Hòa
Ái, phóng viên RFA
2017-12-29
2017-12-29
Quốc tế đánh giá Chính quyền Việt Nam gia tăng đàn
áp mạnh mẽ những tiếng nói đối lập trong năm 2017. Những yếu tố nào dẫn đến
tình trạng như thế?
Tranh minh họa nhân quyền Việt Nam. Courtesy: Danlambao
Đàn
áp mạnh nhất trong vòng 10 năm
Trong năm 2017, Chính phủ Hà Nội bị chỉ trích và lên
án đã tăng cường đợt bắt bớ nặng nề nhất trong vòng một thập niên qua, với bằng
chứng là hơn 40 người hoạt động vì môi trường, nhân quyền và quyền lợi của người
lao động bị truy nã, bắt giữ và cầm tù bằng các cáo buộc “tuyên truyền chống
nhà nước” hoặc “âm mưu lật đổ chính quyền” tại Việt Nam.
Giới blogger và facebooker cùng các nhà bất đồng
chính kiến trong nước cho rằng năm 2017 là một năm đáng sợ và kinh hoàng đối với
họ. Bởi vì họ bị sách nhiễu về tinh thần và trong đời sống sinh hoạt thường nhật
bằng nhiều hình thức, chẳng hạn như bị côn đồ hăm dọa hay hành hung cho đến việc
bắt giữ không chính danh, bằng cách bắt cóc và các bản án tù kéo dài trong nhiều
năm, điển hình qua trường hợp của Blogger Mẹ Nấm-Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, 10 năm
tù và nhà hoạt động nhân quyền T rần Thị Nga, 9 năm tù giam.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nhà hoạt động dân sự tại Hà
Nội đưa ra nhận định với RFA rằng một trong những nguyên nhân chính yếu khiến
cho Hà Nội gia tăng đàn áp tiếng nói đối lập trong năm 2017 là do ban lãnh đạo
mới của Đảng Cộng sản Việt Nam gồm những người cứng rắn và những người lãnh đạo
này lo sợ phong trào thúc đẩy thay đổi xã hội của dân chúng đang trên đà phát
triển một cách hiệu quả.
Trong khi các nhà hoạt động dân chủ tại Việt Nam đồng
ý với nhận định của Tiến sĩ Nguyễn Quang A, cho đây là một yếu tố nội tại quan
trọng thì đại diện của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền-Human Rights Watch, Phó Giám
đốc đặc trách khu vực Châu Á, ông Phil Robertson nhận xét yếu tố liên hệ đến
ngoại giao giữa Việt Nam và Mỹ cũng đóng vai trò ảnh hưởng không kém. Ông Phil
Robertson nói với RFA:
“Rõ ràng nhân quyền ở Việt Nam đang xấu đi một cách trầm trọng. Kể từ
khi ông Thủ tướng trở về từ chuyến thăm Nhà Trắng, chúng tôi nhận thấy tình trạng
đàn áp nhân quyền gia tăng đáng kể. Tôi nghĩ sau cuộc gặp gỡ với ông Trump,
ông Thủ tướng Việt Nam nhận ra rằng Tổng thống Trump không hề quan tâm đến nhân
quyền, và vì vậy Việt Nam cứ thỏa sức đàn áp các nhà bất đồng chính kiến, các
blogger và các nhà hoạt động dân chủ nhân quyền.”
Kể từ sau chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Barack
Obama hồi tháng 5 năm 2016, các tổ chức nhân quyền quốc tế ghi nhận Hà Nội bắt
đầu chiến dịch đàn áp mạnh tay. Vào tháng 6 năm 2016, cựu tù nhân lương tâm-nhà
đấu tranh giữ đất ở Dương Nội, bị bắt lại và bị kêu án 20 tháng tù giam, với
cáo buộc tội “gây rối trật tự công cộng”. Và kéo dài cho đến tám tháng đầu năm
2017, hàng chục nhà hoạt động nhân quyền và dân chủ bị bắt bớ và giam cầm theo
các điều luật bị cho là mơ hồ trong Bộ Luật Hình sự Việt Nam, như Điều 88, Điều
79, Điều 245, Điều 258...
Đặc biệt trong năm 2017, hàng loạt các thành viên của
Hội Anh Em Dân Chủ, một tổ chức xã hội dân sự do Luật sư nhân quyền Nguyễn Văn
Đài đồng sáng lập, bị bố ráp và bắt giữ từ tháng 7 cho đến cuối tháng 10; bao gồm
cô Trần Thị Xuân, Ký giả Trương Minh Đức, Mục sư Nguyễn Trung Tôn, hai cựu tù
nhân lương tâm Nguyễn Bắc Truyển và Phạm Văn Trội.
