Đào Tiến Thi
26 Tháng Một, 2018
TẤN
XÚ KỊCH THỜI HIỆN ĐẠI
Năm
1924, khi Phạm Quỳnh đề xướng phong trào cổ súy Truyện Kiều một cách cực đoan,
cụ Ngô Đức Kế gọi ngay đó là “tà thuyết” và viết một bài luận văn đanh thép, có
thể nói là cụ đã phang ông chủ báo Nam phong Phạm Quỳnh một đòn chí mạng (bài
Luận về chính học cùng tà thuyết).
Ngoại trừ vài ý kiến bài bác Truyện Kiều một cách hơi quá lời, quan điểm của cụ nghè Ngô rất xác đáng. Truyện Kiều là một kiệt tác văn chương nhưng đề cao đến mức như Phạm Quỳnh (coi là quốc hồn, quốc túy, coi Truyện Kiều còn tiếng ta còn,…) thì quả là không được. Nhất là vào lúc cái đáng quan tâm hơn cả Truyện Kiều, ấy là cái nhục mất nước, là cảnh nhân dân lầm than khổ cực.
Có
lẽ sau cú đòn ấy nhà tân học Phạm Quỳnh cũng hiểu ra nên không dám thanh minh lại
nhà cựu học họ Ngô nửa lời.
Hôm
nay, đội tuyển bóng đá Việt Nam thắng đội Iraq cũng đáng vui mừng, đáng tự hào
chứ. Nhưng vui mừng, đáng tự hào đến mức một số đàn bà, con gái tụt hết cả quần
áo thì có nên không?
Nhưng điều đáng xấu hổ gấp cả trăm lần hành động cởi truồng, ấy là đất nước đang lúc vận bĩ, nội xâm, ngoại xâm, nhìn đâu cũng đáng lo đáng lo đáng sợ thì có nên vui mừng, tự hào về 1 trận thắng bóng đá đến mức như thế không?
Sao
lúc Tàu Cộng lấn chiếm biển đảo, bắt bớ, đánh đập ngư dân, thì có mấy ai xuống
đường? Mà khi một nhúm người xuống đường thì bị hàng đàn CS xanh, vàng, đen, đỏ
bắt bớ, đánh đập và truyền thông thì vu cáo rằng “gây rối trật tự công cộng”!
Còn
biết nói thế nào nữa đây? Xin dẫn lại lời cụ nghè Ngô trong bài báo nói trên: “Lúc vận nước đã suy thì trăm ngàn người phò
trì chính học mà không đủ, một người xướng lên tà thuyết mà hãm hại nhân tâm thế
đạo có thừa, gớm ghê thay! [...] Thế đạo nhân tâm hiện ra một tấn xú kịch: nước
không thành nước, người không thành người”.
(FB
Thi Đào ngày 22-1-2018)
*
NÓI
TIẾP VỀ TÌNH CẢNH NƯỚC KHÔNG THÀNH NƯỚC, NGƯỜI KHÔNG THÀNH NGƯỜI
“Thế đạo nhân tâm hiện
ra một tấn xú kịch:
nước không thành nước,
người không thành người”
(Ngô
Đức Kế, 1924)
Hôm
trước, nhân cảnh mấy đứa đàn bà, con gái cởi truồng (chính xác phải gọi là “bỏ
L…”, như trong câu tục ngữ “Người dại bỏ L…, người khôn xấu hổ”) để mừng U23 Việt
Nam thắng Iraq, tôi đã bày tỏ nỗi khó chịu của tôi. Khó chịu chủ yếu chưa phải
vì chuyện cởi truồng (chuyện này khi nào có thì giờ sẽ nói) mà ở cái lẽ: một trận
đá banh thắng hay thua thì có ý nghĩa gì so với nguy cơ mất nước, so với tình cảnh
dân tộc “không chịu phát triển”, mà phải cuồng nhiệt đến như thế?
