Đợt
“xáo bài” mới, khá then chốt của Tô Lâm
Bình Nguyên
26/08/2025
https://baotiengdan.com/2025/08/26/dot-xao-bai-moi-kha-then-chot-cua-to-lam/
Chuyển
từ thể chế “vua tập thể” sang “vua cá nhân” của Tổng bí thư Tô Lâm, sự điều chỉnh
nhân sự cấp cao lần này càng khẳng định nguyên lý, công tác nhân sự là “then chốt
của then chốt” (1).
Theo
Văn phòng Trung ương Đảng, ngày 25/8/2025, dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Tô
Lâm, Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ Chính trị đã làm việc với Ban Thường vụ Quân
ủy Trung ương. Buổi làm việc nhằm cho ý kiến về dự thảo văn kiện và phương án
nhân sự trình Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XII, nhiệm kỳ 2025 – 2030 (2)
Tuy
nhiên, đợt “xáo bài” rộng lớn hơn liên quan đến Trần Lưu Quang, Nguyễn Văn Nên
và Nguyễn Thanh Nghị được công bố riêng rẽ. Tại TPHCM sáng 25/8, ông
Quang nhận quyết định về làm Bí thư Sài Gòn, còn ông Nên nhận quyết định ra Hà
Nội giữ nhiệm vụ Thường trực Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIV.
Tại
trụ sở Ban Chính sách, chiến lược Trung ương ở Hà Nội, chiều 25/8 Nguyễn Thanh
Nghị nhận quyết định giữ chức Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương. Cả
ba quyết định này của Bộ Chính trị ĐCSVN chẳng gây một gợn sóng dư luộn nào đối
với toàn xã hội Việt Nam (3). Có lẽ hai sự kiện: Xả rác ngập thủ đô sau khi xem
hợp luyện diễu binh (4) và cái chết đầy bi thảm của nữ tiến sĩ Viện Hán Nôm (5)
đã lấn át tất cả.
Nhưng
có hai “yếu nhân” được quan tâm
Thứ
nhất là việc ông Nguyễn
Văn Nên được thuyên chuyển ra Hà Nôi. Một KLO “bình loạn”: Như vậy là
ông Nên chia tay “đội tuyển” Sài Gòn. Chuyện vốn bình thường khi cầu thủ đã tới
tuổi. Lại càng bình thường hơn với Nguyễn Văn Nen. Vì ông đã xác định ngay khi
“về tuyển”, từ Sài Gòn về lại quê nhà có mấy mươi cây, mà sắp tới có cao tốc nữa,
lên xe nhắm mắt để đó cái tới nhà! (6)
Với
ông Nên, dân Sài thành nhắc vô số chuyện nhưng nổi bật nhất là chất “thủ môn”
trong con người ông. Ngày khai trường, ông Nên nhắn với thầy cô, xin hãy dạy
cho học trò lòng trung thực. Ngày thầy thuốc, ông cảm ơn và tôn vinh, không muốn
phụ ơn những bác sĩ từ Việt Nam Cộng Hòa đã ở lại như bác sĩ Trần Thành Trai,
bác sĩ Trần Đông A…
Nhân
sự kiện 30/4, ông nhắc lại phát biểu của Thượng tướng Trần Văn Trà – người khi
gặp gỡ trực tiếp, trò chuyện với các ông Dương Văn Minh, Nguyễn Văn Huyền, Vũ
Văn Mẫu đã nhấn mạnh: xếp lại quá khứ, hướng tới tương lai và khẳng định thắng
lợi vừa qua là của toàn dân tộc… (7)
Người
thứ hai là “thái tử Đảng” Nguyễn
Thanh Nghị – được Trung ương điều ra Hà Nội ngồi ở “phòng chờ”
để vào Bộ Chính trị, đấy là theo đồn đoán của giới thạo tin “cung đình”. Nguyễn
Thanh Nghị được dư luận quan tâm không phải vì tài cán gì nổi bật, mà chủ yếu
là vì ông là con trai Nguyễn Tấn Dũng, cựu Thủ tướng tai tiếng nhất nước.
