Thụy My – RFI | ĐIỂM BÁO
Đăng ngày 21-12-2018
Sự
kiện tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định triệt thoái ra khỏi Syria là trung
tâm chú ý của tất cả các báo Pháp ra hôm nay 21/12/2018.
Le Figaro chạy tựa « Syria : Việc Mỹ rút quân mở đường
cho Thổ Nhĩ Kỳ » : ông Erdogan nay tha hồ mở chiến
dịch mới tấn công vào người Kurdistan. Đối với Le Monde, việc «
Trump tự ý áp đặt rút quân » sẽ làm đảo lộn tương quan lực lượng trong khu vực.
« Syria, một nền hòa bình kỳ lạ » - đó là tựa đề bài xã luận của La
Croix. Nhận định rằng « Trump đã hất hủi người Kurdistan »,
Libération đăng ảnh tổng thống Mỹ ở trang nhất, với dòng tựa ngắn gọn
đầy bực tức « Kẻ bỏ rơi bạn bè ».
Donald
Trump bỏ rơi đồng minh, gây nguy hiểm cho thế giới
Mở đầu bài xã luận mang tên « Nguy hiểm »,
Libération nhắc lại tuyên bố của Donald Trump « Chúng ta đã
chiến thắng tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo (IS, Daech) tại Syria » và cho rằng
phải đặc biệt xuẩn ngốc mới viết như thế trên Twitter, mạng xã hội mà ông Trump
vẫn tung hoành.
Đã hẳn là tổ chức khủng bố này đã gánh chịu những cú
đòn nặng nề từ liên minh quốc tế, nhiều tên chỉ huy cũng như quân thánh chiến bị
tiêu diệt, mất hầu hết những vùng đất mà chúng kiểm soát tại Syria và Irak.
Nhưng ai cũng biết rằng con quái vật bảy đầu này vẫn còn đó, vẫn có thể sống lại
bất cứ lúc nào và tung ra những cuộc tấn công đẫm máu, mà châu Âu là một trong
những mục tiêu.
Một loạt những thảm họa sẽ xảy ra. Những nạn nhân đầu
tiên của quyết định làm chính quyền Mỹ sững sờ, gây phẫn nộ cho nhiều quan chức
Cộng Hòa, là số phận người Kurdistan ở Syria, bị rơi vào tay kẻ thù là Erdogan
và Assad. Trong khi các chiến binh Kurdistan chiếm phần lớn trong lực lượng bộ
binh đã đẩy lùi quân thánh chiến. Một lần nữa, dân tộc vô tổ quốc này đã bị bỏ rơi ở nửa đường, sau khi
đã sát cánh chiến đấu với đồng minh.
Giờ đây ai còn có thể tin được lời nói của các viên
chức Mỹ ? Nhất là việc Mỹ rút quân sẽ làm Trung Đông đã bất ổn càng đầy thêm rủi
ro, giúp cho tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo cơ hội giành chiến thắng, chưa kể đến sự
tham lam của Nga, Iran và chế độ Damas. Libération kết luận, nếu
lâu nay người ta vẫn phải chịu đựng tính bất định của ông Donald Trump, thì giờ
đây ông đã trở thành mối nguy cho thế giới.
Trung
Đông quá phức tạp, không thể nghĩ giản đơn
Tương tự, trong bài xã luận « Thế trận mới tại
Syria », Les Echos cũng cho rằng Nga và Iran – hai cường quốc với sự hỗ
trợ của dân quân Hezbollah ở Liban đã cứu vãn chế độ Bachar Al Assad - từ nay
tha hồ thao túng. Bên cạnh đó, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ có thể rộng tay đuổi đánh
người Kurdistan tại Syria. Mặc dù sau « tweet » của Donald Trump, lực lượng Mỹ
chưa rút ngay, Pháp, Anh vẫn có mặt trên trận địa với sự hỗ trợ của Đức.
Nhắc lại tuyên bố thiếu thận trọng của cựu tổng thống
George W.Bush hồi tháng 5/2003 là « nhiệm vụ đã hoàn thành » tại
Irak, Les Echos cho rằng tổng thống Donald Trump cũng đã có
cùng nhận định hết sức sai lầm. Quân thánh chiến có thể ngóc đầu dậy tại Syria
và Irak, tấn công vào châu Âu. Hơn nữa, vẫn chưa có giải pháp chính trị nào cho
cuộc nội chiến Syria. Với việc rút quân, Hoa Kỳ sẽ không còn trọng lượng trong
khu vực. Trong một Trung Đông phức tạp như thế, những ý tưởng giản đơn
kiểu như ông Trump quả là nguy hiểm.
