Trên
các cánh đồng đầy bom mìn, nông dân Ukraine có nguy cơ chết người khi thu hoạch
The New York Times
Cù
Tuấn dịch
Tóm tắt: Một số người làm nông nghiệp ở Ukraine đã mất ba
mùa trồng trọt vì chiến tranh. Với mìn và bom bi nằm rải rác khắp nơi, các vụ
thu hoạch bình thường dường như còn ở rất xa.
*
BERYSLAV, Ukraine – Oleksandr Hordienko rón rén
bước vào một cánh đồng lúa mì gần đây từng là chỗ tập kết của xe tăng Nga, theo
sát phía sau một trợ lý với máy dò kim loại. Ông dừng lại khi đến một hàng đĩa
kim loại lấp lánh dưới ánh mặt trời cuối đông.
Chúng là những quả mìn chống xe tăng, hàng trăm quả liền, được bố trí
theo hình bàn cờ trên khắp cánh đồng của Hordienko và trở thành một câu hỏi hóc
búa chết chóc trước mùa trồng trọt vụ xuân.
Những người nông dân lựa chọn trèo lên máy kéo và quay trở lại làm nông
trên đất đai của họ có nguy cơ tử vong hoặc bị thương nặng do mìn, đạn pháo và
các vật liệu nổ khác được cài rải rác trên các cánh đồng. Những người không muốn
mạo hiểm thì phải chịu khủng hoảng kinh tế: Cuộc chiến đã khiến khu vực phía
nam Kherson mất ba vụ thu hoạch và không có dấu hiệu nào cho thấy nông nghiệp sẽ
sớm tiếp tục vai trò là động lực của nền kinh tế Ukraine.
Chuyên canh trồng dưa hấu, lúa mạch, dầu hướng dương và ngô, những vùng
đất màu mỡ của Ukraine đã nuôi sống nhiều thế hệ, cung cấp lượng lương thực khổng
lồ cho thế giới và giờ đây có thể cung cấp một huyết mạch kinh tế rất cần thiết
cho đất nước này. Nhưng mặc dù quân lính Nga, những người từng chiếm đóng nhiều
cánh đồng ở miền nam Ukraine, đã rút chạy từ lâu, nhưng họ đã để lại một lượng
lớn chất nổ tại đây, một số bị bỏ lại và một số khác được gài thành bẫy mìn.
Ông Hordienko, người trồng lúa mì và hạt cải dầu trên diện tích 600 ha ở
Kherson cho biết: “Họ đã gài mìn khắp nơi, tôi không biết họ đã gài trên bao
nhiêu kilomet nữa. Làm thế nào chúng tôi sẽ loại bỏ tất cả đống mìn này, thì vẫn
chưa ai biết."
Quân Ukraine đã đẩy lùi quân Nga khỏi một phần lớn khu vực Kherson vào
mùa thu năm ngoái, nhưng quá trình phục hồi sau 8 tháng chiếm đóng diễn ra chậm
chạp.
Quân Nga vẫn kiểm soát lãnh thổ ở khu vực phía đông sông Dnipro, nghĩa
là một phần lớn vùng đất mới được giải phóng vẫn nằm trong tầm bắn của pháo
binh Nga. Ở những khu vực ở khoảng cách an toàn hơn, như vùng đất nông nghiệp của
ông Hordienko, những người rà phá bom mìn Ukraine vẫn phải khảo sát và loại bỏ
hàng nghìn quả mìn và vật liệu chưa nổ trước khi mọi người có thể tiếp tục cuộc
sống bình thường.
HALO Trust, một tổ chức rà phá bom mìn toàn cầu, ước tính rằng mìn và
chất nổ có thể đã được cài trên một vùng lãnh thổ Ukraine có diện tích bằng nước
Anh.
Không có khu vực nào có vấn đề nghiêm trọng hơn khu vực Kherson, nơi
quân Nga đã để lại chất nổ gần như ở khắp mọi nơi sau khi quân Ukraine đẩy họ
lùi lại.
Oleksandr Dvoretskyi, người đứng đầu bộ phận rà phá bom mìn trong khu vực
của dịch vụ khẩn cấp nhà nước Ukraine, cho biết: “Người Nga đã gài mìn vào mọi
thứ, từ thị trấn và đường dây điện, cho đến đồ chơi trẻ em, chuồng chó và tổ
ong. “Mục đích là để ngăn cản chúng tôi mang lại cuộc sống ổn định cho người
dân.”
Ông Dvoretskyi cho biết kể từ tháng 10, các công binh của ông đã phá hủy
hơn 16.000 quả mìn và vật liệu nổ, bao gồm cả bom chùm. Ông nói, đây chỉ là một
phần rất nhỏ trong tổng số bom mìn.
Việc dọn sạch những cánh đồng nông trại rộng lớn, trải dài của khu vực
đặt ra một thách thức đặc biệt. Ông Dvoretskyi ước tính rằng khoảng 300.000 ha
sẽ phải được rà phá bom mìn, trước khi chúng có thể được làm nông nghiệp trở lại.
