NATO là gì, nước nào
là thành viên và khi nào Ukraine có thể gia nhập?
BBC News Tiếng Việt
11 tháng 7 2024, 17:38 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cw5yqpd16lko
Tân
Thủ tướng Anh Keir Starmer đang tham dự hội nghị thượng đỉnh NATO ở Washington
DC - chuyến công du quốc tế đầu tiên của ông kể từ khi trở thành thủ tướng.
Tổng
thống Hoa Kỳ Joe Biden và tân Thủ tướng Anh Keir Starmer trong cuộc gặp song
phương tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng ở Washington, DC, Hoa Kỳ, 10/7/2024
Trong
bài phát biểu nhân kỷ niệm 75 năm thành lập liên minh quân sự hôm thứ Ba (9/7),
Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết NATO "mạnh hơn bao giờ hết" và khối
này đang phải đối mặt với một "thời điểm then chốt", với cuộc chiến
giữa Nga và Ukraine.
NATO
là gì và tại sao được thành lập?
NATO
- Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương - được thành lập năm 1949 với 12 quốc gia,
trong đó có Mỹ, Anh, Canada và Pháp.
Hiệp
ước được ký kết tại Washington DC và lãnh đạo các nước NATO đã kỷ niệm sự kiện
này vào ngày đầu tiên của hội nghị thượng đỉnh diễn ra từ ngày 9 -11/7.
Mục
đích chính của NATO là ngăn chặn sự bành trướng ở châu Âu của Liên Xô - một
nhóm các nước cộng hòa cộng sản trong đó có Nga.
Các
thành viên nhất trí rằng nếu một trong số họ bị tấn công thì những người khác sẽ
giúp bảo vệ họ.
NATO
không có quân đội riêng nhưng các nước thành viên có thể tiến hành chiến dịch
quân sự phối hợp để ứng phó với khủng hoảng.
Liên
minh này hỗ trợ Liên Hợp Quốc bằng cách can thiệp vào cuộc chiến ở Nam Tư cũ từ
năm 1992 đến năm 2004.
Liên
minh này cũng điều phối các kế hoạch quân sự và thực hiện các cuộc tập trận
quân sự chung.
Hệ
thống tên lửa Patriot
Quốc
gia nào là thành viên của NATO?
NATO
hiện có 32 thành viên trên khắp châu Âu và Bắc Mỹ, gồm: Bỉ, Canada, Đan Mạch,
Pháp, Iceland, Ý, Luxembourg, Hà Lan, Na Uy, Bồ Đào Nha, Vương quốc Anh, Mỹ, Hy
Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ, Đức, Tây Ban Nha, Séc, Hungary, Ba Lan, Bulgaria, Estonia,
Latvia, Lithuania, Romania, Slovakia, Slovenia, Albania, Croatia, Montenegro, Bắc
Macedonia, Phần Lan, Thụy Điển.
Sau
khi Liên Xô sụp đổ năm 1991, nhiều nước Đông Âu đã tham gia, gồm: Albania,
Bulgaria, Hungary, Ba Lan, Cộng hòa Séc, Slovakia, Romania, Lithuania, Latvia
và Estonia.
Phần
Lan - quốc gia có đường biên giới đất liền dài 1.340km với Nga - đã gia nhập
vào tháng 4/2023.
Thụy
Điển trở thành thành viên vào tháng 3/2024.
Cả
hai nước nói trên đều nộp đơn xin gia nhập vào tháng 5/2022, ngay sau khi Nga
xâm lược Ukraine, sau khi đã giữ thái độ trung lập trong nhiều thập kỷ.
Ukraine,
Bosnia và Herzegovina và Georgia cũng hy vọng được gia nhập NATO.
CÁC
NƯỚC THÀNH VIÊN NATO VÀ NĂM GIA NHẬP
Tại
sao Ukraine chưa thuộc NATO và khi nào có thể gia nhập?
Tổng
thư ký NATO sắp mãn nhiệm Jens Stoltenberg trước đây từng nói rằng việc Ukraine
trở thành thành viên là điều "không thể tránh khỏi", nhưng phải đến
khi cuộc chiến với Nga kết thúc.
Nga
luôn phản đối ý tưởng Ukraine gia nhập NATO vì lo ngại điều này sẽ đưa quân đội
của liên minh này đến quá gần biên giới Nga.
Tuy
nhiên, vào năm 2008, NATO nói rằng Ukraine rốt cuộc có thể tham gia.
Sau
cuộc xâm lược của Nga, Tổng thống Ukraine Zelensky đã đề nghị nước ông được gia
nhập NATO càng sớm càng tốt.
Tổng
thư ký NATO sắp mãn nhiệm Jens Stoltenberg trước đây từng nói rằng việc Ukraine
trở thành thành viên là điều "không thể tránh khỏi", nhưng phải đến
khi cuộc chiến với Nga kết thúc.
Kể
từ tháng 7/2023, Nhóm Liên lạc Quốc phòng Ukraine do Mỹ đứng đầu đã nỗ lực phối
hợp để cung cấp vũ khí và huấn luyện cho Ukraine tự vệ trước Nga.
NATO
đang đề xuất đảm nhận vai trò đó bằng cách thành lập một quỹ trị giá 100 tỷ USD
để hỗ trợ Ukraine trong năm năm tới.
Các
nước NATO giúp Ukraine như thế nào?
Năm
2022, NATO cho hay cuộc xâm lược Ukraine của Nga gây ra "mối đe dọa trực
tiếp và đáng kể nhất đối với an ninh của các đồng minh".
NATO
chưa đưa quân tới Ukraine hay thực thi vùng cấm bay qua không phận nước này vì
sợ bị kéo vào một cuộc xung đột trực tiếp với Nga.
