VAI TRÒ CỦA LUẬT SƯ TRONG TIẾN TRÌNH DÂN CHỦ HOÁ ĐẤT NƯỚC

Vai trò quan trọng của luật sư trong tiến trình dân chủ hoá đất nước
Alfonso Hoàng Gia Bảo
VietCatholic News (17 Jun 2009 17:27)
http://vietcatholic.net/News/Clients/ReadArticle.aspx?ID=68336
Tin tức về vụ bắt giữ Ls.Lê Công Định hôm 13/6/2009 đã gây nên phản ứng mạnh suốt mấy ngày qua. Mặc dù chuyện bóp méo sự thật để ‘chụp mũ’ người dân là bản chất của các chế độ cộng sản, nhưng bắt một trí thức am hiểu luật pháp hàng đầu đất nước như Ls.Định mà Csvn lại dàn dựng như cách đối phó với những tên tội phạm nguy hiểm “đầu trộm đuôi cướp” quả là chuyện ‘dại dột’ lạ thường.
Rốt cuộc chỉ vì đứng trước một nhân cách lớn và uy tín cao cỡ như Ls.Lê Công Định, Csvn vì sợ dùng lưới nylon thường bắt ‘con cá’ lớn này e sẽ bị dư luận lên án nên họ đã phải ‘gia cố’ rào trước đón sau thêm bằng mấy chữ “bắt khẩn cấp” cho giống lưới B40 cho an toàn!
Mất công là vậy và đó là chưa kể việc Csvn đã chu đáo đến mức chọn thời điểm ra tay vào ngày cuối tuần, khi các cơ quan thông tấn nước ngoài đều nghỉ weekend, chờ sang Thứ Hai thì mọi chuyện cũng đã nguội bớt. Nhưng sự lên án nhanh chóng của nhiều tổ chức nhân quyền quốc tế và cả bộ ngoại giao Hoa Kỳ đang cho thấy hiệu quả của màn kịch “bắt khẩn cấp” này có vẻ như đang bị biến thành ‘hậu quả’ do bị phản tác dụng. Chẳng những uy tín Ls.Lê Công Định không giảm mà nhờ vụ bắt bớ này Csvn đã “lăng-xê” không công tên tuổi anh.
Những ngày qua những bức chân dung hết sức sáng sủa của anh cùng người vợ cựu hoa hậu đã bay đến khắp nơi trên thế giới. Những ai lần đầu biết đến tấm gương đấu tranh này chắc hẳn đã không khỏi cảm kích khi biết anh đang có một cuộc sống quá tuyệt: công thành danh toại ở tuổi khá trẻ, vợ đẹp con ngoan, nhà cửa ở khu Phú Mỹ Hưng sang trọng v.v… ấy vậy mà anh chẳng màng lo hưởng thụ mà lại bận lòng đến những người nghèo cần phải được bênh vực trước tình trạng bất công đang tràn lan trong xã hội VN hôm nay.
Csvn ắt phải đang rất lo lắng trước một ‘hiện tượng’ khó hiểu khác lạ với họ như vậy nên mới sẵn sàng bán rẻ cả uy tín chế độ khi ra lệnh bắt bớ anh. Nhưng vì sao các luật sư lại là những người hay gặp ‘vấn đề’ với nhà cầm quyền nhất mà chẳng phải các vị giáo sư, bác sĩ, kỹ sư hay đại biểu quốc hội v.v…?

Thời thế tạo anh hùng
Như chúng ta đều đã biết sau ngày Đông Âu và Liên Xô tan rã, CSVN buộc phải ‘cởi trói’ nhiều cho lĩnh vực, trong đó có nghề luật sư.
Hơn hai thập niên “đổi mới” đã trôi qua nhưng mớ ‘luật rừng’ XHCN của Csvn vẫn còn nguyên đó sự chằng chịt. Thậm chí còn được ‘gia cố’ thêm bằng nhiều điều luật rừng rú thời thượng cổ như Nghị định 31/CP (14/4/1997) việc cớ “nhu cầu bảo đảm an ninh quốc gia” để quản thúc trái phép không phải người nước ngoài mà là chính công dân VN, Nghị quyết 23/QH11/2003 của quốc hội 11 nhằm chối bỏ trách nhiệm cướp bóc đất đai nhà cửa của người dân, các tôn giáo v.v… bấy nhiêu đủ cho chúng ta thấy, việc phải phóng thích nghề luật sư là một thách thức không nhỏ với Hà Nội.
Mặc dù vậy, Hà Nội ngày ấy cũng chẳng còn sự lựa chọn nào khác, mệnh lệnh ‘đối mới theo tư bản hay là chết’, đã buộc Csvn phải ‘nhắm mắt đưa chân’ thì họ mới có được những đồng Dollars do tư bản nước ngoài đổ vào giúp đảng qua cơn bĩ cực.
Nay nhờ những đồng dollars ‘cứu sinh’ ấy mà Csvn được thoát hiểm, thì nhiều ngành nghề tư nhân khác từng bị xem là ‘kẻ thù’ không đội trời chung với họ cũng đã có được cơ hội trỗi dậy. Trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ về luật tính đến tháng 5/2009 VN đã có 1.284 văn phòng, 80 công ty luật hợp danh và 115 công ty luật tư nhân tập trung nhiều nhất ở Sàigòn và Hà Nội. [1]

