Sát
thủ thầm lặng của năm 2022: Mạng xã hội
Phương Quý -
Saigon Nhỏ
31 tháng 12, 2022
https://saigonnhonews.com/doi-song/sat-thu-tham-lang-cua-nam-2022-mang-xa-hoi/
Tờ Wired
để lại một nhận định không mấy thiện cảm của năm 2022 về các trào lưu thông tin
và ứng xử, mà con người khi đối diện sẽ ngày càng dễ bị tổn thương hơn. Các mạng
xã hội đang bị đánh giá là thủ phạm nguy hiểm và sát thương thần lặng: Tham gia
mạng xã hội không kềm chế, như việc liên tục đăng nội dung của mình lên mạng xã
hội có thể làm xói mòn quyền riêng tư của bạn—và ý thức về bản thân.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/12/cover.gif
Tranh: Sokcheng Seang (Twitter)
Năm 2022 đánh dấu số lượng tham gia internet, và chủ yếu là các mạng xã
hội, lên đến 5 tỷ người toàn cầu, tổng kết từ Statista
cho biết. Xã hội ảo ngày càng lớn, và quyền lực hay thao túng quyền lực cũng
ngày càng phức tạp.
Mạng xã hội thay thế các giao tiếp bên ngoài đời thường nhiều hơn cách
đây 20 năm. Khi bạn trực tuyến, có nghĩa là phải thường xuyên tiếp xúc với
nhũng người không rõ danh tính. Mặc dù điều này có vẻ bình thường, nhưng đó là
sự đổi thay bất thường, chưa từng gặp phải với các định danh, tạm gọi là mang
tư cách là con người.
Khi bạn đăng một ý kiến trên Twitter chẳng hạn, những người mà bạn chưa
từng gặp bao giờ phản hồi bằng những suy nghĩ trái chiều và lời chỉ trích – thậm
chí rất nặng nề vô cớ của họ. Mọi người đang xem bức ảnh selfie mới nhất trên
Instagram của bạn, thật ra họ đang bước vào không gian riêng của bạn.
Bị quá nhiều người quan sát có các tác động tâm lý đáng kể. Tất nhiên,
tạm gác những yếu tố gọi là tích cực lại, chẳng hạn, trong thời kỳ cao điểm của
đại dịch khi đó là cách mà chúng ta cảm giác ở gần những người thân yêu của
mình. Tuy nhiên, các chuyên gia tâm lý cho biết có nhiều nhược điểm trong chuyện
giới thiệu bản thân trên mạng xã hội, và những nhược điểm này có thể phức tạp
và dai dẳng hơn chúng ta tưởng.
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng mức độ sử dụng mạng xã hội cao có
liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các triệu chứng lo âu và trầm cảm. Gần đây
đã có những bằng chứng đáng kể về mối liên hệ giữa sức khỏe tâm thần và thói
quen trực tuyến của các netizen.
Hơn nữa, nhiều nhà tâm lý học tin rằng mọi người có thể đang phải đối mặt
với những tác động tâm lý lan tỏa nhưng không phải lúc nào cũng rõ ràng. Larry
Rosen, giáo sư danh dự về Tâm lý học tại Đại học Bang California, Dominguez
Hills, cho biết: “Những gì chúng tôi nhận thấy là mọi người đang dành nhiều thời
gian hơn cho màn hình, so với trước đây, hoặc so với mức suy nghĩ gọi là tự kiểm
soát của họ. Nó đã trở thành như một loại bệnh dịch tinh thần”.
Rosen đã nghiên cứu các tác động tâm lý của công nghệ từ năm 1984, và
ông ghi nhận về mọi thứ bị coi là “mất kiểm soát” của con người. Rosen nhận được
hàng tá báo cáo mỗi ngày về các trường hợp tự phát hiện rằng người dùng mạng xã
hội cảm thấy không thể thoát khỏi cuộc sống trực tuyến của mình. Rosen nói:
“Ngay cả khi bạn không ở trên màn hình, màn hình vẫn lởn vởn ở trong đầu bạn”.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/12/SocialMedia_RAR_Header_FINAL-min.png
Tranh của Ada Love (Twitter)
Giá trị của quyền riêng tư cho chúng ta không gian để hoạt động mà
không bị phán xét. Nhưng khi chúng ta sử dụng mạng xã hội, thường có rất nhiều
người lạ xem nội dung của chúng ta, thích, bình luận và chia sẻ nội dung đó với
cộng đồng của họ. Bất cứ khi nào bạn đăng một cái gì đó trực tuyến, từ đó bạn
đã tiết lộ một phần con người của bạn, nhưng vào năm 2022, ít ai lường được
mình sẽ được tiếp nhận như thế nào trong thế giới ảo.
