Chiến
tranh kéo dài : Nga hay Ukraina sẽ thắng ?
Thụy My - RFI
Đăng
ngày: 02/07/2022 - 18:51
The
Economist chạy
tựa trang nhất « Làm thế nào thắng được cuộc chiến kéo dài ở
Ukraina ». Sau khi chiến đấu rất tốt trong giai đoạn đầu, Kiev
nay bị chiếm mất một số vùng đất. Điều gì sẽ xảy ra trong thời gian tới ?
https://s.rfi.fr/media/display/f1dd070c-fa1b-11ec-afe0-005056a90284/w:1024/p:16x9/kremen_02.webp
Hỏa
tiễn Nga phát nổ phía trên trung tâm thương mại ở Kremenchuk, Ukraina ngày
28/06/2022. Ảnh cắt từ video. via REUTERS - CCTV via Instagram
@zelenskiy_of
Trong cuộc chiến hủy diệt tàn khốc, bên nào
nhụt chí sẽ thua
Ukraina đã
chiến thắng trong một cuộc chiến ngắn. Cơ động và đầy nhiệt huyết, quân đội
Ukraina đã gây cho quân Nga những thiệt hại khủng khiếp và làm thất bại kế hoạch
chiếm thủ đô Kiev. Giờ đây trước mặt là một cuộc chiến dài lâu, sẽ tiêu hủy nhiều
loại vũ khí, nhiều mạng người và tiền bạc, cho đến khi một bên không còn ý chí
chiến đấu. Cho đến lúc này, đó là một cuộc chiến mà Nga đang thắng.
Những ngày
gần đây, quân Nga đã chiếm được thành phố Severodonetsk ở miền đông, có bước tiến
ở Lysychansk và sắp tới có thể kiểm soát được toàn bộ tỉnh Luhansk. Nga cũng đe
dọa Sloviansk, ở phía bắc tỉnh Donetsk láng giềng. Các nhà lãnh đạo Ukraina cho
biết họ thiếu vũ khí, đạn dược, mỗi ngày có đến khoảng 200 quân nhân tử trận.
May cho
Ukraina, quân Nga tiến rất chậm và bị thiệt hại nhiều. Nếu có khí giới NATO và
viện trợ tài chánh đầy đủ, Ukraina hoàn toàn có thể đẩy lui quân Nga. Cho dù những
phần đất đã mất khó thể lấy lại, Kiev chứng tỏ được chiến dịch của Vladimir
Putin là vô ích, và nổi lên như một Nhà nước dân chủ hướng về phương Tây. Nhưng
để làm được điều đó, Ukraina
cần được ủng hộ lâu dài, mà điều này thì không chắc chắn.
Putin tìm kiếm chiến thắng, bất chấp máu
xương
Thoạt nhìn
thì một cuộc chiến dài hơi có lợi cho Matxcơva. Đôi bên sử dụng một lượng đạn
dược khổng lồ, nhưng Nga có dự trữ đạn dồi dào hơn, và kinh tế Nga mạnh hơn
Ukraina nhiều. Để tìm chiến thắng, Nga sẵn sàng khủng bố, gây mất tinh thần cho
người Ukraina bằng các tội ác chiến tranh, như vụ tấn công vào trung tâm thương
mại ở Kremenchuk tuần này. Và Putin sẵn sàng gây đau thương cho chính người
Nga, nếu cần.
Tuy vậy
chiến tranh kéo dài chưa hẳn diễn ra theo điều kiện của Putin. Ukraina có một
lượng lớn quân nhân quyết tâm bảo vệ tổ quốc, và có thể được kỹ nghệ quốc phòng
phương Tây hỗ trợ. Với vũ khí tầm xa và chính xác hơn, với các chiến thuật của
NATO, Ukraina có khả năng tiêu diệt các sở chỉ huy và kho hậu cần của Nga. Hôm
30/06, Ukraina đã sử dụng vũ khí NATO để đuổi sạch quân Nga khỏi đảo Rắn, vị
trí chiến lược ở Hắc Hải. Nếu Kiev giành lại được những lãnh thổ quan trọng như
Kherson chẳng hạn, Nga sẽ phải trả giá đắt.
