Giấc mơ kết nối toàn thế giới của Facebook đã chết
Cù Tuấn dịch từ Washington Post
Tháng Mười Hai 28, 2022
https://nghiencuulichsu.com/2022/12/28/giac-mo-ket-noi-toan-the-gioi-cua-facebook-da-chet/
Trong 18 năm, kể từ khi Mark Zuckerberg bắt đầu xây
dựng Facebook trong phòng ký túc xá Harvard, Facebook đã không ngừng phát triển.
Thông qua các vụ bê bối, phản ứng dữ dội, áp lực pháp lý và các mối đe dọa cạnh
tranh, sản phẩm này đã không ngừng tăng trưởng – cho đến nay.
Ngày 29.1.2022, Meta
– tên mới của công ty từng được gọi là Facebook, đã báo cáo rằng Facebook lần
đầu tiên có số người dùng hàng ngày giảm so với quý trước. Trong khi toàn bộ
công ty, bao gồm cả các ứng dụng Instagram và WhatsApp, tiếp tục
phát triển, thì mạng xã hội hàng đầu Facebook – được gọi là ứng dụng màu xanh
dương lớn (big blue app) trong nội bộ – chỉ dừng lại ở mức 2 tỷ lượt đăng nhập
mỗi ngày.
Tin tức nói rằng Facebook có thể đạt đỉnh vào năm 2021 chỉ là điểm dữ
liệu mang tính biểu tượng nhất trong một báo cáo thu nhập doanh nghiệp ảm đạm
đã đưa cổ phiếu của Meta vào một kỳ giảm giá lịch sử và hoành tráng – giảm 220
tỷ đô la so với giá trị của nó và ám chỉ rằng sự thống trị của Facebook đối với
mạng xã hội trực tuyến có thể không duy trì được lâu.
Đối với các nhà đầu tư, càng có nhiều dấu hiệu đáng lo ngại hơn liên
quan đến nỗ lực của công ty trong việc kiếm tiền từ sản phẩm video dạng ngắn
Reels của Instagram. Đây là câu trả lời của họ trước đối thủ TikTok của Trung
Quốc; với việc ngăn chặn truy cập quyền riêng tư, Apple đã hạn chế khả năng nhắm
mục tiêu quảng cáo trên iPhone của Facebook; và chi phí tăng vọt trong nỗ lực ấn
tượng của công ty để xây dựng một tương lai thực tế ảo mà công ty gọi là
“Metaverse”.
Bản thân việc sử dụng ứng dụng Facebook đã dần dần chững lại trong nhiều
năm. Và 2 tỷ lượt đăng nhập hàng ngày vẫn là một con số khổng lồ, gần như không
thể tưởng tượng nổi. Nó lớn hơn dân số của bất kỳ quốc gia nào.
Nhưng đó không phải là những gì Facebook hướng tới. Mục tiêu của
Facebook là kết nối tất cả mọi người – toàn bộ thế giới, ngay cả những người
chưa có quyền truy cập Internet. Mặc dù có thể Facebook sẽ tiếp tục tăng trưởng
theo một số hình thức trong tương lai, nhưng sự sụt giảm hàng quý về chỉ số được
đánh giá cao nhất của mạng xã hội, được gọi là số lượng người dùng hoạt động
hàng ngày, là một dấu hiệu cho thấy giấc mơ của Zuckerberg khó có thể thành hiện
thực, ít nhất là theo cách mà anh đã từng hình dung.
Đối với người dùng Facebook bình thường, điều này có thể không có nhiều
ý nghĩa trong ngắn hạn. Facebook vẫn rất rộng lớn, không thể thiếu đối với nhiều
người và sẽ không sớm biến mất. Đây không phải là “khoảnh khắc Myspace” của
Facebook, ít nhất là chưa có dấu hiệu tàn lụi.
Thay vào đó, việc này báo hiệu về một sự thay đổi đang diễn ra tốt đẹp ở
Menlo Park, nơi mà Facebook không còn là trung tâm của sự chú ý của Meta hay là
trung tâm của những đổi mới quan trọng nhất, mà là một sản phẩm kế thừa có lợi
nhuận cần được duy trì lâu dài. Việc suy giảm truy cập này có thể trấn an những
người lo lắng về tác động của Facebook đối với quyền diễn đạt và dân chủ, nhưng
nó có thể cắt giảm theo cả hai chiều: Việc suy giảm này có thể khiến việc xây dựng
các chính sách nội dung ngày càng phức tạp và hệ thống kiểm duyệt trở nên ít được
ưu tiên chiến lược hơn theo thời gian.
