TRUMP - PUTIN : MỐI QUAN HỆ CÁ NHÂN "KHÓ HIỂU và MỜ ÁM (Thanh Hà / RFI)

 

Trump-Putin : Mối quan hệ cá nhân « khó hiểu và mờ ám »

Thanh Hà  -  RFI

Đăng ngày: 15/08/2025 - 15:57  -  Sửa đổi ngày: 15/08/2025 - 17:55

https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20250815-trump-putin-m%E1%BB%91i-quan-h%E1%BB%87-c%C3%A1-nh%C3%A2n-kh%C3%B3-hi%E1%BB%83u-v%C3%A0-m%E1%BB%9D-%C3%A1m

 

Ngay cả khi ông Trump đã rời khỏi Nhà Trắng, từ tháng 1/2021 đến tháng 1/2025, chủ nhân điện Kremlin vẫn dành thời gian thăm hỏi nhà tỷ phú địa ốc New York « ít nhất 7 lần », như tiết lộ của Bob Woodward, phóng viên báo Washington Post. Có một sự « gắn bó lạ kỳ » trong quan hệ cá nhân giữa hai lãnh đạo Mỹ, Nga, nhưng khó có thể tin rằng, hội ngộ tại Alaska, Donald Trump và Vladimir Putin sẽ « tay bắt mặt mừng » như những lần gặp mặt trước đây từ 2017. 

 

HÌNH :

Ảnh ghép Vladimir Putin (trái) và Donald Trump trước cuộc họp thượng đỉnh Alaska ngày 15/08/2025. AP - Alexander Zemlianichenko Mark Schiefelbein

 

« Tôi chỉ cần 2 phút để xác định Vladimir Putin có sẵn sàng nhượng bộ hay không ». Đầu tuần, tổng thống Donald Trump đã tuyên bố như trên trước khi gặp lại đồng cấp Nga vào hôm 15/08/2025 tại bang Alaska, lãnh thổ của Mỹ nhưng gần với nước Nga nhất, cả về mặt địa lý lẫn lịch sử. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio giải thích thêm về ý nghĩa của thượng đỉnh Alaska : Chủ nhân Nhà Trắng cần « nhìn vào tận mắt (lãnh đạo Nga) để dò xét » mức độ thành thật của người đối diện.

 

Washington đánh giá rất cao mối quan hệ cá nhân giữa « tổng thống Trump và Putin ». Trước khi rời Matxcơva đến căn cứ không quân Elmendorf- gần Anchorage, chủ nhân điện Kremlin đã cảm ơn đồng cấp Mỹ, thực sự « chân thành » và đã bỏ ra « nhiều công sức » để vãn hồi hòa bình tại Ukraina, một cuộc chiến Putin khai mào vào tháng 2/2022.

 

Tổng thống Trump thường bày tỏ sự ngưỡng mộ với Vladimir Putin, đánh giá nguyên thủ Nga là một người « thông minh ». Trái lại về phía Matxcơva, nhân vật quyền lực nhất nước Nga có vẻ kiệm lời khen hơn khi nói về đồng cấp Hoa Kỳ. Do vậy lời cảm ơn những nỗ lực của Donald Trump nhằm chấm dứt chiến tranh Ukraina làm dấy lên một sự hoài nghi trong số các nhà phân tích.

 

 

Nghi vấn chung quanh một mối liên hệ « độc hại và mờ ám »

 

Ngược thời gian, RFI tiếng Việt xin điểm lại mối quan hệ « phức tạp » và « khó hiểu » giữa hai nhà lãnh đạo này. Trump và Putin đã « quen biết » nhau từ lâu, từ trước khi tỷ phú Mỹ lên cầm quyền và cuộc tiếp xúc đầu tiên trong khuôn khổ hội nghị G20 ở Hamburg-Đức hồi năm 2017.

 

Từ đó đến nay, quan hệ giữa Donald Trump, 79 tuổi và Vladimir Putin, 72 tuổi, đã trải qua nhiều thăng trầm, nếu không muốn nói là đã nhiều lần bị thử thách. Cũng trong lần tiếp xúc đầu tiên ở Hamburg, tổng thống Mỹ đã gặp riêng đồng cấp Nga và đã nhất quyết đòi thông dịch viên hủy biên bản cuộc trao đổi đó.

