Tuyên truyền
về Liên Xô quá mạnh khiến có người VN ủng hộ Nga xâm lược Ukraine
BBC
News Tiếng Việt
29 tháng 3 2022
https://www.bbc.com/vietnamese/world-60817795
Một nhà hoạt động
thuộc Đảng Cộng sản Nga giơ cao lá cờ có chân dung của hai nhà lãnh đạo quân sự
và chính trị của Liên Xô là Joseph Stalin và Vladimir Ilʹich Lenin vào ngày 05 tháng 03 năm 2022
"Hoài
niệm về Liên Xô đặc biệt đối với những thế hệ người lớn tuổi ở Việt Nam được tạo
dựng từ việc thể hiện lịch sử Liên Xô được tô hồng cách trình bày (sanitized
presentation) từ cỗ máy tuyên truyền của Việt Nam nói chung và các sách giáo
khoa lịch sử của Việt Nam nói riêng, Phó Giáo sư Martin Grossheim từ Đại học Quốc
gia Seoul nói với BBC News Tiếng Việt.
"Quan sát của tôi là một số người Việt Nam vẫn
còn giữ sự hoài niệm về Liên Xô mà không dựa trên bất kỳ kiến thức lịch sử sâu
rộng nào về điều gì đã xảy ra ở Liên Xô khi Joseph Stalin nắm quyền. Cảm giác
này được nuôi dưỡng từ cách thể hiện lịch sử Liên Xô trong sách giáo khoa, phim
tài liệu truyền hình..."
Phó Giáo sư Martin Grossheim cho biết các sách
giáo khoa của Việt Nam trước và sau thời kỳ Đổi mới bắt đầu năm 1986 chỉ đề cập
ngắn đến sự phát triển của Liên Xô trong hai thập kỷ, kể lại câu chuyện thành
công về sự trỗi dậy của một quốc gia công nghiệp hiện đại và uy lực.
Ông Dzerzhinsky được dựng
tượng ở VN là ai?
Thế Chiến 2: Đức và Liên
Xô cùng đánh Ba Lan
TBT Trọng: 'Cách mạng
Tháng 10 mãi ngời sáng'
Cỗ máy tuyên truyền
về Liên Xô
Trong một phân tích gửi đến BBC News Tiếng Việt,
Phó Giáo sư Martin Grossheim đề cập những điểm chính sau về nội dung giảng dạy
về Liên Xô trong sách giáo khoa ở Việt Nam.
Thay vì mô tả lại Nạn đói Diệt chủng ở Liên
Xô năm 1932 và 1933 (Holodomor Genocide) là một phần kết quả của chính sách bỏ
đói cho chết của Stalin, thì sách giáo khoa Việt Nam mô tả chương trình tập thể
hóa nông nghiệp của Liên Xô là một câu chuyện thành công và đổ tội cho tiểu
nông (kulak) cho bất kỳ vấn đề nào nảy sinh.
Ngoài ra sách giáo khoa Việt Nam không đề cập
đến bao nhiêu người đã chết vì kế hoạch hiện đại hóa này, chương trình hợp tác
xã nông nghiệp và trong suốt thời kỳ Đại Khủng bố (Great Terror).
Khi nói đến Thế chiến lần 2 (1939-1945) thì
sách giáo khoa Việt Nam ghi chép rằng tất cả các nỗ lực của Liên Xô nhằm thiết
lập một mặt trận thống nhất chống Phát xít Đức bị Mỹ và các quốc gia tư bản
ngăn cản vì muốn dồn Moscow vào cuộc chiến với phát xít Đức nhằm tiếp tục cuộc
chiến chống chủ nghĩa cộng sản của mình.
Liên Xô đã được mô tả như một nạn nhân và kẻ
thù chính của Phát xít Đức cho đến năm 1944, trong khi cả Mỹ và Anh đều đã
không "nghiêm túc tham chiến".
