Đọc
'Gọng Kìm Lịch Sử' của Bùi Diễm
Phạm
Xuân Đài
25/10/2021
https://www.voatiengviet.com/a/bui-diem-gong-kim-lich-su/6283677.html
https://gdb.voanews.com/C411276D-4A56-44DC-B583-E32D9B37C9FC_cx0_cy1_cw0_w650_r1_s.jpg
Cựu Đại Sứ Bùi Diễm (Hình: Trần Triết)
VOA – Bài viết này
được nhà báo Phạm Xuân Đài viết và đăng lần đầu trên tạp chí Thế Kỷ 21 số 140,
tháng 12 năm 2000, khi Gọng Kìm Lịch Sử của tác giả Bùi Diễm vừa được xuất bản.
VOA, được sự đồng ý của tác giả Phạm Xuân Đài, đăng lại bài này nhân ngày cựu Đại
Sứ Bùi Diễm qua đời.
***
Nếu Đêm Giữa Ban Ngày của Vũ
Thư Hiên là một cuốn Hồi ký chính trị của một người không làm chính trị từng
sống trong lòng chế độ cộng sản, thì Gọng Kìm Lịch sử đích thực
là hồi ký của một chính trị gia, đứng trong phía quốc gia. Năm 1987 ông đã cho
xuất bản cuốn In the Jaws of History viết bằng tiếng Anh,
và Gọng Kìm Lịch sử, viết xong vào đầu năm 1999, là hậu thân của cuốn In
the Jaws of History, hoàn toàn viết lại bằng tiếng Việt với các
tình tiết Việt Nam và thêm một số tài liệu mới tìm thấy.
Ông Bùi Diễm, sinh năm 1923, con trai thứ của
học giả Bùi Kỷ, cháu của học giả Trần Trọng Kim, từ tuổi thanh niên, vào đầu thập
niên 40, đã tham gia vào phong trào dành độc lập cho Việt Nam. Từ đó ông đi vào
cuộc đời hoạt động chính trị, chứng kiến các trôi nổi của lịch sử từ nhiều vị
trí đặc biệt: có mặt tại Huế khi nội các Trần Trọng Kim thành lập, yết kiến Quốc
trưởng Bảo Đại năm 1949 tại Đà lạt, theo dõi Hội nghị Genève 1954, Bộ trưởng Phủ
Thủ tướng 1965, Đại sứ Việt Nam Cộng Hòa tại Hoa Kỳ từ 1967 đến 1972, Quan sát
viên đặc biệt tại Hòa đàm Paris 1968, Đại sứ Lưu động 1973-1975.
Tác giả bắt đầu các hồi ức về đời mình ở
Chương 2, lúc còn là một học sinh tiểu học nhưng đã mơ tưởng đến những
chuyện đi xa, đến những nơi mới lạ để tìm hiểu thế giới rộng lớn, và kết thúc
ở Chương 37 với nhan đề “Thay lời kết, Lịch sử còn dài...” Ngay ở Chương 2, ông
đã cho thấy ảnh hưởng chính trị đã đến với ông rất sớm khi ông vào học trường
trung học tư thục Thăng Long, nơi mà ban giáo sư gồm những tên tuổi như Phan
Thanh, Đặng Thái Mai, Hoàng Minh Giám, Trần Văn Tuyên, Võ Nguyên Giáp...
và tôi lớn lên trong bầu không khí đó, và dần dần ý thức được rằng dưới
bộ mặt phẳng lặng của đời sống học đường là những đợt sóng ngầm đang chuyển động
mạnh. Lúc bấy giờ là cuối thập niên 30 của thế kỷ 20, những người yêu nước
Việt Nam, dưới nhiều khuynh hướng khác nhau, đang vận động để thoát khỏi ách đô
hộ của thực dân Pháp. Và từ đó, ông đã từ từ được dắt dẫn tham gia vào một đảng
phái quốc gia, đối lập với khuynh hướng cộng sản vào thời đó cũng đang phát triển
mạnh.