Lịch sử cho thấy xưa nay giới luật sư và những kẻ độc tài luôn ‘kỵ rơ’ nhau như nước với lửa. Khi cả hai cùng lớn mạnh, vì Thiện Ác không thể chung sống bên nhau nên những trận ‘thư hùng’ giữa họ là điều khó tránh khỏi. Nhưng vì ở thế yếu hơn nên ở VN thời gian qua những Ls.Nguyễn Văn Đài, Lê Thị Công Nhân, Lê Quốc Quân, Nguyễn Bắc Truyền, Bùi Kim Thành v.v… đã phải lần lượt dắt nhau vào tù.
Gần đây chúng ta vẫn chưa quên chuyện hai luật sư trụ cột của VP Luật Pháp-Quyền là anh Lê Trần Luật và chị Tạ Phong Tần, những người mà sau lần cộng tác trợ giúp phap1 lý cho giáo xứ Thái Hà, tuy chưa bị bắt vào tù nhưng cũng đã bị Csvn trù dập rất mạnh tay, qua những gì anh Luật đã trả lời phỏng vấn đài RFA hôm 15/5. [2]
Do vậy, để minh họa cho sự sợ hãi của Csvn đối với nghề luật sư ra sao, thiết tưởng hiện không gì thuyết phục cho bằng chính những tình huống rút từ hai phiên tòa ‘bất hạnh’ dành cho chế độ mới diễn ra hồi đầu năm, mà ở đó, Csvn đã bị các luật sư Pháp Quyền cùng xứ Thái Hà dí vào đến tận ‘đường cùng ngõ cụt’ ra sao?

Thái Hà, bàn thua đậm pháp lý của Csvn
Vụ Thái Hà khởi đi từ hôm 15/8/2008. Nhân ngày Mừng Kính Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời, giáo dân xứ này đã phá bỏ bức tường cũ ngăn cách khu đất tranh chấp đang bỏ trống để rước tượng Đức Mẹ vào đó để cầu nguyện.
Nhận thấy việc chưa từng có này là dấu hiệu của sự chẳng lành đối với chế độ, công an quận Đống Đa đã được lệnh ‘dằn mặt’ không để ngọn lửa Thái Hà cháy lan sang những nơi khác bằng cách hình sự hóa vụ bức tường. Việc để xảy ra các sự cố đánh người, xịt hơi cay và cuối cùng là bắt giáo dân cuối tháng 8/2008 đã khiến vụ Thái Hà đã bị trở thành ‘chuyện lớn’.
“Lỡ phóng lao nên đành phải theo lao”, Csvn phải lôi tiếp tờ Hà Nội Mới và Đài Truyền Hình VTV vào cuộc với thói quen suy nghĩ ngón đòn ‘vu khống’ là thứ đặc quyền bất khả xâm phạm của chế độ, nên họ đã vô tư phát sóng mà không ngờ rằng lần tái phạm này đã là giọt nước cuối cùng làm tràn chiếc ly đã sắp tràn miệng.
Sau vụ vu khống Đức cha Ngô Quang Kiệt hồi tháng 11/2008, giáo dân Hà Nội đã quyết không thể bỏ qua tội họ nữa mà sẽ làm đến cùng. Và thế là vụ việc đã nhanh chóng được Ls.Luật giúp họ tiến hành khởi kiện ngay sau phiên sơ thẩm diễn ra hồi tháng 12/2008.
Sai lầm đất đai chưa giải quyết xong nay lại thêm tội vu khống, cả hệ thống bảo vệ chính quyền Hà Nội bị rơi vào thế luống cuống chưa từng thấy. Thông tin về hai phiên xử này nay vẫn còn đầy đủ trên các trang VietCatholic, Dcctvn.net, Giaoxuthaiha.org v.v…

