Lê Phan
July
23, 2016
Từ khẩu
hiệu “Morning in America” của cố Tổng Thống Ronald Reagan đến “Yes, We Can” của
Tổng Thống Barack Obama, các cuộc bầu cử tổng thống ở Hoa Kỳ đã từ lâu thường
là một cuộc tranh cử trong lạc quan và ứng cử viên với thông điệp lạc quan nhất
thường thắng.
Năm
2016 là năm mọi sự đảo ngược. Sự bi quan đã bao trùm liên hệ sắc tộc, mà sau vụ
bắn cảnh sát da trắng bởi một tay xạ thủ ở Dallas, và các cuộc phản đối Black
Lives Matter chống lại bạo động của cảnh sát theo sau các cuộc bắt bớ ở nhiều
thành phố, có vẻ đang ngày càng tệ hại. Nó cũng đang bao phủ nền kinh tế. Các
chính trị gia từ tả lẫn hữu đều lý luận là chế độ tư bản Hoa Kỳ đã không làm gì
được cho những người bình thường vì nó đã bị một giai cấp thống tri lợi dụng.
Và tâm trạng tức giận và bực bội đang bao trùm chính trị.
Hoa Kỳ
có vấn đề thực, nhưng hình ảnh này là một sự châm biếm không đúng sự thật về một
quốc gia mà, theo hầu hết các tiêu chuẩn, đang ngày càng giàu có hơn, hòa bình
hơn và ít kỳ thị hơn bao giờ hết. Đe dọa đến từ một người mà đã đóng vai chủ chốt
trong việc thúc đẩy sự nổi giận trên toàn quốc, và người mà ở Cleveland đã được
Đảng Cộng Hòa giao phó cho việc tranh cử tổng thống. Thắng hay bại vào tháng 11
này, ông Donald Trump đã có khả năng thay đổi Hoa Kỳ để cho trở thành một nơi rối
loạn và suy thoái mà ông ta bảo là sự thật của Hoa Kỳ ngày nay.
Sự nghịch
lý giữa những lời tuyên bố đầy bi quan và thành tích nổi trội gần đây trong
lãnh vực kinh tế. Sự hồi phục của Hoa Kỳ nay đã trở thành cuộc hồi phục dài thứ
tư theo lịch sử, thị trường chứng khoán ở mức cao nhất, thất nghiệp ở dưới 5%
và lợi tức trung điểm thực sau cùng đã bắt đầu tăng. Có những vấn đề thực sự
như bất bình đẳng cao và số phận của những công nhân ít tay nghề bị bỏ rơi bởi
toàn cầu hóa. Nhưng những sự việc này đã âm ỉ nhiều năm nay. Nó không thể giải
thích sự đột ngột bùng nổ của chính trị Hoa Kỳ.
Về liên
hệ sắc tộc quả thực đã có những tiến bộ vượt bậc. Cho đến năm 1995, chỉ một nửa
người Mỹ bảo với các nhà thăm dò dư luận là họ chấp thuận hôn nhân ngoại tộc.
Nay con số lên đến gần 90%. Hơn một trong mười cuộc hôn nhân là giữa những người
khác sắc tộc. Phong trào di dân của những người không da trắng ra khu suburbs
đã đưa những Mỹ trắng, đen, Hispanic và Á Châu đến cảnh sống chung, và họ đã sống
chung với nhau một cách bình thường. Nhưng mặc dầu vậy, nhiều người Mỹ ngày
càng bi quan về sắc tộc. Từ năm 2008 khi Tổng Thống Barack Obama đắc cử, số người
Mỹ nói rằng liên hệ giữa da trắng và da đen xuống dốc từ 68% chỉ còn có 47%. Mỉa
mai thay, việc một người da đen được bầu lên làm tổng thống, vốn có vẻ như là bằng
cớ khó tranh cãi về tiến bộ sắc tộc, đã theo sau bởi ngày càng có nhiều người
tin là liên hệ sắc tộc thực sự ngày càng tệ hơn.
Điều gì
có thể giải thích được sự tách biệt giữa những chỉ dấu tốt lành và cảm nhận, mà
như ông Trump đã không tiếc lời nói là đất nước đang “going down fast.” Các sử
gia trong tương lai có thể ghi nhận là từ khoảng năm 2011, các trẻ em da trắng
và không da trắng nói chung bằng nhau, nhưng với dân số da trắng đang có triển
vọng trở thành thiểu số ở đất nước này vào năm 2045. Nó sẽ là một thay đổi đáng
kinh ngạc trong một quốc gia mà thiểu số da trắng gốc Âu Châu đã chiếm từ 80 đến
90% trong suốt 200 năm: từ chính quyền của Tổng Thống George Washington đến Tổng
Thống Ronald Reagan.
