BBC Tiếng Việt
1
tháng 4 2018
Có
nguồn tin nói trong diễn biến ở Biển Đông liên quan dự án Cá Rồng Đỏ, chính đối
tác của phía Việt Nam là hãng Repsol đã 'chịu tác động của Trung Quốc' và đề
nghị phía Việt Nam 'cho tạm dựng' dự án khoan lại, một nhà phân tích chính trị,
an ninh và quan hệ quốc tế ở khu vực Đông Nam Á nói với BBC hôm thứ Sáu.
Repsol là đối tác được
Việt Nam thuê tiến hành các hoạt động thăm dò trong dự án Cá Rồng Đỏ, theo giới
quan sát. GETTY IMAGES
Trả
lời phỏng vấn của BBC Tiếng Việt hôm 30/3/2018, Tiến sỹ Hà Hoàng Hợp, nhà
nghiên cứu cao cấp khách mời thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS,
Singapore) và thành viên nghiên cứu khách mời thuộc Think Tank Nghiên cứu Chiến
lược Quốc tế (IISS, London) cũng nêu quan điểm cho rằng trong trường hợp Repsol
rút ra khỏi dự án, Việt Nam có thể có các phương án thay thế khác mà chẳng hạn
đến từ Mỹ, Nga hay trong khu vực.
Theo
nhà phân tích này, dự án đã bị 'tạm dừng' chứ không phải là bị 'hủy' hay 'từ bỏ'
hẳn. Nhân dịp này, ông Hà Hoàng Hợp cũng đưa ra một số quan sát, phân tích và dự
phóng về tình hình an ninh trên Biển Đông trong trung và dài hạn. Sau đây là nội
dung chính cuộc trao đổi của BBC với nhà nghiên cứu:
BBC
Tiếng Việt: Thưa tiến sĩ, liên quan sự việc mọi người rất quan tâm ở
trên Biển Đôngmới đây diễn ra ở dự án Cá Rồng Đỏ, đã có nhiều thông
tin khác nhau, có nguồn nói rằng Việt Nam chịu một áp lực từ phía Trung Quốc
nhưng cũng có thông tin cho rằng phía đối tác của Việt Nam bị áp lực ngừng
hoạt động khoan, ý kiến của ông thế nào?
TS.
Hà Hoàng Hợp: Có
nguồn tin nói rằng là phía đối tác Repsol chịu tác động của Trung Quốc và có đề
nghị phía Việt Nam cho tạm dừng dự án khoan dầu lại.
Về
phía Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam, người ta cũng đồng ý
thôi. Thế nhưng trước khi đồng ý,
người ta cũng có ý kiến xin phép ở đâu đó, cấp trên nữa thì
bảo rằng đó là việc của doanh nghiệp. Người ta đồng ý cho tạm dừng, nhấn mạnh tạm
dừng, không phải dừng toàn bộ hay là hủy, chứ không thể hủy được.
VIDEO :
TS. Hà Hoàng Hợp bình
luận và dự đoán diễn biến về dự án 'Cá Rồng Đỏ' trên Biển Đông
BBC
Tiếng Việt: Các nguồn tin nói rằng ngoại trưởng Trung Quốc, ông Vương Nghị theo
kế hoạch thăm Việt Nam. Liệu ông Vương có nhắc tới câu chuyện
Cá Rồng đỏ này không? Và nếu có nhắc tới thì sẽ thế nào và phản ứng
Việt Nam có thể ra sao?
TS.
Hà Hoàng Hợp: Tôi
nghĩ là có rất nhiều chuyện mà hai bên, tức là phía Việt Nam và Trung Quốc trao
đổi với nhau. Nội dung trao đổi với nhau như thế nào thì không được biết. Nhưng
nếu có trao đổi về chuyện như là ở Biển Đông, tức là với những chuyện cụ thể
hơn nữa về mỏ này, mỏ kia thì tôi hiểu rằng ở đây không có gì để xảy ra nhượng
bộ.
Tất
cả những chỗ ấy là những chỗ thuộc thềm lục địa của Việt Nam, nó không nằm ở
trong bất kỳ vùng tranh chấp nào cả, thì việc đặt ra một việc để ép nhau là một
điều vô lý, không ai có thể chấp nhận được.