Nếu Nga bắt
đầu mất đất trên chiến trường, nội bộ ở Kremlin sẽ lục đục. Tình báo phương Tây
cho rằng cấp dưới không báo cáo sự thật cho Putin, và ông chủ điện Kremlin có
thói quen thay người chỉ huy, như tướng Alexander Dvornikov. Phương Tây cũng có
thể gia tăng trừng phạt, gây thiệt hại lâu dài cho kinh tế Nga ; tách rời
giới tinh hoa khỏi Vladimir Putin bằng cách đón nhận những người ly khai.
Trong hội
nghị thượng đỉnh hôm 23/06, Liên Hiệp Châu Âu đã chấp nhận tư cách ứng cử viên
của Ukraina. Tuần này G7 đã khẳng định sẽ tăng cường trừng phạt, NATO nhìn nhận
Nga là mối đe dọa lớn nhất, gia tăng sự hiện diện ở Đông Âu.
Để ngăn cuộc chiến sắp tới của Putin, cần thắng
được cuộc chiến ở Ukraina
Tuy vậy,
Ukraina là một gánh nặng lớn lao. Kỹ nghệ quốc phòng phương Tây rất đáng gờm,
nhưng khó sản xuất ngay số lượng vũ khí lớn, nhất là đạn dược. Chính phủ Kiev
thâm thủng 5 tỉ đô la mỗi tháng và còn phải nghĩ đến tái thiết sau chiến tranh.
Nạn lạm phát và các cuộc bầu cử ảnh hưởng đến tỉ lệ ủng hộ của công chúng
phương Tây.
Cái giá mà
thế giới phải trả cho một cuộc chiến tranh kéo dài sẽ tăng lên. Putin phong tỏa
các cảng khiến Ukraina không xuất khẩu được ngũ cốc, dầu hướng dương, gây rối
loạn và nạn đói tại những nước nghèo phải nhập khẩu. Ông ta còn tạo ra nạn thiếu
khí đốt ở châu Âu trong mùa đông sắp tới. Nếu sự đoàn kết tan vỡ do vấn đề năng
lượng, nạn nhân chính là Ukraina. Phức tạp hơn, các thành viên NATO còn lo sợ nếu
Ukraina chiếm thế thượng phong, Putin sẽ hành xử tệ hại, lôi kéo các nước vào một
cuộc chiến thảm họa với Nga.
The
Economist dự báo
Vladimir Putin sẽ cố chiếm đất của Ukraina càng nhiều càng tốt, tuyên bố chiến
thắng và kêu gọi phương Tây áp đặt điều kiện lên Ukraina. Đổi lại, ông ta sẽ
« giúp » thế giới tránh được đổ nát, đói rét và mối đe dọa hạt nhân.
Nhưng theo tuần báo Anh, nếu chấp nhận thỏa thuận này sẽ là một tính toán vô
cùng sai lầm. Ukraina sẽ bị Nga tấn công thường xuyên. Putin càng thành công ở
Ukraina, ông ta sẽ càng hiếu chiến, sẽ tiến đánh với tất cả các loại vũ khí
đang hiệu quả. Có nghĩa là gây tội ác chiến tranh, dùng nguyên tử để dọa nạt, bỏ
đói thế giới và làm châu Âu run rẩy vì lạnh.
Cách tốt nhất để ngăn chận cuộc chiến sắp tới là
chiến thắng được cuộc chiến này.
Các nhà lãnh đạo cần phải giải thích cho người dân, là chúng ta không chỉ bảo vệ
một nguyên tắc trừu tượng ở Ukraina, mà chính an ninh của mình. Liên Hiệp Châu Âu cần củng cố lãnh vực năng lượng, Ukraina cần phải có
thêm nhiều vũ khí. Nếu áp đặt cho Ukraina một nền hòa bình tồi tệ, mối
đe dọa nguyên tử của Putin không dừng lại. Ông ta sẽ càng nguy hiểm hơn, nhất
là nếu lực lượng quy ước thất thế. Ukraina và những người ủng hộ có được nhân lực,
tiền bạc và phương tiện cần thiết để chiến thắng Putin. Nhưng phải chăng tất cả
đều có được quyết tâm ?