Bao nhiêu việc làm tồi tệ trong bóng tối mấy chục năm trước với Thái Hà và nhiều nhà thờ khác tưởng đã có thể ‘ngủ yên’ nay bỗng dưng sống lại khiến Csvn hết sức lo ngại.
Hiệu quả chống án thậm chí còn có thể quật ngược lại Csvn và đẩy nhà cầm quyền vào thế phải chống đỡ vất vả cho thấy sự trợ giúp pháp lý hết sức hiệu quả của các Ls.Lê Trần Luật, Tạ Phong Tần thiết tưởng đã quá rõ chẳng cần nói thêm.
Hai phiên tòa xử tám giáo dân chẳng những nhà cầm quyền không thể kết tội họ, ngược lại, tấm ‘lá chắn’ luật rừng chở che đảng an toàn bấy lâu nay còn bị rách tơi tả trước công luận.
Có một chi tiết tưởng rằng nhỏ thực ra rất quan trọng nói lên cái sự ‘bí đường’ của Csvn thời điểm ấy, đó là khi Ls.Lê Trần Luật và Tạ Phong Tần bị công an cầm chân tại Sàigòn sau những màn đấu trí rượt bắt cứ như phim trinh thám, vì nó diễn ra sát phiên phúc thẩm 27/3 chúng ta đang bị hút vào phiên tòa này nên tưởng rằng họ chận hai anh chị, chỉ vì không muốn thấy họ hiện diện tại phiên tòa, nhưng chúng ta cũng đã bị lầm!

Nhìn lại toàn cục vụ Thái Hà chắc nhiều người cũng thấy chính vụ việc phát sinh kiện tờ Hà Nội Mới và đài THVN vu khống “giáo dân cúi đầu nhận tội” mới khiến Csvn lo lắng hơn nhiều so với phiên phúc thẩm.
Vì sao? Mọi người cứ thử tưởng tượng xem một phiên tòa mà phần tranh luận chỉ còn lại hai chữ “Yes / No” để xác nhận mấy chữ “cúi đầu nhận tội” bên cạnh những bằng chứng quá rõ ràng không thể chối cãi, “tên tội phạm” Csvn sẽ chạy đi đâu nếu chẳng phải đứng chết trân giữa tòa?
Tình thế trở nên ngặt nghèo đối với Csvn ở chỗ nếu để chuyện này xảy ra thì cả ông Tô Huy Rứa và Vụ Báo chí Xuất bản - Ban Tuyên giáo Trung ương từ nay về sau sẽ khó lòng chỉ đạo 700 tờ báo lớn nhỏ tiếp tục ‘nói láo’, đơn giản vì đồng nghiệp của họ là các ông tổng biên tập tờ Hà Nội Mới và tổng giám đốc Đài Truyền hình Trung ương VTV từng bị ‘mất mặt’ trước công luận vì làm theo lời chỉ… đại của đảng.
Chính vì lý do này mà Csvn đã phải bằng mọi giá không để nó xảy ra. Muốn thế thì việc ra lệnh cho công an Gò Vấp đánh phủ đầu Ls.Luật, cấm không cho anh bay ra Hà Nội hoàn tất nốt thủ tục đang bị họ cố tình ém nhẹm tất yếu phải xảy ra.
Thú thật khi ấy tôi rất ao ước được chứng kiến xem Csvn sẽ ‘trổ tài’ chống đỡ với hai chữ Yes / No trong phiên tòa “cúi đầu nhận tội” này ra sao, nhưng tiếc là nó đã không xảy ra. (Giáo xứ Thái Hà đã bỏ lỡ cú penalty, còn Csvn biết thân phận thua nên đã gỡ luôn cái khung thành bỏ chạy.)