Bất ổn
về dân số đã được củng cố bởi những thế lực phân cực khác. Hai đảng chính đã kết
luận là không có bao nhiều trùng hợp giữa các nhóm cử tri bỏ phiếu cho họ,
thành ra thành công nằm trong việc làm sao cho bên phe mình càng tức tối, càng
nổi giận đến chừng nào càng tốt vì họ sẽ đi bỏ phiếu đông hơn là đối thủ. Cộng
thêm vào đó là một ứng cử viên, ông Donald Trump, mà thái độ bắt nạt đã như chọc
vào các vết thương và làm tăng cường độ của mọi sự tức giận, khiến chúng ta có
một quốc gia mà, mặc cho sức mạnh của nó, đang có nguy cơ tự hạ mình.
Sự thiệt
hại sẽ lớn nhất nếu ông ta trở thành tổng thống. Đe dọa của ông xóa bỏ mọi thỏa
thuận mậu dịch và buộc các công ty Hoa Kỳ đưa công việc trở lại nước Mỹ có thể
là trống rỗng. Ông ta có thể không xây nổi bức tường dọc theo biên giới với
Mexicon và trục xuất khoảng 11 triệu người ngoại quốc hiện sống không có quyền
pháp định để ở lại Hoa Kỳ. Nhưng ngay cả nếu ông ta thất bại không giữ nổi những
lời hứa khi vận động tranh cử, ông đã làm thiệt hại uy tín của Hoa Kỳ trên toàn
thế giới. Và không giữ được những lời hứa đó sẽ làm cho những người ủng hộ ông
còn tức tối hơn nữa.
Điều dĩ
nhiên là cơn ác mộng cho các chiến lược gia và các lãnh tụ thế giới là triển vọng
một ông Trump tổng thống, một người với rất ít khả năng tự chế và một tính tình
cực kỳ nóng nảy, sẽ là người có những quyết định đột ngột về an ninh quốc, với
quân đội hùng mạnh nhất thế giới cũng như biết được mật mã để tung ra một cuộc
tấn công hạt nhân.
Các
công ty cá độ nay cho triển vọng ông Trump thắng cử vào khoảng 30%, cũng giống
như họ đã tiên đoán triển vọng Anh bỏ phiếu rời khỏi Liên Hiệp Âu Châu vậy.
Nhưng điều còn đáng sợ hơn nữa, tuy là không hiển hiện vào lúc này, là thiệt hại
mà ông Trump sẽ tạo nên ngay cả khi ông ta thất bại. Ông đã vượt mọi biên giới
về điều gì được cho phép nói ra trong đối thoại chính trị với những lời về người
Mexico, Hồi giáo, phụ nữ, độc tài và ngay cả các đối thủ của ông. Những lời nói
này có thể không dễ dàng chìm vào quên lãng. Và lịch sử cho thấy là một ứng cử
viên đã nắm lấy quyền kiểm soát một chính đảng với một nghị trình đi ngược lại
giá trị truyền thống của đảng này thường rồi sẽ đổi dạng đảng này. Cố Thượng
Nghị Sĩ Barry Goldwater đã được điều đó với đảng Cộng Hòa: tuy ông thua ở 44 tiểu
bang hồi năm 1964, chỉ vài cuộc bầu cử sau đảng đã sử dụng nghị trình của ông.
Ông George McGovern, thành quả còn tệ hơn ông Goldwater, thua 49 tiểu bang
trong cuộc bầu cử năm 1972, đã đổi dạng đảng Dân Chủ cũng theo cách đó.
Một bài
học của sự thành công cho đến nay của ông Trump là tập hợp cổ truyền của Đảng Cộng
Hòa về sự kiên quyết cắt giảm chính quyền và bảo thủ xã hội đã không được cử
tri đi bầu sơ bộ hưởng ứng bằng “chủ thuyết Trump,” một tập hợp của chính sách
mỵ dân và chính sách bản địa trình bày theo kiểu reality television cho thế kỷ
thứ 21 bởi truyền hình và các phương tiện xã hội. Việc ông được đề cử sẽ có thể
dẫn đến một ngõ cụt cho đảng Cộng Hòa. Hay là nó cũng có thể chỉ đường cho một
tương lai của đảng.
Khi nhận
thức về lá phiếu phản đối ủng hộ sự phá hủy hệ thống hiện nay, vốn là điều mà
ông Donald Trump đại diện, một số cử tri đã có thái độ, như những người bỏ phiếu
ủng hộ Brexit ở Anh Quốc, là họ “không còn gì để mất.” Nhưng, cũng như rồi những
người bỏ phiếu ủng hộ Brexit sẽ là những người đầu tiên là nạn nhân của lá phiếu
của họ, những người tin vào hình ảnh của Hoa Kỳ mà ông Trump vẽ ra, vốn hoàn
toàn khác với hình ảnh thật của một Hoa Kỳ hòa bình, phồn thịnh và mặc những
tin tức mới đây hòa hợp hơn bao giờ hết về chủng tộc, “sẽ mất nhiều lắm.” Những
cũng như Brexit, một khi lá phiếu đã bỏ thì rút lại không kịp và sẽ có rất nhiều
đau khổ vì những lá phiếu phản đối vô trách nhiệm đó.
No comments:
Post a Comment