Phương Tây mỏi mệt vì chiến tranh
Ukraina : Hy vọng của Kremlin
Trong sổ
tay hàng tuần trên Le Point, nhà văn Bernard-Henri Lévy cảnh báo
tâm lý mệt mỏi trước cuộc chiến tranh Ukraina. Ông nhắc lại câu nói của tổng thống
Pháp Poincaré hồi năm 1917, khi được hỏi quân đội Pháp liệu có chống chọi được
hay không, « Quân đội sẽ trụ vững nếu hậu phương vững vàng ». Tương
tự, quân đội Ukraina bây giờ cũng vậy.
Trên chiến
địa, những chiến sĩ Ukraina tỏ ra anh dũng một cách đáng kinh ngạc, đẩy lùi được
quân Nga ở Kiev, Borodyanka, Mykolaiv và chuẩn bị phản công ở Donbass. Lính Nga
thì mất tinh thần, xe tăng thiếu phụ tùng, tử trận rất nhiều khiến Putin phải
trả giá đắt cho các chiến thắng. Ngược lại, vấn đề nằm ở hậu phương. Chính xác
hơn, là « hậu phương của hậu phương », tức khối các nước đồng minh
cung cấp vũ khí, vì người dân trong xã hội Ukraina có tinh thần kháng chiến
không thua các chiến binh.
Dư luận
phương Tây có tiếp tục ủng hộ lâu dài, chấp nhận để các nhà lãnh đạo viện trợ
vũ khí cho Ukraina chiến đấu ? Sự phẫn nộ trước cuộc xâm lăng của Nga lẽ nào chỉ
là ngọn lửa rơm, tên của những vùng đất Ukraina bị phá hủy tiếp tục là một điệu
valse buồn. Đó chính là hy vọng của Putin. Trong ngôi nhà nghỉ, ông ta lạnh
lùng chờ đợi công luận quen dần với những đau thương của các chiến binh, người
già, trẻ em trong cuộc chiến.
Cũng như
những « pitbull » của mình là Lavrov và Medvedev, Putin nghĩ rằng sẽ
đến một ngày những tiếng kêu phẫn nộ ở Paris, Roma, Washington và cả Luân Đôn sẽ
chìm vào im lặng. Ngày đó những cái nhìn sẽ lảng đi khi ông ta vung gươm vào
Zelensky. Đó sẽ là dấu hiệu cho hồi kết của những giá trị châu Âu, từ Teheran đến
Bắc Kinh đều thích thú đứng nhìn. Tác giả cho rằng hơn bao giờ hết, cần phải ủng
hộ nhân dân Ukraina cho đến cùng.
Hồng Kông tự do trở thành công an trị
Tại châu
Á, L’Obs nói về « Hồng Kông, những lời hứa không
thực hiện » : « Một đất nước, hai chế độ » nay đã
trở thành « Một đất nước, một chế độ ».
Ngày
01/07/1997, lá cờ Anh được hạ xuống, xếp lại và trao cho thái tử Charles dưới
cơn mưa tầm tã. Vào lúc trao trả Hồng Kông cho Trung Quốc, tất cả những dấu hiệu
đều tốt đẹp : Đặng Tiểu Bình cam kết tôn trọng quyền tự trị của Hồng Kông
trong vòng 50 năm với khẩu hiệu « nhất quốc lưỡng chế ». Bắc
Kinh đang cải cách kinh tế và người ta cho rằng chính trị sẽ trở nên tự do hơn.
Cho đến nỗi Financial Times tự hỏi liệu đến một ngày nào đó Hồng
Kông sẽ ảnh hưởng đến Trung Quốc.