Lịch sử cuộc đấu tranh cho độc lập nước nhà của
người quốc gia Việt Nam trong thế kỷ 20 là lịch sử của sự thất bại. Từ các cuộc
khởi nghĩa võ trang và các vận động duy tân hay Đông du của các cụ hồi đầu thế
kỷ, đến Việt Nam Quốc Dân đảng của Nguyễn Thái Học, rồi đến các đảng phái quốc
gia trong trận thế vừa chống thực dân vừa chống phong trào cộng sản quốc tế
quãng giữa thế kỷ, và sau cùng, khi người quốc gia đã có được nửa nước Việt Nam
phía Nam lại cũng thất bại khi chống đỡ với cuộc xâm lăng của phe Cộng sản từ
phía Bắc tràn xuống. Từ thập niên 40 trở đi thế trận đấu tranh giành độc lập trở
nên phức tạp vì sự có mặt của đảng Cộng sản, một đảng cách mạng dày dạn chuyên
nghiệp có hậu thuẫn quốc tế và nhất quyết đoạt sự độc tôn, trong khi người quốc
gia chỉ tiếp tục các phương thức đấu tranh truyền thống, luôn luôn tỏ ra lép vế
trong phương thức và đòn phép, mặc dù tinh thần yêu nước và hy sinh không thiếu.
Gọng Kìm Lịch sử chính
là lịch sử của một người quốc gia trưởng thành vào đúng thời điểm gay go nhất mở
màn cho sự đụng độ quốc gia - cộng sản, và bị cuốn theo suốt ba mươi năm, luôn
luôn ở những vị thế thuận lợi để có thể tham gia vào những hoạt động cao cấp và
từ đó có thể có một cái nhìn tổng thể.
Đó là một con người ưu tú và cũng rất nhiều
may mắn để có thể sống trọn vẹn trong từng giai đoạn, hoạt động hết mình, gìn
giữ đầy đủ tài liệu, để khi kể lại các hoạt động chính trị của đời mình thì những
trang hồi ký ấy có thể xem là đặc trưng cho cuộc đời tranh đấu của một con người
quốc gia, hoặc một phần của “phe quốc gia.” Tác giả dẫn chúng ta đi từ những
năm đầu thập niên 40 với quân Nhật và máy bay Mỹ, các biến cố lớn lao năm 1945,
đi tản cư và về lại Hà Nội, giải pháp Bảo Đại, hiệp định Genève, miền Nam với Đệ
nhất và Đệ nhị Cộng hòa, và đặc biệt, hào hứng và căng thẳng nhất là giai đoạn
tác giả làm Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ với các liên hệ phức tạp, đa phương với
chính giới Hoa Kỳ, cho mãi tới ngày miền Nam sụp đổ. Vì là hồi ký của một cá
nhân, tác giả luôn luôn là một “nhân vật” trong đó, nhưng không phải là một
nhân vật trung tâm, đó là điều dễ chịu nhất cho người đọc khi theo dõi một cuốn
hồi ký loại này. Qua chuyện kể của mình tác giả giúp chúng ta hiểu rõ về tình
hình một giai đoạn, về những biến cố hay nhân vật, với một lối trình bày thấu
đáo và một văn phong thành thực, trong sáng.
Năm 1949, 26 tuổi, ông đã hai lần được tiếp
xúc với Quốc trưởng Bảo Đại, và đã có những nhận xét: ... sau chuyến đi
Đà Lạt, tôi không còn nhiều ảo tưởng về ông như trước nữa. Thực ra về phương diện
cá nhân, cũng như nhiều người khác có dịp gần ông tôi có rất nhiều cảm tình đối
với ông. Ông là một ông Vua, nhưng cách cư xử của ông đối với mọi người thật là
giản dị, bình dân (...) Nhưng về phương diện chính trị thì mặc dầu ông không phải
là người khờ khạo hay thiếu hiểu biết, ông không có đức tính của một người lãnh
đạo tạo được thời thế thuận lợi cho quốc gia dân tộc, mà chỉ là người chịu đựng
cho thời thế xoay vần.