Từ
chiều tối hôm qua (23-1) và ngày hôm nay (24-1), tôi còn phải mục kích cảnh cuồng
nhiệt gấp bội khi U23 Việt Nam thắng U23 Qatar. Nhưng hôm nay tôi không so sánh
cảnh vui sướng đến cuồng nhiệt với chuyện mất nước, chuyện Việt Nam tụt hậu –
những vấn đề vẫn còn quá xa xỉ, “không đáng quan tâm” với đa số người Việt Nam
hiện nay – mà chỉ đặt nó trong tương quan với những điều thường nhật. Xin kể lại
ba câu chuyện xảy ra cùng lúc với cuộc cuồng nhiệt mừng U23 Việt Nam rung chuyển
đất trời Việt Nam.
Chuyện
thứ nhất
Chiều
tối 23-1, khi cả Hà Nội như đang cuồng lên về trận đấu U23 Việt Nam – U23
Qatar, tôi đi làm về, vừa vào tầng hầm để xe của chung cư đã thấy nồng nặc mùi
xăng. Chả phải tìm đâu xa, một đống cát lù lù gần ngay lối vào thang máy. Thì
ra người ta lấy cát san trùm lên chỗ xăng đổ, cát vẫn còn đẫm xăng. Dựng xe
xong, tôi quay ra hỏi bảo vệ về cơ sự này. Họ bảo do một cái xe ga to bị đổ, nắp
bình xăng quên vặn nên xăng trào ra.
Tôi
bảo:
–
Sao không bắt chủ xe dọn sạch đi?
–
Đã đổ cát lên còn gì.
–
Không được. Các bác không thấy cát đẫm xăng như thế, chỉ cần có tí lửa là cháy
liền sao? Dứt khoát phải xử lý.
Họ
“vâng” một cách chiếu lệ, chứ cả 3 vị bảo vệ (hai bác lớn tuổi và một cậu trẻ
tuổi) đều thờ ơ, như chả ai thèm để ý đến ý kiến của tôi.
Tôi
lên nhà, thấy dưới sân chung cư người ta vây kín một quán cà phê, reo hò ầm ĩ.
Họ đang say sưa trận Việt Nam – Qatar. Lát sau kết trận, người ta còn đập trống
loạn lên và gọi nhau ra đường. Vợ tôi về, cũng rất lo lắng về chuyện xăng đổ.
Thế là tôi lại xuống xem sao. Lúc vào thang máy gặp ba bố con cậu thanh niên
cùng tòa nhà, vẻ mặt hớn hở. “Chú đi cổ động U23 phải không?”. Đang bực mình,
tôi bảo “Tao không rồ mà đi” khiến cậu ta ngạc nhiên và chưng hửng. Tôi xuống tầng
hầm, đống cát đẫm xăng vẫn y nguyên. Tôi gọi điện thoại cho bác tổ phó phụ
trách ca trực này nhưng thái độ của bác ta cũng chẳng hơn gì mấy bác kia. Cuối
cùng chúng tôi phải gọi ban quản lý chung cư, yêu cầu xử lý, nếu để xảy ra hỏa
hoạn, các ông hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Chuyện
thứ hai
Sáng
nay, lúc sắp đi làm, vợ tôi bảo: “Anh thử nhờ các bạn anh ở cơ quan xem có ai
có mối quen ở các trường, cố giúp cho cái Th. đi dạy, chứ để mãi nó thế này
sao”. Th. là đứa cháu con cậu em trai vợ tôi, tốt nghiệp ĐHSP Thái Nguyên năm vừa
rồi, nay đang dạy hợp đồng để lấy 1 triệu 3 trăm nghìn đồng/ tháng. Tôi đến cơ
quan, bày tỏ sự tình, các bạn tôi đều bảo: “Anh tìm việc cho cháu ở đâu chứ đừng
tìm đến trường học làm gì. Vào được đó, giờ cũng không còn cái giá hai, ba trăm
triệu nữa đâu. Một bạn bảo: “Em còn phải bỏ trường về đây, bỏ chỗ kiếm trên hai
chục triệu, về đây lấy chục triệu, thì hiểu cái trường bây giờ nó thế nào. Được
dạy thêm đã khó, nhưng dạy thêm thì sung sướng gì? Như con trâu kéo cày, đầu tắt
mặt tối, bỏ hết cả việc gia đình. Lại còn bị bóc lột dã man nữa”.
