TẠP CHÍ TALAWAS SỐ MÙA THU 2009

Tạp Chí talawas số mùa Thu 2009 chuyên đề “Bao nhiêu chủ nghĩa dân tộc là đủ?” đã ra mắt
Talawas
14/10/2009 12:20 chiều
http://www.talawas.org/?p=11383

Hôm nay tạp chí talawas số mùa Thu 2009 chuyên đề “Bao nhiêu chủ nghĩa dân tộc là đủ” đã lên mạng, tại Website riêng của tạp chí. Chúng tôi chân thành cảm ơn tất cả các tác giả, dịch giả và cộng tác viên đã bỏ nhiều công sức cho số tạp chí mở đầu này và mong nhận được ý kiến đóng góp của độc giả.
talawas
_____________

TRONG SỐ NÀY

Vũ Tường: Lời dẫn – Từ giải phóng đến giải giáp, giải độc và giải hoà: Phong trào dân tộc mới ở châu Á
Có cần phải chứng minh rằng chủ nghĩa dân tộc là “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt trong lịch sử hiện đại Việt Nam? Hàng triệu người Việt đã hy sinh vì độc lập dân tộc trong thế kỷ 20. Dưới khẩu hiệu “Không có gì quý hơn độc lập tự do,” hay “Xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa”, người Việt đã chiến đấu gần như liên tục trong gần nửa thế kỷ với người Nhật, người Pháp, người Mỹ, người Trung Hoa, người Cam Bốt, và với cả đồng bào khác ý thức hệ của mình… bản PDF »

George Orwell: Ghi chú về chủ nghĩa dân tộc Trịnh Lữ dịch
Đầu óc con người có một thói quen phổ biến tác động đến cách nghĩ của chúng ta về hầu hết mọi chuyện, mà chúng ta vẫn chưa cho nó một cái tên gọi nào. Khi tìm ví dụ cho hiện tượng này, tôi đã chọn từ ‘nationalism’ – chủ nghĩa dân tộc –, nhưng bạn đọc sẽ thấy ngay rằng tôi không dùng nó với nghĩa thông thường, vì cái cảm xúc mà tôi đang nói đến bằng cái từ ấy không phải lúc nào cũng gắn với cái gọi là một dân tộc – nghĩa là một giống người hoặc một vùng địa lý riêng biệt. Nó có thể gắn với một giáo hội hoặc một giai cấp, hoặc có thể mang một nghĩa tiêu cực đơn thuần là CHỐNG LẠI một cái gì đó mà không cần phải có bất kỳ một đối tượng trung thành tích cực nào… bản PDF »

Lê Hải: Chủ nghĩa dân tộc – Một tiến trình lịch sử của văn hoá
Chữ tiếng Anh nationalism có thể dịch sang tiếng Việt là “chủ nghĩa dân tộc” theo cách hiểu thiên về chính trị, hoặc “tư tưởng dân tộc” nếu xét từ góc độ học thuật và tiến trình văn hoá, như nền của bài viết này. Thế nhưng, ngay từ đầu cách dịch đó đã có vấn đề vì chắc chắn nhiều độc giả muốn thay chữ “dân tộc” bằng chữ “quốc gia” – chữ cũng sẽ được dùng song song, không chỉ riêng vì lý do dịch thuật hay ngữ nghĩa, nội dung… bản PDF »

Christopher E. Goscha: Tái cấu trúc các mối quan hệ thời kỳ thuộc địa: Quan hệ liên Á ở Đông Dương thuộc Pháp giai đoạn giữa hai cuộc thế chiến Đông Hiến dịch
Hiếm khi các công trình nghiên cứu về quốc tế học, lịch sử thực dân và nghiên cứu Đông Nam Á (tuy có nhiều hơn các chuyên ngành khác) đề cập đến những mối liên hệ giữa các cộng đồng bản xứ ở châu Á trong thời kỳ thực dân. Các nhà nghiên cứu lịch sử thuộc địa và hậu thuộc địa thường chú trọng vào mối quan hệ lưỡng cực giữa một bên là thực dân Tây phương – bên cai trị, và bên kia là những người bản xứ – bên bị cai trị… bản PDF »

Charles Keith An Nam vùng lên: Những vị giám mục đầu tiên của Việt Nam và sự hình thành giáo hội dân tộc, giai đoạn 1919-1945 Phạm Minh Ngọc dịch
Tiểu luận này khảo sát vị trí của các giám mục người Việt đầu tiên trong nền chính trị và xã hội Việt Nam vào những năm cuối giai đoạn thuộc địa. Nó cũng xem xét sự thăng tiến của một số nhân vật có nhiều ảnh hưởng trong bối cảnh của sự suy giảm của Giáo hộ truyền giáo, sự thúc đẩy của Vatican cho việc hình thành Nhà thờ dân tộc ở châu Á và những thay đổi về định chế cũng như văn hoá của Giáo hội Thiên chúa giáo Việt Nam giữa hai cuộc Thế chiến… bản PDF »

Vũ Tường “Ngày nay, Cách mạng Đông Dương phải hiện nguyên hình”: Bước ngoặt dẫn đến đấu tranh giai cấp và nội chiến Việt Nam vào năm 1948 Nguyễn Việt dịch
Dựa trên tài liệu mới, bài báo này chỉ ra những biến chuyển then chốt về chính trị bên trong phong trào dân tộc Việt Nam vào năm 1948. Đó là kết quả tổng hợp của những tiến triển cuối 1947 và đầu 1948, bao gồm các thay đổi chính trị trên thế giới, trong mối quan hệ Pháp-Việt, và trong quan hệ giữa các lãnh tụ cộng sản và không cộng sản trong nhà nước Việt Minh. Đến cuối năm 1948, lãnh đạo Đảng Cộng sản Đông Dương đã bắt đầu đặt mục tiêu đấu tranh giai cấp và xã hội chủ nghĩa ngang với mục tiêu độc lập dân tộc… bản PDF »