Nguyễn
Thanh Nghị thời gian chưa đủ dài ở chính trường để bị “tai tiếng” như thân phụ,
nhưng dư luận nói nhiều về sự thất bại của chương trình nhà ở xã hội do ông chủ
xướng (8). Nay về “tạm trú ẩn” an toàn trong cái gọi là “Trưởng ban Chính sách,
chiến lược của Trung ương đảng” vô thưởng vô phạt, có thể là chờ thay thế vị
trí Nguyễn Văn Nên sẽ về hưu.
Hoàn
thiện “Bộ tứ” quyền lực
Đợt
điều chuyển công tác kỳ này liên quan đến hơn cả tá nhân mạng, không chỉ đơn
thuần là thay thế chức danh. Nó được ví như một “đợt xáo bài” quy mô – nơi từng
quân cờ được sắp xếp lại để định hình bàn cờ quyền lực trong giai đoạn mới. Ở
Việt Nam, điều này càng trở nên có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh Đại hội XIV
dự kiến sẽ được triệu tập sớm trong năm 2025.
“Đợt
xáo bài” lần này có tính “then chốt” không chỉ vì số lượng và cấp độ nhân sự được
điều chỉnh, mà còn bởi triết lý chính trị nằm sau nó: Cân bằng vùng miền,
phân bổ quyền lực và chuẩn bị cho một cấu trúc chính trị tập trung hơn.
Trong
nhiều năm, “Bộ tứ” – bao gồm Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ và
Chủ tịch Quốc hội – được coi là cơ chế đảm bảo sự ổn định và tính cân bằng
trong hệ thống chính trị. Đợt điều chỉnh nhân sự gần đây cho thấy các vị trí
này dần định hình rõ rệt hơn, trừ hai vị không được nhắc đến kỳ này là Phạm
Minh Chính và Trần Thanh Mẫn.
Sự
luân chuyển và bổ nhiệm ở cấp cao cho thấy mục tiêu nhất quán: Củng cố tính ổn
định, không để trống ghế quyền lực, đồng thời mở đường cho những gương mặt được
lựa chọn bước vào bàn cờ lớn của Đại hội XIV. Cấu trúc “Bộ tứ” vẫn duy trì,
nhưng ngày càng thấy rõ hơn vai trò điều phối tập trung của người đứng đầu là Tổng
Bí thư. Trong các hoạt động quốc tế gần đây (như chuyến thăm Hàn Quốc), ông
kiêm luôn phần việc của Chủ tịch nước lẫn Thủ tướng (9).
Những
quân cờ trong cặp “thanh gươm – lá chắn”
Hai
trụ cột quan trọng khác – an ninh và quốc phòng – tiếp tục được củng cố. Đây là
“thanh gươm” và “lá chắn” của chế độ, vừa bảo đảm an ninh nội địa, vừa duy trì
vị thế trong bối cảnh khu vực nhiều biến động. Việc bổ nhiệm tướng Nguyễn Tân
Cương, Tổng Tham mưu trưởng – chứ không đề bạt tướng Trịnh Văn Quyết, Chủ nhiệm
Tổng cục Chính trị – lên làm Bộ trưởng Quốc phòng, được cho là đúng đắn.
Lựa
chọn nhân sự lĩnh vực này không chỉ mang tính kỹ thuật, mà còn là thông điệp: Cần
những người có năng lực thực tiễn, am hiểu về an ninh – quốc phòng, thay vì những
gương mặt thuần túy chính trị. Trong thời đại công nghệ, trí tuệ nhân tạo và cạnh
tranh chiến lược toàn cầu, quân đội và công an càng phải đóng vai trò trụ cột bảo
vệ chế độ. Đợt xáo bài kỳ này phần nào phản ánh được nguyên lý ấy .
