“Ga Tàu Thủy Bạch Đằng”: ai là tác
giả?
Thứ
Tư, 02/28/2024 - 15:24 — Gió Bấc
https://www.rfavietnam.com/node/7960
Mấy
ngày qua mạng xã hội sôi sùng sục vì hình ảnh biển hiệu trái tai gai mắt “Ga
Tàu Thủy Bạch Đằng”. Người Việt xưa nay quá quen với từ BẾN gắn với nơi ghe tàu
neo đậu đón khách, tiếp nhận bốc dỡ hàng hóa như bến sông, bến tàu, bến cảng.
Sài Gòn có biết bao nhiêu cái Bến: Bến Nghé, Bến Hàm Tử, Bến Chương Dương, Bến
Vượt (Củ Chi) quan trọng nhất là Bến Nhà Rồng… Miền Bắc cũng đâu thiếu Bến. Bến
Thủy di tích phong trào Xô Viết Nghệ Tỉnh đã thành tên một phường của thành phố
Vinh. Hà Nội vẫn xài Bến Chèm , Bến Phà đen, Hải Phòng vẫn gọi Bến Bính
Riêng
Bến Bạch Đằng ở Sài Gòn đã thành đia danh quen thuộc, cảnh quan đặc trưng. Hơn
thế nữa, nơi đây có tượng đức Trần Hưng Đạo uy nghi, từng bị dời lư hương gây
xáo động lòng người nên càng thêm nhạy cảm. Bến Bạch Đằng của Sài Gòn không chỉ
là cái tên vô cảm mà mang hơi thở của lịch sử, tâm thức giữ nước của cha ông
truyền lại. Biển hiệu Ga Tàu Thủy Bạch Đằng xa lạ lừng lửng phá nát không gian
quen thuộc cứ như cái gai đâm vô mắt vô tim, như thách thức lòng dân.
Nhà
báo Tâm Chánh, nguyên Tổng Biên Tập báo Sài Gòn Tiếp Thị lừng lẫy một thời đã
lên tiếng cảnh báo một dự cảm chính trị tinh tế “Các anh chị lãnh đạo Sài Gòn đừng
giỡn, đề biển Bến tàu Bạch Đằng là Ga tàu thuỷ Bạch Đằng. Mất gốc đó đa!” (1)
Nhà
thơ Đỗ Trung Quân hóm hỉnh viết stt diễn dịch hệ quả trớ trêu của việc quy đổi
từ Bến thành Ga trong âm nhạc “Thí sinh cho biết tên ca khúc của ns Văn Cao -
Phạm Duy mở đầu bằng “ nhà tôi bên chiếc cầu soi nước …”
-
GA XUÂN !
Hãy
điền vào chỗ trống ca từ của “ Sài Gòn đẹp lắm SG ơi ! SG ơi ! “ ( Y Vân )
“
dừng chân trên … khi chiều nắng chưa phai …”
-
dừng chân trên GA khi chiều nắng chưa phai … “ (2)
Thật
vậy, với lo gích đó, đâu chỉ có bài Bến Xuân đổi thành Ga Xuân, đâu chỉ “dừng
chân trên Bến” mà cuộc cách mạng ngôn từ này sẽ làm đảo lộn bao nhiêu danh tác
khác như “khi xuân sang trên Ga cảng…”…. “Ga nước gió rét đò đưa khách sang
sông”…
Từ
chuyện đổi Bến thành Ga, nhà giáo, nhà báo Nguyễn Thông còn chỉ ra tình trạng sự
dụng tiếng Việt tùy tiện trong lĩnh vực giao thông và đặt vấn đề: “Mọi thứ,
nghĩa của các từ ga, bến, cảng, sân bay đều rất rõ ràng, rành mạch, chuẩn mực
như thế, chả hiểu đứa chết mẹ nào (từ của ông hàng xóm nhà tôi) thay đổi, gọi
thành “Cảng hàng không quốc tế Long Thành”, “Cảng hàng không Tân Sơn Nhất/Nội
Bài”, “Ga tàu thủy Bạch Đằng”, “Cảng xe khách miền Đông”. Từ ông chủ tịch nước,
ông thủ tướng, ông bộ trưởng giao thông tới đám quan chức lau nhau dưới (tôi
không quan tâm tới ai đứng đầu đảng bởi đảng chả là gì với tôi), cả báo chí nữa,
đều hết sức bát nháo khi dùng những từ “ga, bến, cảng” mặc dù đó là tiếng mẹ đẻ
của họ. Chính họ phá tiếng Việt chứ không phải ai khác.