« Nước
Mỹ (và tái đắc cử) trước hết ! »
Le Figaro trong bài xã
luận « Chính sách thực dụng ở phương Đông » nhận xét, tại một
Trung Đông đầy những liên minh cơ hội, người ta thường nói rằng rốt cuộc chỉ có
người Kurdistan là thiệt thòi, và giờ đây đã trở thành sự thực.
Những dân quân Kurdistan luôn ở tuyến đầu chống quân
thánh chiến, nay phải đơn độc trước Thổ Nhĩ Kỳ vốn đã khởi động các động cơ của
xe tăng để lao vào họ. Đối với ông Donald Trump, luôn là sự tính toán hơn là tầm
nhìn, chính trị trong nước nhiều hơn đối ngoại. « Nước Mỹ (và tái đắc cử)
trước hết ! ». Thông tin về những chàng lính Mỹ về nước có tác dụng như một
món quà Noel. Hơn nữa, tổng thống Mỹ luôn trung thành với những lời hứa tranh cử,
bất chấp khuyến cáo của các vị tướng và chính khách ngay trong đảng Cộng Hòa.
Nhưng phía
sau chọn lựa này, là những tính toán thực dụng của ông Trump. Ông đứng về
phía Thổ Nhĩ Kỳ hơn là người Kurdistan : việc mua hỏa tiễn
Patriot rõ ràng là một « deal » giữa Washington với Erdogan. Mặc cho những biến
tướng về Hồi giáo và sự độc tài, Thổ Nhĩ Kỳ được coi là đồng minh cần thiết của
Trump trước Iran.
Một số người nói rằng việc rút đi 2.000 quân Mỹ sẽ
không thay đổi gì nhiều, vì từ lâu Vladimir Putin đã làm chủ tình hình. Họ
không hoàn toàn sai. Tuy nhiên việc Mỹ triệt thoái sẽ tạo động lực cho quân
thánh chiến đang suy yếu, chứng tỏ phương Tây đã bị mất đi ảnh hưởng ở Trung
Đông, trao Syria vào tay Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ. Rộng hơn nữa, quyết định đột ngột này cho thấy
Mỹ có thể bất chợt « ăn cháo đá bát », coi các đồng minh như những vai phụ
; trong khi cuộc chiến tranh chống quân khủng bố Hồi giáo còn lâu mới kết thúc.
Syria,
hòa bình mong manh
La Croix cũng cho rằng
quyết định của ông Trump là thảm họa cho cuộc chiến chống khủng bố : 2.000 quân
thánh chiến đang bị bao vây tại thung lũng Euphrate có thể thở phào nhẹ nhõm.
Nhìn ra toàn vùng Trung Đông, chọn lựa của Donald
Trump - không còn quân tâm tới Syria - cũng không khác người tiền nhiệm Barack
Obama, trong việc tái cân bằng quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ. Dù là thành viên NATO,
Ankara lại xích gần với Nga, và đặc biệt bất bình trước việc Hoa Kỳ hợp tác
quân sự với người Kurdistan. Nay Daech đã yếu đi, Mỹ có thể dành ưu tiên cho Thổ
Nhĩ Kỳ, chấp nhận một vai trò tối thiểu tại Syria.
Đối với người dân Syria sau bảy năm xung đột, tương
lai hết sức bất định. Chiến tranh có thể tái khởi động tại vùng Idlib ở tây bắc.
Một nền hòa bình mong manh được thiết lập, Bachar Al Assad vẫn tại vị nhưng
chưa chắc được trọn quyền. Sự thiếu vắng một thỏa ước chính trị khiến cộng đồng
quốc tế không tham gia tái thiết, trên 5,5 triệu người Syria vẫn đang tị nạn tại
các quốc gia láng giềng, chưa kể hàng triệu người khác phải sơ tán ở trong nước.
Trong bài « Sau khi quân Mỹ triệt thoái là
làn mưa đạn », Libération cho rằng gánh nặng sẽ đè lên người Nga, phải
làm trọng tài giữa các đối tác Kurdistan, Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. « You
break it, you own it » (Bạn đã đập vỡ thì bạn phải sở hữu nó) - câu
thành ngữ Mỹ xuất phát từ quy tắc của các xưởng gốm sứ, nay sẽ được áp dụng cho
ông Putin.
