Neuralink: Công
nghệ não bộ của Elon Musk sẽ thay đổi thế giới?
Jim Reed và Joe McFadden
Phóng
viên Y tế, BBC News
5 tháng 2
2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cn0nkezw2x6o
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/752b/live/8f8cbc70-c371-11ee-ace0-c35c1b4f6d82.jpg
Elon
Musk đứng cạnh R1, một cỗ người máy dùng để lắp đặt chip N1 của Neuralink
Chuyện
Elon Musk tuyên bố ầm ĩ thì không có gì lạ - từ kế hoạch chinh phục Sao Hỏa cho
đến ước mơ xây dựng tuyến giao thông ngầm kết nối các thành phố lớn nhất của
chúng ta. Tuần qua, người đàn ông giàu nhất thế giới tuyên bố rằng công ty
Neuralink của ông đã thành công trong việc cấy ghép chip não không dây đầu tiên
vào con người.
Liệu ông ấy
có đúng khi nói rằng công nghệ này - trong dài hạn - có thể cứu chính loài người?
Việc đặt
điện cực vào mô não thực ra không có gì mới mẻ.
Trong thập
niên 1960 và 1970, biện pháp kích thích điện đã được sử dụng để thúc đẩy hoặc
làm giảm sự hung dữ ở mèo. Đến đầu thập niên 2000, khỉ đã được huấn luyện để chỉ
dùng ý nghĩ của chúng mà di chuyển một con trỏ trên màn hình máy tính.
https://s0.2mdn.net/simgad/3403810526563427715
nuveen
“Điều này
không mới lạ gì, nhưng mất rất nhiều thời gian để công nghệ cấy ghép chín muồi
và đạt đến một giai đoạn mà các công ty có đầy đủ mọi mảnh ghép của bức tranh,
và thực sự có thể bắt đầu ghép chúng lại," bà Anne Vanhoestenberghe, giáo
sư về thiết bị y tế có thể cấy ghép tại Đại học King's College London, nói.
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/8346/live/068fa7b0-c372-11ee-ace0-c35c1b4f6d82.jpg
N1
là chip tế bào thần kinh đầu tiên của Neuralink có thể cấy vào não người, được
thiết kế để giải mã 'ý định di chuyển'
Neuralink
là một trong số ngày càng nhiều công ty và các khoa tại trường đại học đang cố
gắng phát triển và cuối cùng là thương mại hóa công nghệ này. Mục đích chủ yếu,
ít nhất là trong giai đoạn đầu, là giải quyết chứng liệt và điều trị các tình
trạng thần kinh phức tạp.
Não người
chứa khoảng 86 tỷ tế bào thần kinh, các tế bào thần kinh được kết nối với nhau
qua các điểm tiếp hợp (synapse). Mỗi khi chúng ta muốn di chuyển, cảm nhận hoặc
suy nghĩ, một xung điện nhỏ được tạo ra và truyền đi rất nhanh từ một tế bào thần
kinh sang một tế bào thần kinh khác.
Các nhà
khoa học đã phát triển các thiết bị có thể phát hiện một số tín hiệu ấy - bằng
cách sử dụng một chiếc mũ không xâm lấn đặt trên đầu hoặc cấy dây cáp điện vào
não bộ.
Công nghệ
này - được gọi là giao diện não-máy tính (BCI) - có vẻ đang thu hút hàng triệu
đô la đổ vào nghiên cứu.
Thiết bị của
Neuralink, có kích thước khoảng bằng một đồng xu, được cắm vào hộp sọ, với các
dây vi mô có thể đọc hoạt động của tế bào thần kinh và gửi lại tín hiệu không
dây đến một đơn vị tiếp nhận. Công ty này đã tiến hành thử nghiệm trên lợn và
khẳng định rằng khỉ có thể chơi phiên bản cơ bản của trò chơi video Pong.