Từ
“vua tập thể” đến mô hình quyền lực tập trung hơn
Một
trong những điểm đáng chú ý là sự dịch chuyển từ mô hình “vua tập thể” – tức sự
lãnh đạo theo cơ chế đồng thuận và cân bằng – sang mô hình quyền lực tập trung
hơn.
Ưu
điểm của mô hình này là tính quyết đoán cao, giảm thiểu tình trạng “nhiều sếp
nhưng ít người chịu trách nhiệm”. Quyền lực tập trung có thể giúp các chính
sách được triển khai nhanh chóng, đặc biệt trong những bối cảnh đòi hỏi phản ứng
tức thời.
Tuy
nhiên, rủi ro cũng không nhỏ: Khi cơ chế giám sát và đối trọng bị thu hẹp, nguy
cơ cá nhân hóa quyền lực là điều khó tránh. Một nền chính trị tập trung quá nhiều
vào một cá nhân dễ trở nên khép kín, khó mở ra con đường cải cách và dân chủ
hóa.
Tác
động đối ngoại và thế lưỡng nan chiến lược
Một
mô hình quyền lực mới tất yếu tác động đến chính sách đối ngoại. Trong khi
phương Tây kỳ vọng Việt Nam có thể trở thành một đối trọng với Trung Quốc tại
Biển Đông, thì việc tập trung quyền lực trong tay ít cá nhân có thể khiến các đối
tác thận trọng hơn.
Một
mặt, Việt Nam đang cho thấy sự linh hoạt: Những chuyến tiếp xúc cấp cao, nỗ lực
giữ quan hệ cân bằng với cả Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Mặt khác, việc
thiếu cải cách thể chế và thiếu minh bạch trong quá trình nhân sự lại khiến nhiều
nhà đầu tư lo ngại.
Ở
cấp độ khu vực, sự trỗi dậy của các nhân vật mang màu sắc kỹ trị cũng được xem
là một dấu hiệu đáng chú ý. Họ có thể đóng vai trò “gương mặt thân thiện” để kết
nối với quốc tế, nhưng vẫn nằm trong quỹ đạo kiểm soát nội bộ. Điều này tạo ra
một thế lưỡng nan: Vừa muốn mở cửa để hội nhập, vừa lo ngại đánh mất sự chặt chẽ
của hệ thống quyền lực.
Góc
nhìn xã hội: Khoảng cách giữa thượng tầng và đời sống
Với
người dân, các đợt xáo bài nhân sự thường không tạo ra kỳ vọng nào trực tiếp. Bởi
lẽ, những thay đổi ở thượng tầng ít khi được phản ánh ngay lập tức trong đời sống
thường nhật: Từ giá cả, đến công ăn việc làm, hay an sinh xã hội.
Trong
khi đó, các dịp kỷ niệm lớn – chẳng hạn ngày Quốc khánh 2/9 – vẫn thu hút hàng
vạn người tham dự, như một biểu tượng của niềm tự hào dân tộc. Nhưng đặt song
song với thực tế, nhiều người vẫn tự hỏi: Liệu niềm tự hào ấy có đi đôi với cải
thiện đời sống và tự do của mỗi cá nhân?
Chính
sự chênh lệch này khiến người dân ít đặt kỳ vọng vào các đợt sắp xếp nhân sự,
mà quan tâm nhiều hơn đến những chính sách thiết thực, như có được sử dụng xe gắn
máy tiếp hay không? Chương trình nhà xã hội sẽ còn tiếp tục?
“Then
chốt của then chốt”
Nhân
sự luôn được coi là “then chốt của then chốt” trong mọi kỳ đại hội. Đợt xáo bài
lần này không chỉ là bước đi chiến thuật, mà còn mang tính định hình lâu dài.
Nó mở ra một trật tự quyền lực mới, nơi vai trò cá nhân được nâng cao, trong
khi cơ chế tập thể dần bị thu hẹp lại.