Cả cuộc đời chính trị của cựu hoàng Bảo Đại
cho đến khi đóng nắp áo quan có lẽ không ra ngoài nhận xét trên đây từ mấy mươi
năm trước của chàng thanh niên Bùi Diễm.
Trong chế độ Ngô Đình Diệm, ngay từ đầu, giống
như bao người khác đã từng hoạt động trong các đảng phái quốc gia, Bùi Diễm nhận
thấy mình bị loại ra khỏi sinh hoạt chính trị. Chỉ sự mô tả sự kiện ấy, tác giả
đã cho thấy một đặc điểm của chế độ nàv, mà người ta thường gọi là gia đình trị.
Chế độ Ngô Đình Diệm dần dần được củng cố, thì bên
ngoài chính quyền, các phần tử quốc gia có tinh thần độc lập như chúng tôi, bị
dồn vào một thế càng ngày càng khó cựa. Mặc dầu có thiện cảm với ông Diệm ngay
lúc ông trở về nước, nhiều người nhận thấy khó mà giúp ông vì chính ông cũng
không muốn sự hợp tác đó. (...) Ông Diệm vẫn theo chính sách đóng cửa, và giữ
thái độ nghi kỵ nếu không nói là khinh rẻ đối với các giới chính trị, trong khi
đó thì ông Nhu lặng lẽ xây dựng một bộ máy để củng cố chế độ. Cũng như nhiều
người khác, sau bao nhiêu năm hoạt động tôi thành một người ngoài cuộc, bị loại
ra khỏi chính trường.
Đệ nhất Cộng hòa là một cơ hội hiếm có và may
mắn cho người quốc gia, nhưng tiếc thay, chế độ không những đã không có lòng
đoàn kết mọi người mà lại còn tiến hành chính sách cục bộ nhiều màu sắc gia
đình và tôn giáo, loại trừ nhiều thành phần ưu tú đã từng dày dạn đấu tranh,
nên khi chế độ đó chấm dứt thì phe quốc gia cũng đã bị phân rã, thương tích khá
nhiều. Một tiết lộ ít ai ngờ tới, là phim Chúng Tôi Muốn Sống, một
phim chống cộng có giá trị trong thời kỳ đầu của chế độ này, lại do chính tác
giả và bạn bè, trong đó có bác sĩ Phan Huy Quát, thực hiện. Dù có sự giúp đỡ về
phương diện kỹ thuật của sở Thông tin Hoa Kỳ và sự yểm trợ một số phương tiện của
quân đội, phim này hoàn toàn là một phim thương mại có chủ đề chính trị, mà vốn
thực hiện thì do tôi xoay xở, rủ người này người khác, vay mượn nơi này
nơi khác.
Sau chế độ Ngô Đình Diệm là giai đoạn sôi nổi
nhất của tác giả. Chủ trương một tờ báo tiếng Anh, Saigon Post, rồi
tham chính, làm bộ trưởng trong chính phủ Phan Huy Quát, rồi Đại sứ Việt Nam tại
Hoa Kỳ. Năm 1963 ông vừa bốn mươi, tuổi vừa chín chắn vừa sung sức cho một người
nắm giữ những vị trí then chốt trong chính trị. Thời sự trong những năm sau khi
chế độ Ngô Đình Diệm sụp đổ thật vô cùng phức tạp, các phe quân nhân đảo chính
với chỉnh lý liên tục, xung đột Phật giáo Công giáo, vụ Phật giáo miền Trung,
Hoa Kỳ đổ quân vào Việt Nam, rồi Tết Mậu Thân, rồi hòa đàm Paris... một người
trưởng thành có để ý đến tình hình vào thời đó đến nay chưa chắc có thể nhớ rõ
từng biến cố, cái nào trước cái nào sau, chưa nói đến nguyên nhân và hậu quả mà
chỉ có giới am tường chính trị mới có thể nắm được. Có lẽ chưa có một cuốn sách
nào trình bày về giai đoạn này rõ ràng hơn khúc chiết hơn là Gọng Kìm Lịch
sử. Từ vụ đảo chính tháng 11.1963 trở về sau, biến cố nào xảy ra trên chính
trường Việt Nam cũng đều được tác giả kể lại rất đầy đủ chi tiết cùng nguyên ủy.