Luật sư chân chính, ‘cứu tinh’ của dân nghèo thời nay
Có thể nói luật sư là những người luôn “nặng nợ” với các phong trào đấu tranh cho đòi hỏi tự do - nhân quyền ở mọi thời và mọi nơi. Tấm gương đấu tranh của Mahatma Gandhi của Ấn Độ và Nelson Mandela của Nam Phi vẫn còn đó, cả hai người đều là những luật sư.
Ở VN thời gian qua mặc dù con số trí thức đấu tranh đòi hỏi dân chủ không nhiều, nhưng nhìn tới lui chúng ta vẫn thấy đông nhất là các luật sư với những tên tuổi đã nêu trên. Sau đó mới đến các bác sĩ, nhà báo v.v…
Thứ bậc này theo chúng tôi cho rằng xuất phát từ lý do va chạm nghề nghiệp trong thực tế. Luật sư và bác sĩ là hai nghề phải thường xuyên đối mặt nhiều nhất với những số phận, mảnh đời đáng thương tâm hơn bất cứ nghề nào khác.
Chính những nỗi ray rức mỗi khi họ bất lực nhìn thân chủ của mình phải vào tù oan, thấy bệnh nhân của mình chết vì nghèo không đủ tiền chạy chữa v.v… sự chồng chất ấy cao dần theo năm tháng đến một lúc nào đó có thể sẽ bẻ ngoặt cuộc đời họ rẽ sang một hướng đi khác mà nhiều khi bản thân họ cũng không thể cưỡng lại được.
Nếu không vì lý do này làm sao chúng ta có thể lý giải nổi vì sao một Lê Thị Công Nhân bé nhỏ là vậy mà lại có thể nói ra những lời danh thép mà ngay cả nam nhi như chúng ta cũng chưa chắc có mấy người làm nổi “…tôi xin khẳng định bằng tất cả lương tâm, trách nhiệm và tình cảm của mình đối với đất nước Việt Nam và dân tộc Việt Nam là: tôi sẽ chiến đấu tới cùng cho dù chỉ còn một mình tôi, trước hết là giành lấy nhân quyền cho chính mình và giành lấy nhân quyền, dân chủ và tự do cho người Việt Nam. Và Cộng sản Việt Nam đừng có mong chờ bất cứ một điều gì dù chỉ là thỏa hiệp, chứ đừng nói là đầu hàng về phía tôi.”[3]?

Và sẽ là thiếu sót lớn nếu bài viết này chúng tôi không nhắc đến một trong những luật sư điển hình của thời đại cũng từng chịu sự dày vò lương tâm và đã thay đổi cuộc đời ông, đó chính là cố tổng thống Nam Hàn Roh Moo Hynn, người vừa tự tử trong tháng 5/2009 qua.
Vị cố tổng thống này từng xuất thân là một luật sư nhân quyền và “…vào năm 1981, công việc đưa ông tiếp xúc với một trường hợp vi phạm nhân quyền mà ông nói làm ông vĩnh viễn thay đổi khát vọng của đời mình. Ông Roh khi đó được đề nghị bảo vệ cho 12 trong số 24 sinh viên bị bắt vì tàng trữ văn chương cấm, và vì tội này, họ bị giam cầm và tra tấn trong gần hai tháng. Ông Roh được trích lời nói rằng: "Khi tôi nhìn thấy những đôi mắt hoảng sợ, những ngón chân bị mất móng của họ, cuộc đời một luật sư an nhàn của tôi chấm dứt". [4]

Những trường hợp ‘tai nạn nghề nghiệp’ tương tự như Roh Moo-Hynn nêu trên, phần nào giúp chúng ta hiểu được vì sao ở những nước như thiếu tự do dân chủ VN, TQ, Miến Điện v.v… luật sư thuộc giới nghề luôn có nguy cơ phải vào tù cao nhất.
Nhờ hiểu biết về luật, luật sư luôn là những người sớm nhất trong xã hội nhận ra sự bất minh và gian xảo trong hệ thống pháp luật trong các chế độ độc tài để rồi chính lương tâm và ý thức trách nhiệm của người có học trong xã hội thôi thúc họ hành động chống lại những sai trái này.
Như trường hợp CSVN, đó chính là các Điều 4 để kéo dài sự cai trị bất hợp pháp của đảng CSVN. Điều 88 ‘chống lại nhà nước, đe dọa an ninh quốc gia’ để chụp mũ những người đấu tranh và còn nhiều điều luật cố tình chồng chéo khác mà nếu không có các luật sư chỉ ra không chắc chúng ta đã để ý đến.

Tóm lại, luật sư là những người đang ‘chạy xe ba gác trong bụng dạ chế độ’ vì tường tận mọi ngóc ngách bất minh trong hệ thống luật pháp hiện hành. Vì không chịu nổi cảnh bị người khác đâm thấu ruột gan mình mà Csvn đã ra tay bắt họ.

