Facebook: 20 năm
& 4 tác động lên thế giới
Joe Tidy
Phóng
viên Công nghệ, BBC news
5 tháng 2
năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cw0lrz5rr1go
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/ddb6/live/6c8075b0-c406-11ee-ace0-c35c1b4f6d82.jpg
Giao diện
ban đầu của Facebook
Hãy
nhìn hình ảnh bên trên. Đó là giao diện của Facebook (lúc bấy giờ được gọi là
The Facebook) vào thời điểm Mark Zuckerberg và một vài người bạn phát hành nó
từ ký túc xá sinh viên 20 năm trước.
Từ
đó tới nay, nền tảng mạng xã hội phổ biến nhất thế giới này đã được thiết kế
lại hàng chục lần.
Nhưng
mục tiêu của nó thì vẫn không đổi: Kết nối mọi người qua mạng. Và kiếm hàng núi
tiền từ việc quảng cáo.
Vào
dịp nền tảng này bước qua tuổi 20, đây là 4 cách mà Facebook đã thay đổi thế
giới.
2 tháng 5 năm 2023
26 tháng 9 năm 2023
Facebook
thay đổi cuộc chơi mạng xã hội
Hình
ảnh Tom, người bạn đầu tiên của mọi người trên Myspace
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/f012/live/7b3bab60-c406-11ee-8685-316409d66f25.jpg
Tom
là người bạn đầu tiên của mọi người trên Myspace, nền tảng được Tom Anderson
phát hành một năm trước Facebook
Các
nền tảng mạng xã hội khác, như MySpace, ra đời trước Facebook, nhưng website
của Zuckerberg ngay lập tức bùng nổ sau khi ra mắt vào năm 2004, cho thấy một
trang web trực tuyến kiểu này có thể phát triển thần tốc như thế nào.
Trong
vòng chưa tới một năm, Facebook đã thu hút 1 triệu người dùng và trong vòng bốn
năm đã vượt mặt Myspace - điều này là nhờ vào những sáng tạo như tính năng “gắn
thẻ” (tag) người dùng trong ảnh.
Lôi
máy ảnh kỹ thuật số ra trong một buổi đi chơi đêm, sau đó gắn thẻ bạn bè vào cỡ
một chục tấm là thú vui của tuổi mới lớn cuối thập niên 2000. Giao diện cập
nhật hoạt động (feed) thay đổi liên tục cũng là một điểm thu hút lớn đối với
người dùng mới.
Năm
2012, Facebook vượt mốc một tỷ người dùng hàng tháng và, ngoài một bước lạc
nhịp hồi năm 2021 – khi lần đầu tiên lượng người dùng hoạt động hàng ngày bị
giảm – nền tảng này vẫn tiếp tục tăng trưởng.
Bằng
việc mở rộng tới các quốc gia ít kết nối và cung cấp internet miễn phí,
Facebook đã duy trình và gia tăng số người dùng.
Cuối
năm 2023, Facebook báo cáo rằng họ có 2,11 tỷ người dùng hàng ngày.
Phải
thừa nhận rằng sự phổ biến của Facebook với giới trẻ không còn được như trước.
Tuy
nhiên, nó vẫn là mạng xã hội phổ biến nhất thế giới và đã mở ra một kỷ nguyên
mới về hoạt động xã hội trực tuyến.
Một
số người cho rằng Facebook và các mạng xã hội đối thủ là công cụ mạnh mẽ giúp
kết nối con người. Nhiều người khác coi đây là những sản phẩm gây nghiện nguy
hiểm.
Facebook
giúp dữ liệu cá nhân trở nên quý giá… và khiến dữ liệu đó bớt đi tính riêng tư
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/2f41/live/9c9607b0-c406-11ee-896d-39d9bd3cadbb.jpg
Công
ty mẹ của Facebook đã nhiều lần bị phạt do sai phạm trong xử lý dữ liệu cá nhân
Facebook
đã chứng minh rằng việc thu thập thông tin người dùng thích hoặc không thích
thứ gì có thể tạo ra lợi nhuận khổng lồ.
Hiện
tại, công ty mẹ của Facebook là Meta đã trở thành nhà quảng cáo khổng lồ, cùng
với Google, chiếm phần lớn chi tiêu quảng cáo toàn cầu .
Hôm
thứ Năm (ngày 1/2), Meta báo cáo doanh thu hơn 40 tỷ USD trong quý cuối cùng
của năm 2023, chủ yếu đến từ việc cung cấp dịch vụ quảng cáo nhắm mục tiêu. Lợi
nhuận khoảng chừng 14 tỷ USD.
Tuy
nhiên, Facebook cũng đã nhiều lần cho thấy khả năng đi chệch hướng từ việc thu
thập dữ liệu.
Meta
đã nhiều lần bị phạt do những sai phạm trong việc xử lý thông tin cá nhân.
Vụ
bê bối ồn ào nhất là vụ rò rỉ dữ liệu Cambridge Analytica năm 2014, dẫn đến
việc Facebook phải chi 725 triệu USD để hòa giải các kiện tụng pháp lý liên
quan đến rò rỉ dữ liệu.
Năm
2022, Facebook bị Liên minh châu u phạt 265 triệu euro vì cho phép trích xuất
dữ liệu cá nhân trực tiếp từ trang web.
Năm
ngoái, công ty đã bị Ủy ban Bảo vệ Dữ liệu Ireland phạt mức kỷ lục, 1,2 tỷ
euro, do truyền dữ liệu người dùng châu u ra bên ngoài khu vực tài phán này.
