Chân dung tự họa của trí thức cộng sản
Quốc Bảo - Thông Luận
10/12/21
https://thongluan-rdp.org/quan-di-m/item/23530-chan-dung-t-h-a-c-a-tri-th-c-c-ng-s-n
“Văn hóa soi đường cho quốc dân đi” vẫn là khẩu
hiệu trọng tâm trong Hội nghị Văn hóa toàn quốc vừa diễn ra, dù không ai biết
quốc dân đi về đâu. Khi Đảng cộng sản tự cho mình quyền rao giảng văn hóa
dân tộc, họ đã vô tình khắc họa chân dung trí thức ưu tú của mình.
Văn hóa của Đảng cộng
sản
Đây mới là lần thứ ba, Đảng cộng sản tổ chức hội
nghị mà họ xem là sự kiện đặc biệt. Lần đầu vào năm 1946, lần hai năm 1948. Có
thể đặt câu hỏi và suy luận xem vì sao số lần tổ chức lại ít đến thế: Thứ nhất,
Đảng cộng sản luôn xem trọng nên mặc nhiên thừa nhận vai trò văn hóa mà không cần
nhấn mạnh hay xét lại. Thứ hai, Đảng cộng sản nhận ra lúc này phải xét lại toàn
diện. Và nếu không “chấn hưng” - từ mà họ dùng - thì Đảng cộng sản đối diện sự
tiêu vong. Trong cả hai ý nghĩa nội hàm đó, nghĩa nào cũng không giúp nhận diện
và nâng cao các giá trị nhận thức cho dân tộc. Làm sao có thể chấn hưng, khi kết
luận hội nghị, phó thủ tướng Vũ Đức Đam không định nghĩa được văn hóa là gì.
Dù có ngữ nghĩa rộng, chúng ta cũng phải cố gắng
định nghĩa trước khi đánh giá hay bàn luận về văn hóa của Đảng cộng sản. Văn
hóa là:
-Toàn bộ các giá trị được mỗi người hoặc cộng đồng
xem là đúng và hệ giá trị ấy sẽ dẫn lối hay thậm chí quyết định tới cách suy
nghĩ và hành xử của từng người hoặc cộng đồng. (Thí dụ: Văn hóa Khổng giáo).
-Là những phản xạ, thói quen trong tương tác và tìm
giải pháp cho vấn đề. (Thí dụ: Văn hóa từ chức, văn hóa lợi nhuận).
-Tất cả những phạm trù không thuần tuý về chuyên môn
khoa học kĩ thuật được con người cảm nhận, hiểu biết và ảnh hưởng tới tâm hồn,
thái độ sống. Văn học nghệ thuật, triết học, lịch sử, địa lý, hội hoạ, âm nhạc,
thể thao nằm trong số các thí dụ về văn hóa.
-Văn hóa ở thời đại dân chủ còn là thái độ, cách tiếp
cận đúng đối với một lĩnh vực, một vấn đề có tính xã hội, toàn cầu. (Thí dụ:
Văn hóa tranh luận, văn hóa tổ chức, văn hóa dân chủ).
https://live.staticflickr.com/65535/51737516184_89620bd4dc_o.jpg
Văn hóa của Đảng cộng
sản chỉ là một phiên bản cải tiến của văn hóa Khổng Giáo.
Ông Đam không định nghĩa được văn hóa khi bế mạc
nhưng ông Nguyễn Phú Trọng cũng không làm sáng tỏ lúc khai mạc. Văn hóa đảng cộng
sản nêu ra ôm đồm, luộm thuộm và tối nghĩa, nhưng vẫn có thể tóm lược đó là “những
gì tinh hoa của dân tộc để đấu tranh cho độc lập và xây dựng chủ nghĩa xã hội,
lấy nòng cốt là chủ nghĩa Marx - Lenin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm chân lý”.
Chúng ta có thể hỏi ai trong số những đảng viên tham dự Hội nghị thực sự hiểu
văn hóa đấy là gì và tiếp tục thực hiện thế nào với 6 nhiệm vụ và 4 giải pháp
mà Tổng bí thư nêu? Đảng cộng sản đã đồng hóa văn hóa với những gì họ phát
biểu ra thuần mục đích chính trị.
Đó là văn hóa của Đảng cộng sản, dù Đảng cũng
chỉ là kết tinh của văn hóa Khổng giáo khi nắm quyền lực. Thế nhưng, đó không
phải là văn hóa tương lai của dân tộc. Văn hóa còn, thì dân tộc còn là đúng,
nhưng là văn hóa nào?
Trong 4 nghĩa về văn hóa nêu trên, nghĩa thứ
1,2,3 bao trùm xã hội Việt nhiều đời, nhưng để ngẩng đầu tiến cùng nhân loại,
chúng ta phải mở rộng tâm hồn và học cả nghĩa thứ 4.
Chân dung trí thức
ưu tú của Đảng
Có một thước đo phổ cập để đánh giá chân dung
trí thức: Văn hóa. Xã hội có thể chỉ trích một trí thức là vô văn hóa, nhưng sẽ
không ai xem một người vô văn hóa là trí thức. Trí thức là một khái niệm văn
hóa.