Nếu thời Ngô Đình Diệm tác giả là người “đứng ngoài” thì thời kỳ sau đó ông là
người “đứng trong,” cùng các liên hệ quen biết chằng chịt với mọi giới. Chúng
ta sẽ bắt gặp những chuyện mà ta không thể ngờ được, ví dụ những đơn vị quân đội
Mỹ đầu tiên đổ bộ Đà Nẵng vào ngày 8 tháng 3, 1965, thì chính quyền trung ương
Việt Nam không hay biết gì cả, và ngay tòa Đại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn cũng bị động,
lúng túng.
Cũng với cái nhìn đầy đủ và nhạy bén ấy, tác
giả đi vào chính giới Hoa Thịnh Đốn, khi được cử làm Đại sứ tại đây vào năm
1966. So với các vị “được làm vua, thua làm đại sứ” tiền nhiệm thì đại sứ Bùi
Diễm mới đích thực là một sứ thần đại diện xứng đáng cho Việt Nam nơi một quốc
gia đồng minh đang có liên hệ sống chết với nước mình. Qua các hoạt động được
mô tả lại, người ta thấy sự quen biết rộng rãi của ông trong chính giới và giới
báo chí Hoa Kỳ, sự nhạy bén, sáng suốt và tinh thần trách nhiệm của ông khi phải
đối phó liên tục với tình thế biến đổi không ngừng trên chính trường Hoa Kỳ
cũng như chiến trường và chính trường Việt Nam. Là một nhà chính trị, ông còn
là một học giả, về cuộc chiến Việt Nam, ngoài việc thường xuyên cọ xát trực tiếp
với những nhân vật đầu não trong chính quyền Hoa Kỳ thời bấy giờ, ông đã sưu tầm
rất nhiều tài liệu liên quan, để mong có thể hiểu được cuộc chiến tranh mà cho
đến giờ phút này nhiều người vẫn thấy là còn nhiều bí ẩn.
Cuốn In the Jaws of History gồm
36 chương, khi viết lại bằng tiếng Việt để thành cuốn Gọng Kìm Lịch sử này,
tác giả thêm một chương chót, 37, có tựa đề “Thay lời kết, Lịch sử còn dài...”
Tác giả cho biết đã viết cuốn trên là để trả lời một số lập luận sai lầm của
các nhóm thiên tả hay phản chiến trong dư luận Hoa Kỳ về cuộc chiến tại Việt
Nam. Chương viết thêm này là những lời tâm sự của một người Việt Nam quốc gia
đã trải qua lịch sử 30 năm từ 1945-1975. Ước vọng của người quốc gia nào cũng
là mưu tìm độc lập cho Việt Nam, và rồi xây dựng một đất nước văn minh dân chủ,
mà qua hai mươi năm chế độ Cộng hòa ở miền Nam coi như các tiền đề đã tạm đặt
xong. Dù phe quốc gia đã thua trong cuộc chiến, lý tưởng của phe quốc gia vẫn đứng
vững đến tận ngày nay, và ngày càng trở nên là ước vọng của mọi người Việt Nam
chân chính, ngay cả những người một thời đã theo chủ nghĩa cộng sản. Người quốc
gia đã tiếp tục giữ gìn truyền thống của dân tộc, nhờ đó mà những giá trị tinh
thần còn lưu giữ được đến ngày nay qua cơn hồng thủy điên cuồng của tinh thần
vô sản quốc tế mà người cộng sản đã du nhập một cách điên cuồng vào đất nước
ta. Phe cộng sản thắng cuộc chiến vì đã đánh thức được cái phần bản năng cướp
giật của một khối người bị trị nghèo đói lâu ngày (bao nhiêu lợi quyền tất
qua tay mình - Quốc tế ca), đồng thời cũng che phủ lên cái mặt thú vật
ấy một cái khăn choàng lý tưởng rất cao đẹp và cũng rất không tưởng.