Đường
lối ngoại giao, đối nội của Việt Nam rất rõ. Những người Việt Nam ở đó hiểu rằng
chỗ nào là chỗ giới hạn cuối cùng người ta không thể vượt qua được, bởi vì vượt
qua là phản lại đường lối ấy thì không thể vượt qua được.
'Lùi
một bước, tiến ba bước'?
BBC
Tiếng Việt: Về thông tin liên quan đến mỏ Cá Voi xanh, theo những gì
ông quan sát thì tình hình đến nay có thể cập nhật ra sao?
TS.
Hà Hoàng Hợp: Tôi
hiểu là người ta đang tiến hành rồi chứ không phải là dừng lại hay người ta
không làm gì cả. Thông tin mà ở chỗ khác có thì tôi thấy nó cũng không được
đúng, với hiểu biết của tôi là nó không đúng, không trùng khớp với hiểu biết của
tôi.
Người
ta đang làm một cái gì đó ở đó và làm điều đó rõ ràng là khó mà có một bên khác
can thiệp vào được, bởi vì đấy là người ta làm một cách hợp pháp và không vào một
vùng nào để bất kì một bên thứ ba nào có quyền nói năng vào đấy cả.
Nhất
là khi mà hai bên Việt Nam và Mỹ đã thống nhất, đã nói với nhau rất rõ tại hội
nghị thượng đỉnh Apec ở Đà Nẵng, thì người ta không có lý do gì để dừng lại cả.
Tàu chở dầu ngoài khơi
biển Vũng Tàu. HOANG DINH NAM
BBC
Tiếng Việt: Trở lại dự án Cá Rồng Đỏ, có ý
kiến cho rằng đây là bước lùi 'thậm tệ, tai hại,' nhưng cũng có ý kiến
cho rằng biết đâu đây là câu chuyện 'lùi một bước để tiến ba bước' của
Việt Nam, quan điểm của tiến sĩ thế nào?
TS.
Hà Hoàng Hợp: Thứ
nhất, nếu có nhượng bộ gọi là lùi, mà lùi vô điều kiện, thì cái đấy tôi nghĩ là
một điều cực kỳ vô lý, không thể xảy ra được. Còn nếu bước lùi xảy ra đúng như
thế, mà gọi là một bước lùi thậm tệ, thì nó không đúng lắm. Nó không đúng vì nó
tạo dừng chứ không phải người ta bỏ hẳn đi đâu. Gọi là thậm tệ nếu như người ta
phải dừng lại toàn bộ và người ta bỏ mỏ đó đi và giao cho một bên nào đó làm
thì không phải, cho nên nói thậm tệ là không đúng.
Thứ
hai, ngược lại nói đó là một bước lùi để tiến đến ba bước thì tôi cũng không muốn
dự đoán theo hướng này. Người ta tạm dừng và người ta sẽ làm. Đấy là cách người
ta nói ra ở trong nội bộ là như thế, nên chắc là nói là để tiến hai, ba bước
thì chắc cũng không quá, nhưng tạm ngừng để người ta tính một cách nào đấy để
người ta tiến lên như bình thường, thì đấy là khả năng thực tế nhất mà chắc
cũng là ý định của người ta.
Có
phương án thay thế?
BBC
Tiếng Việt: Nếu thông tin cho rằng phía Trung Quốc
lần này gây áp lực lên Repsol là đúng,mà trong trường hợp ấy, Repsol
có thể e ngại đến mức không tiến hành khoan tiếp nữa, thì liệu họ
có được thay thế bởi ai hay là không?
TS.
Hà Hoàng Hợp: Theo
tôi hiểu thì Repsol cũng chỉ xin tạm dừng thôi. Còn nếu như tiếp theo, họ đồng ý
không làm nữa, thì việc xử lý
hợp đồng giữa họ với nhóm PVN và Yinson (Malaysia) xảy ra rất sớm thôi, nếu họ
không làm nữa, việc xử lý hợp đồng để thôi sẽ rất là nhanh thôi. Nếu họ không
làm nữa thì chắc chắn nhóm liên doanh này, người ta sẽ phải mời một đối tác
khác vào, mà có rất nhiều đối tác mạnh có thể vào để làm việc này. Rất nhiều đối
tác mạnh.
BBC
Tiếng Việt: Ông có thể cho ví dụ?
TS.