Nếu
vị nào đem những từ nói trên so với tiếng nước ngoài, rồi lấy lý do này nọ để
bào chữa cho cái sai, chẳng hạn nói thời hội nhập thì phải thế, thì tôi xin nói
ngay: người Việt cứ phải dùng tiếng Việt cho đúng cái đã.” (3)
Mắng
hết cả bộ máy lãnh đạo của đất nước “chiều nay” chẳng oan tí nào nhưng thử tìm
xem từ khi nào và ai là tác giả biến Bến thành Ga là việc đáng làm.
Tra
khảo tên thóc mách u gồ, hóa ra, từ Ga Tàu Thủy không chỉ mới xuất hiện năm
2024 mà đã có mặt trên đời ít nhất từ năm 2017. Ngày 23/11/2017. báo Lao
Động đã có bài “Lung linh ga tàu thủy hiện đại ngay trung tâm Sài Gòn”. Trong
đó bài báo nêu rõ “Chỉ còn vài ngày nữa Ga tàu thủy Bạch Đằng chính thức đi vào
hoạt động sau nhiều năm chờ đợi. Ga tàu thủy này nhằm phục cho tuyến buýt đường
sông đầu tiên của TPHCM, dự kiến đưa vào hoạt động từ ngày 25.11.” (4)
Liên
tục từ ấy đến nay, từ này không chỉ được sử dụng trên báo chí mà còn được chính
thức hóa trong các văn bản hành chính nhà nước với biến dạng khác là “bến thủy
nội địa ga tàu cao tốc Bạch Đằng”
Sở
Giao thông Vận tải Thành phố Hồ Chí Minh (GTVT TP.HCM) vừa ra quyết định bến thủy
nội địa ga tàu cao tốc Bạch Đằng được phép tiếp tục hoạt động từ ngày 14/4 -
30/12.
Bến
tàu cao tốc này nằm ở cầu tàu số 2 – Công viên bến Bạch Đằng, Quận 1. Đây là loại
bến hành khách, phương tiện cập bến đưa đón hành khách, khách du lịch; tiếp nhận
phương tiện cho sức chở đến 151 người (5)
Trên
trang web của công ty Sai Gon Waterbus người ta còn cho biết không chỉ có Ga
Tàu Thủy Bạch Đằng mà còn có Ga Tàu Thủy Bình An, Linh Đông, Thủ Thiêm, Hiệp
Bình Chánh. (6)
Với
những thông tin toét loẹt có hệ thống suốt 7 năm qua từ ông Gồ thì từ quái lạ
Ga Tàu Thủy không thể là lỗi của thằng đánh máy, đích thị là sản phẩm của lãnh
đạo ngành giao thông. Thật ra trí tuệ các ông này cao lắm, chuyện khó như thu
phí đường bộ đổi thành thu giá để qua mặt Quốc Hội, các ông còn làm được thì Ga
Tàu Thủy chẳng là cái đinh rỉ gì.
Nhưng về học
thuật thì sao? Các giáo sư, tiến sĩ, Viện Ngôn Ngữ, Viện Hàn Lâm Khoa Học đông
như vịt Tàu đâu mà lại để các ngài kỹ sư chân vịt, máy tàu dùng cơ lê mỏ lết bẻ
chữ tiếng Việt thành méo mó dị dạng như vậy?
Thử
điểm qua ba bộ từ điển tiếng việt của Lê Văn Đức, Lê Ngọc Trụ (LVD) ở Miền Nam
trước 1975, Từ điển Hoàng Phê bản in 2003 (HP) và Từ Điển Bách Khoa của Viện
Hàn Lâm Khoa Học Việt Nam (VHL) với hai mục từ Bến và Ga ta sẽ thấy kết quả hải
hùng.
Với
mục từ Bến, LVD giải thích có ba nghĩa: Nơi tàu, thuyền xe đậu để đưa rước hành
khách và chất hàng. Muốn cho gần bến gần thuyền. Gần cha gần mẹ nhân duyên cũng
gần. (CD) // Chỗ nước sông ăn sâu vô một khoảng cạn để thuyền ghé hay để tắm ngựa//
Tiếng dùng trong văn chương để ví với người chờ người đi xa hay đã phụ tình.