Liên quan đến rất nhiều trường hợp những nhà hoạt động
dân chủ, nhân quyền bị bắt giữ tại Việt Nam, Phụ tá Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ,
ông Scott Busby phát biểu tại Lễ kỷ niệm Ngày Nhân quyền Việt Nam lần thứ 23, ở
thủ đô Washington rằng nhân quyền Việt Nam có nhiều bước thụt lùi và tình trạng
bắt bớ, hành hung, giam cầm các nhà hoạt động vẫn thường xuyên xảy ra. Ông
Scott Busby nói với RFA:
“Chính quyền Việt Nam hứa hẹn rằng sẽ cải thiện các điều luật nhưng đến thời
điểm hiện tại họ vẫn chưa hoàn thiện. Chúng tôi cũng đề nghị họ phải thả ngay một
số tù nhân lương tâm ví dụ như luật sư Nguyễn Văn Đài, nhưng đến hiện tại họ vẫn
chưa làm.”
Không
gia tăng bắt bớ trong năm 2018?
Đài Á Châu Tự Do trao đổi với một số nhà hoạt động
dân chủ, nhân quyền để tìm hiểu nguyên nhân vì sao năm 2017 lại là năm mà họ
cho rằng bị Chính quyền Hà Nội đàn áp mạnh tay nhất trong vòng 10 năm qua, thì
hầu hết những người chúng tôi tiếp xúc đều cho rằng sự bắt bớ gia tăng là do Hà
Nội nhân lúc quốc tế bớt quan tâm nhân quyền tại Việt Nam để nhằm trả đũa trước
đây đã không có điều kiện bắt.
Một trong những điều đáng chú ý về tình hình nhân
quyền tại Việt Nam, được Chủ tịch Hội Nhà báo Độc lập-Tiến sĩ Phạm Chí Dũng ghi
nhận là đã không có một trường hợp nào bị bắt giữ trong suốt tháng 11. Tiến sĩ
Phạm Chí Dũng cho rằng động thái này của Hà Nội liên quan đến yếu tố về Hiệp định
Thương mại Tự do Việt Nam-Châu Âu (EU).
Hồi hạ tuần tháng 11 vừa qua, trong cuộc gặp gỡ với
Đại sứ Bruno Angelet, Trưởng phái đoàn Liên minh Châu Âu tại văn phòng Chính phủ
Việt Nam, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ thúc giục Châu Âu không nên đưa nhân quyền
vào nội dung của Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU (EVFTA).
Trả lời câu hỏi của chúng tôi liệu rằng Chính phủ Hà
Nội sẽ giảm bớt làn sóng bắt bớ những tiếng nói đối lập ở trong nước trong năm
2018 để đổi lấy Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU hay không, Tiến sĩ Phạm
Chí Dũng cho biết quan điểm của ông:
“Thực ra để trả lời câu hỏi này thì khá là khó khăn,
bởi vì Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-Châu Âu còn kéo dài. Và thông tin mới
nhất liên quan Hiệp định này là có thể kéo sang đến năm 2019 thì mới có thể
thông qua được. Vậy, trong khoảng thời gian đó thì Chính
quyền Việt Nam làm gì? Nếu gia tăng bắt bớ thì không có lợi cho họ.”
Trong hai tháng cuối năm 2017, việc bắt bớ những tiếng
nói đối lập ở Việt Nam được cho là lắng xuống. Tuy nhiên, các nhà hoạt động dân
chủ, nhân quyền cho biết họ bị canh giữ và theo dõi một cách chặt chẽ, và thậm
chí còn bị sách nhiễu bằng các hình thức đa dạng, chẳng hạn như trường hợp của
Tiến sĩ Phạm Chí Dũng bị côn đồ cố ý tông xe hồi trung tuần tháng 12.
Về viễn ảnh nhân quyền Việt Nam trong năm 2018, các chính
phủ và những tổ chức nhân quyền thế giới kêu gọi Hà Nội cần phải nỗ lực cải thiện
tình hình nhân quyền của Việt Nam để có thể đạt được mong muốn tham gia vào các
hiệp định như Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU và Hiệp định Đối tác Toàn
diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Trong khi đó, giới bất đồng chính kiến ở trong nước
cho rằng bức tranh nhân quyền Việt Nam năm 2017 vốn đã xám xịt và sẽ không được
phủ thêm chút màu tươi sáng nào, vì qua hai phiên tòa xét xử trong những ngày
cuối năm đối với nhóm 9 người bị cáo buộc tội “rải tờ rơi chống phá chính quyền”
và nhóm 16 người bị cáo buộc tội “khủng bố” với mức án tổng cộng lên đến 213
năm tù giam thì họ tin rằng nhà cầm quyền Hà Nội sẽ tiếp tục “khủng bố” người
dân bằng những việc làm trái luật và các phiên tòa vi hiến.
No comments:
Post a Comment