Hoa Kỳ sẽ giúp Philippines khi
Trường Sa bị tấn công?
Bác Đinh Kim Phúc có status hỏi đại
khái là, nếu Mỹ giúp Philippines khi các đảo ở Trường Sa do tuyên bố chủ quyền
bị tấn công thì dựa trên cơ sở nào?
Liên quan câu hỏi này, có lẽ cần xem lại trong
phạm vi tác dụng của Hiệp ước tương trợ quốc phòng Mỹ và Philippineský ngày
30-8-1951 như quy đinh trong điều 5 như sau:
Article 5: For the purpose of Article IV, an
armed attack on either of the Parties is deemed to include an armed attack on
the metropolitan territory of either of the Parties, or on the island
territories under its jurisdiction in the Pacific or on its armed forces,
public vessels or aircraft in the Pacific.
Tạm dịch:
Điều 5: Cho mục đích của Điều IV, một cuộc tấn
công vũ trang được coi là nhằm vào một trong hai bên bao gồm một cuộc tấn công
vũ trang nhằm vào (1) lãnh thổ chính của một bên trong hai bên, hoặc (2) nhằm
vào lãnh thổ các đảo nằm dưới quyền tài phán của bên đó, hoặc (3) nhằm vào các
lực lượng vũ trang, tàu hay máy bay dân dụng của bên đó ở Thái Bình Dương. [Các
số trong ngoăc đơn do tôi thêm vào].
Kissinger đã từng giải thích điều này bằng điện
tín trong nhũng năm 1970 như sau: Năm 1951, khi Hiệp ước này được ký kết,
Philippines chưa chính thức tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa; hơn
nữa, quần đảo Trường Sa cũng không nằm trong phạm vi Tây Ban Nha chuyển nhượng
cho Mỹ theo quy định của “Hiệp ước Paris”. Vì thế phạm vi (1) và (2) đều không
phù hợp với yêu cầu, có chăng chỉ là phạm vi (3).
Thư gửi Ngoại trưởng Philippines ngày
6-1-1979, Ngoại trưởng Mỹ Cyrus Vance cũng làm rõ thêm là địa điểm tấn công
quân sự, tàu thuyền công cộng và máy bay được nói tới trong (3) không nhất thiết
nằm trong phạm vi (1) và (2):
…as provided in Article 5, an attack on
Philippine armed forces, public vessels or aircraft in the Pacific would not
have to occur within the metropolitan territory of the Philippines or island
territories under its jurisdiction in the Pacific in order to come within the
definition of Pacific area in Article 5.
Tạm dịch:
… như quy định tại điều 5, một cuộc tấn công
vũ trang nhằm vào các lực lượng vũ trang, tàu hay máy bay dân dụng ở Thái Bình
Dương không buộc phải xảy ra trong lãnh thổ chính của Philippines hay lãnh thổ
các đảo dưới quyền tài phán của nó trong Thái Bình Dương để nằm vào định nghĩa
khu vực Thái Bình Dương ở điều 5.
Thư gửi Ngoại trưởng Philippines ngày
24-5-1999, Đại sứ Mỹ tại Philippines Thomas C. Hubbard viết rằng, Mỹ tiếp tục
giữ vững lập trường đã nêu năm 1979, và Mỹ cho rằng biển Đông thuộc khu vực
Thái Bình Dương (The US considers the South China Sea be Part of the Pacific
Area).
Như vậy, có vẻ Mỹ sẽ không kích hoạt Hiệp ước
này nếu các đảo ở Trường Sa mà Philippines yêu sách chủ quyền bị tấn công, trừ
khi tàu thuyền, máy bay dân sự hay của hải quân Philippines bị tấn công trong
vùng biển này.
Dĩ nhiên, nếu Mỹ có đủ lý lẽ để ‘chứng minh’
cuộc tấn công đó đe doạ lợi ích của họ/ hòa bình thế giới hay có vấn đề về nhân
đạo thì họ sẽ can thiệp theo cách phù hợp và vận dụng các quy định, điều ước
phù hợp, hay hiến chương LHQ…
(Chi tiết liên quan tới lời giải thích của
Henry Kissinger, Cyrus Vance, Thomas C. Hubbard… lấy từ sách của Lê Oa Đằng).
No comments:
Post a Comment