Ngày
01/07/2022, kỷ niệm 25 năm trao trả, Tập Cận Bình đến Hồng Kông, có vẻ như một cuộc
thanh tra sau chiến thắng. Ai có thể tin được mới cách đây gần ba năm, một phần
tư trong số bảy triệu dân Hồng Kông đã xuống đường để bảo vệ các quyền của
mình ? Đã từng có một nền báo chí tự do, một xã hội dân sự tích cực, năng
động, một đời sống chính trị đa phương ? Thay vào đó là một hệ thống do
Trung Quốc thống trị, mà điển hình là Lý Gia Siêu (John Lee), một cựu công an
nay trở thành trưởng đặc khu được Bắc Kinh chọn lựa.
Tự do ở Hồng
Kông đã sụp đổ như tòa lâu đài trên cát, vào ngày mà đảng Cộng sản Trung Quốc
quyết định chẳng cần đóng kịch nữa. Thế giới im lặng, cho dù thỏa thuận
Anh-Trung là một văn bản có giá trị quốc tế. Phương Tây cho rằng giờ đây Hồng
Kông nằm trong tay Trung Quốc, chẳng thể làm được gì.
Bước lùi vĩ đại của dân chủ ở Hồng Kông
L’Express nhận định « Hồng
Kông : Bước lùi vĩ đại của dân chủ ». Còn 25 năm nữa mới đến
kỳ hạn 2047, nhưng Hồng Kông đã trở nên một thành phố như bao nhiêu thành phố
khác ở Hoa lục. Một đô thị không biểu tình, không tranh luận, với một Nghị
Viện bù nhìn, học sinh được « giáo dục ái quốc », sách giáo khoa khẳng
định chưa bao giờ bị Anh quốc đô hộ !
Nhưng ai sẽ
đứng lên chống lại người khổng lồ châu Á ? La Quán Thông (Nathan Law), từng
là dân biểu trẻ nhất Hồng Kông nay tị nạn ở Anh, thất vọng cho biết đã gặp các
nhà ngoại giao Pháp, nhưng họ tỏ ra rất thận trọng. « Một đất nước
bảo vệ dân chủ, nhân quyền như Pháp lẽ ra phải hành động nhiều hơn cho Hồng
Kông và cả Tân Cương, Tây Tạng, Đài Loan ».
Le
Monde số cuối tuần
nhận thấy « Chỉ cần hai năm để biến Hồng Kông thành hệ thống hậu
toàn trị ». Báo chí bị bịt miệng, các nghiệp đoàn độc lập bị giải
thể, liên minh các hiệp hội trong suốt 30 năm qua tổ chức tưởng niệm vụ thảm
sát Thiên An Môn nay đã bị đánh phá, các chính khách ôn hòa đều vào tù và có
nguy cơ lãnh những bản án nặng nề. Dù Hồng Kông là một trong những trung tâm
tài chánh thế giới, việc Bắc Kinh bóp nghẹt đặc khu không gây ra nhiều phản ứng
nơi cộng đồng quốc tế.
Phá thai : Nước Mỹ thêm chia rẽ
Nhìn sang
nước Mỹ, L’Obs chạy tựa trang nhất « Quyền phá
thai : Cuộc tranh đấu tiếp diễn ». Đối với Courrier
International, quyết định của Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ cho phép các bang cấm
phá thai là « Cuộc chiến chống lại phụ nữ ».
Theo L’Obs,
đây là một đòn sấm sét của Tòa án Tối cao - mà sự thăng bằng chính trị đã bị tổng
thống Donald Trump thay đổi, là sự chối từ quyền lợi của hàng triệu phụ nữ Mỹ.
Tấm gương của nền dân chủ phương Tây lớn nhất thế giới sẽ làm mong manh thêm một
quyền vẫn luôn bị đe dọa. Với tình trạng phân cực tại Hoa Kỳ hiện nay, quyết định
của tòa tạo ra một cuộc chiến tranh ly khai mới, giữa các bang cấm phá thai và
các bang cho tiếp tục. Trong một đất nước mà nhân viên y tế làm dịch vụ phá
thai thường bị đe dọa, và không có dịch vụ y tế nào miễn phí, các phụ nữ nghèo,
thiểu số sẽ không còn cơ hội.