Mr Jones, người tố cáo
Stalin gây nạn đói 1932-33
Ukraine: Mồ chôn tập thể lớn
nhất từ thời Stalin và Nạn đói Holodomor
Châu
Âu phê phán Nga về vụ Katyn
Toàn văn phát biểu: Putin
chê trách Lenin, lên án Ukraine thậm tệ
Bộ trưởng Ngoại
giao Liên Xô Vyacheslav Molotov ký hiệp ước bất tương xâm với phát-xít Đức trước
sự chứng kiến của Stalin và Ngoại trưởng Đế chế của Hitler Joachim von
Ribbentrop (bìa trái, cạnh Stalin)
Sách giáo khoa lịch sử của Việt Nam cho rằng
Hiệp ước Bất tương xâm Liên Xô-Đức (Molotov-Ribbentrop) ký vào tháng 08/1939 là
một kế hoạch ngoại giao thông minh của Liên Xô nhằm giành lấy thời gian. Ngoài
ra thì cuộc thảm sát Katyn năm 1940 do cảnh sát mật của Liên Xô thực hiện, khiến
hơn 20.000 tù binh chiến tranh Ba Lan thiệt mạng thì không được đề cập, mặc dù
báo chí Việt Nam đã nói đến gần đây.
Liên minh Đỏ-Đen: tại
Brest, ngày 29/09, Hồng quân Liên Xô và quân Đức phát-xít vui đùa, hút thuốc lá
thân ái sau khi chia đôi Ba Lan. Quân Liên Xô xâm lăng Ba Lan 17/09/1939 bằng
một lực lượng áp đảo.
Sau khi Thế chiến lần 2 kết thúc thì Liên Xô
được mô tả là "thành trì hòa bình' của lực lượng tiến bộ và dân chủ. Sách
giáo khoa Việt Nam cũng không đề cập đến báo cáo mật của Bí thư thứ nhất Liên
Xô là Nikita Khrushchev hay sự khởi đầu của quá trình phi Stalin hóa và chỉ đề
cập một cách không rõ ràng về việc Đảng Cộng sản Liên Xô sau năm 1953 bắt đầu
xem lại vụ việc một số người bị kết án sai vào những năm 1930.
"Việt Nam là một trong số ít quốc gia trên thế
giới vào năm 2017 đã long trọng tổ chức kỷ niệm 100 năm Cách mạng tháng Mười
Nga" Phó Giáo sư Martin Grossheim nói.
Đài
Truyền hình Việt Nam (VTV) đã phát sóng bộ phim tài liệu "Ánh
sáng tháng 10". Theo VTV thì "Cuộc Cách mạng tháng Mười ở nước Nga do
V.I.Lenin lãnh đạo đã đưa giai cấp vô sản lên nắm quyền, xây dựng một nhà nước
xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới và là nguồn cổ vũ cho các dân tộc bị áp
bức giành độc lập tự do... Đây được đánh giá là một sự kiện làm rung chuyển thế
giới trong thế kỷ 20, có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với cách mạng Việt
Nam."
'Không kỳ vọng sẽ
có thay đổi'
"Tôi biết là Việt Nam đang soạn thảo sách giáo
khoa lịch sử mới. Nếu các nhà biên tập làm theo đúng lời hứa thì cuộc chiến
tranh giữa Việt Nam và Trung Quốc sẽ được đề cập chi tiết, nhưng tôi không
trông đợi sẽ có bất kỳ thay đổi mang tính nền tảng nào trong việc thể hiện lịch
sử Liên Xô. Nghị quyết Trung ương 4 của Đảng Cộng sản Việt Nam từ năm 2016 đã cảnh
báo về bất kỳ biểu hiện 'tự diễn biến' nào và một trong số đó là 'tiêu cực hóa
các thành tựu của chủ nghĩa Marx-Lenin', chắc chắn bao gồm lịch sử Liên
Xô" Phó Giáo sư Martin Grossheim nhận định.
"Cũng không phải là không trùng hợp khi vào năm
2017, thì Học viện Cảnh sát Nhân dân ở Hà Nội khánh thành tượng ông Felix
Dzerzhinsky, người sáng lập Tscheka, tổ chức tiền thân đầy tai tiếng của Ủy ban
An ninh Liên Xô (KGB). Đại diện Đại sứ quán Nga tại Việt Nam tại Hà Nội cũng đã
tham dự buổi lễ", Phó Giáo sư
Martin Grossheim nói thêm.