Thuyền dời nào bến có dời. Khăng khăng một lời quân tử nhất ngôn. CD
LVD
còn dẩn thêm những từ ghép như bến xe, bến thuyền, bến mê…
HP
giải nghĩa từ Bến: 1 Chỗ bờ sông thường có bậc lên xuống để lấy nước. 2 Nơi quy
định cho tàu thuyền xe cộ dừng lại để hành khách lên xuống bốc dở hàng hóa. Bến
đò ngang. Tàu cập bến. Bến ô tô
HP
cũng dẫn thêm nhiều từ ghép Bến bờ, bến lội, bến nước, bến tàu…
VHL
không có mục từ Bến độc lập mà chỉ có một số từ ghép như Bến Phà, Bến tàu, Bến
Vượt và một số danh từ riêng như Bến Tre, Bến Thủ
Với
mục từ Ga: LVD giải thích có ba nghĩa 1- Hơi tống máy chạy. Đạp ga, nhả ga, bờt
ga, thả ga (gaz) 2- Vải thưa được hấp khử trùng dùng băng bó (gaze) 3-Trạm xe lửa
nơi hành khách lên xuống (gare)
HP
có hai mục từ Ga
Ga
là công trình kiến trúc làm nơi hành khách lên xuống hoặc bốc xếp dở hàng hóa ở
những nơi quy định dành cho xe lửa, xe điện, máy bay đỗ trên đường bay đường
đi. Ga xe lửa, hành khách vào ga sân bay. 2 Khoảng cách giữa hai xe lửa, xe điện
kế tiếp nhau. Tàu đã đi được 2 ga
Mục
từ Ga khác HP giải thích về khí ga chất đốt và khí ga để uống.
VHL
giải thích mục từ Ga rất bác học, chi tiết và quan trọng là đã mở rộng chức
năng. Công trình kiến trúc nằm trong hệ thống giao thông (sắt, thủy, bộ, hàng
không)….. Tùy theo phương tiện giao thông mà có ga đường sắt, ga hàng không.
So
sánh ba từ điển trên, tuy có khác nhau về địa lý về thời gian chênh nhau gần nửa
thế kỷ nhưng LVD và HP có điểm chung xác định Bến gắn với nước, Bến là nơi đón
hành khách hàng hóa đường thủy và bộ. Ga là nơi đón khách của đường sắt. HP có
thêm đường không. Hoàn toàn sát hợp với đời sống ngôn ngữ người Việt, thi ca,
nghệ thuật người Việt.
VHL
không xác định được mục từ Bến và mở rộng từ Ga thêm chức năng đón khách đường
bộ và đường thủy mặc dù thực tế này chưa từng xảy ra ở Việt Nam. VHL cũng không
đưa ra dẫn chứng nào. Đọc VHL người ta có cảm giác mục từ Ga được dịch từ sách
vở nước ngoài thành tiếng Việt chứ không phải giải nghĩa từ tiếng Việt, của đời
sống người Việt.
Hóa
ra tác giả của cụm từ Ga Tàu Thủy phản cảm, tréo miệng, chói tai người Việt
không chỉ là những quan chức chân vịt bánh xe mà còn có những viện sĩ của cái
Viện lẫy lừng là lò ấp mỗi năm hàng ngàn tiến sĩ. Hơn ai hết, chính họ đã dùng
hàng ngàn tỉ đồng ngân sách đầu tư nghiên cứu để tù mù hóa, rối rắm hóa sự
trong sáng của tiếng Việt.
------------
Chú
thích :
1https://www.facebook.com/chanh.tam.33/posts/pfbid02ifuz9s7xBZguQoamx9pkv...
2https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0egHEhEE8YRGAc4m1...
3https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid02xuyo85aLDEuXWoa...
4https://laodong.vn/xa-hoi/lung-linh-ga-tau-thuy-hien-dai-ngay-trung-tam-...
5https://dangcongsan.vn/kinh-te/tpho-chi-minh-ben-thuy-noi-dia-ga-tau-cao...
6https://mia.vn/cam-nang-du-lich/den-ga-tau-thuy-binh-an-ngam-nhin-song-s...
|
Đính
kèm |
Dung
lượng |
|
308.66 KB |
|
|
279.52 KB |
|
|
589.17 KB |
|
|
266.77 KB |
|
|
316.4 KB |
|
|
852.57
B |
No comments:
Post a Comment