Phe quốc gia thấy trước được tất cả nguy cơ
làm sa đọa con người và cuộc sống ấy, đã chiến đấu, với tất cả hy sinh cao đẹp
cũng như sự yếu kém của mình. Cuộc chiến đấu ấy đã giương cao mãi mãi những ước
mơ phải đạt tới của dân tộc, cũng là ước mơ bình thường của cả loài người, đã bị
chủ nghĩa cộng sản làm vẹo vọ đi trong gần suốt thế kỷ 20. Dù là sau chiến thắng
1975, Cộng sản Việt Nam tiếp tục dìm đất nước trong lạc hậu, nghèo đói và thiếu
tự do, nhưng với tình hình thế giới biến chuyển vào thập niên cuối của thế kỷ
20, tác giả lại lạc quan, thấy Việt Nam đã dần dần hội đủ nhân tố để những “đột
biến” có thể xảy ra. Lúc bấy giờ lý tưởng của bao thế hệ người quốc gia sẽ được
thực hiện trên mảnh đất mà chỉ vì mấy chữ “độc lập, tự do, dân chủ” đã có không
biết bao đau thương và xương máu đổ xuống suốt nửa thế kỷ qua.
Gọng Kìm Lịch sử đã
tổng hợp được cái nhìn cho một phía, phe quốc gia, phơi bày khá chi tiết các
ngóc ngách lịch sử về một giai đoạn gay go nhất. Tác giả hình như đã tự kềm chế
rất nhiều tính chất chủ quan thường là có quyền có của thể loại hồi ký, để gắng
đem lại sự khách quan cho cuốn sách mà như tên gọi, chính là một phần lịch sử
được tái hiện. Phẩm cách của ngòi bút, sự chân thành và uyên bác của tác giả
thuyết phục người đọc. Đó là một nhà chính trị có văn tài, bút pháp của ông già
dặn mà tươi tắn, khoa học mà tình cảm, phô bày một cái tâm suốt đời thiết tha với
nền độc lập của đất nước, đời sống tự do sung sướng cho dân tộc. Hồi ký của ông
cho thấy sự dấn thân tận nhân lực của một trí thức ưu tú trong
quá khứ, và tiếp tục là một lời kêu gọi và biểu dương cho lý tưởng không bao giờ
lỗi thời của người quốc gia.
---------------------------------
LIÊN QUAN
Cựu
đại sứ Việt Nam Cộng hòa Bùi Diễm qua đời
25/10/2021
https://www.voatiengviet.com/a/cuu-dai-su-vnch-bui-diem-qua-doi/6283589.html
https://gdb.voanews.com/B5E96551-8F5F-4277-99BE-C71BB84284BE_cx0_cy2_cw0_w650_r1_s.jpg
Cựu Đại Sứ Bùi Diễm.
(Hình: Jimmy TV)
Ông Bùi Diễm, cựu đại sứ Việt Nam Cộng hòa tại
Hoa Kỳ, qua đời sáng nay, 24/10/2021, tại tư gia ở thành phố Rockville, bang
Maryland, Mỹ, hưởng thọ 98 tuổi, theo tin từ gia đình.
https://gdb.voanews.com/7C872EC2-D3B8-48AE-967B-13E28402720B_w250_r0_s.jpg
Chân dung cựu Đại sứ Bùi Diễm. (Photo by Ngy Thanh)
Ông Lã Quy Dũng, con rể của cựu đại sứ, nói với
VOA: “Ông nằm ở nhà gần tháng nay. Ba ngày chót thì sức khỏe rất yếu. Trước đó
thì cũng tạm tạm được, ăn uống rất ít. Ông đi trong giấc ngủ của ông sáng nay.”