Theo Bách khoa Toàn thư Anh (Britannica) thì
Dzerzhinsky là người đầu tiên lập ra các trại tập trung ở Nga, và có tiếng là
"một lãnh đạo cộng sản không khoan nhượng, không tham nhũng và cuồng
tín". Theo Stephen Dalziel, phóng viên chuyên về Nga của BBC News, trong
giai đoạn ngay sau khi Lenin lên nắm quyền ở Nga, "ít nhất nửa triệu người
đã bị xử tử".
Biết ơn Liên Xô
nên ủng hộ Nga xâm lược Ukraine?
"Tôi nghĩ một số người Việt Nam cũng tin rằng
Việt Nam nên đứng cùng phe với Putin bởi vì Việt Nam nên biết ơn Nga về sự hỗ
trợ quân sự... và rằng Moscow đã trợ giúp miền Bắc trong cuộc chiến tranh chống
Mỹ. Việt Nam không nên vô ơn, một số người sử dụng câu nói là không nên 'ăn
cháo đá bát'", Phó Giáo sư Martin
Grossheim nói.
"Về lập luận này thì tôi nghĩ hiện Nga đang là
đối tác cung cấp vũ khí lớn nhất cho Việt Nam vì hai lý do chính sau đây, đó là
căn bản vũ khí của Nga thì rẻ hơn vũ khí của Mỹ (về mặt lý thuyết thì Việt Nam
có thể mua vũ khí từ Mỹ và về khía cạnh truyền thống thì Việt Nam thường xuyên
mua vũ khí từ Nga."
"Trong suốt cuộc chiến tranh Việt Nam thì Liên
Xô cũng hỗ trợ quân sự cho Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (Bắc Việt) bởi vì cùng phe
với Hà Nội trong Chiến tranh Lạnh chống Mỹ. Và sau năm 1975 thì Việt Nam lại
theo khối xã hội chủ nghĩa do Liên Xô đứng đầu, ký một hiệp ước hợp tác với
Moscow vào năm 1978 và trở thành thành viên của Hội đồng Tương trợ Kinh tế
(COMECON) cùng năm đó. Và những ngày đó thì mối quan hệ đôi bên được thúc đẩy
nhiều vì chung ý thức hệ, còn hiện nay thì về khía cạnh thương mại nhiều
hơn."
Bình luận trước thông tin một bộ phận người Việt
Nam ủng hộ Nga xâm lược Ukraine để giải trừ lực lượng tân phát xít tại Ukraine,
Giáo sư ngành Hoa Kỳ học Scott Lucas từ Đại học Birmingham nói với BBC News Tiếng
Việt:
"Hệ thống tin giả của Nga thay đổi theo từng quốc
gia, phụ thuộc theo cách tiếp cận của mỗi chính phủ, cơ chế mạng xã hội... Việc
Putin nói đưa quân vào giải trừ tân phát xít tại Nga là tin giả và chỉ là cái cớ
để biện minh cho cuộc xâm lược."
"Vladimir Putin đã tiến hành một cuộc chiến
tranh pha trộn (hybrid war) tại Ukraine từ năm 2014. Sau khi lãnh đạo thân Nga
là Tổng thống Ukraine Yanukovych bị lật đổ thì Nga đã tiến hành sáp nhập bán đảo
Crimea, tấn công mạng Ukraine, đe dọa kinh tế, thiết lập lực lượng ủy nhiệm tại
miền đông Ukraine. Nga đã cố gây tổn hại và chia rẽ Ukraine trong 8 năm qua.
Putin đã đặt cược rằng Mỹ và cộng đồng quốc tế sẽ không ủng hộ Ukraine và sẽ đứng
bên rìa."