Vùng lên hỡi các… luật sư!
Nhờ hội nhập Csvn mới có cơ hội được đóng học phí ngu một cách ‘lãng nhách” trong các vụ kiện quốc tế như VN Airlines, Liên đoàn Bóng đá VN nên mới thấy cần các luật sư trẻ được học hành bài bản từ Âu Mỹ trở về. Nhưng khi nhìn lại hệ thống luật lệ của mình, Csvn vì không đủ bản lĩnh cải tiến nên không sao tránh khỏi tâm lý bất an khi thấy bao quanh những con người tài giỏi như vậy, lại là mớ dây oan ‘luật rừng’ do họ dựng lên để bảo kê chế độ.
Chính vì lý do này mà gần đây, nhất là kể từ sau khi gia nhập WTO, Csvn lại càng ra sức ‘chấn chỉnh’ ngược lại ngành nghề đặc biệt này, khiến cho hai Ls trẻ Nguyễn Văn Đài và Lê Thị Công Nhân vào ngày 6/3/2007 đã phải vào tù cùng lúc.
Với ai chưa đáng được vào tù thì phải ‘dằn mặt’ họ và Csvn đã nhắm vào Ls.Lê Quốc Quân hôm 8/3/2007 khi anh tham dự khóa học do cơ quan NED của Mỹ (National Endowment for Democracy) cấp học bổng, vừa trở về Việt Nam liền bị bắt.

Nhưng đây mới là đích Csvn đang nhắm đến đó là việc họ vừa vội vã dựng lên “Liên Đoàn Luật Sư Việt Nam” (LĐLSVN), chính cái tổ chức này chúng tôi cho rằng sẽ làm thay công an để khóa tay các luật sư nào tỏ ý chống đối từ sớm chứ không để quá muộn như Ls.Lê Trần Luật, Lê Công Định kẻo mang tiếng cho chế độ khi phải bắt họ. Vụ liên đoàn luật sư Tp.HCM ra nghị quyết xác lập chủ quyền với hai quần đảo đang tranh chấp với TQ trong khi Csvn im lặng cũng đã khiến nhà cầm quyền đang rất khó chịu, chắc chắn cũng đang gây nên những cơn sóng ngầm đâu đây.
Mặc dù ý đồ thành lập LĐLSVN đã có từ sau vụ bắt hai Ls Nguyễn Văn Đài và Lê Thị Công Nhân, nhưng vì gặp phải chống đối, đặc biệt là từ Liên Đoàn LS Tp.HCM do Ls. Nguyễn Đăng Trừng lãnh đạo, nơi mà nhiều người bảo là “ly khai”, mãi đến 11/5/09 Csvn mới trình làng được cái “tổ chức hoạt động dân sự” nhưng lại do đảng điều hành này.
Bằng chứng rõ rệt nhất là ngày ra mắt LĐLSVN người ta không chỉ thấy có ông Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường mà còn cả chủ tịch Nguyễn Minh Triết, Phó Thủ Tướng Trương Vĩnh Trọng, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Viện trưởng VKSND tối cao Trần Quốc Vượng.
Cơ cấu LĐLSVN thì lại toàn những cán bộ đảng viên ‘gộc’ như Lê Thúc Anh (nguyên Phó Chánh án TAND tối cao) làm Chủ tịch Hội đồng lâm thời, hai Phó Chủ tịch là Nguyễn Văn Thảo, nguyên là một vụ trưởng thuộc Bộ Tư pháp và Trần Đại Hưng nguyên là phó ban nội chính trung ương, cho thấy sự ra đời của tổ chức này chắc chắn không để cải cách ngành tư pháp mà sẽ được dùng để hợp pháp hóa việc đàn áp những luật sư như Lê Trần Luật thay cho công an để tránh tiếng.
Đâu có cái tổ chức dân sự nào mà lại được đảng quan tâm nhiều như vậy nếu không phải trá hình?

Nhận thấy sự áp đặt này là quá trắng trợn nhiều luật sư đã lên tiếng phản đối. LS.Nguyễn Đăng Trừng, chủ nhiệm đoàn luật sư TP.HCM đã bày tỏ sự bất bình và thất vọng “Đây là một tổ chức nghề nghiệp nên quá trình bầu cử phải dân chủ. Chủ tịch Liên đoàn phải do tất cả các đại biểu bỏ phiếu bầu, nhưng thực tế lại không được như vậy”. [5]
Trước đó, Đoàn luật sư Sàigòn cũng đã từ chối kết nạp Lê Thúc Anh làm thành viên để đáp ứng quy định (phải là luật sư mới được tham gia Hội Đồng Lâm thời Luật sư toàn quốc) Lê Thúc Anh đã tìm cách “chạy chọt” được làm thành viên của Đoàn Luật sư Bà Rịa-Vũng Tàu.

