Nước Nga: So sánh
Gorbachev và Putin
Nhà văn Trần Quốc Quân
Gửi tới BBC News Tiếng Việt từ Warsaw,
Ba Lan
2 tháng 9
năm 2022
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/ckv8n43y754o
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/6a05/live/5dc00fd0-2aa2-11ed-9e1d-c59bfc999bbf.jpg.webp
Gorbachev và Putin
Trong
khi lễ tang của cố Tổng thống cuối cùng của Liên Xô, ông Mikhail
Gorbachev (1931-2022) sắp diễn ra vào thứ Bảy 09/09 này, các ý kiến
đánh giá về ông vẫn còn được cộng đồng mạng Việt Nam chia sẻ nhiều.
BBC xin
giới thiệu bài viết của nhà văn, doanh nhân Trần Quốc Quân ở Warsaw,
Ba Lan, so sánh ông Gorbachev với nhà lãnh đạo tối cao hiện nay của
nước Nga, Vladimir Putin:
Đầu tiên là về Mikhail Gorbachev
Những năm
80 thế kỉ trước, khi còn là một đảng viên rất trẻ, tôi đã say sưa lý tưởng cộng
sản đến mê muội. Thời đó, tôi thường xuyên theo dõi các biến cố chính trị xảy
ra trên thế giới, cũng như trong nước với niềm cảm xúc đầy hứng khởi. Thời đó,
tuy là đảng viên nhưng tôi đã sớm thể hiện quan điểm cấp tiến, luôn ủng hộ các
nhân tố mới, tích cực.
Ngay từ
năm 1979 tôi đã để ý đến nhân vật Mikhail Gorbachev khi ông mới 48 tuổi đã được
bầu vào Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Liên Xô. Năm 1982 Gorbachev dẫn đầu đoàn đại
biểu ĐCS Liên Xô tham dự Đại hội ĐCS Việt Nam lần thứ 5, tôi lại càng chú ý đến
nhân vật mới nổi này.
Tang lễ Gorbachev: Putin sẽ
không tham dự và không tổ chức cấp nhà nước
Vì sao Gorbachev ‘vẫn tin
Putin và cảm thấy bị phương Tây phản bội’?
Đổi mới chưa
trọn: Nhớ về Trần Xuân Bách ‘hạt mầm Gorbachev' ở Việt Nam
Năm 1984,
ngày Andropov - Tổng Bí thư ĐCS Liên Xô mất, tôi thầm mong Gorbachev sẽ kế vị.
Nhưng lãnh tụ bảo thủ Chernenko đã được chọn để thay thế Andropov chứ không phải
là Gorbachev. Tôi buồn chán, thất vọng tràn trề, chỉ thầm mong Chernenko sớm rời
khỏi cương vị lãnh đạo tối cao.
Không phụ
lòng tôi, chỉ hơn một năm sau, Tổng Bí thư ĐCS Liên Xô Chernanko từ trần. Không
ai ngoài Gorbachev, Ủy viên Bộ Chính trị trẻ nhất, năng nổ nhất, cấp tiến nhất
đã được bầu lên để thay thế.
Sứ mệnh lịch
sử phải cải cách tình trạng trì trệ của đảng, của đất nước, cải cách đối nội
cũng như đối ngoại được đặt lên đôi vai Gorbachev từ đây.
Nhờ quyết
định của ông, năm 1989 quân đội Liên Xô hoàn toàn rút khỏi Afghanistan, chấm dứt
10 năm sa lầy tại chiến trường này, một hậu quả do các vị lãnh đạo tiền nhiệm
để lại.
Nhờ quyết
định của ông, năm 1989 quân Liên Xô đã có mặt trong các doanh trại ở Ba
Lan không không được điều động để can thiệp vào tình hình nội bộ Ba Lan, khi nước
này thay đổi chế độ chính trị, mở đường cho sự sụp đổ hoàn toàn hệ thống XHCN
Đông Âu.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/c62a/live/c05b5400-2aa3-11ed-9e1d-c59bfc999bbf.jpg.webp
Mikhail
Gorbachev, người đoạt giải Nobel Hòa bình năm 1990 tại Bức tường Berlin vào
tháng 5/1998
Cũng nhờ
quyết định của ông, năm 1989 quân đội Liên Xô đang đóng tại CHDC Đức không động
binh can thiệp khi Bức tường Berlin sụp đổ, góp phần mở đường cho quá trình thống
nhất nước Đức.
Nhờ sự góp
công của ông mà cuộc Chiến tranh Lạnh kéo dài hơn 45 năm giữa hai khối quân sự
lớn nhất thế giới kết thúc trong hòa bình.