“Ông là một người rất nhẹ nhàng, không có đòi
hỏi gì nhiều ở đời cả. Chúng tôi rất tiếc là bố đã đi,” ông Dũng, chồng của trưởng
nữ Lưu Bùi của cựu đại sứ nói với VOA.
Ông Bùi Diễm là đại sứ tại Hoa Kỳ đại diện cho
chính quyền Việt Nam Cộng hòa từ năm 1966 đến năm 1972, và sau đó ông tiếp tục
giữ vai trò đại sứ lưu động cho đến khi Sài Gòn sụp đổ vào năm 1975.
Ông Bùi Diễm quê ở Hà Nam, sinh năm 1923, thân
phụ là cụ Phó Bảng Bùi Kỷ. Cô ruột của ông Bùi Diễm là phu nhân của Thủ tướng Đế
Quốc Việt Nam, Trần Trọng Kim.
VIDEO :
Lưu giữ lịch
sử chiến tranh Việt Nam qua lời nhân chứng sống
Nhiều người bày tỏ sự đau buồn trước sự ra đi của cựu đại sứ Bùi Diễm.
Kinh tế gia Nguyễn Xuân Nghĩa từ bang
California, nói với VOA:
“Cuộc đời của ông ấy gắn bó với lịch sử cận đại của
nước Việt Nam vì hoàn cảnh khá đặc biệt trong gia đình của ông, có liên hệ đến
cụ Bùi Kỷ và ông Trần Trọng Kim, cũng như những biến động của Việt Nam sau năm
1954 cho đến năm 1975.
“Ông ấy là một người tràn đầy tinh thần yêu nước và
luôn tìm một giải pháp đỡ tệ hơn cho Việt Nam nhưng cuối cùng nó không thành.
“Gia đình tôi và gia đình cụ Bùi Diễm rất thân với
nhau. Tôi biết rằng cụ đã ý thức được sự tỉnh giấc của giới trẻ, từ kinh nghiệm
của bản thân cho những năm 1942-1945. Và sau này cụ vẫn muốn giúp cho giới trẻ
những ý thức, những hiểu biết đó. Và từ đó, cụ kể lại, viết lại một cách khá
trung thực, ôn hòa và khách quan từ thời cụ Trần Trọng Kim đến thời cựu hoàng Bảo
Đại, cho đến sau này là nền Đệ Nhất và Đệ nhị Cộng hòa.”
https://gdb.voanews.com/492D9DEE-8655-47B9-A514-5E02DD33E759_w250_r0_s.jpg
Tổng thống Hoa Kỳ
Richard Nixon, Phó Tổng thống Việt Nam Cộng Hòa Nguyễn Cao Kỳ, Đại sứ Mỹ tại
Sài Gòn Ellsworth Bunker, và Đại sứ Bùi Diễm, tại khuôn viên Nhà Trắng, ngày
1/4/1969.
https://gdb.voanews.com/31A11086-E6A3-4146-B90A-042634116531_w650_r0_s.png
Đại sứ VNCH Bùi Diễm
tại một cuộc họp báo ở Washington năm 1969. Photo từ Reuters video
Cũng từ California, ký giả Đinh Quang Anh
Thái, chia sẻ:
“Cụ Bùi Diễm là một người xuất thân từ đảng phái
cách mạng là đảng Đại Việt. Sau đó cụ bắt đầu tham gia chính trường của Việt
Nam với nhiều vai trò, từ vai trò Bộ Trưởng Phủ Thủ tướng cho đến vai trò Đại sứ.