Trần Anh Chủ nghĩa quốc gia của chánh quyền Đệ Nhứt Cộng hoà, 1954-1963
Khi tìm hiểu về Việt Nam, giới hàn lâm thường tập trung nghiên cứu phe cộng sản và không mấy chú ý tới các lực lượng đối lập. Hành động (dù vô tình hay cố ý) này cũng đồng nghĩa với việc xoá trắng một phần quan trọng trong lịch sử chánh trị Việt Nam hiện đại. Tiểu luận này sẽ xem xét một trong các tổ chức quốc gia đối lập với thể chế cộng sản, mong phần nào bổ khuyết những khoảng trống bị giới học giả lãng quên đó… bản PDF »

Thân Tứ Long Qua diễn biến của chủ nghĩa dân tộc cận đại Việt Nam đến nay, nhìn nhận tác dụng hai chiều của chủ nghĩa dân tộc Hồng Tuấn dịch
Từ thời cận đại đến nay, chủ nghĩa dân tộc của Việt Nam đã trải qua quá trình diễn biến từ chủ nghĩa ái quốc đến chủ nghĩa bá quyền khu vực. Chủ nghĩa dân tộc từng khích lệ nhân dân Việt Nam hoàn thành việc thống nhất đất nước, thực hiện giải phóng dân tộc. Nhưng mặt trái của nó – sự bành trướng – cũng khiến cho Việt Nam đẩy mạnh chủ nghĩa bá quyền khu vực, gây ra những tai hại to lớn cho nhân dân các quốc gia chung quanh và cả nhân dân Trung Quốc… bản PDF »

Nghê Hiểu Hà Phân tích các nguyên nhân dẫn đến chủ nghĩa li khai dân tộc ở Tây Nguyên Việt Nam Hồng Tuấn dịch
Chủ nghĩa li khai dân tộc ở Tây Nguyên Việt Nam là một trong những vấn đề dân tộc của Việt Nam. Nguyên nhân của nó chủ yếu là nhân tố lịch sử, nhân tố kinh tế, nhân tố di dân, nhân tố tôn giáo, và nhân tố nước ngoài… bản PDF »

Kenneth T. So và Sophal Ear Yuon và người Việt: điều gì trong một tên ngoại dụng? Phạm Văn lược dịch
Tính cách Khmer [Khmerness] là một phạm trù rộng lớn hơn ngôn ngữ và kinh nghiệm sống ở Cam Bốt. Tính cách Khmer là nói tiếng Khmer, hiểu thành ngữ Khmer, thưởng thức câu nói đùa Khmer cùng những điểm ý nhị của nó, và yêu thích âm nhạc cùng thi ca Khmer. Đó là sự cảm nhận cùng chia sẻ với người Khmer sống ở Cam Bốt. Là người Khmer không phải là đồng nghĩa với Pol Pot. Những việc làm của Pol Pot hoàn toàn phản lại tâm hồn Khmer. Một người Khmer là người hãnh diện với di sản nền văn minh Angkor đã để lại… bản PDF »

Choe Sang-Hun Hàng xuất cảng mới nhất của Nam Hàn: Mẫu tự Phạm Văn dịch
Từ lâu, Nam Hàn vẫn cảm thấy nhiều thành tựu của họ không được thừa nhận đủ: chỉ trong mấy thập niên họ đã xây dựng nên một cường quốc kinh tế từ những đổ nát tàn khốc của chiến tranh, và sau nhiều năm dưới chế độ cai trị độc tài họ đã tạo dựng được một nền dân chủ đầy sức sống thuộc loại bậc nhất ở Á châu. Giờ đây, một phụ nữ Nam Hàn 75 tuổi, bà Lee Ki-nam, cương quyết làm cho thế giới thừa nhận họ hơn nữa bằng một món hàng xuất cảng khác thường: mẫu tự Đại Hàn… bản PDF »

Samuel Chi Chủ nghĩa dân tộc Trung Hoa đẻ ra óc kỳ thị chủng tộc kiểu Trung Hoa Trần Ngọc Cư dịch
Trong hai thập niên vừa qua, các quan lớn cộng sản Trung Quốc đã cố vận dụng chủ nghĩa dân tộc nhằm lấp liếm tính chính đáng đầy nghi vấn (dubious legitimacy) của chế độ. Bằng cách biến mọi sai phạm của Trung Quốc thành một sự xúc phạm do người nước ngoài gây ra, chế độ Bắc Kinh đã tạo được một cảm thức “Trung Quốc là trên hết” (China Uber Alles), xin mượn cụm từ của một chế độ đã bị vùi sâu vào dĩ vãng… bản PDF »

Jerry Z. Muller Ta và chúng – sức mạnh trường tồn của chủ nghĩa dân tộc Trần Ngọc Cư dịch
Phóng chiếu kinh nghiệm lịch sử của mình lên phần còn lại của thế giới, người Mỹ không mấy coi trọng vai trò của chủ nghĩa dân tộc trong sinh hoạt chính trị. Dẫu sao, tại Hoa Kỳ, dân chúng đủ mọi nguồn gốc chủng tộc đang sống kề vai sát cánh bên nhau tương đối hoà bình. Nội trong vòng hai, ba thập niên sau khi đến Mỹ, bản sắc dân tộc của người nhập cư trở nên phôi pha xuyên qua quá trình hội nhập văn hoá và hôn nhân dị chủng. Chắc chắn, hiện tượng này cũng xảy ra ở nhiều nơi khác… bản PDF »