"Lực lượng tân phát xít không điều hành chính
phủ Ukraine. Tổng thống Zelensky và các cố vấn cấp cao đều là người Do Thái. Tiểu
đoàn Azov (Azov Battalion) tách biệt với các đảng phái chính trị tại Ukraine.
Trong kỳ bầu cử Quốc hội Ukraine 2019 thì nhóm này không đạt được ghế nào do đó
không phải là một lực lượng đáng kể trong nền chính trị Ukraine."
Giáo
sư Scott Lucas nói thêm rằng tại Nga hiện có lực lượng cực hữu và điều đáng chú
ý là lực lượng cực hữu tại Nga lại có tầm ảnh hưởng hơn nhiều tại Ukraine.
"Nga thì sẽ không nói ra điều này, và sẽ đưa ra
một loạt các thông tin sai lệch và nói rằng lực lượng tân phát xít đang tiến
hành diệt chủng tại miền đông Ukraine. Điều này là không đúng sự thật. Nga còn
nói rằng phát xít mới đang được phía Mỹ huấn luyện và điều này cũng sai sự thật.
Đây là một trò chơi và họ đã thành công tại Syria trong vài năm qua", Giáo sư Scott Lucas nhận định.
Và Putin có muốn
phục hồi Liên Xô?
Có nhiều nhận định về việc Tổng thống Nga thật
sự muốn gì khi quyết định xâm lược toàn diện Ukraine. Một trong số đó, nhà sử học
Niall Ferguson lập luận rằng Putin không muốn phục hồi ánh hào quang cũ cho
Liên Xô mà thay vào đó muốn phục hồi đế quốc Nga của Sa Hoàng Peter.
Trong một phân tích đăng trên tạp chí The
Spectator ngày 26/02 chỉ hai ngày sau khi Nga phát động cuộc xâm lược
Ukraine, Niall Ferguson viết "Vào năm 2005, Putin từng nói rằng Liên Xô
sụp đổ là 'một thảm họa địa chính trị lớn nhất của thế kỷ'. Thế nhưng thật sự
thì Peter Đại đế là người anh hùng của Putin, hơn Stalin rất nhiều."
"Ông ta [Putin] nói khá rõ trong một cuộc phỏng
vấn với Lionel Barber, vào thời điểm đó là biên tập tờ Financial Times vào
2019. Lionel Barber nói có một bức tượng đồng của Sa Hoàng Peter lấp lánh trong
căn phòng họp nội các của Putin. Tổng thống Putin khi đó đã tuyên bố Sa Hoàng
Peter vẫn sống mãi miễn là nguyên tắc của ông ấy còn đó. Và nguyên tắc đó chính
là biến nước Nga trở thành một siêu cường ở châu Âu trên nền tảng kinh tế có sức
mạnh quân sự ngang bằng với Áo, Anh, Pháp và Phổ...và không nhà sử học nào có
thể tranh cãi rằng Sa Hoàng Peter đã không đạt được mục tiêu này."
"Như trận chiến Poltava vào ngày 08/07/1709 thì
Sa Hoàng Peter đã đánh bại quân đội của nhà vua Charles XII của Thụy Điển, một
trong siêu cường trong suốt thế kỷ 17. Poltava nằm cách 200 dặm về phía đông
Kyiv, không xa Luhansk và Donetsk."
"Đây chính là lịch sử đã truyền cảm hứng cho
'Sa Hoàng' Vladimir Putin ngày nay, nhiều hơn hẳn so với các chương đen tối
trong thời gian trị vì của Stalin, mãi mãi in sâu trong tâm trí người dân
Ukraine về nạn đói diệt chủng Holodomor tại Ukraine nhân danh chính sách hợp
tác xã nông nghiệp", nhà sử học Niall
Ferguson viết trên The Spectator.
--------------
Xem thêm:
Toàn văn phát biểu: Putin
chê trách Lenin, lên án Ukraine thậm tệ
Chiến tranh Ukraine: Tổng
thống Nga Putin đang suy tính gì?
Huntington và Brzezinski
nói về Nga, Ukraine: Tiên tri hay nhầm lẫn?
No comments:
Post a Comment