·
Tỷ phú Elon Musk được
lãnh đạo thế giới 'săn đón' nhưng gây tranh cãi
20
tháng 9 năm 2023
·
Elon Musk: Từ người tự
kỷ, bỏ học tiến sĩ, thành tỉ phú giàu nhất thế giới
27
tháng 4 năm 2022
·
Nhân bản khỉ vàng để
tăng tốc độ thử nghiệm thuốc
18
tháng 1 năm 2024
Thiết bị
Neuralink đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp phép
thử nghiệm trên người vào tháng 5 năm 2023.
Chúng ta
hiện đã biết rằng bệnh nhân đầu tiên đã nhận được cấy ghép thiết bị này - nhưng
thông tin chi tiết còn hạn chế. Musk chỉ nói rằng người đó “đang hồi phục tốt”
và kết quả ban đầu cho thấy “việc phát hiện đuôi gai tế bào thần kinh là đầy hứa
hẹn”.
Dù mọi thứ
nghe có vẻ rất khoa học viễn tưởng, nhưng xét một số khía cạnh, Neuralink đang
cố gắng bắt kịp các đối thủ.
Một trong
những đối thủ chính của Neuralink, là một công ty khởi nghiệp mang tên Synchron
được hỗ trợ bởi các quỹ đầu tư do Bill Gates và Jeff Bezos kiểm soát, đã cấy
ghép thiết bị giống như ống (stent) đầu tiên của mình vào 10 bệnh nhân.
Hồi tháng
12 năm 2021, Philip O'Keefe, một người Úc 62 tuổi sống chung với một dạng bệnh
thoái hóa cơ, đã dùng ý nghĩ để điều khiển con trỏ viết tweet đầu tiên.
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/9064/live/f60784c0-c372-11ee-896d-39d9bd3cadbb.jpg
Các
nhà nghiên cứu tại Đại học Bách khoa Liên bang Lausanne đã sử dụng công nghệ cấy
ghép tương tự để khôi phục một số chức năng vận động của người bị chấn thương cột
sống
Và các nhà
nghiên cứu tại Đại học Lausanne ở Thụy Sĩ đã cho thấy rằng có thể giúp một người
bị liệt đi lại được bằng cách cấy ghép nhiều thiết bị để khắc phục những tổn
thương do tai nạn xe đạp gây ra.
Trong một
bài báo khoa học được xuất bản trong năm nay, họ đã trình bày việc một tín hiệu
có thể được phát từ một thiết bị trong não người đó xuống một thiết bị thứ hai
được cấy vào gần xương cùng của cột sống, từ đó có thể kích thích cơ chân để di
chuyển.
Một số người
phải sống chung với chấn thương cột sống tỏ ra nghi ngờ về việc công nghệ mới
này đột nhiên được quan tâm đặc biệt.
“Những đột
phá ấy đã được công bố hết lần này đến lần khác nhưng rồi dường như không có tiến
triển gì thêm,” Glyn Hayes nói. Hayes đã bị liệt sau một tai nạn xe máy vào năm
2017 và hiện đang quản lý mảng quan hệ công chúng cho Hiệp hội Chấn thương Cột
sống.
“Tôi nghĩ
mình có thể ước bất cứ điều gì, nhưng khó mà ước việc có thể bước đi trở lại được.
Tôi thà bỏ thêm tiền để làm giảm các cơn đau thần kinh, chẳng hạn thế, hoặc tìm
cách cải thiện chức năng ruột, bàng quang và chức năng tình dục.”
'Quan
trọng cho cả loài người'
Nhưng đối
với Elon Musk, “giải quyết” chấn thương não và cột sống chỉ là bước đầu tiên đối
với Neuralink.
Mục tiêu
dài hạn hơn là “sự cộng sinh giữa người và trí tuệ nhân tạo”, điều mà ông mô tả
là có mức độ “quan trọng đối với cả loài người”.
Điều khó
khăn thực sự sẽ là việc phát triển một hệ thống có thể diễn giải hoặc chuyển đổi
các tín hiệu từ não với độ chính xác cao hơn rất nhiều. Khi và nếu điều đó xảy
ra, con người có thể giao tiếp với máy tính và các thiết bị điện tử khác theo một
cách mà hiện nay vẫn không thể hiểu nổi.