Nỗi
sợ của người Kurdistan bị bỏ rơi trên đất địch
Le Monde trong bài viết «
Nỗi sợ hãi của người Kurdistan, bị bỏ rơi trên đất địch », dẫn lời một
quan sát viên cho rằng « Hết sức xấu hổ cho các quân nhân Mỹ trên thực
địa, bị buộc phải bỏ rơi đồng minh, để lại lỗ hổng an ninh to lớn, giống như
Saigon năm 1975 ».
Không có sự yểm trợ của các đối tác bên ngoài, dân
quân Kurdistan sẽ đơn độc trên mảnh đất thù địch. Ở phía bắc, là kẻ thù muôn
thuở Thổ Nhĩ Kỳ, còn ở phía nam, chế độ Syria được Matxcơva và Teheran hỗ trợ,
quyết tâm nắm lại quyền kiểm soát toàn bộ đất nước sau tám năm chiến tranh.
Tờ báo dẫn lời một người có trách nhiệm phía
Kurdistan thổ lộ : « Chúng tôi rất sững sờ. Mới cách đây vài ngày, đặc
phái viên của Hoa Kỳ tại Syria là ông James Jeffrey đã khẳng định lực lượng
quân sự và các nhân viên ngoại giao Mỹ vẫn ở lại lâu dài ».
Kể từ sau vụ vây hãm Kobané mùa thu năm 2014, sự
liên kết giữa liên minh quốc tế chống thánh chiến do Washington dẫn đầu với dân
quân Kurdistan đã mang lại kết quả tốt đẹp. Sau khi phá vỡ vòng vây ở Kobané,
các vụ oanh tạc của liên minh và tính hiệu quả của các đội quân trên bộ người
Kurdistan và Ả Rập đã giúp đuổi được IS khỏi vùng biên giới Syria-Thổ Nhĩ Kỳ, rối
sau đó tái chiếm Rakka, thủ phủ của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo, đẩy tàn quân
thánh chiến về phía nam và biên giới Irak.
Nhờ đó, cả một dải đất rộng lớn giàu tài nguyên và
dưới ảnh hưởng phương Tây đã trải rộng ở tả ngạn sông Euphrate, một đòn bẩy đầy
hy vọng cho mọi giải pháp chính trị. Nay thì những tổ chức của người Kurdistan
liên kết với các bộ tộc Ả Rập nhờ có sự hỗ trợ của Mỹ, có thể sẽ sụp đổ như lâu
đài trên cát. Hỗn loạn sẽ quay lại, và liên minh chống thánh chiến có nguy cơ mất
trắng những thành quả đạt được trong những năm qua.
Thánh
chiến luôn đe dọa Pháp
« Đối với Pháp, thánh chiến luôn là mối đe dọa
thực sự » - Le Monde nhận định. Loan báo rút quân của
Donald Trump, tuy phương thức vẫn chưa rõ và không hẳn là một ngạc nhiên cho
Paris, là một đòn nặng giáng vào chiến lược của Pháp ở Trung Đông.
Le Monde cho biết ngay
tối thứ Ba 18/12, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã có cuộc trao đổi với đồng
nhiệm Donald Trump. Paris hy vọng cuộc triệt thoái sẽ được tiến hành từ từ và
trong trật tự, để bảo đảm an ninh cho các đối tác tại chỗ của liên minh chống
thánh chiến. Và nếu việc Assad phải ra đi không còn là điều kiện tiên quyết, tổng
thống Pháp vẫn nhắc nhở rằng về lâu về dài, việc duy trì Bachar Al Assad với
đôi tay đẫm máu trên chiếc ghế tổng thống Syria, sẽ là « một sai lầm chết
người ».
Theo Le Figaro, tuy không chính thức
công nhận, lực lượng đặc biệt của Pháp vẫn hiện diện tại vùng đông bắc Syria để
hỗ trợ cho Lực lượng Dân chủ Syria (FDS) và truy lùng thánh chiến. Ba khẩu đại
bác Caesar có tầm bắn 40 km có thể can thiệp từ Irak. Các chiến đấu cơ Rafale từ
Jordanie « xử lý » những mục tiêu ở Syria, và thu thập thông tin. Nay bên cạnh
nguy cơ quân Daech đang ẩn nấp trong hang ổ cuối cùng Hajine ở tỉnh Deir Ez Zor
được cởi trói, là nỗi lo khoảng mấy chục quân thánh chiến quốc tịch Pháp đang bị
dân quân Kurdistan bắt giữ sẽ được giao cho chế độ Damas, gây khó khăn cho
Paris.
No comments:
Post a Comment