Câu
hỏi quan trọng không còn đơn giản là “ai sẽ ngồi ở vị trí nào”, mà là mô
hình chính trị nào sẽ được định hình sau Đại hội XIV. Một mô hình kỹ trị, tập
trung quyền lực, có thể mang lại sự quyết đoán, nhưng cũng đi kèm rủi ro mất
cân bằng và thiếu giám sát.
Trong
giai đoạn chuyển tiếp này, cơ hội và rủi ro song hành. Cơ hội để hiện đại hóa bộ
máy, nâng cao hiệu quả quản trị. Rủi ro đến từ việc tập trung quyền lực quá mức,
khiến chính trị khép kín hơn và xã hội ít có cơ hội tham gia.
Kết
Đợt
“xáo bài” nhân sự lần này cho thấy một bước chuyển then chốt trong đời sống
chính trị Việt Nam. Nó không chỉ là sự sắp đặt các chức danh, mà còn là quá
trình định hình mô hình quyền lực mới. Khi nhân sự Đại hội XIV hoàn tất, một trật
tự chính trị mới sẽ chính thức hình thành – mở ra thời kỳ mà quyền lực tập
trung, kỹ trị và kiểm soát chặt chẽ trở thành đặc điểm nổi bật.
Câu hỏi còn bỏ ngỏ: Liệu đây có phải là cơ hội để
cải cách thực sự, hay chỉ là sự tái sản xuất của một mô hình quen thuộc trong một
hình thức mới?
_________
Chú
thích:
(1)
Ngày 25/8, Trung ương có thể công bố các quyết định nhân sự:
i)
Ông Trần Lưu Quang về làm Bí Thư Thành ủy.
ii)
Ông Nguyễn Văn Nên ra Trung ương làm Trưởng Tiểu ban Văn kiện đại hội đảng 14;
iii)
Ông Nguyễn Thanh Nghị ra Trung ương làm Trưởng ban Chính sách chiến lược Trung
ương Đảng.
Các
luân chuyển khác có thể diễn ra:
(i)
Phạm Thế Tùng, Thứ trưởng BCA, quê Hưng Yên, về làm Bí thư Ninh Bình;
(ii)
Trương Quốc Huy, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình, qua làm Bí thư Thanh Hoá;
(iii)
Nguyễn Doãn Anh, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa, ra làm Chủ nhiệm Ủy ban QPAN của Quốc
hội Khóa 16;
(iv)
Lê Tấn Tới, Chủ nhiệm Ủy ban ANQP của Quốc hội, lên Phó Chủ tịch QH;
(v)
Phan Văn Giang, Bộ trưởng Quốc phòng, lên làm Chủ tịch nước;
(vi)
Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng, lên làm Bộ trưởng Quốc phòng;
(vii)
Nguyễn Hồng Thái, sinh năm 1969 (con rể Đỗ Bá Tỵ), Thứ trưởng BQP,
lên làm Tổng Tham mưu trưởng QĐNDVN;
(viii)
Nguyễn Duy Ngọc (tướng Công an), Chủ nhiệm UBKT về làm Bí thư Hà Nội;
(ix)
Bùi Thị Minh Hoài, Bí thư TP Hà Nội, lên làm Phó Chủ tịch Thường trực QH;
(x)
Trịnh Văn Quyết, Chủ nhiệm TCCT, lên làm Chủ nhiệm UBKT;
(xi)
Nguyễn Văn Gấu, Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh, về làm Chủ nhiệm TCCT.
(4) https://www.youtube.com/watch?v=57mHESl-voI (Đi
xem diễu binh, vẫn còn nhiều người chưa bỏ rác đúng nơi quy định | VTV24)
(5) https://baotiengdan.com/2025/08/25/su-quyen-sinh-cua-ts-hoang-phuong-mai-tieng-chuong-canh-bao/
(6
và 7) https://baotiengdan.com/2025/08/25/chao-nguoi-giu-den/
(8) https://ashui.com/chinh-sach-nha-o-xa-hoi-da-that-bai/
No comments:
Post a Comment