Đồng thời việc này giúp nhấn mạnh rằng Instagram, WhatsApp và ngày càng
là Reality Labs – bộ phận được giao nhiệm vụ phát triển phần cứng và phần mềm
thực tế ảo và tăng cường – là tương lai của Meta. Meta sẽ làm mọi thứ có thể để
có thể tiếp tục phát triển, chống lại các đối thủ và tìm cách làm người dùng sử
dụng Facebook nhiều hơn và kiếm nhiều tiền hơn từ các nhà quảng cáo.
Khi xây dựng Facebook, Zuckerberg và công ty của anh không chỉ muốn xây
dựng mạng xã hội lớn nhất. Họ bắt đầu xây dựng một thứ gì đó thực sự phổ biến,
thứ mà tất cả mọi người sẽ sử dụng, thứ mà sẽ trở thành một phần của cấu trúc
xã hội toàn cầu – thứ mà mọi người đều phải sử dụng, chỉ đơn giản là vì những
người khác đều đã dùng nó. Và họ đã đạt đến gần mục tiêu hơn so với trí tưởng
tượng của hầu hết mọi người. Chỉ là chưa đến cuối con đường mà thôi.
Để hiểu mức độ tăng trưởng không thể thiếu – vốn là bản sắc của
Facebook, bạn nên xem lại một bản ghi nhớ mà giám đốc điều hành Andrew “Boz”
Bosworth, hiện là CTO của Meta, đã gửi cho công ty vào năm 2016.
“Trạng thái tự nhiên của thế giới là không được kết nối với nhau,”
Bosworth viết trong bản ghi nhớ, được BuzzFeed tiết lộ và xuất bản vào năm
2018. “Thế giới là không thống nhất. Nó bị phân mảnh bởi biên giới, ngôn ngữ và
ngày càng nhiều bởi các sản phẩm khác nhau. Sản phẩm tốt nhất sẽ không giành được
chiến thắng. Sản phẩm mà mọi người đều sử dụng sẽ chiến thắng. ”
“Điều tối thượng” của Facebook, theo lời Bosworth nói – đó là sản phẩm
mà mọi người đều sử dụng, là công cụ cuối cùng hợp nhất một thế giới loài người
đang bị phân mảnh trong một mạng lưới rộng lớn. Và Facebook sẽ theo đuổi mục
tiêu đó bằng bất kỳ giá nào, thậm chí chấp nhận bỏ mặc tính mạng của người
dùng, “bởi vì đó là những gì chúng ta đang làm”, ông viết. “Chúng ta kết nối mọi
người.”
Sau khi bản ghi nhớ này bị rò rỉ ra ngoài, Bosworth sau đó khẳng định rằng
anh đã viết nó trên tinh thần tranh luận, và anh không thực sự tin những gì
mình đã viết. Zuckerberg cũng nói như vậy. Tuy nhiên, các hành động của
Facebook đã chứng tỏ tinh thần của bản ghi nhớ này trong nhiều năm.
Việc Facebook sẽ kết nối tất cả mọi người trên thế giới bằng kết nối
Internet thậm chí vẫn còn chưa đủ. Vào năm 2013, trước khi tốc độ tăng trưởng
người dùng bắt đầu chậm lại trên toàn cầu, Zuckerberg – người luôn có suy nghĩ
dài hạn, luôn lường trước mối đe dọa tiếp theo – đã thấy trước rằng Facebook cuối
cùng sẽ bị hạn chế bởi thực tế rằng khoảng một nửa thế giới này không có truy cập
Internet đáng tin cậy. Vì vậy, anh đã nghĩ ra kế hoạch kết nối “5 tỷ người tiếp
theo” bằng cách cung cấp phiên bản Internet giới hạn, tập trung vào Facebook miễn
phí cho người nghèo trên toàn thế giới.
Được gọi là internet.org và sau đó được đổi tên thành Free Basics, ý tưởng
này của Facebook phần lớn không đạt được dấu ấn của mình. Nó tạo ra lợi nhuận ở
một số thị trường chính nhưng lại tụt dốc ở những thị trường khác vì sự thiếu
tin tưởng của công chúng, chủ nghĩa dân tộc trên nền kỹ thuật số và cách tiếp cận
quá tự tin của công ty. Tuy nhiên, Facebook vẫn tiếp tục phát triển khi ngày
càng có nhiều người trên thế giới lên mạng mà không cần Facebook và công ty đã
nỗ lực rất nhiều để thu hút nhiều người dùng quốc tế hơn vào năm 2014. Ngay cả
vào năm 2018, khi việc sử dụng Facebook ở Hoa Kỳ và Canada lần đầu tiên giảm
sút, trên toàn cầu số người dùng Facebook đã tăng do sự tăng trưởng ở những nơi
khác.