Chuyện
thứ ba
Chiều
nay (24-1) tôi đến Viện Mắt khám bệnh. Vẫn thấy nhiều bàn tán, hoan hỷ vì trận
thắng của U23, nhiều ô tô vẫn cắm cờ đỏ. Đưa xe vào chỗ gửi gần cổng số 1, một
cô đến đưa vé, thu ngay 10.000đ và còn hỏi:
–
Khám bệnh hay đi đâu? (nói trống không; tôi năm nay sang tuổi sáu mươi, còn cô
ta chỉ độ ngoài ba mươi).
–
Đến bệnh viện không khám bệnh thì đi đâu – tôi đáp miễn cưỡng.
–
Có cần khám ngay không? (vẫn nói trống không)
Tôi
biết ngay cô này trông xe kiêm cò mồi nên bảo:
–
Tôi khám thế nào kệ tôi.
Khám
xong, ra lấy xe, một ông trạc gần năm mươi, ngồi vắt vẻo trên một xe máy cạnh
đó, hất hàm hỏi:
–
Trả tiền chưa?
–
Trả rồi. Tôi đã đưa tiền cho cái cô…
Nhưng
tôi lục tìm mãi chẳng thấy chìa khóa đâu. Bỗng một cô trạc bốn mươi, không phải
cô lúc nãy, tiến đến hỏi:
–
Có thấy chìa không?
–
Không.
–
Thấy sao được! Nộp phạt vì quên chìa nhé. Lẽ ra 20.000, nhưng đây lấy 10.000
thôi.
Vừa
nói cô ta vừa giơ ra chiếc chìa khóa xe của tôi. Tôi đưa cô ta 10.000 và nhận lại
chìa. Nhưng cô ta chưa buông tha:
–
Có vui vẻ không? Không vui thì thôi.
Tôi
nghiêm sắc mặt:
–
Vui thì tôi không vui, chẳng cô qua “phạt” thì tôi phải chịu, nhiều hơn nữa chắc
tôi cũng phải nộp. Ở cơ quan, tôi vẫn quên chìa khóa xe luôn, nhưng bao giờ bảo
vệ cũng cất giúp, và tôi hỏi thì họ đưa lại ngay, không cần điều kiện gì. Khi
đó tôi rất vui, còn trường hợp này tôi không thể vui.
–
Bác so sánh với cơ quan thế nào được (lúc này cô ta mới gọi tôi là “bác”, chấm
dứt nói trống không).
–
Tôi nghĩ hoàn toàn giống nhau thôi cô ạ. Ở đâu tôi cũng là người bỏ tiền ra
thuê trông xe, và người nhận tiền tôi thì đều có trách nhiệm như nhau, nếu
không tôi bỏ tiền ra để làm gì?
Trên
đường về tôi nghĩ mãi về một Hà Nội “thanh lịch”, “văn minh” như người ta thường
tự hào, về một Việt Nam “huy hoàng” – “Lời Bác nay đã thành chiến thắng huy
hoàng” – như các cô cậu thanh niên gào lên suốt mấy ngày nay. Chả biết đứa cháu
tôi lương 1 triệu 3 nó có nhập vào đoàn đi gào đường hay không; có thể lắm, vì
xem bắn pháo hoa, theo một lãnh đạo Tuyên giáo Hà Nội, còn làm cho người ta
quên đói nghèo nữa là đá banh thắng Qatar.
QĐ
thưởng toàn thể nhân viên nhân U23 Việt Nam thắng Qatar (nguồn: Tintin.vn)
Như
bài trước tôi đã nói, tôi không phủ nhận nỗi mừng vui khi đội bóng của ta thắng
(chính tôi cũng vui mà). Nhưng vui đến mức coi là tất cả, tự huyễn hoặc mình, cố
tình quên đi, lờ đi những điều vô lý, trái tai gai mắt thường nhật; trước đã vô
trách nhiệm, vô văn hóa, trong và sau chiến thắng đá banh này, càng vô trách
nhiệm, vô văn hóa hơn, thì sự suy đồi đã tệ hại đến mức nước không thành nước,
người không thành người thực rồi.
(FB
Thi Đào ngày 25-1-2018)
No comments:
Post a Comment