NỘI DUNG :
BBC Tiếng Việt
.
Mai
Vũ Phạm
==============================================
.
Mai Vũ Phạm
11/01/2020
Vài ngày qua, thế giới xôn xao về sự cố một máy bay
dân sự Boeing 737-800 của hàng không Ukraine, bị bắn rơi trên lãnh thổ Iran,
trong lúc tranh chấp quân sự giữa Mỹ và Iran đang leo thang. Ngày 1/9/2020, các quan chức phương Tây, gồm Canada, Anh và Mỹ,
cho rằng, quân đội Iran đã bắn nhầm máy bay dân sự của Ukraine, khiến tất cả
176 người thiệt mạng.
Tuy nhiên, các nhà chức trách Iran đã kịch liệt phản
đối cáo buộc này và cho biết sẽ sẵn sàng bàn giao “hộp đen” (black boxes)
cho các nước khác phân tích. Iran cũng mời các nhà điều tra của tập đoàn Boeing
và các nước Mỹ, Ukraine, Pháp và Canada cùng điều tra nguyên nhân vụ tai nạn.
Hiện trường nơi máy
bay Ukraine gặp nạn ở Iran, giết chết 176 hành khách. Ảnh: AFP/ Getty Images
Iran cũng cho
biết, dữ liệu chuyến bay và máy ghi âm buồng lái lưu trong các “hộp đen” sẽ được
xem xét và đánh giá bởi Nga, Ukraine, Pháp và Canada. Một đội ngũ người
Ukraine, bao gồm 45 chuyên gia và quan chức, cũng đang có mặt tại thủ đô Tehran
để phân tích thông tin và dữ liệu của các “hộp đen”.
Ông Ali Abedzadeh, người đứng đầu Tổ chức Hàng không
Dân dụng Iran, kêu gọi các quan chức phương Tây công khai các kết quả điều tra
của họ thông qua Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế. Ông Ali nói
thêm: “Chiếc máy bay đã bốc cháy khi nó bị rơi và cố gắng quay trở
lại sân bay quốc tế Imam Khomeini. Điều đó chỉ ra rằng nó không thể bị một tên
lửa bắn hạ.”
Biến cố đau buồn này cũng khiến nhiều người nhớ tới
một trong những sự kiện nhức nhối và đau đớn với thế giới, đặc biệt với người
dân Iran: Vào ngày 7/3/1988, Hải quân Mỹ (U.S. Navy) bắn rơi máy bay dân sự
Airbus A300, khiến toàn bộ 290 hành khách, bao gồm 66 trẻ em và 16 phi hành
đoàn, thiệt mạng. Biến cố này không được dư luận Mỹ nhắc tới, nhưng đến giờ vẫn
khiến người Iran phẫn nộ.
Chuyến bay 655 trên máy bay Airbus 300
Để có cái nhìn tổng quát về các sự kiện dẫn đến biến
cố đau thương này, xin được sơ lược hoàn cảnh lịch sử xảy ra xung quanh vụ này
này.
Vào tháng 9/1980, Iraq dưới sự lãnh đạo của Saddam
Hussein, tấn công Iran để giải quyết các tranh chấp biên giới lâu năm. Saddam
Hussein dự đoán rằng, Iraq có thể dành một chiến thắng quân sự nhanh chóng để mở
rộng lãnh thổ và nâng cao vị thế là cường quốc quân sự ở Trung Đông. Tuy nhiên,
sự chống trả của Iran rất mạnh mẽ, ngoài tính toán của Saddam Hussein. Mặc dù
lúc đầu Iran chịu tổn thất nặng nề, nhưng Iran đã mau chóng xoay đổi tình thế.
Năm 1984, lực lượng Iran phát triển nhanh chóng và
chuẩn bị tấn công sang biên giới Iraq. Vì ham muốn giành chiến thắng trước
Iran, nhà lãnh đạo Saddam đã sử dụng vũ khí hóa học chống lại Iran. Cuộc chiến
đầy bạo lực giữa hai nước đã khiến ít
nhất một triệu người, bao gồm phụ nữ và trẻ em, của cả hai phía thiệt
mạng.
Vì lo sợ chiến thắng quân sự của Iran có thể làm
gián đoạn nguồn cung dầu của Mỹ, chính quyền Regan đã ký thỏa thuận với chính
quyền Saddam Hussein, cam kết hỗ trợ kinh tế và quân sự cho Iraq. Vào năm 1988,
để trợ giúp Iraq chống lại Iran, Hải quân Mỹ đã điều lực lượng tuần tra đến Vịnh
Ba Tư (Persian Gulf), với nhiệm vụ bảo vệ các cuộc vận chuyển dầu thương mại.
Rạng sáng ngày 3/7/1988, tàu chiến Mỹ USS Vincennes
đã cho một chiếc trực thăng bay đuổi theo những chiếc tàu chiến của Iran và
Iran đã bắn vào chiếc trực thăng đó. Ngay lập tức, tàu chiến USS Vincennes xâm
nhập vào lãnh hải của Iran, đuổi theo các tàu chiến Iran.
Khi xung đột bạo lực đang xảy ra tại lãnh hải thuộc
chủ quyền Iran, thì chuyến bay 655 thuộc hãng hàng không quốc gia Iran vừa cất
cánh lúc 10 giờ 15 phút sáng, từ sân bay quốc tế Bandar Abbas tới Dubai. Hơn nửa
tiếng sau, tàu chiến USS Vincennes đã nhầm chiếc máy bay dân sự đó là máy bay
chiến đấu F-14 của Iran. Vì vậy, tàu chiến USS Vincennes đã bắn hai tên lửa vào
chiếc máy bay, khiến toàn bộ 290 người trên chuyến bay 655 bị thiệt mạng.