Hãy tưởng
tượng rằng bạn có thể dùng ý nghĩ để đặt món ăn mang về, hoặc thực hiện việc
tìm kiếm trên internet, hoặc dịch ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác ngay trong đầu
bạn, chỉ bằng cách nghĩ về nó.
Chính Elon
Musk đã nói về một tương lai khi mà thiết bị của ông có thể cho phép người ta
giao tiếp với điện thoại hoặc máy tính “nhanh hơn cả một người đánh máy nhanh
hoặc người bán đấu giá”.
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/2e43/live/1375bd50-c374-11ee-896d-39d9bd3cadbb.jpg
Tỷ
phú Elon Musk nói rằng công nghệ của ông quan trọng cho nhân loại
Trước đây,
ông ấy thậm chí từng nói rằng việc lưu trữ và phát lại ký ức có thể là khả thi,
dù thừa nhận rằng “điều này nghe có vẻ ngày càng giống như phim Black Mirror
(tên một phim khoa học viễn tưởng)”.
Những người
khác thậm chí hoài nghi hơn. “Hiện tại, tôi chưa thấy một ứng dụng nào mà người
tiêu dùng sẽ được hưởng lợi từ đó, sau khi đã mạo hiểm để thực hiện phẫu thuật
xâm lấn,” giáo sư Vanhoestenberghe nói.
“Bạn phải
tự hỏi, liệu có cần mạo hiểm thực hiện phẫu thuật não chỉ để có thể đặt pizza bằng
điện thoại hay không?”
Thay vào
đó, bà nghĩ rằng những thiết bị được bán đại trà đầu tiên có thể được sử dụng để
kích thích não giúp giải quyết các vấn đề như trầm cảm kháng trị, mất trí và thậm
chí là một số chứng rối loạn giấc ngủ, tuy nhiên, các lợi ích vẫn chưa có gì là
chắc chắn và nghiên cứu đang ở giai đoạn đầu.
Tiến sĩ
Dean Burnett, nghiên cứu viên danh dự tại trường tâm lý học thuộc Đại học
Cardiff, cũng nói rằng có những rào cản thực tiễn rất lớn để Neuralink có thể
trở thành một sản phẩm tiêu dùng chính thống.
“Não bộ mỗi
người khác nhau. Bạn không thể có một chip phù hợp với mọi người và làm đúng một
điều như nhau. Đó phải là một quy trình rất kỳ công,” ông nói.
“Công nghệ
thì luôn phát triển, vậy liệu bạn có phải thay chip mới mỗi năm hay không? Liệu
nó có giống như việc bạn đã có một chiếc điện thoại Nokia trong đầu, lúc ấy thì
vui đấy, nhưng giờ chẳng còn mấy tác dụng?”
Có một điều
mà hầu hết mọi chuyên gia trong lĩnh vực này đều nhất trí, đó là sẽ phải mất
hàng thập niên, trong trường hợp lạc quan nhất, để một bác sĩ phẫu thuật ở
trung tâm thành phố có thể sử dụng công nghệ này.
Elon Musk
cũng đã nói rằng cứu cánh của chuyện này không phải là để giúp người ta đặt mua
hàng nhanh, mà là để bảo vệ loài người khỏi những rủi ro của Trí tuệ Nhân tạo
(AI), những rủi ro mà ông từng mô tả là một “đe dọa sinh tồn”.
Bằng cách
kết hợp tốt hơn giữa bộ não của con người và máy tính, loài người chúng ta sẽ
không bị “bỏ lại”, ông lập luận. “Với một giao diện não-máy tính băng thông
cao, chúng ta thực sự có thể cùng nhau đi trên hành trình này.”
--------------------
TIN LIÊN
QUAN
·
Chàng trai rời miền
nam nước Nga tới Anh 2.000 năm trước
6 tháng 1
năm 2024
·
Những hình ảnh đầu
tiên từ kính viễn vọng khám phá ‘vùng tối vũ trụ’
9 tháng 11
năm 2023
·
X có thể bị phá sản
dưới thời Elon Musk hay không?
4 tháng 12
năm 2023
No comments:
Post a Comment