(Một ha là 10.000 mét vuông.)
Đối với nông dân Ukraine, điều này thật tàn khốc và cuộc khủng hoảng
lương thực tại đây đang gây ảnh hưởng lớn trên toàn cầu.
Khu vực này là một trong những vựa lúa mì nông nghiệp của Ukraine, nổi
tiếng trước chiến tranh với dưa hấu và cà chua, đồng thời là vùng sản xuất ngũ
cốc và dầu hướng dương lớn. Theo thống kê của chính phủ, trước khi Nga xâm lược,
Kherson đã sản xuất nhiều rau hơn bất kỳ khu vực nào khác của Ukraine.
Một hành lang trên biển, được Liên Hợp Quốc đàm phán vào năm ngoái để
cho phép ngũ cốc Ukraine đã thu hoạch vượt qua sự phong tỏa của Nga và vận chuyển
ra nước ngoài, đã phần nào giảm bớt cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu do cuộc
chiến gây ra. Thỏa thuận này sẽ hết hạn vào ngày 18 tháng 3, nhưng ngay cả khi
nó được gia hạn, nông dân Ukraine vẫn cần phải có thể gieo trồng và thu hoạch
ngũ cốc trở lại để tiếp tục có hàng vận chuyển đi.
Các chuyên gia cho biết còn quá sớm để đưa ra ước tính về khoảng thời
gian cần thiết để dọn sạch tất cả các bom mìn khỏi khu vực Kherson. Phần lớn
vùng lãnh thổ được giải phóng này vẫn nằm trong tầm bắn của pháo Nga và bị bắn
phá hàng ngày, bao gồm cả đạn chùm, mà có thể rải những quả bom nhỏ chưa nổ
trên một khu vực rộng lớn. Ông Dvoretskyi cho biết một cuộc tấn công bằng bom
chùm có thể ảnh hưởng đến diện tích 20 ha.
“Tôi không thể đảm bảo rằng nếu hôm nay tôi rà phá bom mìn trên một
cánh đồng, thì ngày mai lũ orc sẽ không ném bom chùm vào đó,” ông nói, dùng từ
xúc phạm quân Nga.
Trong khi chờ đợi, những người nông dân như ông Hordienko đã bắt đầu rà
soát rất cẩn thận các vùng đất của chính họ. Sử dụng máy dò kim loại cầm tay
cũng như một thiết bị lớn hơn gắn vào máy kéo, cho đến nay, ông đã tìm thấy
1.500 quả mìn, mặc dù ông cho rằng có thể còn có hàng trăm quả mìn nữa.
Chiến tranh dường như không còn ở đâu xa trong một chuyến tham quan
cánh đồng gần đây của ông, bên ngoài Beryslav, cách thành phố Kherson dọc theo
sông Dnipro khoảng 40 dặm về phía thượng nguồn. Dù mờ nhạt, tiếng nổ của đạn
pháo vẫn có thể nghe thấy từ xa, và đuôi của tên lửa nhô ra đây đó trên các
cánh đồng. Một chiếc xe tăng Nga, bị cháy thành màu cam rỉ sét, nằm trong bụi
cây thấp, thân xe có một lỗ nhỏ do một viên đạn xuyên giáp đã găm vào.
Ông Hordienko, thành viên của hội đồng khu vực và là chủ tịch Hiệp hội
Nông dân của vùng Kherson, cho biết ông đã đốt khoảng 200 ha cây trồng của mình
khi quân Nga đến để giữ chúng khỏi rơi vào tay quân Nga. Ông nói rằng ông không
mong đợi có thể bắt đầu trồng trọt cho đến mùa thu, và thậm chí ông sẽ chỉ canh
tác được trên phần đất mà ông xác định là không có chất nổ.
Ông Hordienko đã trở thành một chuyên gia về các loại mìn khác nhau. Những
quả mìn thùng lớn bằng kim loại, cỡ bằng chiếc bánh pizza cá nhân, rất dễ bị
phát hiện. Ông nói, có những loại mìn khác làm bằng nhựa mà máy dò kim loại của
ông hầu như không ghi nhận được. Sau đó, có những quả mìn chống bộ binh nhỏ, giống
như đồ chơi gần như không thể nhìn thấy trước khi quá muộn.
Bom mìn đã gây ra một số tổn thất về người. Kể từ khi bắt đầu chiến
tranh, gần 200 thường dân đã thiệt mạng trong các vụ tai nạn liên quan đến mìn,
theo dữ liệu nguồn mở do HALO thu thập, mặc dù con số thực tế có thể nhiều hơn
đáng kể. Hàng trăm người đã bị thương.
Ở bên đường, ông Hordienko chỉ vào những mảnh kim loại xoắn vào nhau mà
từng là một chiếc ô tô. Vào khoảng Tết Dương lịch, một vợ chồng và hai đứa con
đã thiệt mạng khi đi chệch đường và trúng mìn xe tăng.