Tình hình cho thấy có thể sẽ có thêm nhiều lưới sắt được tung ra nhắm vào giới luật sư nay mai chứ chưa hẳn đã dừng lại sau vụ bắt anh Lê Công Định.
Nhưng như đã nói trên, “duyên nợ” của giới luật gia đối với vận mệnh đất nước ở mọi thời và mọi nơi bao giờ cũng khăng khít hơn bất cứ nghề dân sự nào khác. Một dân tộc có tiếng dũng cảm đấu tranh như Việt Nam càng khó nằm ngoại lệ và trọng trách ấy đang ở trong tay khoảng 5000 luật sư trên cả nước.

Việc khởi kiện ông thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng của Ls.Cù Huy Hà Vũ trong bối cảnh giáo sư Nguyễn Huệ Chi và mọi người đang hình dung ra ‘bàn thua trông thấy’ xảy ra ở quốc hội, cho chúng ta thấy ‘ngón đòn’ của luật sư tung ra bao giờ cũng hiệu quả hơn cái sự loay hoay chống đỡ của những người ít hiểu luật như chúng ta nhiều lần.

Để VN sớm có một xã hội dân sự đích thực, không thể ai khác ngoài chính các luật sư trong nước phải đứng ra “xóa mù” luật giúp cho CSVN.
Xóa bằng cách nào? Chẳng cần tìm đâu xa vì ‘vũ khí’ đã có sẵn cái khẩu hiệu “Sống và Làm việc theo Hiến Pháp và Pháp Luật” Csvn đang vung vãi khắp nơi, buộc họ tuân thủ luật pháp như cách mà giáo xứ Thái Hà cùng với Ls.Lê Trần Luật, Tạ Phong Tần vừa mới ‘lên lớp’ cho họ hai bài học vỡ lòng hồi đầu năm nay.

Suốt chiều dài lịch sử nhân loại chúng ta chưa từng thấy có kẻ độc tài nào bỗng dưng nổi hứng tuyên bố tự ý bãi bỏ chế độ của họ, thôi kềm kẹp và trả tự do cho dân chúng. Và cả đến khi đến trái đất này nổ tung ra, ảo tưởng này khó có thể xảy ra mà ngược lại, chúng ta chỉ toàn thấy những sự tự do dân chúng khắp nơi phải mua với những cái giá “cắt cổ” vì bằng máu và nước mắt. Vài trăm mạng sống sinh viên TQ chỉ cho phép họ được vài chục chục ngày đêm hít thở tự do trên bầu trời Thiên An Môn 20 năm trước vẫn còn sờ sờ ra đó.

Và như vậy, cái giá của tự do dân chủ mà Csvn sắp ‘bán’ cho hơn 80 triệu dân VN nay mai chắc chắn cũng không hề rẻ! Vài chục triệu dân đen chúng tôi không tài nào có cơ hội sở hữu chúng nếu thiếu sự giúp sức của giới trí thức đặc, biệt là các luật sư dũng cảm và tên tuổi như anh Lê Công Định, Lê Trần Luật, Cù Huy Hà Vũ, Lê Quốc Quận v.v.v. và nhiều người khác.

Bài viết này xin được như một lời tri ân bé nhỏ gởi đến các vị luật sư chân chính, những người vì một nước Việt Nam tự do dân chủ tương lai mà nay đã và đang chịu sống trong vòng tù tội của bạo quyền Csvn.

Ghi chú:
[1] Chủ tịch nước: Luật sư phải độc lập http://vietnamnet.vn/chinhtri/2009/05/846958/
[2] Luật sư Lê Trần Luật dưới áp lực của chính quyền http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/Lawyer-le-tran-luat-under-constant-pressure-meetings-with-international-delegations-obstructed-q-a-05152009165332.html?searchterm=None
[3] Lời tâm huyết cuối cùng http://vi.wikisource.org/wiki/L%E1%BB%9Di_t%C3%A2m_huy%E1%BA%BFt_cu%E1%BB%91i_c%C3%B9ng
[4] Cuộc đời ông Roh Moo-Hyun http://www.bbc.co.uk/vietnamese/world/2009/05/090523_rohmoohyun_obit.shtml
[5] Luật sư và Liên đoàn Luật Sư. .. Quốc Doanh http://www.vietvungvinh.com/Portal.asp?goto=VietNam/2009/20090516_01.htm

Sàigòn, 17/6/2009
Alfonso Hoàng Gia Bảo