Cổ thư bị mất, bị hủy hoại, Bộ Văn hóa
cũng phải có trách nhiệm!
Chu
Mộng Long
Posted
on 22/03/2023 by Boxit
VN
https://boxitvn.online/?p=83385
=================================================
Không phải Bộ Văn hóa mà còn nhiều cơ quan nhà nước liên quan
đến văn hóa, giáo dục cần có trách nhiệm nghiêm túc về việc mất mát khủng khiếp
này. Ngoài cái ý nghĩa quan trọng “di chiếu của tổ tiên” như anh Chu Mộng Long
nói, tôi nghĩ, không thể quên rằng kho sách Hán Nôm hiện nay vốn do người Pháp
xây dựng nên từ đầu thế kỷ XX sau khi Viện Hàn lâm văn khắc Pháp được chính
quyền Pháp ở Đông Dương tán thành cho thành lập Trường Viễn Đông bác cổ Pháp
năm 1900 và chính thức đặt trụ sở tại Hà Nội năm 1902 (Thư viện Viễn Đông bác
cổ Pháp Hà Nội ra đời năm 1903). Trong gần suốt 45 năm – nếu tính đến cuộc cách
mạng tháng Tám 1945 – hoặc 68 năm – nếu tính đến năm 1968 thời điểm Trường này
chính thức chuyển từ Pnompenh về Paris – rất nhiều thế hệ trí thức Pháp và Nam
trong đó có nhiều nhà lãnh đạo khoa học tên tuổi như Louis Finot, George
Cœdès…, nhiều nhà Hán học và Đông phương học nổi tiếng như Paul Pelliot, Henri
Maspéro, Paul Demiéville, Nguyễn Văn Tố, Nguyễn Văn Huyên…, đã lo thu
thập, giữ gìn, bồi đắp cho kho sách Hán Nôm ngày một thêm dồi dào cũng như từ
kho sách này đã góp phần giải mã, làm sáng tỏ truyền thống lâu dài của nền văn
hóa Việt Nam. Mãi đến năm 1957, sau khi chính quyền VNDCCH về tiếp quản Hà Nội
được 2 năm, theo một thỏa thuận giữa hai nhà nước Pháp và Việt lúc bấy giờ,
Trường Viễn Đông bác cổ Pháp chấp nhận giao lại khối lượng sách Hán Nôm cho
người Việt quản lý và về phía Việt Nam, Bộ Giáo dục do Nguyễn Văn Huyên làm Bộ
trưởng đã thành lập một đội ngũ tiếp quản trong đó có ba trí thức Hán học là Trần
Văn Giáp, Nguyễn Đổng Chi, Hoa Bằng, làm việc ròng rã trong hai năm để tiếp
nhận khối lượng sách Hán Nôm từ trong tay người Pháp, và đó là tiền thân
của Viện nghiên cứu Hán Nôm sau này. Trường Viễn Đông bác cổ Pháp hiện tại là
một trung tâm quốc tế về Đông phương học lừng lẫy trực thuộc Đại học Pháp,
ngoài trụ sở lớn nhất đóng tại Paris còn có đến 18 trung tâm khác ở 13 quốc gia
trên thế giới.