“Không còn lại gì cả,” ông nói. "Chỉ còn một đống tay và
chân."
Nhiều nông dân Ukraine tin rằng quân Nga đã gài mìn vào các cánh đồng
và thiết bị của họ để khiến người dân Ukraine chết đói và hủy hoại một trong những
động lực kinh tế quan trọng nhất của đất nước này.
Tại một kho lưu trữ ngũ cốc ở vùng Kherson thuộc sở hữu của Nibulon, một
trong những nhà xuất khẩu nông sản lớn nhất của đất nước, không một tòa nhà nào
không bị hư hại sau khi quân Nga di chuyển qua khu vực này. Vào một ngày gần
đây, những đống lúa mì bốc mùi thối rữa trong những nhà kho đã bị phá hủy một nửa
và những quả đạn pháo chưa nổ được chôn sâu dưới lớp nhựa đường. Ngay cả tháp
nước bằng kim loại cũng bị nổ tung.
Bohdan Muzyka, phó giám đốc Nibulon cho biết: “Bất cứ nơi nào họ nhìn
thấy một nhà kho, họ đều nổ súng, và không quan trọng là có dân thường hay quân
đội ở đó. Có cảm giác rằng quân Nga chỉ đơn giản là muốn phá hủy mọi thứ.”
Một phát ngôn viên của công ty cho biết trong năm kể từ khi Nga xâm lược,
Nibulon đã mất gần nửa tỷ đô la Mỹ gồm thiết bị và cây trồng.
Giống như ông Hordienko, Nibulon đã trở nên mất kiên nhẫn với tốc độ của
các nỗ lực rà phá bom mìn. Andryi Volik, phó giám đốc giám sát an ninh của công
ty này cho biết, công ty đã bắt đầu tiến hành khảo sát riêng về bom mìn và vật
liệu chưa nổ nằm rải rác trên các cánh đồng của mình, và ban lãnh đạo đang xem
xét đào tạo công nhân của mình để thực hiện các hoạt động rà phá bom mìn.
Ông Volik chỉ tay vào một người nông dân trên chiếc máy kéo màu xanh
lam đang từ từ cày xới lớp đất đen trên mảnh đất của mình gần những cánh đồng rộng
lớn của Nibulon.
Ông Volik nói: “Những người nông dân nhỏ đang đánh bạc, xem họ sẽ nổ
tung hay là không. Chúng tôi đã cấm người của chúng tôi làm việc. Khi các cánh
đồng được rà phá hết bom mìn, thì chúng tôi mới bắt đầu làm.”
Ông dự đoán rằng việc này có thể mất nhiều năm.
-----
Hình ảnh:
1: https://www.facebook.com/photo?fbid=6259307437441217&set=pcb.6259312564107371
Những đống lúa mì thối rữa trong một
cơ sở lưu trữ ngũ cốc đã bị phá hủy một nửa tại một khu trang trại ở làng
Shyroke, Ukraine, gần thành phố Kherson vào tháng 2.
2: https://www.facebook.com/photo?fbid=6259307440774550&set=pcb.6259312564107371
Oleksandr Hordienko, phải, và Serhii
Mikhailechko đang đi dò mìn vào tháng trước gần nơi một gia đình thiệt mạng do
trúng mìn chống tăng của Nga ở vùng Beryslav của Ukraine.
3: https://www.facebook.com/photo?fbid=6259307457441215&set=pcb.6259312564107371
Đạn chưa nổ nằm rải rác trong một
trang trại từng được quân Nga sử dụng làm căn cứ.
4: https://www.facebook.com/photo?fbid=6259307554107872&set=pcb.6259312564107371
Nhân viên của Nibulon, một công ty xuất
khẩu nông sản, kiểm tra một kho lưu trữ ngũ cốc bị hư hỏng nặng ở làng Shyroke.
5: https://www.facebook.com/photo?fbid=6259307590774535&set=pcb.6259312564107371
Hạt lúa mì tại một cơ sở lưu trữ ngũ cốc
bị hư hại tại khu phức hợp trang trại của Nibulon.
6: https://www.facebook.com/photo?fbid=6259307634107864&set=pcb.6259312564107371
Công nhân cảng của Nibulon tại cảng
Mykolaiv, nơi công ty đã phải vật lộn để duy trì hoạt động kể từ khi Nga xâm
chiếm Ukraine.
7: https://www.facebook.com/photo?fbid=6259307694107858&set=pcb.6259312564107371
Các bồn chứa ngũ cốc tại cảng
Mykolaiv.
8: https://www.facebook.com/photo?fbid=6259307754107852&set=pcb.6259312564107371
Khói bốc lên từ một cánh đồng lúa mì
phía chân trời sau một vụ nổ được cho là do công binh cho nổ ở vùng Kherson.
No comments:
Post a Comment