Facebook
hiện vẫn đang kháng cáo mức phạt trên.
Facebook
chính trị hóa Internet
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/2241/live/a7fcbb30-c406-11ee-896d-39d9bd3cadbb.jpg
Đội
ngũ của ông Donald Trump đã chi hàng triệu USD cho quảng cáo trên Facebook
trong cuộc bầu cử năm 2020
Với
khả năng cung cấp dịch vụ quảng cáo nhắm mục tiêu, Facebook trở thành một nền
tảng quan trọng cho các chiến dịch bầu cử trên toàn cầu.
Chẳng
hạn, trong vòng năm tháng trước bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020, đội ngũ của Tổng
thống đương nhiệm Donald Trump đã chi hơn 40 triệu USD vào quảng cáo trên
Facebook, theo nghiên cứu của Statista.
Facebook
cũng đóng vai trò thay đổi chính trị cơ sở bằng việc tạo điều kiện cho những
nhóm người phân tán có thể tập trung, lên kế hoạch, và thực hiện chiến dịch
trên quy mô toàn cầu.
Facebook
và Twitter được cho là đóng vài trò quan trọng trong làn sóng cách mạng Mùa
xuân Ả Rập thông qua việc giúp điều phối các cuộc biểu tình và phổ biến tin tức
về những gì đang xảy ra trên thực địa.
Tuy
nhiên, việc sử dụng Facebook cho mục đích chính trị đã bị chỉ trích về một số
hậu quả, bao gồm những tác động đến quyền con người.
Năm
2018, Facebook đã công nhận một báo cáo của Liên Hợp Quốc, trong đó cho rằng họ
đã không thể ngăn chặn người dùng sử dụng nền tảng này để "kích động bạo
lực trong thực tế" nhằm vào người Rohingya ở Myanmar.
Facebook
khởi xướng cho sự thống trị của Meta
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/5411/live/bd3f8a90-c406-11ee-ace0-c35c1b4f6d82.jpg
Mark
Zuckerberg nói rằng ông không muốn Facebook trở thành nơi phán xét chân lý
Với
thành công vang dội của Facebook, Mark Zuckerberg đã xây dựng một đế chế công
nghệ và mạng xã hội lớn mạnh chưa từng có về số lượng người dùng cũng như tầm
ảnh hưởng.
Các
công ty mới nổi như WhatsApp, Instagram và Oculus đều được mua lại và được tiếp
thêm sức mạnh dưới trướng công ty mẹ Facebook (đổi tên thành Meta năm 2021).
Meta
cho biết hiện có hơn ba tỷ người sử dụng ít nhất một trong các sản phẩm của
công ty hằng ngày.
Khi
không thể mua lại, Meta thường bị cáo buộc sao chép các đối thủ cạnh tranh để
duy trì vị trí thống trị.
Tính
năng "Story" tự biến mất trên Facebook và Instagram giống với một
tính năng quan trọng của Snapchat.
Instagram
Reels là câu trả lời của Meta cho những thách thức đến từ TikTok; và Threads là
nỗ lực bắt chước nền tảng X – từng được gọi là Twitter.
Các
chiến thuật trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, nhờ vào sự cạnh tranh gia tăng
và môi trường quản lý nghiêm ngặt hơn.
Năm
2022, Meta buộc phải bán lỗ ứng dụng tạo GIF – Giphy, sau khi chính quyền Anh
chặn việc sở hữu dịch vụ này do lo ngại về sự thống trị quá mức trong thị
trường.
tháng
10 năm 2021
5 tháng 5 năm 2021
16 tháng 12 năm 2020
Facebook
trong 20 năm tới
Sự
vươn lên và thống trị liên tục của Facebook là minh chứng cho khả năng của Mark
Zuckerberg trong việc giữ cho nền tảng này liên quan tới mọi người dùng.
Vào
lễ kỷ niệm 10 năm của Facebook, nhiều hãng truyền thông, bao gồm cả BBC, đã
từng đặt câu hỏi liệu nền tảng này có còn tồn tại cho đến ngày kỷ niệm 20 năm
hay không.
Giờ
đây, những người hoài nghi sẽ ngần ngại trước khi đặt câu hỏi về sự kết thúc
của Facebook.
Tuy
nhiên, việc tiếp tục danh hiệu mạng xã hội phổ biến nhất trong 20 năm tới sẽ là
một thách thức to lớn cho Facebook.
Điều
đó không chỉ bởi sự thay đổi chóng mặt của mạng xã hội, mà còn vì Meta hiện
đang đẩy mạnh việc xây dựng doanh nghiệp xung quanh ý tưởng về Metaverse.
Trí
tuệ nhân tạo cũng là một ưu tiên lớn đối với Meta.
Có
thể nói rằng chính công ty đang dần bỏ rơi Facebook. Tuy nhiên, liệu người dùng
có làm điều tương tự hay không lại là một vấn đề khác.
----------------------------
TIN
LIÊN QUAN
Frances Haugen: Các ngôn
ngữ khác ngoài tiếng Anh là "phiên bản thô, nguy hiểm của Facebook"
4
tháng 12 năm 2021
Instagram: Điều lành hay
lời nguyền?
8
tháng 11 năm 2021
Facebook: Mark Zuckerberg
'đích thân ký với VN để chặn bài "chống nhà nước"'
26
tháng 10 năm 2021
No comments:
Post a Comment