“Khi tiếp xúc với cụ Bùi Diễm chúng ta thấy rằng cụ
có tấm lòng nhiệt thành của người làm cách mạng, có sự khéo léo cân nhắc, thận
trọng của một người làm chính trị và một người làm ngoại giao.
“Năm 1975 khi qua Mỹ, cụ tiếp tục là một tiếng nói
đóng góp vào dòng chính để cho dòng chính của nước Mỹ hiểu ý nghĩa của Việt Nam
Cộng Hòa ra sao. Đồng thời, cụ đi đây đó để trao truyền bó đuốc cách mạng cho
những thế hệ trẻ về sau.”
Từ bang Virginia, nhà hoạt động nhân quyền, Giáo
Sư Đoàn Viết Hoạt nêu nhận định:
“Trong các vị của Việt Nam Cộng hòa trước 1975, cụ
Bùi Diễm là người được rất nhiều người quý mến. Cụ đóng góp rất nhiều, không những
cho công việc chung mà còn từ những kiến thức của cụ. Tôi có nhiều dịp nói chuyện
với cụ và tôi rất kính trọng cụ.
“Rất tiếc là chúng ta mất một người đã đóng góp rất
nhiều trong thời Việt Nam Cộng Hòa trước năm 1975.
“Sau 1975, cụ cũng có những đóng góp rất lớn cho cộng
đồng hải ngoại. Tiếng nói của cụ trong giai đoạn đầu giúp cho cộng đồng người
Việt hải ngoại có những sinh khí và sự kích thích để hoạt động. Sau này, cụ Bùi
Diễm vẫn tiếp tục đóng góp ý kiến, và có những buổi nói chuyện và xuất bản sách
– đó là đóng góp rất tốt cho sinh hoạt cộng đồng hải ngoại.”
VIDEO :
New South
Vietnamese Ambassador To Us Bui Diem Presents His Credentialls To LBJ
https://www.youtube.com/watch?v=H4iFrSdvoKE
Ông Hoàng Đức Nhã, cựu
Bí Thư và cựu Tham vụ Báo chí của Tổng thống Việt Nam Cộng Hòa Nguyễn Văn Thiệu,
nói với VOA:
“Đối với tôi, cụ Bùi Diễm là một trong những là đàn
anh, cụ lớn hơn tôi khoảng 20 tuổi, nhưng lúc nào cụ cũng coi tôi như một chiến
hữu của chính sách Việt Nam Cộng Hòa. Suốt đời cụ đánh trận giặc ngoại giao
trong những lúc khó khăn buộc phải thương thuyết, không những với cộng sản mà
còn với đồng minh Hoa Kỳ.
"Cụ dấn thân từ lúc còn làm Đại sứ tại
Washington cho đến khi làm Đại sứ lưu động. Đó là công ơn mà người dân Miền Nam
Việt Nam và Chính phủ Việt Nam Cộng Hòa không bao giờ quên cả.
“Sau khi qua Mỹ cụ vẫn tiếp tục nêu cao chính nghĩa
của mình và qua bao nhiêu bài viết, bao nhiêu hội thảo, cụ cũng đều nói lên cuộc
tranh đấu của nhân dân miền Nam.
“Chúng ta mất đi một chiến hữu chính nghĩa của Việt
Nam Cộng Hòa.”
Cựu Đại Sứ Bùi Diễm từng viết nhiều tác phẩm bằng
cả tiếng Anh lẫn tiếng Việt nói về Cuộc chiến Việt Nam, trong đó có hồi ký
chính trị Việt Nam trong Gọng kìm lịch sử, xuất bản hồi năm 2000.
.
---------------------------------------------
.
.
Ông Bùi Diễm, cựu đại sứ
VNCH tại Hoa Kỳ qua đời, thọ 99 tuổi - YouTube
Jimmy Nhựt Hà
ĐIỂM TIN BUỔI SÁNG 25/10/2021
Người Việt
Daily News
No comments:
Post a Comment