The
Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy,
biên dịch
08/10/2021
http://nghiencuuquocte.org/2021/10/08/the-gioi-hom-nay-08-10-2021/
Pfizer và BioNTech đã
yêu cầu FDA phê duyệt vắc-xin covid-19 cho trẻ em từ 5 đến 11 tuổi của họ.
Nếu các cố vấn khoa học của FDA công nhận loại vắc-xin này tại cuộc họp cuối
tháng, nó sẽ có thể được đưa ra thị trường từ tháng 11. Hai nhà sản xuất cho biết
vắc-xin có thể tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh ở trẻ em, tương tự như thuốc dành
cho trẻ vị thành niên đã được phê duyệt.
Ireland đồng ý với thỏa thuận
thuế toàn cầu do OECD làm trung gian theo đó tính thuế doanh nghiệp tối thiểu
15% đối với các công ty lớn. Nước này từ lâu phản đối thỏa thuận vì e ngại nếu
bỏ mức thuế 12,5% – thuộc hàng thấp nhất ở các nước giàu – sẽ khiến các công ty
rời đi, kéo theo việc làm và doanh thu. Ireland có thể giữ con số 12,5% đó cho
các công ty có doanh thu dưới 750 triệu euro (867 triệu đô la).
Tòa án hiến pháp Ba Lan không
công nhận luật EU cao hơn luật quốc gia của các nước thành viên. Ủy ban châu Âu
ngay lập tức phản bác lại và cho biết phán quyết này gây nên “những lo ngại
nghiêm trọng.” Phán quyết này rất thuận lợi cho đảng Luật pháp và Công lý (PiS)
cầm quyền, trong bối cảnh đảng liên tục bị EU cáo buộc chính trị hóa tòa án và
phá hoại pháp quyền.
Các nhà lập pháp từ hai đảng của Mỹ đã
đạt được một thỏa thuận ngắn hạn để nâng trần nợ, qua đó ngăn vỡ nợ quốc gia
trong 11 ngày tới. Đó là nhờ các thượng nghị sĩ Cộng hòa cuối cùng cũng hợp
tác. Thỏa thuận này nới trần nợ lên thêm 480 tỷ đô la và bao gồm các khoản vay
chính phủ cho đến ngày 3 tháng 12. Song về lâu dài Quốc hội cũng phải nâng trần
nợ và tài trợ dài hạn cho chính phủ.
CIA sẽ thành lập một lực lượng
cấp cao chỉ tập trung vào Trung Quốc, như đã làm trước đây với Liên Xô và
al-Qaeda. Trung tâm Chỉ huy Trung Quốc (China Mission Centre) được thành lập
đúng lúc căng thẳng leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc. Trước đó giám đốc CIA
William Burns đã gọi Trung Quốc là “mối đe dọa địa chính trị quan trọng nhất
chúng ta phải đối mặt”.
Đại diện đặc biệt của Nga về vấn đề Afghanistan
cho biết Taliban sẽ được mời đến Moscow để đàm phán vào ngày 20 tháng 10, theo
các hãng thông tấn Nga. Trung Quốc, Ấn Độ, Iran và Pakistan cũng sẽ tham dự. Cuộc
họp này diễn ra đúng ngay sau cuộc họp G20 ngày 12 tháng 10 để thảo luận về
tình hình nhân đạo ở Afghanistan. Có lẽ không quá ngạc nhiên nếu Taliban không
tham dự.
Giải Nobel văn học năm nay được trao
cho Abdulrazak Gurnah, người được Viện Hàn lâm mô tả là một trong những nhà văn
hậu thuộc địa nổi bật nhất thế giới. Tác phẩm của ông được truyền cảm hứng từ
kinh nghiệm bản thân khi ông chạy trốn khỏi đàn áp ở Zanzibar khi còn thanh
niên. “Afterlives”, tiểu thuyết mới nhất của ông, lấy bối cảnh chế độ thực dân
Đức ở châu Phi.
Con số trong ngày: 75
đô la, là mức giá cần đạt được cho một tấn carbon nếu muốn hiện thực hóa các
tham vọng của Hiệp định Paris, theo ước tính của IMF. Mức trung bình toàn cầu
hiện tại chỉ là 3 đô la.
TIÊU
ĐIỂM
Cuộc đua tổng thống
Philippines bắt đầu nóng lên
Các ứng viên tổng thống Philippines vào năm tới
phải đăng ký trước thứ Sáu. Có một nhân vật vẫn vắng mặt một cách kỳ lạ là Sara
Duterte, con gái của Tổng thống sắp mãn nhiệm Rodrigo Duterte, dù bà đang dẫn đầu
thăm dò dư luận. Những người ủng hộ bà Duterte kỳ vọng bà sẽ có ý chí mạnh mẽ
như người cha độc đoán và cực kỳ gây tranh cãi của mình. Ông Duterte có thể dựa
vào bà để không bị truy tố vì cuộc chiến chống ma túy đã giết chết hàng nghìn
người Philippines của ông.