Phác họa tàu chiến
Mỹ USS Vincennes bắn tên lửa vào máy bay dân sự Iran, khiến tất cả 290 hành
khách, gồm 66 trẻ em và 16 phi hành đoàn, thiệt mạng.
Năm 1996, chính quyền Mỹ thời Clinton đồng ý trả cho
Iran 131,8 triệu USD đền bù thiệt hại cho gia đình của các nạn nhân trong chuyến
bay 655. Chính quyền Clinton bày tỏ “hối tiếc sâu sắc” về những gì đã xảy ra,
nhưng Mỹ chưa bao giờ chính thức xin lỗi Iran và các nạn nhân.
Thấy gì từ hai biến cố trên?
Xung đột bạo lực giữa các nước luôn gây ra những hậu
quả không mong muốn, thấm đượm máu, nước mắt và đau khổ. Nạn nhân thường không
phải các quan chức cấp cao, mà phần lớn là binh lính và thường dân.
Thế giới ngày nay văn minh và nhân bản hơn rất nhiều
so với vài chục năm trước đây. Bởi phần lớn mong muốn giải quyết các xung đột bằng
ngoại giao, đối thoại, hòa giải, và bất bạo động để có thể giảm thiểu tang tóc
nhất và kiến tạo hòa bình.
Đức Dalai Lama từng nói: “Chiến tranh thì
không quyến rũ hoặc hấp dẫn. Nó là kinh tởm. Bản chất của chiến tranh là thảm kịch
và đau khổ”.
--------------------------------
BBC Tiếng Việt
11/01/2020
Truyền
hình nhà nước Iran đưa tin, Quân đội Iran nói rằng họ đã "vô tình" đã
bắn hạ một máy bay chở khách của Ukraine.
Tưởng niệm các nạn nhân trên chuyến bay PS752, tại
quảng trường Mel Lastman ở Toronto, Ontario, Canada. GEOFF ROBINS/GETTY IMAGES
Tuyên cáo viết rằng, họ làm vậy do "lỗi của con
người" khi máy bay này bay đến gần một địa điểm nhạy cảm thuộc Vệ binh
Cách mạng Iran.
Thông cáo khẳng định, tất cả những ai liên đới sẽ phải
chịu trách nhiệm.
Trước đó, Iran phủ nhận việc một trong những tên lửa
của họ đã bắn vào chiếc máy bay chở khách nói trên, khiến máy bay rơi ở gần thủ
đô Tehran vào thứ Tư.
Nhưng áp lực dâng cao sau Mỹ và Canada trích dẫn
thông tin tình báo nói rằng, họ tin rằng, tên lửa của Iran đã bắn rơi chiếc máy
bay này, có thể là nhầm lẫn.
Vụ tai nạn với chuyến bay PS752 của Hãng hàng không
Ukraine International Airlines khiến 176 đi trên máy bay thiệt mạng.
Vụ việc xảy ra chỉ vài giờ sau khi Iran thực hiện
các cuộc tấn công bằng tên lửa vào hai căn cứ không quân của lực lượng Mỹ đóng ở
Iraq.
VIDEO :
Cảnh
quay cho thấy máy bay Ukraine bị tấn công bằng tên lửa
Chuyến bay nói trên đang trên đường từ thủ đô Kyiv của
Ukraine đến thành phố Toronto của Canada.
Truyền thông Mỹ đã suy đoán rằng, chiếc máy bay này
có thể bị nhầm với một chiếc máy bay chiến đấu, trong khi Iran dfdang chuẩn bị
cho sự trả đũa với việc Mỹ dùng máy bay không người lái bắn chết tướng của
Iran.
Trong một tweet vào ngày 11/1, Bộ trưởng Ngoại giao
Iran Mohammad Javad Zarif viết rằng việc đó xảy ra "vào thời điểm cuộc khủng
hoảng do chủ nghĩa phiêu lưu của Mỹ" gây ra.
Trước đó, khi xuất hiện các bằng chứng cho thấy, chiếc
máy bay này bị bắn bởi một tên lửa, Iran đã hứa điều tra.
Tuy nhiên, hình ảnh xuất hiện trên truyền hình hôm
thứ Năm cho thấy, một máy đào đang dọn sạch các mảnh vỡ, đã làm dấy lên những
lo ngại rằng, các bằng chứng các quan trọng có thể bị xóa.
Hôm 10/1, Bộ trưởng Ngoại giao Canada
Francois-Philippe Champagne đã cảnh báo Iran rằng, "thế giới đang theo dõi
[hành động của họ]", và nhấn mạnh rằng, gia đình của các nạn nhân "muốn
biết sự thật".
Trước đó, Iran từng phủ nhận việc máy bay của
Ukraine bị tên lửa Iran bắn rơi. ANADOLU AGENCY/GETTY IMAGES
Cảnh báo này được ông Champagne đưa ra một ngày sau
khi Thủ tướng Canada Justin Trudeau tuyên bố rằng, ông đã nhận được thông tin
tình báo từ nhiều nguồn cho thấy, máy bay đã bị bắn bởi một tên lửa đất đối
không của Iran.
Đoạn video do tờ New York Times thu được cho thấy, một
vệt tên lửa bay ngang bầu trời đêm Tehran và sau đó phát nổ khi đụng vào máy
bay. Khoảng 10 giây sau, một tiếng nổ lớn phát ra, máy bay bị bốc cháy.
No comments:
Post a Comment