 

Rồi đến thượng đỉnh song phương năm 2018 ở Helsinki, Phần Lan, lãnh đạo hai nước đã « nói chuyện riêng » qua thông dịch viên mà không có sự tham gia của các cố vấn đôi bên. Trump và Putin khi đó đồng ý « khởi động lại » quan hệ song phương và tổng thống Mỹ ngỏ ý mời Nga hội nhập lại nhóm G8 (gồm 7 nước công nghiệp phát triển nhất thế giới và Nga).

 

Trong mắt cộng đồng quốc tế, sợi chỉ gắn kết hai nhà lãnh đạo hàng đầu thế giới này vẫn là những nghi vấn nước Nga của Putin đã can thiệp vào bầu cử Mỹ năm 2016, đưa Trump vào Nhà Trắng. Mối hoài nghi đó đã được chính tổng thống Trump bồi thêm qua những tuyên bố, như phát biểu hồi tháng 3/2025 « Putin đã cùng tôi trải qua những thử thách ghê gớm », ngụ ý ông và tổng thống « đồng hội đồng thuyền », trong cùng hoàn cảnh bị vu oan nhiều chuyện.

 

Donald Trump nổi tiếng ngưỡng mộ các nhà lãnh đạo cai trị đất nước với bàn tay sắt, nhưng trong trường hợp Putin, tờ Le Monde ghi nhận đây là một mối quan hệ « lâu dài », dù không phải lúc nào họ cũng trực tiếp giao tiếp với nhau và « Trump-Putin không có một sự thân thiện tự nhiên như cặp lãnh đạo Ronald Reagan hay Mikhail Gorbatchev của những năm 1980 », mà là một mối quan hệ « mờ ám ».

 

 

Nghi án « Người » của điện Kremlin ở Nhà Trắng

 

Trong cuốn sách Người của chúng ta ở Washington, Trump trong tay Nga, nhà xuất bản Grasset, Régis Genté cho ra mắt bạn đọc tháng 9/2024, tác giả đã trích dẫn nhiều kết quả điều tra cho thấy « Từ hơn 4 thập niên qua Người của Kremlin lúc nào cũng bao quanh ông chủ địa ốc tại New York và không ít trong số ấy đã theo chân ông vào Nhà Trắng ».

 

Piotr Smolar, thông tín viên báo Le Monde tại Washington, nhắc lại : Năm 2014, khi Nga thôn tính Crimée, tỷ phú địa ốc New York Donald Trump « tán đồng tầm nhìn sáng suốt của tổng thống Vladimir Putin ». Năm 2015, trong một cuộc vận động chuẩn bị ra tranh cử tổng thống Mỹ, tại Las Vegas, phát biểu về việc Mỹ trừng phạt Nga chiếm đoạt lãnh thổ của Ukraina, Trump tuyên bố : Khác hẳn với chính sách của Obama trừng phạt Matxcơva, « Chúng tôi (Trump và Putin) sẽ rất ăn ý với nhau ». Người đặt câu hỏi với ứng viên tổng thống Hoa Kỳ hôm ấy là Maria Butina, một công dân Nga. Năm 2018 nhân vật này đã bị khép vào tội làm gián điệp cho Matxcơva.

 

Trước những cáo buộc là ông được Matxcơva đã « giúp đỡ » trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng hồi 2016, tổng thống Hoa Kỳ thứ 45 từng tuyên bố tại cuộc họp song phương với đồng cấp Nga ở Helsinki năm 2018, tổng thống Putin đã khẳng định « không can thiệp » vào đời sống chính trị Hoa Kỳ, nên Trump « không có lý do gì để không tin vào lời nói ấy ».  Sau cuộc họp lần ấy, tổng thống Mỹ đã nói thẳng ông tin vào lời của Vladimir Putin, một cựu nhân viên tình báo Liên Xô KGB, hơn là tin vào nhân viên FBI của Hoa Kỳ !  