Hà Hoàng Hợp:Từ
Mỹ, từ Nga, từ đâu đấy, thậm chí trong khu vực có Petronas. Rất nhiều các công
ty khoan dầu có thể vào, bởi vì đây là đi khoan thuê chứ không phải là làm chủ,
khoan thuê và hưởng hoa hồng.
Nên
kỳ vọng vào COC?
Dự án khai thác dầu
Dung Quất của Việt Nam. HOANG DINH NAM
BBC
Tiếng Việt: Liên quan đến Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển
Đông (COC), tiến triển của nó hiện ra sao, tiếp cận của các
bên có liên quan thế nào, thưa ông?
TS. Hà Hoàng Hợp: Lúc đầu mọi người lạc quan một cách hơi thái quá. COC lần này là do
Trung Quốc đặt ra, sáng kiến của Trung Quốc nói là bây giờ chúng tôi đưa ra một
dự thảo và ASEAN cùng chúng tôi bàn, cố làm sao trong năm 2018 này ký cho xong.
COC là một bộ quy tắc ứng xử mang tính ràng buộc pháp lý, các bên phải ký vào để tuân thủ. Và các bên không ký vào, ở bên ngoài ASEAN, Trung Quốc,
cũng phải tuân thủ.
COC nếu có một nội dung thật tốt, tức là bao gồm tất
cả các vấn đề từ trước đến nay xảy ra ở trên biển Đông, đặc biệt là các vấn đề
về tranh chấp lãnh thổ, quyền chủ quyền, rồi các tuyên bố thực tế ở trên biển đều
phải đưa vào COC. Nếu như COC không đưa vào các yếu tố, nhân tố đó, ví dụ như
không đưa vào các việc tranh chấp, không đưa vào các việc về chủ quyền, việc
sát nhập, thì không ai người ta gọi đó là COC cả.
Hiện nay đang ở mức độ đàm phán, Trung Quốc nhất
quyết không muốn đưa những nhân tố đó vào. Ngoài Trung Quốc, một số nước ở
trong ASEAN không đồng ý đưa những điều ấy vào. Nếu mà như thế, mà Việt Nam cứ cố đưa vào, mà theo
cách đó Việt Nam là đúng, thì rất có khả năng là không ký được COC. Và nếu COC
này không tiến đến, không đưa được các nội dung đó vào, thì COC này chẳng khác
gì DOC [Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông] ký năm 2002 cả, cho nên
không nên kỳ vọng quá lớn vào COC.
'Mỹ đã tích cực chưa?'
VIDEO : Không quân TQ ‘sẵn sàng cho chiến tranh’ ở Biển Đông
BBC
Tiếng Việt: Liên quan vai trò của Hoa Kỳ mà hiện nay đang
có những đánh giá được cho khá khác nhau về chính sách của Tổng thống Donald
Trump ở khu vực Biển Đông, có bên nói rằng là ông Trump rất tích cực, nhưng
bên khác cho rằng chính sách của ông chưa rõ ràng, chú ý bị phân
tán bởi các khu vực khác, chẳng hạn như bởi các vấn đề Bắc
Hàn, Iran. Một đánh giá như nào thì phù hợp, khách quan, thích hợp nhất?
TS. Hà Hoàng Hợp: Cả một chuỗi sự kiện thực tiễn từ khi mà ông Donald Trump lên làm Tổng
thống ở Mỹ, mấy tháng đầu ông không đả động đến Đông Nam Á, Biển Đông cả. Nhưng
sau đó nối l việc tuần tra, ông đã ra lệnh cho nối lại tuần tra về tự do hàng hải
ở trên Biển Đông và những cuộc tuần tra ấy xảy ra với tần suất lớn hơn tần suất
mà trước đây ở các đời Tổng thống trước người ta làm.
Cho nên, nếu nhìn theo sự kiện mà nói, có một thời
kỳ lắng đi... một vài tháng, sau đó lại nối lại, thế nhưng có một khác biệt là
nếu nói về sự kiện, con số thì cho đến nay thì việc tiếp tục thực hiện chính
sách tái cân bằng của đời Tổng thống trước, tức là ông Obama, thì hải quân Mỹ
đã đưa một lực lượng hải quân và thiết bị vào châu Á - Thái Bình Dương lớn hơn
cả kế hoạch, chính sách của thời trước. Cho nên không có cách gì để nói bây giờ
người ta làm ít hơn trước cả.