Nhờ sự góp
công của ông, nhiều đầu đạn hạt nhân nóng của các cường quốc quân sự chĩa vào
nhau cơ bản được tháo ngòi.
Nhờ sự góp
công của ông, bản đồ chính trị thế giới được vẽ lại bằng các sắc màu tích cực
hơn.
VIDEO: https://www.bbc.com/vietnamese/articles/ckv8n43y754o
'Nhờ Gorbachev mà chúng tôi có ...
Pizza Hut'
Nhờ thay đổi
tư duy của ông mà Việt Nam chấp nhận "Đổi mới", từ bỏ nền kinh tế tập
trung, quan liêu bao cấp chuyển sang nền kinh tế thị trường mặc dù vẫn còn cái
đuôi "định hướng XHCN".
Từ đây
nhân dân Việt Nam thoát khỏi tình trạng đói nghèo, hội nhập kinh tế thế giới để
phát triển.
Gorbachev
là người nhân hậu, chung tình và chính trực. Ông là người đặt trách nhiệm đối với
nhân dân, đối với đất nước lên trên đặc quyền của đảng và lợi ích cá nhân. Ông
là vị lãnh tụ có tầm nhìn chiến lược vĩ đại và khả năng hành động dũng cảm, quyết
đoán.
Đáng tiếc
là ông đã không tìm ra lối thoát giúp cho nền kinh tế Liên Xô thoát khỏi tình
trạng quan liêu bao cấp. Bị cản trở bởi các thành viên lãnh đạo trong Bộ Chính
trị ĐCS Liên Xô, Xô Viết tối cao và chính phủ Liên Xô, cải cách kinh tế của ông
mãi luẩn quẩn trong vòng perestroika nửa vời, thiếu hiệu quả.
Xem thêm: Cải cách giá-lương-tiền bất
thành của thủ tướng LX Nikolai Ryzhkov
Về biện chứng,
kinh tế quyết định chính trị chứ không phải ngược lại. Gorbachev tiến hành cải
tổ chính trị thành công, nhưng cải tổ kinh tế thất bại. Điều đó dẫn đến sự sụp
đổ không tránh khỏi của đế chế Liên Xô và vai trò lịch sử của ông coi như kết
thúc sau cuộc đảo chính bất thành của phe bảo thủ ngày 19/8/1991.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/eb73/live/eb8bb1b0-2aa3-11ed-91e8-453e424fc8c9.jpg.webp
Ông
Trần Quốc Quân (phải) ở Quảng trường Đỏ, Moscow, Liên Xô vào tháng
9/1988
Nói
về Vladimir Putin
Trong những
năm đầu Putin làm Tổng thống Liên bang Nga, phải công nhận rằng, cũng như rất
nhiều người Việt Nam, tôi có nhiều thiện cảm với ông.
Tám năm đầu
tiên Putin làm tổng thống, nền kinh tế Nga có vẻ như thay đổi rất nhiều, đời sống
nhân dân được cải thiện, nhiều công trình dân sinh tráng lệ mọc lên, lòng dân
hoan hỉ, uy tín Putin cao chót vót.
Nhưng thực
ra các thành quả kinh tế, xã hội này chỉ là lớp vỏ sơn bên ngoài của nước Nga,
chủ yếu ở các thành phố lớn như Moscow, Saint Peterburg. Nhiều vùng nông thôn,
nhất là miền Siberia xa xôi, cuộc sống của người dân vẫn rất cơ cực, không khác
thời Liên Xô trước đây.
Putin có
phải là nhà quản trị giỏi? Không! Thực ra Putin chỉ gặp may vì giá dầu thô trên
thế giới tăng gấp hơn 10 lần trong thời gian này, từ dưới 10 USD/thùng thời
Yeltsin đã lên đến đỉnh 140 USD/thùng thời Putin.
Trong khi
đó nền kinh tế Nga vẫn chủ yếu dựa vào khai thác tài nguyên để bán. Xuất khẩu
dầu mỏ đem lại 2/3 nguồn thu ngân sách. Nạn tham nhũng vẫn triền miên, và ngày
càng trầm trọng. Cơ cấu kinh tế không chuyển dịch theo hướng hiện đại, ngày
càng tụt dần so với các nước phương Tây phát triển và Trung Quốc.
Sau hai
nhiệm kì, 8 năm (2000-2008) làm tổng thống Putin đã đảm nhiệm cương vị thủ tướng
một nhiệm kì (2008-2012) để lách luật Liên Bang Nga cho việc ngồi lên ghế tổng
thống thêm hai nhiệm kì tiếp theo. Trong thời gian làm thủ tướng, bằng ảnh hưởng
cá nhân trong đảng cầm quyền “Nước Nga Thống nhất” ông đã ép Viện Duma Quốc
gia thay đổi hiến pháp để kéo dài nhiệm kì tổng thống từ 4 năm lên 6 năm.