 

 

Trump hoàn toàn tin vào thiện chí hòa bình của Putin

 

Về Ukraina, cũng Le Monde nhắc lại, tháng 2/2022, khi Nga đưa quân xâm lược Ukraina, cựu tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump ca ngợi « một nước cờ tài tình » của Vladimir Putin, « một nhà lãnh đạo thực sự yêu nước ». Đến khi thấy công luận Mỹ bắt đầu mệt mỏi với hàng tỷ đô la viện trợ quân sự cho Ukraina, Donald Trump từ tháng 7/2023 đã chủ trương « đặt điều kiện » với Kiev (để nhận viện trợ của Mỹ) và từ hậu trường, ông vận động các dân biểu Cộng Hòa « chận » các quyết định của phe Dân Chủ và bên Hành Pháp cấp thêm viện trợ cho Ukraina.

 

Donald Trump trở lại Nhà Trắng từ tháng 1/2025 và đã nhanh chóng điện đàm với tổng thống Vladimir Putin về Ukraina. Ông quả quyết « Putin muốn hòa bình », vì « biết rõ » tổng thống Nga. Nguyên thủ Mỹ « hoàn toàn tin tưởng » vào lãnh đạo Nga trên hồ sơ Ukraina.

 

Chính sách của Hoa Kỳ về Ukraina đã thay đổi nhiều dưới chính quyền Trump và có phần thuận lợi cho phía Nga. Cho đến nay, tổng thống Mỹ thứ 47 vẫn thường tuyên bố chiến tranh Ukraina là do người tiền nhiệm Joe Biden gây nên và đã từng gọi tổng thống Volodymyr Zelensky là « một nhà độc tài », nhưng Vladimir Putin thì không.

 

 

Một sự kiên nhẫn có giới hạn ?

 

Luôn tự nhận mình là một nhà đàm phán tài ba, có uy tín với Nga, không nhu nhược như những người tiền nhiệm Dân Chủ Joe Biden và Barack Obama, tổng thống Trump tuyên bố sẽ nhanh chóng vãn hồi hòa bình cho Ukraina. Ông cũng đầy tự tin cho rằng với công trạng ấy, ông xứng đáng được trao Nobel Hòa Bình. Trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ 2 ở Nhà Trắng, Donald Trump đã nhiều lần điện đàm với Vladimir Putin, điều đặc phái viên Witkoff đến Matxcơva và điều phối tất cả những hội nghị với phái đoàn của Nga để đạt đến một « thỏa thuận ngừng bắn ». Nhưng đến nay, kết quả không nhiều.

 

Hơn sáu tháng trở lại cầm quyền, tổng thống Trump bắt đầu « sốt ruột » vì vẫn chưa đạt được mục tiêu như đã hứa với cử tri. Trước các đợt tấn công của Nga càng lúc càng khốc liệt hơn nhắm vào thường dân Ukraina ngay sau các cuộc điện đàm giữa Putin và Trump, tổng thống Mỹ hết kiên nhẫn, chuyển sang hù dọa. Nhưng rồi hôm 08/08/2025, Nhà Trắng thông báo sẽ tổ chức thượng đỉnh song phương ở Alaska.

 

Sau 6 tháng hoài công thuyết phục Matxcơva dừng cỗ máy chiến tranh, Donald Trump thận trọng hơn. Cựu đại sứ Hoa Kỳ John Herbst tại Ukraina, được đài truyền hình Mỹ CNN trích dẫn, ghi nhận Washington đang giảm bớt « những kỳ vọng » vào ông Putin, thậm chí tổng thống Trump cũng đã « thừa nhận có lẽ không thể tin tưởng » vào tổng thống Nga. Hai ngày trước thượng đỉnh Alaska, tổng thống Trump dọa Nga sẽ « lãnh hậu quả nghiêm trọng » nếu cản trở tiến trình vãn hồi hòa bình tại Ukraina.

 

Phải đợi thượng đỉnh Alaska kết thúc, đợi đến cuộc họp báo chung giữa hai nguyên thủ quốc gia Nga -Mỹ, mới có thể biết được tổng thống Donald Trump đã « thất vọng » về Vladimir Putin như thế nào và sẽ còn kiên nhẫn với Matxcơva đến bao lâu, khi ông đang nóng lòng muốn được đề cử và được trao giải Nobel Hòa Bình.