Thứ hai, có một khác biệt là chính quyền Trump
không tuyên bố gì lớn về chuyện Biển Đông cả, nhưng có hai văn bản quan trọng
là văn bản về chiến lược an ninh quốc gia của Mỹ và chiến lược quốc phòng của Mỹ
mà được tuyên bố trong một ngày ở Mỹ, đầu tiên của ông Donald Trump tuyên bố và
thứ hai là của ông Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis tuyên bố cách đây khoảng
hơn hai tháng, thì trong đó nói rất rõ liên quan đến Biển Đông, với tỷ lệ vừa
phải, không nhấn mạnh nhưng cũng không bỏ qua...
BBC
Tiếng Việt: Trong tình hình hiện nay, như vụ Cá Rồng Đỏ, rồi
Trung Quốc tiến hành trình diễn quân sự khá làm rầm rộ, ông dự đoán gì về kịch
bản khả dĩ nhất có thể xảy ra? Và nếu xảy ra, ông có một lời tư
vấn, lời khuyên nào về chính sách hay đối sáchcho chính phủ Việt
Nam không?
TS. Hà Hoàng Hợp: Tôi không có lời khuyên gì hết, nhưng tôi nghĩ rằng không thể có khả
năng xảy ra lớn trong thời gian tới cả. Bởi vì nếu bảo Trung Quốc lần tập trận
vừa rồi là họ giương oai, diễu võ hay để họ dọa ai, thì cũng không có cở sở lắm
vì tập trận hải quân họ báo trước, báo trước cho tất cả mọi nước. Có việc họ
đưa tàu sân bay của họ vào tập trận thì họ không báo. Còn đầu tiên họ cử mấy
chiếc SU-35 bay ra biển, họ cũng không báo. Bây giờ tính chất tập trận đã rõ là
họ hợp đồng tác chiến giữa hải quân, không quân và phòng không ở ngoài biển.
Đường
chín đoạn hay tuyên bố chủ quyền dựa trên bản đồ hình lưỡi bò, chữ U đã được
Trung Quốc đưa ra thời gian gần đây. BBC/UNCLOS
Có
những cái Trung Quốc không nói ra, nhưng có thể người ta biết, ví dụ như phối hợp
giữa hải quân và cảnh sát biển như thế nào, giữa hải quân mà nhìn thấy ở trên mặt
nước và từ vệ tinh thế nào với tàu ngầm thì có lẽ họ chẳng nói làm gì cả.
Từ
góc độ của một người làm phân tích, tôi hiểu rằng là không có gì phải lo ngại về
chuyện họ tập trận cả. Họ cũng không làm gì để cho người khác sợ cả. Nó cũng giống
như cuộc tập trận giữa Mỹ và Nhật, giữa Mỹ với Nam Hàn, nó không phải để đe dọa
bên nào, không phải để đe dọa ai cả.
Còn
sắp tới tôi không tin có điều gì đột biến hay là khác thường xảy ra, ít nhất là
từ nay đến tháng Chín..."
Trên
đây là ý kiến dựa trên quan điểm riêng của nhà nghiên cứu và phân tích từ Việt
Nam, mời quý vị theo dõi toàn
văn Audio cuộc phỏng vấn tại đây.
---------------------------------
LIÊN QUAN
Nhà
báo, học giả Bill Hayton cập nhật và bình luận về dự án Cá Rồng Đỏ và diễn biến
quan hệ Việt - Trung ở Biển Đông.
31
tháng 3 2018
Tướng
Pháp Daniel Schaeffer đưa ra ba khả năng để Việt Nam giải quyết vấn đề Biển
Đông, gồm cả khai thác dầu với TQ.
30
tháng 3 2018
.
29
tháng 3 2018
Việt
Nam có thể tăng hợp tác dầu khí với Ấn Độ và Nga, nhưng đừng hy vọng Mỹ can thiệp
sau khi ngừng dự án Repsol, theo các bình luận quốc tế.
27
tháng 3 2018
Sau
tin Bộ Chính trị Đảng CS VN đang xem xét tạm dừng hay thôi hẳn dự án Cá Rồng Đỏ
có ý kiến nói an toàn cho khai thác 'cần được đảm bảo'.
27
tháng 3 2018
.
26
tháng 3 2018
.
Bill
Hayton / BBC News
23
tháng 3 2018
.
Bill
Hayton / BBC News
5
tháng 7 2017
No comments:
Post a Comment