Fallon Goodman, trợ lý giáo sư Tâm lý học tại Đại học George
Washington, còn cho biết về một hội chứng của việc lo âu không biết mình đang tạo
ấn tượng gì với bài đăng mới nhất trên mạng, có thể gây ra căng thẳng và trầm cảm.
“Khi bạn đăng một bức ảnh, dữ liệu thực sự duy nhất bạn nhận ngược lại
là lượt thích và bình luận của mọi người”, Goodman nói, “và bạn phải đối diện
những phản xét của người khác về mình theo những cảm quan may rủi. Và điều đó
tác động vào tâm lý bình ổn của bạn”.
Anna Lembke, giáo sư Khoa học về Tâm thần và Hành vi tại Đại học
Stanford, cho biết chúng ta dần tự xây dựng danh tính của mình, thông qua cách
đám đông nhìn nhận. Và chúng ta dần sống giả tạo hoặc đa nhân cách với đời thường
và trên mạng xã hội. “Danh tính ảo này là một thành phần của tất cả các tương
tác trực tuyến mà chúng tôi có. Đó là một danh tính rất dễ bị tổn thương vì nó
chỉ phục vụ việc tồn tại trong không gian mạng. Theo một cách kỳ lạ, bạn không
có quyền kiểm soát nó, mà phải chuyển động theo xu hướng ghét hay thích của mạng
xã hội” Lembke nói. “buồn thay, bạn cũng sẽ rất dễ bị lộ”.
Vì không có khả năng tìm hiểu xem “phẩm giá trực tuyến” của mình đang
lan truyền như thế nào trên thế giới ảo, người dùng mạng xã hộidễ trở nên gay gắt
phản ứng hoặc bỏ chạy sau khi trực tuyến nhiều giờ — và thậm chí, sự ám thị
tinh thần đó vẫn đeo duổi sau khi đã đăng xuất.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/12/scary-phone-min-510x534-1.png
Tranh của Tomowaka (Twitter)
“Đó là một dạng siêu cảnh giác cố thích nghi. Ngay khi bạn gửi một thứ
gì đó vào thế giới ảo, bạn sẽ như ngồi trên đống lửa để chờ phản hồi”, Lembke
nói, “Chỉ riêng điều đó thôi – kiểu kỳ vọng đó – là một trạng thái hưng cảm tột
độ. Bạn sẽ luôn lẩn quẩn rằng mọi người sẽ phản ứng thế nào với điều này? Khi
nào họ sẽ trả lời? Họ sẽ nói gì?”
Và bất kỳ một phản ứng hay bình luận nào không mong đợi, sẽ gây ra tình
trạng ngày càng trầm trọng thêm cảm giác xấu hổ và ghê tởm bản thân, với nỗ lực
xây dựng một thế giới “phẩm giá trực tuyến” trong thế giới hiện đại. Đó là chưa
nói, với các quốc gia sử dụng các lực lượng bình luận trên mạng xã hội có mục
đích để tuyên truyền, quảng cáo, thao túng thông tin hay bảo vệ các sản phẩm…
như Trung Quốc, Nga, Việt Nam… bạn có thể càng bị tác động tổn thương, hoặc biến
đổi tâm tính khác thường, khi tham gia vào các luồng truyền thông đó.
Không thoát khỏi nó, như lạnh nhạt hơn với các loại trình bày và phô diễn,
bạn sẽ là tù nhân của không gian ảo, và luôn bị các mạng tra tấn tinh thần kể cả
khi tắt máy. Năm 2022 đã để lại nhiều vấn đề như vậy – lớn hơn bao giờ hết – với
5 tỷ người.
No comments:
Post a Comment