Courrier
International dịch
một số bài báo cho thấy phản ứng đa dạng về sự kiện này. USA Today thuật
lại tâm trạng thất vọng tại khoa phụ sản của bệnh nhân lẫn y bác sĩ tại một dưỡng
đường ở Oklahoma khi phải đột ngột hủy các cuộc hẹn phá thai. The
Guardian cho rằng đó là do cựu tổng thống Trump đã bổ nhiệm « ba
trong số chín thẩm phán Tối cao Pháp viện, khiến cơ quan tư pháp cao nhất ngả
sang bảo thủ trong vòng 25 năm tới ». The Washington Post cáo
buộc « sự độc tài của một thiểu số ».
Ngược lại The
Wall Street Journal đặt câu hỏi « Liệu nước Mỹ có còn khả
năng giải quyết bất đồng chính trị một cách dân chủ, ôn hòa hay
không ? ». Một loạt vụ kiện được chuẩn bị ở nhiều bang,
California muốn sửa đổi Hiến Pháp, một số công ty tài trợ cho những nữ nhân
viên phải sang bang khác phá thai…Cùng lúc đó, phe bảo thủ tại phân nửa trong số
các bang của Mỹ tăng tốc hạn chế các vụ phá thai. Thay vì đối thoại, nước Mỹ dường
như đang bên bờ vực bùng nổ. Tại Pháp, La Croix số cuối tuần
phê phán đề nghị của các dân biểu đảng cầm quyền về một dự luật nhằm đưa việc « tôn
trọng quyền phá thai vào Hiến Pháp », cho đây là chính trị hóa vấn
đề vì đã có luật Veil từ năm 1975.
Pháp : Nỗi lo về trình độ toán và tâm lý
thụ động
Hồ sơ của L’Express được
dành cho câu hỏi làm thế nào nâng cao trình độ toán của học sinh, một khi vẫn
còn kịp. Chương trình quốc tế PISA chuyên so sánh trình độ các thiếu niên 15 tuổi
của 85 nước ghi nhận từ 2000 đến 2010, Pháp bị sụt hẳn về môn toán, nay chỉ được
xếp ở mức trung bình. Một điều tra khác mang tên Xu hướng về toán và nghiên cứu
khoa học (TIMSS) tiến hành tại 60 nước cho thấy học sinh Pháp bị xếp trong những
hạng chót tại Liên Hiệp Châu Âu, tương đương với Rumani. Tuần báo lo ngại, một
đất nước kém cỏi về toán học sẽ mất đi sự hòa hợp và sức mạnh, hơn nữa lại là
quê hương của Descartes, Pascal…
Le
Point nêu ra một
vấn đề khác : lớp trẻ thiếu kiên định và thiếu động lực. Nhiều lãnh vực
như khách sạn, nhà hàng, bệnh viện, xây dựng không tuyển được người, chủ yếu do
cần nhiều sức lao động. Tăng lương vẫn không thu hút được ứng viên, người lao động
từ chối làm việc buổi tối và cuối tuần. Về học hành, kỳ thi tú tài thường bị
than phiền là « quá khó ». « Họ muốn có bằng cấp mà
không cần cố gắng, họ sẽ trở nên những người trưởng thành như thế
nào ? » - Sylvie Germain kinh ngạc. Là tác giả cuốn tiểu
thuyết « Những ngày phẫn nộ », được trích khoảng 20
dòng làm đề tài bình luận trong kỳ thi tú tài năm nay, nhà văn nữ nhận được vô
số chỉ trích, lăng mạ trên mạng xã hội, thậm chí dọa giết. Một hiện tượng mà từ
2019 tổng thống Emmanuel Macron đã gọi là sự quên lãng « ý nghĩa của nỗ lực ».
No comments:
Post a Comment