Nhưng văn hóa Khổng giáo, xiềng xích của dân tộc
Việt – văn hóa phản dân chủ - đã sinh ra kẻ sĩ, những người mang tâm hồn phù thịnh
và phò tá quyền lực hơn là nhận diện lẽ phải và bảo vệ sự chính trực. Và phiên
bản cải tiến về tổ chức của nó là Đảng cộng sản đã đào tạo ra trí thức của Đảng,
những người mang mộng ước quyền lực với ngôn ngữ dân tuý. Những gì ông Trọng và
ông Đam phát biểu tại hội nghị, đã vô tình giới thiệu chân dung những trí thức
ưu tú nhất mà chế độ đào tạo, những tấm gương hành xử mà họ muốn trưng bày.
Đó hẳn là những người được tiếp xúc với văn
hoá Âu - Mỹ và văn hóa dân chủ. Không chỉ tiếp xúc, họ còn được ngân sách đài
thọ để học kiến thức chuyên môn và nâng tầm tâm hồn trong quá trình du học. Họ
trở về phụng sự tổ quốc nhưng theo chỉ đạo của Đảng cộng sản. Những gì được
mở mang trở thành “tiếp thu có chọn lọc những thành tựu, tinh hoa văn hóa của
thế giới”. Thế nhưng tinh hoa đó là gì thì không ai nói, cũng chẳng ai hay. Làm
sao có thể đón nhận những gì tinh tuý khi ta không thực sự muốn và nếu có muốn,
thì làm sao lãnh hội được khi truyền thống, nền tảng của dân tộc, theo phác họa
từ các trí thức của Đảng luôn là “chuyên chính vô sản”, cơ sở lý luận của chế độ
độc tài Đảng trị?
Vũ Đức Đam có lẽ là một trong số các sản phẩm
ưu tú của Đảng cộng sản. Phong thái và kĩ năng diễn đạt của ông rất đạt. Và ông
thay mặt Đảng củng cố thêm văn hóa Đảng bằng tư tưởng Hồ Chí Minh để người dân
thấy họ không chỉ vọng ngoại, bằng khẩu hiệu “Cần - Kiệm - Liêm - Chính” và
“Chí – Công – Vô - Tư” từ “bác Hồ”. Ông Hồ chỉ lặp lại những điều đó. Thực sự
đó là những huấn thị từ ông Ngô Đình Diệm đối với công chức và thanh niên. Ông
Đam chỉ nói để vừa lòng cấp trên và bộc lộ tất cả sự hời hợt. Có lẽ cũng không
thể khác đi được. Toàn bộ hệ thống xã hội theo đuổi mô hình chính trị của Marx
– Lenin đã sụp đổ và văn hóa cộng sản cũng đã chết một cách bi đát. Người trí
thức cộng sản được Đảng đào tạo thực tế là những con số không tròn trĩnh về văn
hóa, không nhân cách và cả cá tính. Họ còn không có đủ tư cách để nói về luân
thường đạo lý khi chính họ làm đảo lộn chân lý.
https://live.staticflickr.com/65535/51737110678_a34c96b052.jpg
Trí thức cộng sản
cũng chỉ là lớp người sinh ra để phục vụ cho Đảng cộng sản bất chấp lẽ phải và
công chính.
Đảng cộng sản đề cao “Con người là chủ thể, giữ
vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển”. Ngoài ý nghĩa thậm xưng để triển
lãm sự dối trá, vì con người ở đây là Đảng viên cộng sản chứ không phải người
Việt. Có lẽ họ có phần nói thật lòng, dù không muốn: Từ văn hóa của Đảng, tới
chân dung trí thức của họ, chính lãnh đạo Đảng cộng sản nhìn thấy sự đứt
gãy về văn hóa cộng sản trong tầng lớp kế cận, lớp người sẽ ở trong Đảng để bảo
vệ Đảng, những người “còn Đảng còn mình”. Những thành phần không “ưu tú”, thì
còn có gì ngoài mưu cầu địa vị và gia nhập Đảng cộng sản như một quán tính
trong xã hội? Không ai
có thể chấn hưng thứ văn hóa mà mình không biết và chưa từng học một cách tử tế.
Trong tương lai không xa nữa, một chính quyền
Dân chủ sẽ phải thực hiện khẩn cấp việc khôi phục phẩm giá cho trí thức Việt
Nam. Phải nuôi dưỡng và khơi dậy tình yêu nước bằng sự chính trực. Đẳng cấp và
giá trị của một trí thức không chỉ ở những gì người đó trình bày, hay vị thế của
họ mà quan trọng hơn là cảm hứng và kết quả mà họ đóng góp đã giúp nâng cao nhận
thức của khán thính giả, những người tiếp thu tri thức từ họ, để trở thành như
họ. Điều đó thực sự tạo ra một chuẩn mực, một văn hóa trí thức.
Có một điều giản dị mà ai cũng cảm nhận dù
chúng chưa thực sự hình thành: Văn hóa đối thoại. Đảng cộng sản hãy phát động
và tuyên truyền cho quốc dân điều đó đi. Đảng có chấp nhận văn hóa đó không?
Quốc Bảo
(10/12/2021)
No comments:
Post a Comment