Nhưng báo cáo thu nhập hôm 29.1 cho thấy rằng sự phát triển của
Facebook đã bị đình trệ ở mọi nơi. Sự sụt giảm lớn nhất trong việc sử dụng hàng
ngày không phải ở Hoa Kỳ mà là ở một khu vực mà nước này gọi là “phần còn lại của
thế giới”, bao gồm Châu Mỹ Latinh và Châu Phi. Meta nói thêm rằng việc tăng giá
gói dữ liệu ở Ấn Độ vào năm ngoái cũng góp phần làm tăng trưởng của Facebook chậm
hơn dự kiến.
Tất cả những điều đó tạo nên sự đổi tên ấn tượng của Facebook và xoay
trục để “xây dựng metaverse” theo một cách nhìn mới. Zuckerberg đã biết từ trước
rằng mạng xã hội không còn đủ để duy trì vị thế của công ty. Giờ đây, anh đang
cố gắng tạo ra một tầm nhìn mới to lớn về một thế giới kỹ thuật số, trong đó tất
cả chúng ta đều có một cuộc sống ảo diễn ra thông qua các hình đại diện mà sinh
sống trong một không gian và thế giới ảo.
Zuckerberg có một bảng thành tích dài trong việc tái tạo lại Facebook
và đã bù đắp cho sự sụt giảm tốc độ của nó trong một thời gian. Vài năm trước,
công ty nhận ra rằng họ đã đạt đến mức bão hòa của người dùng tại Hoa Kỳ và
Canada, và công ty đã sửa đổi lại thuật toán News Feed cốt lõi của mình để ưu
tiên sự tương tác – khiến cho người dùng Facebook hiện tại dành nhiều thời gian
hơn khi vào ứng dụng.
Công ty cũng đã mua Instagram và WhatsApp, vốn là các tài sản của
Facebook vẫn tiếp tục phát triển ngay cả khi sản phẩm Facebook mà Zuckerberg
xây dựng khi còn là sinh viên đại học đang đạt đỉnh. Và việc mất người dùng
không có nghĩa là mất tiền trong ngắn hạn: doanh thu tính trên mỗi người dùng của
Facebook vẫn tiếp tục tăng so với quý trước.
Để lấy lại vị thế của mình, Meta sẽ phải tăng cường tập trung vào việc
phát triển và kiếm nhiều tiền hơn từ Instagram. Công ty sẽ phải thực hiện các kế
hoạch để làm cho các dịch vụ khác nhau của mình có thể tương tác tốt hơn ở giao
diện và tầng tương tác ngầm – ví dụ như cung cấp cho những người sử dụng
Messenger khả năng kết nối với người bán hàng trên Instagram.
Thành công của Meta ở các khu vực tăng trưởng tiềm năng như châu Phi,
nơi Facebook cực kỳ phổ biến, cũng vẫn phụ thuộc vào việc mở rộng truy cập
Internet. Theo GSMA, tổ chức công nghiệp cho các nhà khai thác mạng di động
trên toàn thế giới, dưới một nửa số người ở châu Phi cận Sahara có điện thoại
thông minh và nhiều người bị hạn chế băng thông trên điện thoại trả trước.
Meta đã báo cáo trong ngày 29.1 rằng Reality Labs đang phát triển nhanh
chóng, mặc dù chi phí của nó cũng đang tăng nhanh hơn. Có lẽ một ngày nào đó,
cuối cùng nó sẽ là metaverse của Facebook mà sẽ kết nối tất cả chúng ta.
Tuy nhiên, sự kết thúc của kỷ nguyên tăng trưởng của Facebook đánh dấu
một bước ngoặt trong lịch sử của mạng xã hội và Internet. Nếu Zuckerberg không
thể kết nối toàn thế giới với Facebook, dù cho anh có tất cả các nguồn lực và động
lực khổng lồ cũng như đam mê mà anh có, nhiều khả năng là không một mạng xã hội
nào có thể làm được việc này.
Facebook’s dream of connecting the whole world is dead
Analysis by Will Oremus and Elizabeth
Dwoskin
February 3, 2022 at 1:13 p.m. EST
https://www.washingtonpost.com/technology/2022/02/03/facebook-user-growth-zuckerberg-connect-world/
The platform’s
first-ever decline in active users is a landmark event in social media history
No comments:
Post a Comment