết bao
nhiêu nỗi lo lắng về nơi ăn, chốn ở, dịch bệnh đe dọa ... sẽ được giải quyết
như thế nào đã là những câu hỏi lơ lửng không thể giải đáp. Họ đành chọn sự tự
giải đáp theo cách khó nhất và vất vả nhất là tay xách, nách mang, bồng bế cả
con thơ ... chạy xe máy, xe công nông, xe ba gác và đi bộ ... hàng trăm, hàng
nghìn km trên các con đường quốc lộ ra miền trung, lên tây nguyên, xuôi miền
tây để hồi hương “tị nạn” là sự vạn bất đắc dĩ.
Khi ly
hương đến các đô thị miền nam, chưa một ai trong số họ nghĩ đến viễn cảnh ngày
trở về của họ theo cách ấy.
“Nếu hệ thống
an sinh” (từ của cô giảng viên TT.Thơ dùng) chu đáo, hiệu quả, minh bạch và kịp
thời ngay cùng lúc với thông báo áp dụng các mệnh lệnh hành chính giãn cách xã
hội làm yên lòng họ, thì chắc chắn đã không dẫn đến cuộc “tị nạn” của hàng vạn
người dân như vậy.
Vậy đánh
giá của cô giảng viên TT.Thơ về hệ thống an sinh đã sai chỗ nào ?
Nhưng rất
tiếc, Trường Đại học Duy Tân, đã hành xử đầy thủ cựu, đi ngược với tinh thần
Duy Tân lịch sử của cụ Phan Chu Trinh khi sớm ra quyết định sa thải giảng viên
TT.Thơ.
Hạ tuần
tháng 05/2016, trong chuyến thăm Việt Nam, Tổng thống Mỹ, ông Obama có lời phát
biểu trước cử tọa người Việt “Tôi vẫn
nghe những lời chỉ trích hàng ngày. Nhưng chính sự giám sát đó, những cuộc
tranh luận công khai, chỉ ra những điểm không hoàn hảo của chúng tôi, và cho
phép tất cả mọi người có tiếng nói đã giúp chúng tôi phát triển mạnh mẽ hơn, thịnh
vượng hơn và công bằng hơn”.
Ông Obama
không phát biểu những điều tương tự khi thăm các quốc gia khác ngoài Việt Nam.
Có lẽ công chúng dễ đoán ra lý do.
Trên thế
giới, không có dân tộc nào lại không mong muốn được “phát triển mạnh mẽ hơn, thịnh
vượng hơn và công bằng hơn” như nước Mỹ của ông Obama. Dân tộc này cũng vậy !
Nhưng những ai ? Cơ chế nào ? Sẽ làm điều đơn giản nhất là bắt đầu lắng nghe những
lời “Trung ngôn nghịch nhĩ” để dân tộc này được cất cánh, khi mà sau phát ngôn
sẽ không đặt họ sau song sắt nhà tù vì những tội danh "Vi phạm quyền tự do
dân chủ", hay "Tuyên truyền chống Nhà nước" ?
Trở lại với
bạn sinh viên Trường Đại học Duy Tân. Hôm nay, trong cơn say men chiến thắng
khi "hạ đo ván" một giảng viên đại học, thì bạn ấy đã không biết đang
góp phần tạo nên điều gì cho thế hệ mình : Ngu
dân.
Buồn.
Tiên sư
cúm Tàu
Manh Dang
-------
* Tặng Vy
Thục và em gái, như lời chia sẻ buồn cho cô giáo mình
*
Thật đáng buồn khi tinh thần phản biện không nằm ngay
ngôi trường mang tên là Duy Tân. Không biết ban giám hiệu trường này có biết
khi đặt tên như vậy, họ kỳ vọng điều gì không ? Khi duy tân, phản biện, chắc chắn
sẽ gặp nhiều cản trở, nhưng cản trở không nên là bắt bớ, triệt tiêu tiếng nói
khác biệt. Vậy cứ thẳng thắn với nhau, hãy đổi tên : Duy Cựu cho phù hợp với
triết lý mà ngôi trường này theo đuổi !
No comments:
Post a Comment