Sau khi
quay lại làm tổng thống, ông lại ép Duma thay đổi hiến pháp để ông có thể ứng cử
nhiệm kì tổng thống thứ 3, thứ 4, rồi đến hết đời.
Cứ mỗi bước
tiến nhằm kéo dài quyền lực của Putin, thiện cảm của tôi với ông rơi rụng dần,
cùng với đó là nỗi thất vọng về nhân vật thực chất chỉ là kẻ tham quyền
cố vị, ích kỷ ngày càng lớn.
Cho đến
khi ông quyết định cho quân đội Nga tấn công xâm lược Ukraine thì tôi coi ông
ta là con sói, sẵn sàng giết dân nước ‘anh em’.
Hình : https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/e59c/live/e3383c30-2aa4-11ed-91e8-453e424fc8c9.jpg.webp
Nhìn lại
xuất thân của Putin thì thấy ông ta đi lên từ một sĩ quan tình báo đối ngoại
Liên Xô, KGB, và chỉ biết dùng thủ đoạn, dối trá và tráo trở, chẳng có
viễn kiến gì. Khác với Gorbachev lo nhiều cho dân và đất nước,
Putin chỉ nhăm nhăm chăm lo cho quyền lực của bản than và phe nhóm.
Với giấc mộng
Đại Đế, Putin máu lạnh có thể dùng tất cả các thủ đoạn để duy trì vị thế quyền
lực, nâng cao ảnh hưởng và bành trướng lãnh thổ.
Putin
sẵn sàng san bằng thủ đô Grozno để đè bẹp sự kháng cự của quân Chechnya ly
khai. An ninh của Putin sẵn sàng bơm hóa chất độc vào nhà hát để tàn sát những
kẻ khủng bố cùng hàng trăm khán giả bị bắt làm con tin. Putin sẵn sàng xuống
tay hạ sát hàng chục đối thủ chính trị và bất đồng chính kiến. Putin sẵn sàng
ban hành luật hạn chế các quyền tự do báo chí và ngôn luận của những người chỉ
trích ông. Những người vi phạm có thể bị phạt tới 23 nghìn USD.
Những
quyết định này đưa Nga đi ngược lại xu thế tiến bộ của nhân loại và
bị người châu Âu kinh sợ, lên án. Cuộc chiến của Putin đẩy châu Âu và
các đại cường vào thế đối đầu nguy hiểm chưa từng có.
Riêng về
quan hệ với Gorbachev, Putin từng căm giận đổ lỗi cho Gorbachev là tội đồ,
xóa bỏ sự tồn tại của đế chế Liên Xô với 15 nước cộng hòa mà lẽ ra ông được ngồi
trên ngôi Đại Đế. Nhưng không có Liên Xô tan rã thì Putin vẫn là một sĩ
quan vô danh tiểu tốt, chẳng có cơ hội lên lên đỉnh cao quyền lực ở
Nga. Nay ông ta nắm quyền cao rồi làm sai lại đổ lỗi cho quá khứ.
Với tôi,
nay đã qua đời nhưng ông Gorbachev luôn là sứ giả của ước mơ hòa bình và thịnh
vượng, một gương mặt khác của nước Nga, còn Putin lại hiện thân của
một giấc mộng khác, giấc mộng quyền lực tuyệt đối và đen tối của Nga.
--------------------------
Bài
thể hiện quan điểm riêng của nhà văn, doanh nhân Trần Quốc Quân từ
Warsaw, Ba Lan.
TIN
LIÊN QUAN
'Gorbachev thay đổi lịch sử,
nhưng 'lãng mạn hóa' quan hệ với phương Tây'
1 tháng 9
năm 2022
.
Việt Nam: Ý kiến trên mạng
xã hội về di sản Gorbachev
31 tháng 8
năm 2022
.
Mikhail Gorbachev: Lãnh đạo
Liên Xô giúp chấm dứt Chiến tranh Lạnh
1 tháng 9
năm 2022
.
Mikhail Gorbachev: Nhớ về
một người tử tế và hào phóng
31 tháng 8
năm 2022
.
Mikhail Gorbachev, người
‘không cứu nổi Liên Xô’, đã qua đời
31 tháng 8
năm 2022
.
30 năm Liên Xô tan rã:
Gorbachev không được Bộ Chính trị cho từ chức
19 tháng
11 năm 2020
No comments:
Post a Comment