Thanh Phương - RFI
Đăng ngày 24-06-2015
Giáo sư Trần Văn
Khê từ trần tại Sài Gòn, hưởng thọ 94 tuổi - DR
Nhà
nghiên cứu âm nhạc dân tộc lỗi lạc của Việt Nam, Giáo sư Trần Văn Khê vừa từ trần
sáng sớm hôm nay (24/06/2015) tại bệnh viện Nhân dân Gia Định, Sài Gòn, thọ 94
tuổi, sau khi nhập viện từ ngày 27/05 do trở bệnh nặng. Theo tin từ báo chí
trong nước, tang lễ sẽ được tổ chức tư gia ở quận Bình Thạnh ngày 29/06 và linh
cữu Giáo sư Trần Văn Khê sẽ được đưa đi hỏa táng tại Nghĩa trang Hoa Viên, huyện
Bến Cát, tỉnh Bình Dương. Giáo sư Trần Quang Hải, con trai trưởng Giáo sư Trần
Văn Khê, sẽ làm chủ tang.
Theo tiểu sử đăng trên trang web cá nhân Giáo sư
Trần Quang Hải ( cũng là một nhà nghiên cứu âm nhạc dân tộc Việt Nam danh
tiếng ), giáo sư Trần Văn Khê sinh ngày 24/07/1921 trong gia đình có bốn đời là
nhạc sĩ truyền thống tại Mỹ Tho. Cụ cố Trần Quang Thọ trước kia là nhạc công
Triều đình Huế. Ông nội là Trần Quang Diệm, tục danh là Ông Năm Diệm, biết đàn
kìm, đàn tranh, nhưng chuyên đàn tỳ bà theo phong cách Thần kinh.
Cha là Trần Quang Triều, mà giới tài tử trong Nam
thường gọi là Ông Bảy Triều, biết đàn nhiều cây, mà đặc biệt nhất là đờn độc
huyền (đàn bầu), và đờn kìm (đàn nguyệt). Người cô thứ ba Bà Trần Ngọc Viện, tục
gọi là Cô Ba Viện, nguời sáng lập gánh hát Đồng Nữ Ban, toàn diễn viên con gái,
con của nông dân vùng Vĩnh Kim, Đông Hòa, Long Hưng. Do ba mẹ Trần Văn Khê mất
sớm, Cô Ba Viện đã nuôi ba anh em Trần Văn Khê, Trần Văn Trạch và Trần Ngọc
Sương cho đến ngày khôn lớn.
Nhờ có dòng máu nhạc sĩ từ mấy đời như vậy, nên ngay
từ năm 6 tuổi, cậu bé Trần Văn Khê đã biết đàn kìm, đàn cò, đàn tranh. Với năng
khiếu âm nhạc bẩm sinh, Trần Văn Khê tham gia rất nhiều sinh hoạt văn nghệ
trong thời gian học trung học và đại học. Khi tham gia kháng chiến từ năm 1945
đến năm 1948, Trần Văn Khê chủ yếu cũng dùng âm nhạc làm vũ khí chiến đấu, chứ
không cầm súng.
Trần Văn Khê sang Pháp du học từ năm 1949. Hè năm
1951, ông thi đậu vào trường Chính trị Khoa giao dịch quốc tế, nhưng chưa kịp
nhận nhiệm sở thì bị bệnh nặng, phải nằm bệnh viện liên tục trong suốt mấy năm.
Chính trong thời gian bị « giam lỏng » trong nhà thương mà Trần Văn Khê đã có
thời giờ tìm đọc nhiều sách tại các thư viện và từ đó sự nghiệp của ông rẻ sang
một ngõ khác, vì sau khi khỏi bệnh, Trần Văn Khê quyết định theo học khoa nhạc
học và đậu Tiến sĩ Văn khoa (môn Nhạc học) của Đại học Sorbonne năm 1958.
Năm 1960, giáo sư Trần Văn Khê được bổ nhiệm vào
Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Pháp CNRS, nơi mà ông làm Giám đốc nghiên cứu. Từ
năm 1963, ông dạy trong Trung tâm Nghiên cứu nhạc Đông phương, dưới sự bảo trợ
của Viện Nhạc học Paris (Institut de Musicologie de Paris).
Giáo sư Trần Văn Khê là thành viên của Viện Khoa học
Pháp, Viện sĩ thông tấn Viện Hàn lâm châu Âu về Khoa học, Văn chương và Nghệ
thuật cũng như nhiều hội nghiên cứu âm nhạc quốc tế. Ông là Chủ tịch Hội đồng
Khoa học của Viện quốc tế nghiên cứu âm nhạc bằng phương pháp đối chiếu của Đức.
Có 43 nước trên thế giới đã mời Giáo sư - Tiến sĩ Trần Văn Khê thuyết trình và
biểu diễn âm nhạc truyền thống Việt Nam. Những hoạt động giảng dạy, diễn thuyết
không ngừng nghỉ của ông suốt hơn 50 năm đã giúp quảng bá rộng rãi âm nhạc dân
tộc Việt Nam ra thế giới. Cho đến khi quay về Việt Nam sống, ở tuổi hơn 90, ông
vẫn miệt mài tiếp tục công việc này cho đến khi trút hơi thở cuối cùng.
Theo thống kê của giáo sư Trần Quang Hải, 27 năm làm
việc, giáo sư Trần Văn Khê đã đăng gần 200 bài, đa số viết bằng tiếng Pháp, một
số nhỏ bằng tiếng Anh, có một số bài được dịch ra tiếng Đức, tiếng Trung Quốc,
tiếng Ả Rập và những bài đăng trong tạp chí Le Courrier de l'Unesco được dịch
ra hơn 15 thứ tiếng.
Ông đã được các nước mời hay được Trung tâm nghiên cứu
khoa học Pháp và UNESCO phái đi dự gần 200 hội nghị quốc tế trên 67 nước trên
thế giới.
Giáo sư Trần Văn Khê cũng đã tự ghi âm trên 600 giờ
âm nhạc và trao đổi với nghệ nhân, nghệ sĩ Việt Nam, trên 300 giờ âm nhạc Châu
Á, châu Phi, chụp hơn 8.000 tấm ảnh, dương bản, ảnh màu hoặc đen trắng về sinh
hoạt âm nhạc tại Việt Nam và tại nhiều nước đã đi qua, thu thập được gần 500
dĩa hát của các nước trên thế giới, thực hiện được hơn 15 dĩa hát về âm nhạc
truyền thống Việt Nam, 4 dĩa nhạc được 5 giải thưởng lớn của Hàn lâm viện dĩa
hát Pháp, năm 1960, 1970, dĩa hát Đức quốc năm 1969, Diapason d'or của tạp chí
chuyên về giới thiệu và phê bình dĩa hát tại Pháp, và Giải các nhà phê bình dĩa
hát tại Đức quốc năm 1994.
-----------------
Nguoi Viet - Tuesday, June 23, 2015 8:18:31 PM
BBC - 24-6-2015
.
R F A 2015-06-24
.
Tuoi Tre -
24-6-2015
.
Nguoi Dua Tin -
24-6-2015
No comments:
Post a Comment