Thông tin về việc Viện nghiên cứu Hán Nôm để mất đi hàng trăm bộ
sách Hán Nôm quý do mình có trách nhiệm gìn giữ chắc chắn sẽ được truyền báo
nhanh chóng đến 18 trung tâm nói trên đây cũng như đến nhiều trung tâm Việt học
và Đông phương học khác trên thế giới như một hiện tượng hết sức bất bình
thường, đáng nhục nhã hổ thẹn cho cả cộng đồng dân tộc Việt – là phía đã
được trao lại cả một kho báu tinh thần vô giá mà vì ngu dốt, kém cỏi nên không
đủ trình độ chăm sóc giữ gìn, thậm chí không biết đấy là báu vật; là
phía đã phụ lòng rất lớn đối với giới nghiên cứu khoa học Pháp vốn
từng lo tìm tòi cất trữ báu vật này giúp mình trong hơn một thế kỷ trước để rồi
lúc trao vào tay thì thờ ơ vứt đi; hơn thế nữa, xét đến cùng thì cũng là
phía đã vi phạm một luật lệ bất thành văn mà khoa học quốc tế vẫn tuân
thủ một cách nghiêm minh, bởi khối lượng sách vở mà mình đánh mất đó thực chất
đã được đăng ký trong Thư viện Viễn Đông bác cổ, là tài sản khoa học quốc tế
của nhân loại từ rất lâu, mình được giao cho để coi giữ và khai thác thì trước
sau mình cũng chỉ là người quản lý mà thôi chứ hoàn toàn không có quyền phá hủy
hay đánh mất. Chừng ấy lý do tưởng cũng đủ là bài học cho các nhà quản lý khoa
học Việt Nam tìm mọi cách khắc phục sao cho triệt để và… nhớ lấy làm lòng.
Bauxite
Việt Nam
==================================================
***
CỔ
THƯ BỊ MẤT, BỊ HỦY HOẠI, BỘ VĂN HÓA CŨNG PHẢI CÓ TRÁCH NHIỆM!
Tôi
thật sự bàng hoàng khi ông Nguyễn Xuân Diện, cán bộ Viện Hán Nôm, và trên nhiều
báo chí chính thống loan tin: gần cả ngàn cổ thư lưu trữ tại Viện Hán Nôm bị
mất và bị hủy hoại!
Tin
này khủng khiếp hơn tin nhà chung cư bị cháy, ngang động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ và
chiến tranh ở Ukraine!
Cổ
thư không giống như những tập sách của Hội Nhà văn. Sách kém chất lượng có thể
thanh lý hoặc bán giấy lộn, không ai luyến tiếc. Nhưng cổ thư lưu trữ đến ngày
hôm nay là linh hồn của cha ông, trong đó không chỉ là văn chương mà còn là
triết luận, lịch sử, địa chí, phong tục tập quán, nói gọn là di chiếu của tổ
tiên, chứng tích của chủ quyền. Để lưu trữ đến ngày hôm nay sau mấy cuộc chiến
tranh tàn phá, còn là mồ hôi nước mắt của không biết bao nhiêu người yêu giống
nòi sưu tầm, gom tụ lại. Sách vở hiện đại mất có thể làm lại bằng phương tiện
hiện đại. Cổ thư là di sản, mất bản gốc là mất vĩnh viễn, không thể phục hồi,
ngang bằng một dân tộc bị mất gốc!
Vô
trách nhiệm với di sản chữ nghĩa của cha ông là tội ác tày đình!
Tôi
thật ngạc nhiên khi thấy lãnh đạo Viện Hán Nôm xem sự mất mát hư hỏng di sản
như là không liên quan đến tài sản của mình, lại xem người chia sẻ thông tin ra
ngoài như là tội phạm! Cần xem lại lãnh đạo Viện có phải là người Việt không?
Bài
trước, tôi nói trách nhiệm đầu tiên thuộc về Viện trưởng Viện Hán Nôm. Bài này
tôi nói thêm, đây còn là trách nhiệm của Bộ Văn hóa. Bộ Văn hóa có trách nhiệm
bảo tồn di sản, không thể làm ngơ trước sự mất mát, hủy hoại của di sản.
Lẽ
nào chùa chiền mới xây mới toanh trên xác chết của núi rừng đã vội vàng xếp
hạng di sản, trong khi cổ thư là di sản đích thực của cha ông thì lại để thất
tán một cách vô trách nhiệm? Chùa chiền thu được tiền thì mới bảo tồn, còn cổ
thư không thu được đồng nào thì... kệ xác cha ông chúng mày?
Chu
Mộng Long
Hình
:
https://www.facebook.com/photo?fbid=6830656103615241&set=pcb.6830660470281471
https://www.facebook.com/photo?fbid=6830656153615236&set=pcb.6830660470281471
No comments:
Post a Comment