Thật ra bà không phải cái tên nổi tiếng duy nhất
trong cuộc đua. Ferdinand Marcos, con trai của nhà cựu độc tài Marcos, và Manny
Pacquiao, trước đây là võ sĩ quyền anh vô địch thế giới, đều ra tranh cử. Nếu bỏ
lỡ thời hạn đăng ký, bà Duterte vẫn có thể thay thế một ứng viên hiện tại nếu
người đó rút lui. Đó chính là cách ông Duterte đã ra tranh cử tổng thống vào 6
năm trước.
Kinh tế Ấn Độ trở
lại ấn tượng
Ủy ban chính sách tiền tệ của Ngân hàng Dự trữ
Ấn Độ dự kiến sẽ giữ nguyên lãi suất chuẩn ở mức 4% tại cuộc họp thứ Sáu. Lạm
phát đang ở mức 5,3%, và do đó thấp hơn mức trần trung hạn 6% của ngân hàng
trung ương. Chiến dịch tiêm chủng toàn quốc đã tăng tốc, cho phép các trung tâm
thương mại và văn phòng mở cửa trở lại. Nhu cầu hàng tiêu dùng dự kiến tăng đột
biến trong mùa lễ hội khai mạc hôm qua, trong khi ngành dịch vụ, vốn đang bị ảnh
hưởng bởi tình trạng sa thải, cũng đang tuyển dụng trở lại. Và mới tháng trước,
Sensex, một chỉ số cổ phiếu gồm 30 công ty lớn nhất Ấn Độ, lên mức cao kỷ lục.
Hôm thứ Ba hãng xếp hạng Moody’s đã nâng cấp xếp
hạng quốc gia của Ấn Độ từ “tiêu cực” lên “ổn định.” Họ dự đoán GDP thực tế sẽ
về lại mức tiền đại dịch trong năm nay. Song không phải mọi thứ đều tốt đẹp. Tỉ
lệ nợ xấu của các ngân hàng có thể tăng lên 15% tổng khoản vay cho đến cuối năm
tài chính của Ấn Độ vào ngày 31 tháng 3. Đó sẽ là tỷ lệ nợ xấu tồi tệ nhất kể từ
đầu thế kỷ này.
Tổng thống Pháp tổ
chức thượng đỉnh châu Phi
Vào thứ Sáu, Tổng thống Emmanuel Macron của
Pháp sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh châu Phi với một bước ngoặt – không có nhà
lãnh đạo châu Phi nào được mời. Thay vào đó, Achille Mbembe, một nhà văn người
Cameroon chuyên chỉ trích chính sách châu Phi của Pháp, sẽ tổ chức một cuộc đối
thoại giữa tổng thống Pháp và một nhóm người trẻ. Với khoảng 3.000 người tham dự
hội nghị thượng đỉnh, ý tưởng là để cả hai bên có cơ hội nói lên những bất
bình.
Căng thẳng Pháp-Phi đang ở mức cao. Pháp có một
chiến dịch chống thánh chiến mạnh tay với 5,100 quân ở khu vực Sahel, mà ông
Macron đang điều chỉnh và thu nhỏ lại. Điều này khiến chính phủ quân sự Mali
nói Pháp bỏ rơi nước này. Vì lo ngại chính quyền có thể thuê hãng lính đánh
thuê Nga Wagner, Pháp đe dọa thu hồi trợ giúp của quân đội quốc tế. Trong khi
đó, ông Macron cũng khiến Algeria tức giận khi chỉ trích chế độ và cắt giảm số lượng
thị thực cấp cho công dân nước này, cũng như cho người Maroc và Tunisia. Nói về
mâu thuẫn là một chuyện. Giải quyết chúng lại là chuyện khác.
Thị trường lao động
Mỹ phục hồi chậm chạp
Nước Mỹ đang thiếu hụt lao động trầm trọng, với
khoảng 11 triệu vị trí vẫn đang trống. Các nhà kinh tế kỳ vọng con số này sẽ giảm
vào tháng 9 khi trường học quay lại và trợ cấp thất nghiệp hào phóng hết hạn,
thúc đẩy mọi người trở lại làm việc. Song biến thể Delta đang gây cản trở. Tuyển
dụng đã chậm lại trong tháng 8, đặc biệt nặng nề trong các lĩnh vực có giao tiếp
nhiều như giải trí và khách sạn. Khi Bộ Lao động báo cáo dữ liệu việc làm phi
nông nghiệp tháng 9 vào thứ Sáu này, giới quan sát dự đoán con số việc làm mới
sẽ chỉ ở mức 300.000. Nếu vậy tỷ lệ thất nghiệp sẽ xuống còn 5,1%, nhưng vẫn
cao hơn mức trước đại dịch là 3,5%.
Cục Dự trữ Liên bang muốn có bằng chứng cho thấy
thị trường lao động đã phục hồi trước khi khép lại chương trình mua trái phiếu
khẩn cấp. Nhưng có lẽ họ đã thấy đủ. Dù thị trường lao động chưa phục hồi hoàn
toàn, ngân hàng vẫn sẽ bắt đầu giảm tốc độ mua vào khi họp trong tháng 11. Chủ
tịch Jerome Powell cho biết ông chỉ cần thấy mức tăng “khá,” không nhất thiết
phải “ngoạn mục.” Mối quan tâm lớn hiện tại của Fed là kiềm chế lạm phát.
No comments:
Post a Comment