Tuy
nhiên, các thành viên đã cung cấp vũ khí để giúp Ukraine tự vệ.
Viện Kiel,
một tổ chức nghiên cứu của Đức, cho biết Mỹ đã phân bổ 50,4 tỷ euro để hỗ trợ
quân sự cho Ukraine, trong khi các nước châu Âu - Đan Mạch, Đức, Hà Lan, Ba Lan
và Anh - đã phân bổ 32 tỷ euro.
Mỹ,
Anh, Đức, Thổ Nhĩ Kỳ và các nước khác đã cung cấp vũ khí chống tăng, hệ thống
phòng thủ tên lửa, súng pháo, xe tăng và thiết bị bay không người lái .
Mỹ,
Anh và Pháp cũng cung cấp tên lửa tầm xa.
Phát
biểu tại hội nghị thượng đỉnh ở Washington vào tuần này, Tổng thống Joe Biden
cho biết Mỹ sẽ hợp tác với Đức, Ý, Hà Lan và Romania để tài trợ các đơn vị tên
lửa Patriot và các hệ thống khác nhằm tăng cường khả năng phòng không của
Ukraine.
Theo
các quan chức, lời hứa này được đưa ra sau các cuộc không kích của Nga trên khắp
Ukraine vào ngày 8/7, phá hủy một bệnh viện nhi ở Kyiv, giết chết 43 người.
Tổng
thống Zelensky cầu xin các đồng minh phương Tây cung cấp thêm vũ khí trong nhiều
tháng ròng.
Đầu
năm 2024, nguồn cung cấp đạn dược của Mỹ cạn kiệt sau khi dự luật hỗ trợ quân sự
thêm cho Ukraine bị trì hoãn trong vài tháng. Các nhà sản xuất vũ khí châu Âu
đã không thể lấp đầy khoảng trống.
Mỹ
đang cho phép hai quốc gia NATO là Đan Mạch và Hà Lan chuyển máy bay chiến đấu
F-16 do Mỹ sản xuất tới Ukraine.
Những
chiếc máy bay đầu tiên dự kiến sẽ
đến vào cuối mùa hè này.
NATO
tăng cường phòng trước Nga như thế nào?
Năm
2023, các chỉ huy NATO đã thống nhất các kế hoạch chi tiết để chống lại các cuộc
tấn công có thể xảy ra của Nga ở bất kỳ đâu tại Bắc Cực và Bắc Đại Tây Dương,
Trung Âu hoặc khu vực Địa Trung Hải.
NATO
đã tăng số lượng quân ở châu Âu trong tình trạng báo động cao từ 40.000 lên hơn
300.000.
Liên
minh này cũng đã tăng cường khả năng phòng thủ ở biên giới Nga với 8 nhóm chiến
đấu.
Các
thành viên NATO chi bao nhiêu cho quốc phòng?
NATO
yêu cầu mọi quốc gia thành viên chi ít nhất 2% thu nhập quốc dân cho quốc phòng
và 23 quốc gia trong khối dự kiến sẽ đạt được mục tiêu đó vào năm 2024.
Chỉ
có 3 quốc gia làm được điều này vào năm 2014.
Những
nước chi tiêu nhiều nhất (tương ứng với quy mô nền kinh tế của họ) là Mỹ và các
quốc gia gần Nga, như Ba Lan và các nước cộng hòa vùng Baltic (Estonia, Latvia,
Lithuania).
Các
thành viên châu Âu của NATO và Canada cùng tăng chi tiêu quốc phòng ước tính
khoảng 9% vào năm 2023 và được dự báo sẽ tăng thêm 18% nữa vào năm 2024.
Cựu
Thủ tướng Anh Rishi Sunak, đảng viên Đảng Bảo thủ, cam kết Vương quốc Anh sẽ
tăng ngân sách quân sự lên 2,5% thu nhập quốc dân từ mức 2,3% hiện tại.
Phát
biểu trên đường tới hội nghị thượng đỉnh ở Washington, tân Thủ tướng Anh Keir
Starmer khẳng định chính phủ do Đảng Lao động của ông dẫn dắt sẽ tôn trọng cam
kết đó.
Tuy
nhiên, tân Bộ trưởng Quốc phòng Anh Luke Pollard vẫn chưa cho biết khi nào sẽ đạt
được mục tiêu này.
Khi
còn là Tổng thống Mỹ, Donald Trump đã thúc đẩy các thành viên NATO châu Âu tăng
chi tiêu quốc phòng.
Trong
chiến dịch tranh cử tổng thống hiện nay, ông Trump - ứng cử viên dự kiến của Đảng
Cộng hòa - đã cảnh báo rằng nếu tái đắc cử, ông có thể khuyến khích Nga tấn
công các nước NATO không chi đủ.
Ông
Stoltenberg cho rằng đề xuất của ông Trump "gây hại cho an ninh của chúng
ta".
Tại
một cuộc vận động tranh cử hôm thứ Ba, ông Trump nói với những người ủng hộ rằng
các nước NATO hiện đang đóng góp thêm "hàng trăm tỷ USD" vì ông đã cảnh
báo họ: "Không, tôi sẽ không bảo vệ các bạn khỏi Nga" trừ khi họ chi
nhiều tiền hơn cho liên minh.
------------------
Tin
liên quan
·
Nato: Kiểm tra thực tế
cho Ukraine dù có lời lẽ nồng ấm
13
tháng 7 năm 2023
·
Việt Nam dịch chuyển
sang hệ vũ khí NATO để giảm phụ thuộc Nga?
25
tháng 5 năm 2024
·
Nato sẽ thảo luận về
khả năng Ukraine có gia nhập liên minh hay không
11
tháng 7 năm 2023
No comments:
Post a Comment